Het was 8 februari druk op de begraafplaats aan de Meppelerstraatweg in Zwolle, bij het monument ter ere van de dichter Rhijnvis Feith. Veel familie, veel aanwezigen droegen de achternaam Feith. Jonkheer Feith zelf sprak ‘enkele herdenkingswoorden’. Een fraaie krans werd neergelegd. Tijdens de ‘eenvoudige plechtigheid’ stelden nazaten van de dichter de publicatie van een … [Lees meer...] overRhijnvis Feith herdacht
Artikel
Van hier tot gunder
Van hier tot Tokio – Facetten (iv) Het lijkt bijna een bewijs van een na-oorlogse sfeer van opluchting en olijkheid: in Nederlandse kranten zijn er rond 1950 frequent voorbeelden te vinden van wat we kunnen zien als een stap in de richting van Tokio in de vorm van de versterkende aanvullingen “van hier tot gunder” en “van hier tot ginder”. Deze laatste variant is zeker … [Lees meer...] overVan hier tot gunder
Ciao kiosk
Als kind was ik al gefascineerd door de kiosken in de straten van Mediterrane landen: de bonte kleuren van de tijdschriften, en de grote stapels verse kranten. Hoeveel er niet te lezen en te besnuffelen viel – en dat allemaal op de straat! En dan midden van al die pracht een man of vrouw van wie je dat allemaal kopen kon. Ik herinner me dat ik ze als kind namaakte: een … [Lees meer...] overCiao kiosk
‘Waarom moeten we die woke shit lezen?’
Scholieren kozen deze week massaal voor een ruk naar rechts bij de jongerenverkiezingen en bleken daarmee verrassend goede voorspellers voor de landelijke stemming. Ook in mijn klassen is deze verandering in denken al een tijdje te merken. Liever praten ze in de bovenbouw van het vwo niet over feminisme, want er is volgens met name jongens al genoeg gelijkheid. Ook het klimaat … [Lees meer...] over‘Waarom moeten we die woke shit lezen?’
Neem de tijd voor het schoolvak
Het is een stevige brief, die het bestuur van Levende Talen Nederlands gisteren verstuurde. Waar het proces naar een nieuw eindexamenprogramma het laatste anderhalf jaar eindelijk rustig verliep, trekt nu de belangrijkste organisatie van docenten aan de bel. Ze maken zich zorgen over de 'eindtermen' die er nu worden geformuleerd – de lijst eisen die aan eindexamenkandidaten van … [Lees meer...] overNeem de tijd voor het schoolvak
Letter en geest
Saskia de Coster, auteur van een almaar groeiend proza-oeuvre, met als meest recente roman het knappe en indringende ‘Net echt’, sprak gisterenmiddag, in een goed gevulde Aula van de Radboud Universiteit, de dertigste Frans Kellendonklezing uit: ‘Mijn jaar van het spook’. De Kellendonklezing werd kort na Kellendonks overlijden voor het eerst gehouden, met als - steeds … [Lees meer...] overLetter en geest
Memo gevonden in de trein
Wat een geweldig idee van het Literatuurmuseum! Om dagelijks van 22 december tot en met oudejaarsavond, een podcast over De Avonden te maken met bewonderaars, haters en experts. Bij de uitvoering is er volgens mij echt iets faliekant misgegaan. De luisteraar wordt ingewijd door twee stemmetjes die afkomstig lijken te zijn van meisjes van net twintig die het reuzeleuk vinden … [Lees meer...] overMemo gevonden in de trein
De vraag hoe het met je gaat
Een zomer vrij van nut (16) Tot nu toe in Een zomer vrij van nut: haar nieuwe baan als universitair docent Nederlandse taal en cultuur stort de universitair docente Sanne de Bree in het voorjaar van 2027 in een identiteitscrisis. Wat voor zin heeft studeren of doceren nog in tijden van chatbots? En de literatuur als chatbots beter kunnen schrijven dan de beste … [Lees meer...] overDe vraag hoe het met je gaat
Op syn Standertfrysk
Oanlieding Op 22 jannewaris ll. kaam Marc van Oostendorp mei Leve de spreektaal op foar de sprutsen fariant fan it Frysk (en it Nederlânsk). Hy die dat nei oanlieding fan in haadredaksjoneel kommentaar fan de NRC fan 19 jannewaris dat opkaam foar it belang fan de (universitêre bestudearring fan de) skriuwtaal, lês Standerttaal fan it Frysk. ‘De krant komt daarbij wel met … [Lees meer...] overOp syn Standertfrysk
Het beste van Boekwinkeltjes: Harry Mulisch, Chantage op het leven (1953)
Helge Bonset schrijft iedere maand over Nederlandstalige boeken die je zou moeten (her)lezen “Ik groet u allen” – Dat is onveranderlijk de wending, waarmee je ’s avonds de kamer binnenkomt; en dan buig je met een gestandaardiseerd welbehagen aan de vorm je ballonlichaam, dat geheel met havermoutpap opgevuld schijnt. Pas daarna ga je in je eigen kamertje je jas uittrekken … [Lees meer...] overHet beste van Boekwinkeltjes: Harry Mulisch, Chantage op het leven (1953)
Provinciale verschillen in populaire traditionele voornamen
Voornamendrift 111 Als begin januari de nationale topnamen van het vorige jaar gepubliceerd worden zijn de provinciale media altijd geïnteresseerd in de topnamen van de eigen provincie. Er wordt gezocht naar provinciale identiteit die in eigen topnamen tot uitdrukking zou kunnen komen. Dat valt vaak tegen. Alleen Friesland is herkenbaar aan de Friese voornamen, in de andere … [Lees meer...] overProvinciale verschillen in populaire traditionele voornamen
De trui van Sacha Bronwasser
Het is op het eerste gezicht volkomen onduidelijk wat Ilja Leonard Pfeijffer bezield heeft om een column te wijden aan een video op YouTube. In de column spreekt hij er ook herhaaldelijk zelf zijn verbazing over uit dat hij dat heeft gedaan. Het gaat hier immers slechts om 'een dunbevolkte niche van het internet', de video in kwestie is slechts '547 keer' bekeken en wordt naar … [Lees meer...] overDe trui van Sacha Bronwasser
Alsnog in polonaise richting afgrond
Hoewel ik eigenlijk bezig ben digitaal Ian McEwans Atonement te lezen (en nu al weet dat kijken naar de verfilming sneller gaat) en daarnaast van papier Arjen Fortuins biografie van Gerrit Kouwenaar (met een titel die wat mij betreft een terecht een leesadvies inhoudt: men moet), ben ik toch begonnen in de e-boek-versie van Thijs Lijsters zeer informatieve … [Lees meer...] overAlsnog in polonaise richting afgrond
Etymologica: krokus en narcis
Omdat je tegenwoordig niet meer weet wanneer de seizoenen beginnen en de bloemen verschijnen die daarbij horen, is mijn onderwerp een gok: of ze bloeien als dit stukje verschijnt: wie zal ’t zeggen? De krokus is geen inheemse plant, bovendien is hij nog niet eens zo lang geleden in de Lage Landen geïmporteerd door toedoen van de Vlaming Ogier van Busbeke, die van 1554 – … [Lees meer...] overEtymologica: krokus en narcis
Iedereen verouderd, op Piet Paardekooper na
De taalwetenschap van 50 jaar geleden In sommige opzichten was de taalwetenschap van vijftig jaar geleden echt fijner dan die van nu. Piet Paardekooper (1920-2013) leefde bijvoorbeeld nog en schreef artikelen zoals Op je oudste broer op één na na – ja, puzzel gerust even op die titel – die ging over de Nederlands constructie op X na. Zoals gebruikelijk deed Paardekooper … [Lees meer...] overIedereen verouderd, op Piet Paardekooper na
Van hier tot Bagdad
Van hier tot Tokio – Facetten (vi) Van Simon Carmiggelt is bekend dat hij niet alleen Kronkels voor de krant of voor de Hilversumse radio maar ook reclameteksten schreef, zeker in de eerste jaren van zijn bezigheden. Schnabbelde hij in dit opzicht ook bij bij zijn eigen krant? Wie zal het auteurschap achterhalen van deze schoenenadvertentie waarvoor de fabrikant als het … [Lees meer...] overVan hier tot Bagdad
Niet de vogels voeren: het voornaamwoord het als subject
In de eerste maand van het jaar verbleef ik acht dagen in het plaatselijke ziekenhuis, dat in het eerste decennium van deze eeuw op enkele honderden meters afstand van mijn woning in de weilanden werd gebouwd. Vanuit de ramen aan de noordkant van het gebouw kon ik de hele dag door mensen over het pad tussen het ziekenhuis en de overgebleven weilanden zien wandelen, vergezeld … [Lees meer...] overNiet de vogels voeren: het voornaamwoord het als subject
Het eerste kwart: De langverwachte, Abdelkader Benali (2002)
De langverwachte (2002) van Abdelkader Benali is een heel jong boek. Dat komt in de eerste plaats door de jeugd van de schrijver. Een deel van de titelverklaring is weliswaar dat de schrijver het gevoel had dat iedereen al lang op deze tweede roman had gewacht, maar dat kwam ook omdat Benali al op zijn 20e debuteerde, met het indrukwekkende Bruiloft aan zee. Toen De … [Lees meer...] overHet eerste kwart: De langverwachte, Abdelkader Benali (2002)
Van Kaussbaussen-Duits tot Griekse y
Dat Nicoline van der Sijs behalve een heel productieve ook een heel creatieve taalkundige is, bewijst ze opnieuw met haar nieuwste boek, Daar is geen woord Frans bij. In dat boek, dat verschenen is bij gelegenheid van haar afscheid van het Instituut voor de Nederlandse Taal, behandelt Van der Sijs uitdrukkingen, spotnamen, formules e.d. waar taalnamen in voorkomen. De … [Lees meer...] overVan Kaussbaussen-Duits tot Griekse y
Van hier tot Sittard
Van hier tot Tokio – Facetten (v) Het is het niet verrassend maar wel komisch door het allitererende extraatje dat er verstrekt wordt, wanneer Carmiggelt zich op zaterdag 6 februari 1954 zogenaamd op een klagende manier uitlaat. Hij doet geërgerd over de kritische brieven die hij soms op de krant ontvangt. Wat kúnnen groepen mensen (zelfs al in deze tijd zonder bv. Twitter … [Lees meer...] overVan hier tot Sittard
Mag ik overvaren?
À propos K. Schippers Op een viaducttussen Kampen-Zuiden Zwollein koeienletters:KEAT Je heb het als dichterver gebrachtdoor hier te verschijnenook zonder S terwijl ik met mijn treinlangzaam richting Drentheverdwijn In de zomer van 2019 liep ik met K. Schippers over het Onze Lieve Vrouweplein in Maastricht. Bij het zien van hotel Derlon zei hij: ‘Hier heb ik met … [Lees meer...] overMag ik overvaren?
De minder bekende schat van Oss
Rijk zijn de giften die vorige eeuw bij Oss in de grootste grafheuvel van Nederland gevonden zijn. Vorstelijk is het zwaard met been en goud in houten hilt dat voor begraving opzettelijk omgebogen was. Oss heeft echter nog een andere oude schat: zijn naam. Rusting in heuvels Aan het begin van de ijzertijd in de Lage Landen, een kleine drieduizend jaar geleden, werd even … [Lees meer...] overDe minder bekende schat van Oss
Wie mag er eigenlijk iets vinden van de spelling?
Een interessant argument, dat Marc Kregting eerder deze week te berde bracht tegen mijn stelling dat we niet zo zwaar moeten hechten aan de spelling: Daarnaast weet Van Oostendorp – hoogopgeleid, erudiet, enz. –al dat ‘trein’ de voorkeur geniet boven ‘trijn’. En mocht hij bij een tijdschrift of uitgeverij een typoscript inleveren waarin hij een tikfoutje maakt, dan is daar … [Lees meer...] overWie mag er eigenlijk iets vinden van de spelling?
Salopette: een smeerpoets met een tuinbroek?
Achter het achtervoegsel 37 Het verhaal gaat dat koning Lodewijk XV (1710-1774) gewoon was zijn dochters aan te duiden als ‘slet’, ‘vod’, ‘zwijntje’ en ‘slons’. Minstens zo bijzonder was de bijnaam die gegeven was aan de hofdames die zich het dichtst bij het koninklijk echtpaar bevonden: canailletjes of caillettes ‘kwartels’. Eveneens uit het dierenrijk … [Lees meer...] overSalopette: een smeerpoets met een tuinbroek?
Over Kristien Hemmerechts’ De kinderen van Arthur (2000)
…maar eigenlijk vooral over Jos Muijres Gisterenavond presenteerden Jeroen Dera en Jos Joosten een in het geheim voorbereide bundel Uit het hart met opstellen over de Vlaamse literatuur van deze eeuw. De bundel is opgedragen aan Jos Muijres, die afscheid neemt van de afdeling Nederlandse Taal en Cultuur, waar hij werkte als universitair docent Moderne Nederlandse … [Lees meer...] overOver Kristien Hemmerechts’ De kinderen van Arthur (2000)
