Voor jonge kinderen die internationaal geadopteerd worden, verandert alles. Ze komen terecht bij nieuwe ouders, in een ander land, waar mensen andere dingen op hun boterham eten, op een andere tijd gaan slapen, en een andere taal spreken. Gelukkig zijn kinderen vaak nog flexibel, kunnen ze dat allemaal doen, en spreken ze doorgaans uiteindelijk op een manier die niet of … [Lees meer...] overGeadopteerde kinderen kunnen hun oorspronkelijke taal sneller leren
Uitgelicht
Insula Dei in de polder
In mijn boek Het geheim van de Ventoux. Literaire dwaalwegen van een wielrenner (Walburg Pers) zijn naast de ritten in het buitenland vijf hoofdstukken ‘Fietsnotities’ opgenomen. Van november tot april reed ik vanuit mijn woonplaats week om week hetzelfde rondje: Rondje Bergen aan Zee en Rondje Schermer. Een van die ritjes bracht mij in het polderdorp Grootschermer. Ik liep de … [Lees meer...] overInsula Dei in de polder
Bert Schierbeek en ik
Boeken over literatuur worden bijna niet meer uitgegeven. De uitzondering is de schrijversbiografie, waarvan er ieder jaar wel een paar verschijnen. Het is een eigenaardig genre, met die nadruk op de persoonlijke wederwaardigheiden van de auteur: waarom zou het leven van een schrijver interessanter zijn dan ơfwel het leven van de buurvrouw ofwel dan zijn oeuvre? Niemand is … [Lees meer...] overBert Schierbeek en ik
Etymologica: de wiskundige sjwa
Heel wat werktuigen en voorwerpen uit het boerenleven zijn in onbruik geraakt: dorsvlegels, houten eggen en hoefijzers bijvoorbeeld. Een beetje knutselende beunhaas kan met afgeschreven exemplaren nog wel creatief aan de slag. Oude hoefijzers zie je soms wel als deurgrendel, en een paar jaar geleden heb ik in Frankrijk een houten eg gezien die als bezemrek dienst deed. Dat … [Lees meer...] overEtymologica: de wiskundige sjwa
Gezocht: student-bloggers
Als student Nederlandse taal en cultuur vertel je natuurlijk graag aan een groter publiek over alle leuke en interessante aspecten van je studie, of de resultaten van je eigen onderzoek op dat gebied. Maar hoe doe je dat? Het weblog Neerlandistiek is al decennialang dé laagdrempelige online ontmoetingsplek voor iedereen die zich met het Nederlands bezighoudt. Nieuw onderzoek, … [Lees meer...] overGezocht: student-bloggers
De publieksprijs gaat naar Spanje
Joost van den Vondel is misschien wel de grootste toneeldichter van de Gouden Eeuw, maar de publieksprijs ging naar anderen, zo laten Frans Blom en Olga van Marion overtuigend zien in hun Spaans toneel voor Nederlands publiek. Die ‘anderen’ zijn Spaanse dichters als Félix Lope de Vega y Carpio en Pedro Calderón de la Barca. Zij trokken met hun voor Nederlands publiek vertaalde … [Lees meer...] overDe publieksprijs gaat naar Spanje
Op de oceaan met Sint Brandaan
Het uitzicht vanaf de kust van Iveragh in Ierland is adembenemend; de baai, de hemel en het schiereiland Dingle aan de overkant wisselen voortdurend van licht en kleur. Verder gebeurt er niets. Op heldere dagen gloort in het westen het blauw op de golven van de Atlantische Oceaan. Er gaat een onweerstaanbare aantrekkingskracht uit van deze weidsheid. Stil en ledig zover het oog … [Lees meer...] overOp de oceaan met Sint Brandaan
Cultuurhistoricus Dirk van Miert nieuwe directeur Huygens ING
Persbericht Huygens ING Dirk van Miert, universitair hoofddocent vroegmoderne cultuurgeschiedenis aan de Universiteit Utrecht wordt per 1 oktober de nieuwe directeur van het Huygens ING. Hij volgt Lex Heerma van Voss op die met pensioen gaat. Dirk van Miert (1974) is momenteel hoofd van de afdeling Cultuurgeschiedenis van de Universiteit Utrecht. Hij legt zich toe op de … [Lees meer...] overCultuurhistoricus Dirk van Miert nieuwe directeur Huygens ING
Etymologica: Vogels in het wild en op tafel
In het Engels bestaan enkele beroemde doubletten van dierennamen waarin een verschil wordt gemaakt tussen het levende dier en het dier als onderdeel van het menu: als ze in de wei of in het wild rondlopen heten de dieren ox, calf, sheep, swine, boar en deer, maar als ze op hun bord liggen, spreken de Engelsen van beef, veal, mutton, pork, bacon en venison. Al in 1653 wees de … [Lees meer...] overEtymologica: Vogels in het wild en op tafel
Voorbeelden van miscommunicatie
Onbegrip begrepen 40 taalfilosofische gesprekken over communicatie (deel 12) – Nu wordt het toch tijd voor voorbeelden van alledaagse miscommunicatie. Anders blijft ons gespreksonderwerp te vaag. Heb je wat verzameld? – Zeker! Wat denk je van dit gespreksfragment, waarin twee personen foto’s aan het sorteren zijn: A Is dit een foto van Jan?B … [Lees meer...] overVoorbeelden van miscommunicatie
Van volksboek naar renaissancetoneel
Die historie van Fortunatus borse in de bewerking van Bernard Fonteyn (1) Door Ton Harmsen In precies honderd dagen heeft Willem Kuiper ons in Neerlandistiek de vijftig hoofdstukken van Een nieuwe historie van Fortunatus borse, ende van sijnen wunsch-hoet laten lezen, naar de Antwerpse druk van 1610. Dat is nu de oudst bekende bron, ruim dertig jaar … [Lees meer...] overVan volksboek naar renaissancetoneel
Slecht lezen
Toen wij twee weken geleden in de Volkskrant en de Nederlandse Boekengids betoogden dat de vorige winnende boeken van De Jonge Jury ‘pulp’ zijn, kregen we veel reacties. Geschrokken leraren en ouders verklaarden dat ze geen idee hadden, en vroegen adviezen wat kinderen in bijvoorbeeld 1 vmbo dan beter in de klas kunnen lezen. Daarover later meer. We kregen ook veel boze … [Lees meer...] overSlecht lezen
Het gemiste punt
De Faculteit der Letteren van de Radboud Universiteit in Nijmegen organiseert ieder jaar een essaywedstrijd voor scholieren. Dit jaar was het onderwerp het gebruik van punten door jongeren: bekend is dat zij op sociale media punten aan het eind van een zin niet neutraal interpreteren, maar als korzelig. Hier is het winnende essay van Adriaan Boot van het Liemerscollege … [Lees meer...] overHet gemiste punt
Er waart een contentspecialist door Europa
Weer iets geleerd: ik weet wat een contentspecialist doet. Volgens deze webpagina is zijn taak in het leven "het creëren van onweerstaanbare content die jouw publiek écht wil zien". Voor de Volkskrant heeft nu de contentspecialist Koos Boertjens gisteren een nieuw stukje onweerstaanbare content geleverd. Inderdaad wordt de lezer meteen meegesleept door diepe wijsheden als "Het … [Lees meer...] overEr waart een contentspecialist door Europa
Constantijn Huygens, Ken uzelf (1670)
Op 29 maart 1670 schreef de toen 73-jarige Constantijn Huygens het gedicht 'Ken uzelf'. Hij vertrekt daarbij van een uitspraak van Seneca: "Grootheid kan niet worden vastgelegd: elke vergelijking maakt haar groter of kleiner". Wat is de mier of het insect vergeleken bij de mens? De mens vergeleken bij de walvis, de walvis bij de zee? En zo gaat het gedicht verder, tot het bij … [Lees meer...] overConstantijn Huygens, Ken uzelf (1670)
Verschillen tussen ‘omdat’ en ‘want’
De afgelopen jaren hebben verschillende taalkundigen iets geschreven over de verschillen tussen omdat en want. Een in mijn ogen belangrijk verschil noemen ze daarbij niet. Wouter van Wingerden noemt een syntactisch verschil: na omdat volgt een bijzin, na want een hoofdzin. Hij noemt ook een betekenisverschil: in want klinkt een rechtvaardiging of verklaring door, terwijl … [Lees meer...] overVerschillen tussen ‘omdat’ en ‘want’
De reis van Sint Brandaan
Geschiedenis van het Nederlands in 100 literaire werken (8) Aan boeken wordt in de middeleeuwen nog zo veel zorg besteed dat je alleen al daarom eigenlijk geloofde dat wat erin stond waar was. Eeuwenlang hadden ze vooral gediend om de waarheid in het Latijn te vertellen aan degenen die het konden lezen. Ondertussen moet er ook in de dialecten die later de basis voor het … [Lees meer...] overDe reis van Sint Brandaan
Zeer, bepaald en dergelijke onderstrepende bijwoorden
Met de verhuizing van Wopke Hoekstra (CDA) van de Eerste Kamer naar het kabinet-Rutte III moet de frequentie van het gebruik van het bijwoord zeer telbaar zijn toegenomen in de Tweede Kamer. In het eerste debat in de nieuwe samenstelling van eind maart 2021, het ging over de formatie, streepte ik een paar van die zeer-gevallen aan in de bijdragen van … [Lees meer...] overZeer, bepaald en dergelijke onderstrepende bijwoorden
Virginie Loveling: Een revolverschot
In de eerste aflevering van de Fixdit-podcast praat Jannah Loontjens met Leen Huet, Bert Van Raemdonck en Annelies Verbeke over de roman Een revolverschot van de Belgische auteur Virginie Loveling, uit 1911. Het levendige verhaal over de zussen Santander, die in het gezapige dorpje Vroden verliefd worden op dezelfde overbuurman, is er een vol spiegels en contrasten. Een … [Lees meer...] overVirginie Loveling: Een revolverschot
Masterclass Grammatica: niet corrigeren maar redeneren
Op 8 februari 2021 verzorgde ik op verzoek van Boom uitgevers een masterclass over grammaticaonderwijs, onder de titel 'Niet corrigeren maar redeneren'. Ik bespreek de frustratie die veel docenten ervaren bij de ontleedlessen: Veel onzekerheid, weinig uitleg, veel oefenen, weinig inzicht. Snelle oplossingen, weinig redenering. Met een meer redenerende aanpak kun je hier iets … [Lees meer...] overMasterclass Grammatica: niet corrigeren maar redeneren
Etymologica: baas
Het zal u wellicht verbazen dat de oorsprong van het alledaagse Nederlandse woord baas lang niet eenvoudig is. Aanvankelijk dachten wetenschappers dat het woord deel uitmaakt van de geërfde prehistorische woordenschat van het Nederlands. Een probleem is dan wel dat er nauwelijks etymologische aanknopingspunten zijn die verklaren met welke Germaanse wortel of stam ons woord baas … [Lees meer...] overEtymologica: baas
Kom Nederlands studeren in Groningen!
Hoe herken je fake news op het internet? Wat zijn de gevolgen van autisme voor taalgebruik? Wat vertelt Max Havelaar ons over Nederland nu? Met welke spreektechnieken vergroot Obama de impact op zijn publiek? En hoe maak je je eigen presentaties tot een succes? … [Lees meer...] overKom Nederlands studeren in Groningen!
De teringhond in de Nederlandse letteren
Speelt de teringhond een grote rol in de Nederlandse letteren? Dat valt nogal tegen. Bij mijn weten is deze viervoeter voor het eerst te vinden in een anonieme bijdrage, getiteld “De Vijand”, in de Nieuwe Vlaardingsche Courant van 1890. Daar lezen we: Een strop voor de pokkendieren hebben we, Goddank, gevonden. We draaien die met succes den nek om, en dan kunnen ze niet meer … [Lees meer...] overDe teringhond in de Nederlandse letteren
De betekenis van emoji 😍
Ik ben zo'n oud mannetje, toen ik begon met bloggen bestonden emoji nog niet, en inmiddels is er al een kleine industrie van taalkundig onderzoek naar wat die dingen eigenlijk betekenen. Vorige week verscheen een heel inzichtrijk nieuw artikel op internet dat vooral gaat over de populairste van alle emoji: die met gezichtjes. Wat betekenen die dingen? Ze geven commentaar op … [Lees meer...] overDe betekenis van emoji 😍
‘Een sympathieken man’
Het is raadselachtig waarom iemand die je al heel lang kent en die je al vele malen over van alles hebt gesproken, pas na vele jaren - als bij toeval - vertelt dat hij in zijn jeugd ‘naast Nescio’ heeft gewoond. De persoon in kwestie was jarenlang mijn achterbuurman in het dorp H.: Arjan (Adriaan) Timmermans, bioloog en zoon van dokter J.M. Timmermans, de huisarts van … [Lees meer...] over‘Een sympathieken man’
