De belangrijkste functie van canonieke werken is, denk ik, dat ze apocriefe teksten mogelijk maken. Mij lukt het anders niet om naar literatuurlijstjes te kijken. De cruciaalste vijftig boeken van het decennium, de vijftien titels die het voor- of najaar kleuren, twintig romans voor bij het kerst- of paasvuur, de ideale bundels voor een actieve luiervakantie, de miskendste … [Lees meer...] overVan loopgraaf naar guerrilla
Uitgelicht
40 jaar Tegenspraak
In gesprek met Jan Griffioen Tegenspraak (1982) is een eigenzinnig vakdidactisch handboek. Het opent met een wens en een waarschuwing: "We hopen dat het boek invloed zal hebben en niet te snel onder het motto te theoretisch terzijde gelegd zal worden." De waarschuwing is overbodig, want het is juist heel fijn dat dit handboek docenten niet bemeestert met allerlei … [Lees meer...] over40 jaar Tegenspraak
De canon is geen kwestie van smaak
Vanochtend trok ik eerst bleek weg, schoot ik toen in de lach en werd ik daarna gelukkig. Ik trok bleek weg van de tekst van Freek Van de Velde op deze site over de ‘verontwaardiging’ rond de matige representatie van vrouwelijke auteurs in de canon, waarover later meer. Het stuk deed me dan wel weer in de lach schieten toen ik Van de Velde met droge ogen zag beweren dat Annie … [Lees meer...] overDe canon is geen kwestie van smaak
Verschenen: Cultuur en plein public. Emancipatie en cultuurparticipatie in de Lage Landen
Op 29 augustus nam Lizet Duyvendak afscheid als hoofddocent letterkunde aan de Faculteit Cultuurwetenschappen van de Open Universiteit. Ter gelegenheid van dit afscheid werd op zaterdag 8 oktober, na haar afscheidscollege, de bundel Cultuur en plein public. Emancipatie en cultuurparticipatie in de Lage Landen gepresenteerd. In deze bundel bieden 16 cultuurwetenschappers een … [Lees meer...] overVerschenen: Cultuur en plein public. Emancipatie en cultuurparticipatie in de Lage Landen
Vrouwen in de canon: vanwaar die verontwaardiging?
Als co-auteur van het rapport over de canon-enquête, waar nu zoveel om te doen is, en als onderzoeker die zich buigt over gender en literatuur, heb ik me verbaasd over de teneur in heel wat stukken van de enorme stortvloed van reacties op ons rapport met onder andere allerlei stukken op Neerlandistiek. Het valt me op dat nogal wat mensen verontwaardigd zijn over het geringe … [Lees meer...] overVrouwen in de canon: vanwaar die verontwaardiging?
19 oktober 2022: De Klucht van de Molenaar
THEATERGROEP DE KALE Plaats: Minardschouwburg, Romain Deconinckplein 2, 9000 Gent Datum: Woensdag, 19 oktober 2022, aanvang: 20u00 U heeft vast wel bepaalde associaties bij het woord klucht, maar heeft u er ooit een gezien? Vierhonderd jaar geleden zou die vraag overbodig zijn: het publiek kon toen geen genoeg krijgen van kluchten. Bekende auteurs speelden daar dan … [Lees meer...] over19 oktober 2022: De Klucht van de Molenaar
Verschenen: La camera obscura di Damocle, vertaald door Claudia Di Palermo
Considerato un capolavoro della narrativa olandese del Novecento, La camera oscura di Damocle è un thriller potente, che si nutre del baratro esistenziale e morale in cui è gettato un paese in guerra. Viso sproporzionato e glabro, vocetta acuta, statura appena troppo bassa per l’arruolamento nell’esercito, poca istruzione, la madre folle a carico che … [Lees meer...] overVerschenen: La camera obscura di Damocle, vertaald door Claudia Di Palermo
Maurice Gilliams
Podcast over het raadselachtige leven van een schrijver uit Antwerpen Maurice Gilliams zag het leven vanuit een adelstand die hij nauwelijks nog met een stamboom kon achterhalen en die hij zich al helemaal niet kon permitteren. Toch verdient hij een plaats in onze herinnering als iemand die kon slaan met een bijtend vers en ontroeren met zijn sensuele beschrijving van de … [Lees meer...] overMaurice Gilliams
Vaporette, de Venetiaanse tramboot
Achter het achtervoegsel 22 Op 19 november 1983 verscheen in De Volkskrant het artikel ‘Etteritis’ van Robert-Henk Zuidinga. Hierin blijkt duidelijk dat hij de toename van het gebruik van het suffix -ette maar niets vindt. Want wat is nu eigenlijk ‘etteritis’? “Het is de rage, de langzamerhand dwangmatige trend om de naam van een produkt of bedrijf op het … [Lees meer...] overVaporette, de Venetiaanse tramboot
Wat unbidan wi nu
Een kerndoel literaire overlevering in de onderbouw In oktober 2022 is de literaire canon van het Nederlandstalige taalgebied opnieuw vastgesteld; de laatste keer dat dit gebeurde was in 2002. Natuurlijk zorgt dit ook nu voor reuring: welke teksten of auteurs hadden niet mogen ontbreken en welke staan er ‘ten onrechte’ op de lijst? Ons vermoeden is dat er geen … [Lees meer...] overWat unbidan wi nu
Etty Hillesum en de buitenwereld
Etty Hillesum was een schrijfster van de binnenkant. Weinig schrijvers hebben zo indrukwekkend letterlijk van binnenuit beschreven hoe het was om in een concentratiekamp te zitten. Om haar heen gebeurde vreselijke dingen, maar zij wist de kracht op te brengen om zich regelmatig terug te brengen en te schrijven. Ze schreef ook nog van binnenuit – niet als de journalist Philip … [Lees meer...] overEtty Hillesum en de buitenwereld
Teamleider Alliander: ‘Boeken lezen is een snelle manier van veel mensen leren kennen’
Wat kun je eigenlijk worden met zo’n studie Nederlands, en hoe? Daar willen we graag zoveel mogelijk antwoorden op, voor alle huidige studenten, studiekiezers, en andere nieuwsgierige meelezers. In de toekomstrubriek van Jong Neerlandistiek verzamelen we interviews met afgestudeerden die een leuke baan hebben gevonden. Elisa Harderwijk studeerde Nederlands aan de UvA en vond … [Lees meer...] overTeamleider Alliander: ‘Boeken lezen is een snelle manier van veel mensen leren kennen’
‘Een schoone historie van Margarieten van Limborch’ (Willem Vorsterman, Antwerpen 1516) als feuilleton
Een schoone historie van Margarieten van Limborch ende van Heyndric, haren broeder is een amplificerende, creatieve, frivole, geïnspireerde, (soms) gewaagde, humoristische, openhartige, vrije en vrijmoedige bewerking in proza van de vroeg-veertiende-eeuwse, oorspronkelijk Middelnederlandse versroman Heinric ende Margriete van Limborch. Gelet op zijn taal was de bewerker een … [Lees meer...] over‘Een schoone historie van Margarieten van Limborch’ (Willem Vorsterman, Antwerpen 1516) als feuilleton
De canon, het manifest en de leraar Nederlands
De canon is in beweging. In Nederland en Vlaanderen opende schrijverscollectief Fixdit anderhalf jaar geleden het debat over ontbrekende vrouwelijke auteurs in de canon met een opiniestuk in Trouw. Er volgden essays, podcasts, interviews over en heruitgaven van het werk van onder anderen Mary Dorna, Virginie Loveling, Carry van Bruggen en Lin Scholte. Nu is er een … [Lees meer...] overDe canon, het manifest en de leraar Nederlands
Stel dat ik hier zou spreken
Om je onberispelijk te gedragen bestaat er etiquette. Een beetje lichaam kan daar desgewenst een eind mee komen, helemaal als het bijvoorbeeld een ingebouwd smakapparaat kan temmen. Maar oog in oog met kunst moet je redelijkerwijs de improvisatietour op. Hoe immers te reageren op een fenomeen dat opzettelijk altijd wel iets afwijkt van wat je gewoon bent? En dat dus ook een … [Lees meer...] overStel dat ik hier zou spreken
‘Wij zijn veelstemmig onszelf’
Elf schrijvers hebben zich verenigd in een collectief onder de naam FixDit. Zo'n naam roept vragen op: wat is dit dat gefikst moet worden? En wie moet het fiksen? Er worden zeer uiteenlopende antwoorden op die vragen gegeven in het boekje Optimistische woede dat het collectief deze week uitbracht. Dat was waarschijnlijk ook de opzet van dit boekje: de schrijvers manifesteren … [Lees meer...] over‘Wij zijn veelstemmig onszelf’
Van een voelpén en een kapot horloge
Slecht Nederlands in de Tweede Kamer (i) Jan Peters is Kamerlid voor de KVP geweest (dus een van de voorlopers van het CDA) in de periode van 1946-1962. Parlement.com bevat van hem in alle kortheid deze informatieve inlichtingen: “Schoolhoofd uit Midden-Limburg, die in de Tweede Kamer woordvoerder van de KVP voor onderwijs en omroepzaken was. Moedig verzetstrijder, … [Lees meer...] overVan een voelpén en een kapot horloge
De verplichte leeslijst
‘We moeten af van de verplichte leeslijst, want die leeslijst neemt alle plezier in literatuur weg.’ Dat hoor je wel eens zeggen. Maar weet je wat het is? Er bestaat geen verplichte leeslijst. Leerlingen zijn vrij in hun boekkeuze, als die boekkeuzes aan bepaalde criteria voldoen. Zo moeten de gelezen boeken oorspronkelijk in het Nederlands geschreven zijn, ze moeten tot de … [Lees meer...] overDe verplichte leeslijst
Etymologica: Donar en Wodan
Voordat de god van het christendom ten tonele werd gevoerd, hingen de Germaanstalige volkeren in onze streek een polytheïstische godsdienst aan. Een voorname rol in dat geloof hadden de goden die we nu Donar en Wodan noemen. Dat we die namen gebruiken, is opmerkelijk. Ze zijn namelijk niet Nederlands. Waar komen ze dan vandaan? Hoe werden de goden ooit in het Nederlands … [Lees meer...] overEtymologica: Donar en Wodan
‘Verbouwd komt het terug’
1. Vlak voor de vakantie publiceerde ik een opstel dat een testje wou doen. Hoe lagen de kansen voor Herman de Conincks neorealistische poëzie als je slechts kennis had tot het jaar 2000? Destijds leek ‘het postmodernisme’ veel betere papieren te hebben, zozeer zelfs dat een verklaard tegenstander als Hugo Brems geen kant meer op kon. Het liep anders. Volgens een comment … [Lees meer...] over‘Verbouwd komt het terug’
Grotere verkeershinder
Op weg tussen Gent en Aalter botsten we dit weekend op wegenwerken. Daar kwam naar goede gewoonte wel wat signalisatie(*) bij kijken: oranje wegmarkering hier, geel-wit knipperlichtje daar. Omdat ik het genoegen had passagier te zijn die dag, kon ik de pogingen om de weggebruiker de juiste kant uit te gidsen rustig in me opnemen. En zo viel mijn oog op een bord dat jaren terug … [Lees meer...] overGrotere verkeershinder
Bijna een man zonder eigenschappen
Zelf maakte hij er geen geheim van. Vanaf zijn vroege schooljaren hield hij er een dagboek op na en die dagboeken leverden, naast brieven van vrienden en het eigen geheugen, de grondstof voor zijn literaire werk. In een gesprek met Jan Fontijn vertelde J.J. Voskuil (1926-2008) dat hij tijdens het schrijven van zijn roman Bij nader inzien (1963) geen publiek in gedachten had. … [Lees meer...] overBijna een man zonder eigenschappen
Strijden voor een boerentaal
Het was even schrikken, toen Liuwe H. Westra's biografie van de hoogleraar Fries Tony Feitsma (1922-2009) op mijn leestafel dreunde: Pionier foar it Frysk telt 720 pagina's. En dat in het Fries, een taal waarover in het boek zelf enkele malen wordt verteld dat het ook voor moedertaalsprekers altijd lastiger te lezen is dan het Nederlands – simpelweg door gebrek aan … [Lees meer...] overStrijden voor een boerentaal
Het juiste moment
(om de Librisprijs te winnen?) Zo’n drie jaar geleden schreef Janneke van Boven bij mij de echt alleraardigste Masterscriptie Typisch Libris, waarin ze een kwantitatief onderzoek deed naar de Librisprijs: ze maakte een database met alle denkbare concrete gegevens rond de inzendingen voor de prijs (van uitgever, tot geslacht, leeftijd van de auteurs, noem maar op) vanaf de … [Lees meer...] overHet juiste moment
Zelfs
In zijn stuk Hoe eerlijk is het Engels schrijft Marc van Oostendorp o.a.: “[H]et is onduidelijk hoe je ervoor zou moeten zorgen dat de kinderen in Kaboel net zo goed Engels leren als die in Londen of zelfs in Amsterdam.” Ik bleef even haken bij dat zelfs. Dat focuspartikel suggereert een onwaarschijnlijker waarde op een schaal, vgl.: Je haalt beslist een acht, misschien … [Lees meer...] overZelfs
