De Reinaert in vrije en berijmde vertaling in Afrikaans Van den Vos Reynaerde, het middeleeuwse dierenepos dat omstreeks de jaren zeventig van de dertiende eeuw is geschreven door “Willem die Madoc(ke) maecte” (zie het acrostichon “BIWILLEME”, volgens het Dyckse handschrift, ca. 1375), heeft een jarenlange tekstgeschiedenis in het Afrikaans. In deze beschouwing verwijs ik … [Lees meer...] over‘Bi Pieterse’
Artikel
Een dode dichter
Dode dichter Dat je vooruitliep op de dood des vaders,die nog niet onsterflijk was maar kwetsbaarzoals ook jij het nu niet langer bent:het werd je ingefluisterd door de taal, dezelfde waarin ik je schrijvend nader,me dralend dra bewust van het gevaardat elk woord voorbij zijn schaduw rentnaar waar het in de grond vergaat, totaal. Ik volg je niet, blijf mij voorgoed … [Lees meer...] overEen dode dichter
Tegen het professionalisme
Oudejaarstoespraak 2023 Misschien wel het succesvolste wat ik hier heb gedaan was het feuilleton De verleden tijd van lijken, waarin allerlei personages bij een niet nader geïdentificeerde afdeling Nederlands werkten, maar gaandeweg in managers veranderden. De reden dat mensen het leuk vonden was omdat ze dachten dat ik bestuurders belachelijk maakte. Maar mijn opzet was … [Lees meer...] overTegen het professionalisme
In memoriam Eva Essed-Fruin (1929-2023)
Op vrijdag 22 december 2023 is overleden de neerlandica Eva Essed-Fruin, exact op de dag af 35 jaar na haar echtgenoot, de voormalige minister Frank Essed. Zij heeft jarenlang een vooraanstaande positie ingenomen in het onderwijs en het culturele veld van Suriname. Eva Fruin stamde uit een intellectuele familie, met als beroemdste telg de historicus Robert Fruin (1823-1899), … [Lees meer...] overIn memoriam Eva Essed-Fruin (1929-2023)
Constructies als bakvorm: schalen met, sporen met, stoeien met
Soms word je getroffen door een wending die, hoe herkenbaar en doorzichtig ook, niettemin als heel nieuw aandoet. Zo trof me recent de combinatie van het werkwoord schalen met het voorzetsel met. Na wat freewheelen met Ad Foolen en Jos Rombouts, voor wie deze constructie eveneens nieuw was, kwamen enkele bevindingen uit de bus. Schaal is een woord dat sowieso trendy is, … [Lees meer...] overConstructies als bakvorm: schalen met, sporen met, stoeien met
De Top 2000 Taaltelling
De Top 2000 is weer volop bezig, dus dat is meezingen geblazen! Het is daarbij handig als u de taal van het nummer kent (hoewel niet strikt noodzakelijk: ik zong midden jaren ’90 de Spice Girls ook gewoon fonetisch mee). Maar welke talen komen eigenlijk allemaal voor in de ‘lijst der lijsten’? Ik ben eens aan het tellen geslagen en heb de jaren 2020-2023 proberen in kaart te … [Lees meer...] overDe Top 2000 Taaltelling
Literatuur als professie
Het boek verscheen eind vorig jaar, en ik begreep van een aantal letterkundige collega's dat het opzien had gebaard, dus ergens in het voorjaar had ik het gekocht. Maar omdat ik het vervolgens in de zomer op mijn vakantieadres had laten liggen, kom ik er nu pas aan toe: Professing Criticism, waarin de New Yorkse Shakespeare-deskundige John Guillory het lastig parket analyseert … [Lees meer...] overLiteratuur als professie
Leeswijzers bij Lieke Marsman
Onlangs nam Marjolein van Herten afscheid van het Meesterschapsteam Nederlands. Andere leden van het MT Nederlands boden haar ter gelegenheid daarvan een bundel overwegingen aan bij het gedicht Vergezichten en gezichten van Lieke Marsman. Vandaag publiceerden wij deze beschouwingen, die samen een ‘leeswijzer’ willen zijn bij dit gedicht. Het gaat om deze stukken: … [Lees meer...] overLeeswijzers bij Lieke Marsman
De stand van het land: wandelen in de geest naar inzicht
Het eindejaarsgedicht van de Dichter des Vaderlands als examentraining Onlangs nam Marjolein van Herten afscheid van het Meesterschapsteam Nederlands. Andere leden van het MT Nederlands boden haar ter gelegenheid daarvan een bundel overwegingen aan bij het gedicht Vergezichten en gezichten van Lieke Marsman. Vandaag publiceren wij deze beschouwingen, die samen een … [Lees meer...] overDe stand van het land: wandelen in de geest naar inzicht
Op weg naar geïntegreerd onderwijs in (literaire) leesvaardigheid met Lieke Marsman
Onlangs nam Marjolein van Herten afscheid van het Meesterschapsteam Nederlands. Andere leden van het MT Nederlands boden haar ter gelegenheid daarvan een bundel overwegingen aan bij het gedicht Vergezichten en gezichten van Lieke Marsman. Vandaag publiceren wij deze beschouwingen, die samen een 'leeswijzer' willen zijn bij dit gedicht. De status aparte van het … [Lees meer...] overOp weg naar geïntegreerd onderwijs in (literaire) leesvaardigheid met Lieke Marsman
Het gaat om de inhoud, gekkie
Onlangs nam Marjolein van Herten afscheid van het Meesterschapsteam Nederlands. Andere leden van het MT Nederlands boden haar ter gelegenheid daarvan een bundel overwegingen aan bij het gedicht Vergezichten en gezichten van Lieke Marsman. Vandaag publiceren wij deze beschouwingen, die samen een 'leeswijzer' willen zijn bij dit gedicht. Welke leeswijzer bij Vergezichten en … [Lees meer...] overHet gaat om de inhoud, gekkie
Twee lessen over argumentatie in recensies
Les 1: Wat vind jij van dat boek of die film? – Over soorten argumenten in recensiesBenodigdheden PowerPoint met overzicht van soorten argumenten in recencies Evt. prints van voorgeselecteerde recensies (en anders kunnen leerlingen deze zelf online opzoeken)Leerdoelen Leerlingen kennen de twee belangrijkste communicatieve doelen van een recensie (informeren en overtuigen) … [Lees meer...] overTwee lessen over argumentatie in recensies
Poging tot bespiegeling over de titel Vergezichten en gezichten
Een wandelgedicht van Lieke Marsman, 2022-2023 Onlangs nam Marjolein van Herten afscheid van het Meesterschapsteam Nederlands. Andere leden van het MT Nederlands boden haar ter gelegenheid daarvan een bundel overwegingen aan bij het gedicht Vergezichten en gezichten van Lieke Marsman. Vandaag publiceren wij deze beschouwingen, die samen een 'leeswijzer' willen zijn bij dit … [Lees meer...] overPoging tot bespiegeling over de titel Vergezichten en gezichten
Berichten uit je kielzog
Onlangs nam Marjolein van Herten afscheid van het Meesterschapsteam Nederlands. Andere leden van het MT Nederlands boden haar ter gelegenheid daarvan een bundel overwegingen aan bij het gedicht Vergezichten en gezichten van Lieke Marsman. Vandaag publiceren wij deze beschouwingen, die samen een 'leeswijzer' willen zijn bij dit gedicht. Wat gebeurt er als je er niet meer … [Lees meer...] overBerichten uit je kielzog
Zo weet niemand meer wat waar is
Onlangs nam Marjolein van Herten afscheid van het Meesterschapsteam Nederlands. Andere leden van het MT Nederlands boden haar ter gelegenheid daarvan een bundel overwegingen aan bij het gedicht Vergezichten en gezichten van Lieke Marsman. Vandaag publiceren wij deze beschouwingen, die samen een 'leeswijzer' willen zijn bij dit gedicht. (Verslag van een gesprek met twee … [Lees meer...] overZo weet niemand meer wat waar is
Het vogelkerkhof
Zo om de tien tot vijftien jaar een nieuwe dichtbundel. Voor de beste dichters, de strengste ook (en zij die ook nog iets anders maken), moet het volstaan. Voor hun lezers is het natuurlijk nooit genoeg. Na 'Kinderen die leren lezen' (1998) en 'Ik weet nu alles weer' (2008) ligt de derde bundel van Kees 't Hart er: 'Het vogelkerkhof'. Meteen gekocht natuurlijk en onmiddellijk … [Lees meer...] overHet vogelkerkhof
‘Bedroevend weinig tijd voor het plezier in lezen’
Annelies van Uden, programmamanager in de bibliotheek Wat kun je eigenlijk worden met zo’n studie Nederlands, en hoe? Daar willen we graag zoveel mogelijk antwoorden op, voor alle huidige studenten, studiekiezers, en andere nieuwsgierige meelezers. In de toekomstrubriek van Jong Neerlandistiek verzamelen we interviews met afgestudeerden die een interessante baan hebben … [Lees meer...] over‘Bedroevend weinig tijd voor het plezier in lezen’
Een debat als deze in hedendaags Nederlands
De simpelste verklaring is dat het Engels alleen maar the ‘de’ als lidwoord heeft, maar daar wil ik het nu verder niet over hebben (zou Kees Boonman kunnen zeggen). Wat vroeger verkeerd was en bijvoorbeeld op school ook fout gerekend werd (het bedrijf, die of het midden, die) is minder en minder onjuist. Daarom is het geen wonder dat de stenografen in de Tweede Kamer … [Lees meer...] overEen debat als deze in hedendaags Nederlands
Het verschil tussen ‘in’ en ‘volgens’
Wat betekent fictie? Dat is een uitdagende vraag voor de betekenisleer, bijvoorbeeld omdat er vaak van wordt uitgegaan dat de betekenis van een keiharde nonfictiezin zoals 'het regent' iets te maken heeft met de vraag of het buiten wel of niet regent. In het eerste geval is de zin waar en in het tweede niet. Zinnen verwijzen in dat opzicht naar de werkelijkheid buiten de taal – … [Lees meer...] overHet verschil tussen ‘in’ en ‘volgens’
De hond en zijn mens
Ik vertaal nu tussen alle bedrijven door een rijk geïllustreerd en kort betekst sympathiek kinderboek over het ‘hebben’ van een hond uit het Russisch, en daar heb ik meteen al een gedeelte van mijn vertaalprobleem te pakken. Want dat zeg je zo in het Nederlands, je hebt een hond, wat meteen de scheve verhouding weergeeft. Een hond wordt gehad en de mens is … [Lees meer...] overDe hond en zijn mens
Lale Gül schrijft het beste Nederlands
Wat je er ook verder over kunt zeggen: Ik ga leven van Lale Gül is een transgressief boek. De titel drukt een programma uit: ik trek me vanaf nu niets meer aan van jullie regels, en dat heeft de schrijfster, Lale Gül, geweten. Nadat ze eerst bedolven werd onder woedende reacties vanuit de Turks-islamitische kringen waaruit ze voortkwam, hebben nu ook de verdedigers van het … [Lees meer...] overLale Gül schrijft het beste Nederlands
Lale Gül als capitoolbestormer
Interessant stuk van Marc van Oostendorp over de taal van Lale Gül op Neerlandistiek, die zich in haar oeuvre weinig gelegen laat aan de norm, de voorgeschreven standaard, en die allerlei uitdrukkingen verhaspelt, en zich nogal veel vrijheid veroorlooft wat het gebruik van vaste voorzetsels betreft. Je kunt – net als Van Oostendorp – begrip opbrengen voor die stilistische … [Lees meer...] overLale Gül als capitoolbestormer
Zulke stempels
Nadat op Neerlandistiek het debat werd heropend over de stijl van Lale Gül, vroeg ik me af wat daar eigenlijk zoal precies onder valt. Het persoonlijkste van auteurs zit volgens mij in het aanbrengen van interpunctie en alinea’s. Dat gebeurt grotendeels intuïtief, als respectievelijk de ademhaling en de armgebaren van een tekst, en zonder woordenboeken en andere … [Lees meer...] overZulke stempels
Natuur gerijpt
Vanmorgen [dat was: 3 november 2023] zag ik, net uit de trein van A. naar T. gestapt, met Freddy aan de lijn op weg naar mijn kleinkinderen, want op vrijdagen speelt, ijs en weder dienende, ondergetekende 'comfortabel gepensioneerde' (een typering die ik via Joosten 2023 ontleen aan Franssen 2022, die 'm waarschijnlijk weer van Bourdieu gebietst heeft) sinds ruim vijf jaar de … [Lees meer...] overNatuur gerijpt
Verspreking Van Het Jaar 2023: ChatGTP
Het is een verspreking die het afgelopen jaar zo vaak gemaakt is dat minstens vijf lezers me er onafhankelijk van elkaar op gewezen hebben: ChatGTP zeggen in plaats van ChatGPT. Hoe zit dat? Natuurlijk heeft het iets te maken met gebrek aan vertrouwdheid met het woord – de verspreking zal allengs minder frequent worden naarmate de chatbot nóg meer besproken wordt. Maar dat … [Lees meer...] overVerspreking Van Het Jaar 2023: ChatGTP
