Lieke Marsman voor de klas (5) De driestemmige herdenking die Lieke Marsman schreef voor opvoering 'na de Dam' gisterenavond leent zich bij uitstek voor bespreking in de klas. Als het twee minuten zogenaamd stil is, is het een enorm geroezemoes in heel veel hoofden. Dat geroezemoes noteerde Lieke Marsman, en allerlei toneelgroepen in heel Nederland voerden het uit. Ik … [Lees meer...] overDe kracht van herhaling
Uitgelicht
Voedsel voor het oog
Het overlijden van Hafid Bouazza is ook een verlies voor de taal. Definitief zwijgt nu een auteur die het Nederlands wist op te rekken door het terug in contact te brengen met zijn eigen geschiedenis. Eeuwenoude literatuur en genres die gedateerd heten, lagen voor Bouazza dichterbij dan pakweg een sms-gedicht. Als schrijver was hij dus ook een … [Lees meer...] overVoedsel voor het oog
Taaldingetje hoor
Ik weet niet meer wanneer ik hem voor het eerst hoorde, maar ik weet wel dat hij me vanaf het begin in zijn taalkundige greep hield: de ‘verkleinwoordje + hoor’ constructie. In het begin waren het youtubers die aan het strand lagen en uitriepen ‘weertje hoor!’ of ‘leventje hoor!’. Toen werden het sarcastische mensen op twitter en studenten. In de afgelopen maanden heb ik hem … [Lees meer...] overTaaldingetje hoor
Wat is er mis met dat als?
Docenten zouden volgens Ben Salemans het eindexamen Nederlands niet langer moeten controleren op grammaticale fouten. Zijn belangrijkste argument daarvoor is dat helemaal niet duidelijk is wat grammaticale fouten zijn; verschijnselen die volgens veel gebruikte lesmethodes op middelbare scholen als fout gelden, worden bijvoorbeeld door de ANS en de Taaladviesdienst met veel meer … [Lees meer...] overWat is er mis met dat als?
Nieuwe podcast: Di hou creol
Die hou creol is een podcast van Cefas van Rossem over het Virgin Islands Dutch Creole, een aan het Nederlands gerelateerde creooltaal op de Maagdeneilanden. Tijdens deze eerste aflevering van di hou creol bespreek ik allereerst kort met welke taal we te maken hebben. In grote stappen neem ik de luisteraar mee door de 250 jaar dat deze taal bestaan heeft. Een taalcursus … [Lees meer...] overNieuwe podcast: Di hou creol
Voornamen met een migratieachtergrond
Voornamendrift 79 De voornamenvoorraad in Nederland is de laatste 50 jaar enorm verrijkt door migratie. Als je naar Nederland komt dan neem je taal en cultuur mee want dat is een belangrijk onderdeel van je identiteit. De voornamen van kinderen zijn daar geen uitzondering op. In deze en volgende afleveringen ga ik op zoek naar nieuwe voornamen die uit de belangrijkste … [Lees meer...] overVoornamen met een migratieachtergrond
Wachtendonckse psalmen
Geschiedenis van het Nederlands in 100 literaire werken (3) Het oudste Nederlands is vertaald Latijn. Elfhonderd jaar geleden heeft iemand de psalmen vertaald in een taal die een (oostelijk) Nederlands dialect zou kunnen zijn. Waarom die persoon het deed, weten we niet. Het is mogelijk dat het bedoeld was voor een parallelle tekst met de Latijnse, en dat dit bedoeld was … [Lees meer...] overWachtendonckse psalmen
Het nieuwe titelverklaren
‘De titel De donkere kamer van Damokles is afgeleid van de uitspraak “Het zwaard van Damokles”. Dit is een oude spreuk om een voortdurende dreiging aan te duiden. Bij dit boek was het zwaard, de dreiging, meer de foto van Dorbeck en Osewoudt samen in de spiegel, die zijn onschuld had moeten bewijzen. “De donkere kamer” slaat op de donkere kamer die iemand nodig heeft als … [Lees meer...] overHet nieuwe titelverklaren
Taal is leuker als dat je denkt
De afgelopen drie dagen – er was weer eens commotie in de wereld van de taalijveraars want iemand dacht dat iemand anders had gezegd dat we ons over andere dingen druk moeten maken dan groter als – hebben veertien mensen me een variatie toegestuurd op de volgende kwinkslag. (Veertien!) Taal is leuker dan je denkt. Taal is leuker als je denkt. De suggestie is dat er een … [Lees meer...] overTaal is leuker als dat je denkt
Geen puntenaftrek meer voor grammatica bij het centraal examen!
De schoolexamens (= SE’s) Nederlands van havo en vwo zijn nu, eind april 2021, afgerond. De centrale examens (= CE’s) Nederlands van havo en vwo zitten er aan te komen. Daarin worden de leesvaardigheid en enkele argumentatieve vaardigheden van eindexamenkandidaten getoetst. Ik zie als examinator/docent van havo-5 en vwo-6 een beetje op tegen twee tijdverslindende onderdelen van … [Lees meer...] overGeen puntenaftrek meer voor grammatica bij het centraal examen!
Het dubieuze bestaan van klinkers en medeklinkers
Ter nagedachtenis van Remmert Kraak (1928-2005) Wat zijn de kleinste bouwstenen van taal? Iemand die er niet heel goed over na heeft gedacht, zal zeggen: letters, en als je die persoon er dan op wijst dat er heel veel talen zijn die niet met een alfabetisch schrift worden geschreven (en dat de meeste talen ter wereld zelfs waarschijnlijk nooit geschreven worden, dan zegt zo … [Lees meer...] overHet dubieuze bestaan van klinkers en medeklinkers
Stage lopen bij de master Neerlandistiek (Utrecht)
Robyn Beekman, student MA Neerlandistiek aan de Universiteit Utrecht, loopt stage bij Issuemakers, een corporate communicatieadviesbureau. … [Lees meer...] overStage lopen bij de master Neerlandistiek (Utrecht)
Is heten een koppelwerkwoord?
Inmiddels weten we dus dat minstens even interessant als wat er allemaal veranderd is in de nieuwe editie van de Algmene Nederlandse Spraakkunst is: wat er allemaal niet veranderd is. Zoals de paragraaf over koppelwerkwoorden. Keurig wordt daarin het rijtje opgesomd waarvan ook ik op school heb geleerd dat ze deze klasse uitmaken: zijn, worden, blijven, blijken, lijken, … [Lees meer...] overIs heten een koppelwerkwoord?
Door mekaar, Voor mekaar (1978)
Top 20 van Nederlandstalige Protestalbums: 6. Door mekaar, Door mekaar (1978) Wie kent Door mekaar nog? Deze groep is, anders dan de andere bands die ik in deze Top 20 van Nederlandstalige Protestalbums bespreek, nauwelijks geworteld geraakt in de Nederlandse popgeschiedenis. En dat terwijl deze groep met Voor mekaar een pioniersplaat maakte en aan de basis stond van de … [Lees meer...] overDoor mekaar, Voor mekaar (1978)
Je mag groter als zeggen, wen er maar aan
Taal is voor veel mensen een onderwerp om zich af en toe enorm druk over te maken, en dan weer over te gaan tot de dagelijkse beslommeringen. Zou iemand echt denken dat een van de journalisten die de afgelopen dagen een stukje heeft getikt waarin moord en brand werd geschreeuwd over het feit dat je "voortaan" 'groter als' zou "mogen zeggen" (hier, hier, hier, hier, hier, hier … [Lees meer...] overJe mag groter als zeggen, wen er maar aan
Felix Timmermans, Pallieter (1916)
Pallieter (1916) is een nieuwkomer in de canon van de KANTL. Die aarzeling om het boek in de canon op te nemen weerspiegelt de ambigue houding die men tegenwoordig tegenover deze klassieker koestert. Enerzijds valt het literair-historische belang van het boek niet te ontkennen: het kende herdruk op herdruk en werd in vele talen vertaald. Anderzijds vond men de personages te … [Lees meer...] overFelix Timmermans, Pallieter (1916)
De motie van afkeuring tegen Rutte: een tekstanalyse
De kern van de motie van afkeuring tegen Rutte (te vinden op de website van de Tweede Kamer) wordt gevormd door de uitspraak van de Tweede Kamer dat Rutte 'de waarheid niet sprak in de media dat hij bij de oud-verkenners niet heeft gesproken over de positie van de heerOmtzigt'.In de eerste plaats zou ik de woorden 'in de media' voor de overzichtelijkheid van de zin elders … [Lees meer...] overDe motie van afkeuring tegen Rutte: een tekstanalyse
Waarom Max Havelaar keer op keer wordt vertaald
Lezing door Philippe Noble, wiens vertaling van Max Havelaar in het Frans vorig jaar verscheen. … [Lees meer...] overWaarom Max Havelaar keer op keer wordt vertaald
Boekpresentatie Inleiding Nederlandse taalkunde
Op vrijdag 23 april 2021 werd online het nieuwe boek Inleiding Nederlandse taalkunde gepresenteerd. … [Lees meer...] overBoekpresentatie Inleiding Nederlandse taalkunde
Pan / pollepel / schuif
Gids voor verborgen spraakverwarringen tussen Belgen en Nederlanders (7) De landsgrens NL-BE trekt een duidelijke scheidingslijn doorheen het Nederlandse taalgebied voor wat betreft de huidige betekenis(sen) van een handvol woorden en uitdrukkingen; in deze gevallen gebruiken Nederlanders en Belgen dus dezelfde termen maar bedoelen ze er iets anders mee.Het spreekt voor … [Lees meer...] overPan / pollepel / schuif
“Versoepelde” grammaticaregels? Stop taal in te zetten als een wapen om verdeeldheid te zaaien
“Zelden zoveel taalkundigen op één plek samen gezien!”, schreef iemand afgelopen dinsdag op Twitter, na de voorstelling van de nieuwe e-ANS, de Algemene Nederlandse Spraakkunst die dus sinds deze week in een gloednieuw jasje zit. De lancering van zo’n vernieuwde grammatica van het Nederlands, dat is voor een neerlandicus een beetje als de nieuwe PlayStation 5 voor een … [Lees meer...] over“Versoepelde” grammaticaregels? Stop taal in te zetten als een wapen om verdeeldheid te zaaien
Neerlandistiek gewaardeerd
Vandaag werd bekend dat Neerlandistiek een subsidie van tienduizend euro krijgt uit het Pilotfonds Wetenschapscommunicatie door Wetenschappers Gewaardeerd! van de KNAW. Om preciezer te zijn is de subsidie toegekend aan een team van onderzoekers van de Letterenfaculteit: Peter-Arno Coppen, Marten van der Meulen, Marc van Oostendorp, Gudrun Reijnierse en Nicoline van der Sijs, … [Lees meer...] overNeerlandistiek gewaardeerd
Het eerste Nederlandse vrouwendichtgenootschap
Het achttiende-eeuwse Nederlandse literaire genootschapsleven is lange tijd beschouwd als een bolwerk voor geletterde heren. Dames met schrijftalent konden hoogstens een honorair lidmaatschap aangeboden krijgen. Zij werden geacht hun teksten op te sturen naar de dichtgenootschappen waarbij ze betrokken waren, maar zeker niet te verschijnen op de wekelijkse bijeenkomsten. Zo … [Lees meer...] overHet eerste Nederlandse vrouwendichtgenootschap
Eindexamen Nederlands krijgt prioriteit
Op het eindexamen Nederlands en dat voor de moderne vreemde talen is in Nederland al jaren zoveel kritiek dat deze problematiek met voorrang moet worden aangepakt. Dat is de strekking van een motie van D66-Kamerlid Paul van Meenen die gisteren door de Tweede Kamer is aangenomen. Opvallend is dat de motie ook zegt dat hiermee niet moet worden gewacht op de grootscheepse … [Lees meer...] overEindexamen Nederlands krijgt prioriteit
Domweg ongelukkig in de Kolenkitbuurt
Multatuli geldt als taalvernieuwer. Vernieuwer van de literatuur, de taal van het geschreven woord. Niet voor niets begint de moderne letterkunde met Max Havelaar (1860), dat in de oorspronkelijke vorm nog steeds heel goed te lezen is. Geen mooischrijverij, maar vertelkunst zonder opsmuk. Geëngageerde literatuur; de schrijver wil het hoofd en het hart van de lezer raken in zijn … [Lees meer...] overDomweg ongelukkig in de Kolenkitbuurt
