Iedereen die wel eens tijd door heeft gebracht in het bijzijn van Surinaamse moeders zal het kennen: de tjoerie, een afkeurend geluid dat in dezelfde categorie valt als een dodelijke blik en een wegwerpgebaar. Journaliste Karin Sitalsing beschreef het als één van die dingen die je, als je ze eenmaal gehoord hebt, niet meer kunt ont-horen. Hier is hoe de dichter … [Lees meer...] overDe tjoerie en het Schengengebied van de taal
Uitgelicht
Boekpresentatie Nescio – Leven en werk van J. H. F. Grönloh
In 1918 verschenen Nescio’s verhalen De uitvreter, Titaantjes en Dichtertje voor het eerst in boekvorm. In de loop der tijd maakte de handelsman J.H.F. Grönloh (1882-1961) zich bekend als de man achter het pseudoniem, maar hij bleef buiten de literaire wereld. Na zijn dood in 1961 heeft zijn familie die lijn voortgezet. Wel verscheen in 1996 Nescio’s Verzameld werk, maar voor … [Lees meer...] overBoekpresentatie Nescio – Leven en werk van J. H. F. Grönloh
Het beste Nederlandstalige protestalbum: Boudewijn de Groot (1966)
Top 20 van de Nederlandstalige Protestalbums: 1. Boudewijn de Groot, Boudewijn de Groot (1966) Vraag willekeurig wie om een Nederlandstalig protestnummer te noemen, en je kunt vrijwel gegarandeerd één antwoord verwachten: ‘Welterusten, mijnheer de president’ van Boudewijn de Groot. Dit anti-Vietnamnummer was in 1966 de eerste oorspronkelijke protesthit van Nederlandse bodem, … [Lees meer...] overHet beste Nederlandstalige protestalbum: Boudewijn de Groot (1966)
Entre crimes & poèmes. L’énigme Gerrit Achterberg
À l’occasion de la parution en 2021 de L’ovaire noir de la poésie, choix de poèmes de Gerrit Achterberg (1905-1962) en traduction française aux éditions de Corlevour - préface de Stefan Hertmans, postface de Willem Jan Otten -, nous nous arrêtons sur le destin de ce personnage singulier, considéré par beaucoup comme le plus grand poète néerlandais du XXe siècle, dont l’œuvre … [Lees meer...] overEntre crimes & poèmes. L’énigme Gerrit Achterberg
Nummer 1 in de Top-40 van de Gouden Eeuw
Om opnames en uitgave van de Top 40 mogelijk te maken, zijn wij een crowdfundingsactie gestart: steunleiden.nl/project/top-40-van-de-gouden-eeuw .Doneer nu en ontvang de cd en/of het liedboek als beloning! O zalig heilig Bethlehem Op de eerste plaats van deze Top 40 staat de meest geliefde melodie uit de vroegmoderne tijd, die tot 1750 maar liefst 379 keer is gebruikt om … [Lees meer...] overNummer 1 in de Top-40 van de Gouden Eeuw
Tprieel van Troyen van Segher Diengotgaf
Geschiedenis van het Nederlands in 100 literaire werken (7) Tprieel van Troyen van Segher Diengotgaf, een Brabants auteur uit de dertiende eeuw, is een zogeheten hoofse roman, die waarschijnlijk bedoeld was voor een deel van de adel dat zich in de opkomende steden gevestigd had. We kennen de tekst omdat Jacob van Maerlant hem integraal citeert in zijn Historie van Troje. … [Lees meer...] overTprieel van Troyen van Segher Diengotgaf
Drankprobleem likorette
Achter het achtervoegsel (6) Op zoek naar ingrediënten voor de pizzarette, maanden geleden, viel bij ons in de voordeelsuper een fles Amaretto Likorette op, met als extra, misschien wat overbodige, aanduiding ‘almond flavour’. Ik had nog nooit van het woord likorette gehoord en dus ben ik eens in de herkomst van deze term gedoken. Er ging een wereld … [Lees meer...] overDrankprobleem likorette
Woke heeft het weer gedaan
Stella Bergsma is een schrijfster, kunstenares en twitster die zich niet snel boos maakt om iemands taalgebruik. Maar dan moet je niet over woke beginnen, althans, je mag wel over woke beginnen, maar dan moet je het volgens haar correct gebruiken. Namelijk als een bijvoeglijk naamwoord ('een woke persoon', 'zij zijn erg woke') en niet als een zelfstandig naamwoord ('woke zit … [Lees meer...] overWoke heeft het weer gedaan
Bilderdijkkamer en -collectie online te bezoeken
De Bilderdijkkamer in het Academiegebouw van Universiteit Leiden is nu geheel online te bezoeken. Op het platform Things That Talk is zowel de vaste opstelling van de Bilderdijkkamer als een selectie uit de collectie Bilderdijkiana te bekijken. De collectie is niet alleen te zien, maar ook te horen. Luister naar gedichten en brieven van Bilderdijk, voorgedragen door … [Lees meer...] overBilderdijkkamer en -collectie online te bezoeken
Serieus geld
Op de website van het Dagblad van het Noorden las ik zondag de volgende kop: Eline (14) uit Sleen fietst rond met ijscokar en verdient serieus geld. "Ik moest na de eerste dag alweer nieuw ijs bestellen" Uit de context kon ik wel opmaken dat serieus geld zoiets betekende als 'veel geld', maar ik kende deze verbinding niet. Dat ik iets niet ken, betekent natuurlijk niet … [Lees meer...] overSerieus geld
Taalverwarring
Onbegrip begrepen: 40 taalfilosofische gesprekken over communicatie (deel 1) – Taal is eigenlijk helemaal niet zo geschikt voor communicatie, vind ik.– Hoe bedoel je?– Nou, al dat onbegrip, al die miscommunicatie? Neem nou de overheid met die moeilijke teksten of ziekenhuizen met hun patiëntenvoorlichting.– O, die overbekende voorbeelden. Als je informatie niet afstemt op … [Lees meer...] overTaalverwarring
Herman Gorter, Toen bliezen de poortwachters op gouden horens
Over zijn bundel Verzen (1890) schreef Herman Gorter: 'Ik wilde het helste licht uit de taal slaan'. Zoals in dit gedicht, dat niet toevallig handelt over een zonsopgang: de zon rijst geleidelijk over de bomen, kleurt de wolken wit en de hemel blauw, verjaagt de koude, jaagt de wolken uiteen en heerst over de wereld als een lachende, dartele koningin. … [Lees meer...] overHerman Gorter, Toen bliezen de poortwachters op gouden horens
De monsterlijke werkwoordspelling – wat kan ervoor in de plaats komen?
In “Kijk, de kleren van de keizer” vraagt Dominiek Sandra aandacht voor het werkwoordspellingsprobleem. Hij stelt dat de spelling onmogelijk goed kan gaan, omdat het systeem botst met de strategieën die de speller hanteert, iets wat al sinds het proefschrift van Gerard Verhoeven (1985) bekend is (hier de samenvatting van dit proefschrift). Talloze vervolgstudies hebben … [Lees meer...] overDe monsterlijke werkwoordspelling – wat kan ervoor in de plaats komen?
Minneliederen van Henric van Veldeke
Geschiedenis van het Nederlands in 100 literaire werken (6) De eerste Nederlandstalige dichter die we bij naam kennen is Heinric van Veldeke, ergens rond het midden van de twaalfde eeuw geboren in Hasselt in Belgisch-Limburg of eigenlijk een gehucht in de buurt van Hasselt dat (dus) Veldeke heette. Het is eigenlijk een beetje zonderling om hem Nederlandstalig te noemen. Je … [Lees meer...] overMinneliederen van Henric van Veldeke
De zachtekrachtenleesknokploeg
Volgens de statistieken wordt er in Nederland steeds minder gelezen. Foutloos schrijven onder kansarme jongeren is een zeldzaamheid. Is dat erg? Laten we er eens met een economische blik naar kijken. Want zodra het over geld gaat, zitten onze politieke besluitnemers rechtop. In november 2019 ontving Bol.com een rekening van ruim € 750.000. Per e-mail verzonden door … [Lees meer...] overDe zachtekrachtenleesknokploeg
Andere vragen over Maarten van Rossem
Een alternatief vwo-eindexamen Nederlands 2021 - Teksten bij het examen- Vragen bij het oorspronkelijke examen- Correctievoorschrift bij het oorspronkelijke examen- Onze alternatieve vragen en antwoorden Het centraal eindexamen Nederlands vwo wordt de komende jaren herzien omdat het in zijn huidige vorm al geruime tijd kritiek oogst. Die kritiek betreft onder andere de … [Lees meer...] overAndere vragen over Maarten van Rossem
Guido Gezelle, Abeelen
'Rijmsnoer om en om het jaar' uit 1897 is de laatste bundel die Gezelle zelf samenstelde. Hij bracht er een omvangrijke lyrische productie in onder van drie warendichterschap in een cyclus geordend naar de maanden van het jaar. Het gedicht 'Abeelen' in de afdeling 'Lentemaand' (maart) vertolkt fijnongeloof, spijt en verontwaardiging wanneer hij vaststelt dat langs een zandweg … [Lees meer...] overGuido Gezelle, Abeelen
Top 40 van de Gouden Eeuw – 2a: Wilhelmus
Om opnames en uitgave van de Top 40 mogelijk te maken, zijn wij een crowdfundingsactie gestart: steunleiden.nl/project/top-40-van-de-gouden-eeuw .Doneer nu en ontvang de cd en/of het liedboek als beloning! Wilhelmus Oorspronkelijk is het Wilhelmus gedicht op een vlot lopende melodie, waar meer pit in zit dan we van het Nederlandse volkslied gewend zijn. In het … [Lees meer...] overTop 40 van de Gouden Eeuw – 2a: Wilhelmus
Taalkunde in het wiskunde-examen
Vanmiddag vindt het centraal examen Nederlands voor vwo plaats, en we weten allemaal wat de kans is dat daarin een taalkundig artikel aan bod komt: 1 – 0.9999... Gelukkig was er eerder deze week al het eindexamen Wiskunde A, want daarin ging het wél over taal. Althans, één van de vragen verwees naar een onderzoek uit 2013 over het gebruik van ronde getallen door links- en … [Lees meer...] overTaalkunde in het wiskunde-examen
‘Nu hoert! Now hear! (As they say in the Low Countries.)’
De sluwe Reinaert de Vos heeft al eeuwenlang een plek in ons collectieve geheugen. Verhalen over zijn vossenstreken behoren tot de canon van het Middelnederlands. Ik leerde op de middelbare school dat rond 1250 een Vlaamse monnik genaamd Willem, die Madocke makede, het gedicht Van den vos Reinaerde schreef. We weten we nauwelijks iets van deze Willem, maar zijn tekst, die een … [Lees meer...] over‘Nu hoert! Now hear! (As they say in the Low Countries.)’
Etymologica: een nieuwe verklaring voor ‘Vlaanderen’
Een bevredigende etymologie voor de streeknaam Vlaanderen is al sinds lang een desideratum in de naamkunde. Een van de problemen hierbij is het voorkomen van de twee verschillende nasalen n en m in Vlaanderen en Vlaming, terwijl we toch mogen veronderstellen dat beide vormen samenhangen. De oudste vermeldingen van Vlaanderen dateren uit het begin van de achtste eeuw en hebben … [Lees meer...] overEtymologica: een nieuwe verklaring voor ‘Vlaanderen’
3-10-17 juni 2021: online-collegereeks Literatuur in de praktijk
Afgelopen jaar luidde de leescoalitie de noodklok en riep het verenigd onderwijs- en cultuurveld op tot een leesoffensief: er wordt te weinig gelezen, zowel door jongeren als door de rest van Nederland en hier moet iets aan gebeuren. Als we mensen aan het lezen willen krijgen in het groeiende media-oerwoud van Netflix, Instagram en TikTok, moet literatuur op een creatieve … [Lees meer...] over3-10-17 juni 2021: online-collegereeks Literatuur in de praktijk
Etymologica: moe(de)rneuker
Voortaan is maandag op Neerlandistiek etymologiedag: iedere maandag zal een korter of langer etymologisch stuk verschijnen, alternerend geschreven door Hans Beelen, Roland de Bonth, Guus Kroonen, Peter Alexander Kerkhof, Arend Quak, Lauran Toorians, Michiel de Vaan en mijzelf. Andere auteurs zijn overigens van harte uitgenodigd om incidenteel of structureel bij te dragen. Stuur … [Lees meer...] overEtymologica: moe(de)rneuker
De noodzaak van het overbodige. Over KliFi van Adriaan van Dis
'Ook al zit niemand daarop te wachten. Literatuur als noodzaak van het overbodige.' In deze video bespreekt Jörgen de klimaatroman KliFi van Adriaan van Dis. Geen belerende klimaatwaarschuwing of pamflet, maar een 'fladderige parabel', een pleidooi voor het literaire experiment. Bronnen: Jan-Willem Anker, Waar blijft de Nederlandse klimaatroman, via: … [Lees meer...] overDe noodzaak van het overbodige. Over KliFi van Adriaan van Dis
Met betrekking tot de E-ANS
Tijdens mijn studie Nederlands kocht ik de eerste druk van de Algemene Nederlandse Spraakkunst uit 1984 (ANS1). Later vonden ook de twee delen van de tweede druk uit 1997 (ANS2) hun weg naar mijn boekenkast. De recent verschenen derde druk (ANS3) draag ik zelfs altijd bij me en sleep ik echt overal mee naartoe. Niet zo moeilijk, want deze volledig digitale versie heb … [Lees meer...] overMet betrekking tot de E-ANS
