Het is niet gemakkelijk om collega's te bekritiseren – de taalwetenschap is een klein vak, iedereen kent iedereen, en de meeste academici houden niet van discussie. Alleen: de wetenschap leeft wel bij kritiek, en af en toe moet het zogeheten 'zelfreinigende vermogen' ook zijn werking hebben. Dan moeten bepaalde zaken aan de kaak worden gesteld, bijvoorbeeld als men bedenkingen … [Lees meer...] overGeen bewijs dat koeien taal hebben
Uitgelicht
Is Nederlands studeren iets voor jou?
Een beslisboom door Katinka Polderman … [Lees meer...] overIs Nederlands studeren iets voor jou?
Van achterstelling naar gelijkwaardigheid
Taal: brug of barrière? Een pleidooi voor gelijke onderwijskansen in het Koninkrijk (1) 'Taal: Brug of barrière' is de titel van een boek van Juana Kibbelaar. Wij hebben toestemming van de auteur deze prikkelende tekst over onderwijstaal in de Benedenwindse eilanden als serie op Neerlandistiek te plaatsen. Het boek kan ook hier worden gedownload. Al meer dan zeventig … [Lees meer...] overVan achterstelling naar gelijkwaardigheid
Etymologica: Sibbediksie
Een lezer vroeg me naar de etymologie van het Scheveningse woord sibbediksie ‘gezag, toezicht’: “Ik heb al bij latinisten geïnformeerd, Latijnse en Franse woordenboeken geraadpleegd, zonder resultaat. Sibi dictus? Kunt u dit raadsel oplossen?” Ik ga mijn best doen. Sibbediske Van dit sibbediksie had ik nooit gehoord, maar Scheveningse bronnen vermelden het woord … [Lees meer...] overEtymologica: Sibbediksie
Neerlandistiek in Servië onder druk door politieke ontwikkelingen
De medewerkers van de Vakgroep Neerlandistiek aan de Filologische Faculteit van de Universiteit van Belgrado hebben de IVN op de hoogte gebracht van de zorgwekkende ontwikkelingen binnen het hoger onderwijs in Servië op dit moment. Sinds 2 december 2024 zijn alle universiteiten in Servië geblokkeerd door studentenprotesten. Deze beweging ontstond naar aanleiding van de … [Lees meer...] overNeerlandistiek in Servië onder druk door politieke ontwikkelingen
Frida Vogels
De enige die van mij hield was de poes. Ziek en met haar laatste krachten verliet ze het huis en kwam toch terug. Ik heb haar zien sterven. Wat een mens mist, is een poezenluikje. Daarom gaat het vaak mis tussen mensen en is de muziek de enige een troost. Schrijven is muziek maken, muziek spelen is schrijven. De poes, daar werd ik vrolijk van. … [Lees meer...] overFrida Vogels
Een empathische poëzietolk
Tekstportret: Michiel van Kempen In de serie Tekstportretten laat Jan Renkema iemand poseren in zijn tekstatelier, ter gelegenheid van een bijzondere aanleiding. Onlangs nam hoogleraar Nederlands-Caraïbische Letteren, Michiel van Kempen, afscheid van de Universiteit van Amsterdam. Inderdaad, de Kempen Ik was een paar jaar oud, en ging mee naar de familie … [Lees meer...] overEen empathische poëzietolk
Hype in plaats van talent
De afgelopen dagen heb ik het een en ander over boek 1 van Martin Rombouts geschreven. Misschien is dat niet helemaal fair, want het gaat mij eigenlijk niet om dat boek, maar vooral om de ontvangst van die roman door onder andere NRC. Ik besteed er nu nog één keer aandacht aan en dan ga ik weer iets leukers doen dan zeuren. Miriam Piters schreef … [Lees meer...] overHype in plaats van talent
De klas die Oroppa las
Over leesbevordering en de lat hoog (blijven) leggen Anne Steenhoff schiet in haar boek Een lui letterland niet naast doel: onderschat je leerlingen en ze maken geen vooruitgang. Het boek, dat een fantastisch pamflet is voor leesbevordering in het primair onderwijs, bevestigde voor mij dat ik al meer dan twintig jaar op hetzelfde spoor zit, dan wel in het middelbaar … [Lees meer...] overDe klas die Oroppa las
Overleden: Cor van Bree (1932-2025)
Ons bereikt het bericht dat afgelopen zaterdag Cor van Bree in zijn woning in Oegstgeest is overleden. Van Bree was enkele jaren docent Nederlands in Schiedam voordat hij verbonden raakte aan de Universiteit Leiden, uiteindelijk als hoogleraar Historische Taalkunde. Hij publiceerde onder andere het invloedrijke Handboek Historische Taalkunde. Nog maar recent voltooide hij deel … [Lees meer...] overOverleden: Cor van Bree (1932-2025)
Martin Rombouts en het wonder van de literatuur
Een paar weken geleden kreeg boek 1 (2025) van Martin Rombouts (1992) in NRC de hoogste lof toegezwaaid door Thomas de Veen: vijf ballen (een week later kreeg mijn roman van dezelfde criticus Aan het einde van de oorlog drie ballen, ik zeg het er maar even bij) en het toeval wil dat ik die dag buiten de Stadsschouwburg in Amsterdam (ITA) in de rij … [Lees meer...] overMartin Rombouts en het wonder van de literatuur
Doorbraak: het miljoen voor de internationale neerlandistiek
In 2025 zullen de Taalunie en IVN samen voor het eerst de toegezegde extra middelen voor versterking van de internationale neerlandistiek kunnen besteden. Vandaag heeft minister Bruins de Kamerbrief verstuurd waarin het nieuwe plan voor de uitvoering van het amendement Van der Molen / Van der Woude (2022) staat. Met dat amendement stelde de Nederlandse Tweede Kamer middelen … [Lees meer...] overDoorbraak: het miljoen voor de internationale neerlandistiek
Volhardend, nieuwsgierig, enthousiasmerend
Laudatio voor Nicoline van der Sijs bij de uitreiking van de Everwinus Wassenbergh Penning 2025 Het was nu de Everwinus Wassenbergh-penning vijf jaar bestaat onvermijdelijk geworden: de jury van wat in de volksmond wel heet de ‘Nobelprijs voor de neerlandistiek’, heeft unaniem besloten om de penning voor 2025 toe te kennen aan prof. dr. Nicoline van der Sijs. Haar naam is … [Lees meer...] overVolhardend, nieuwsgierig, enthousiasmerend
Wat een accent met ons doet
Stel je voor: je nodigt een vriend uit voor het avondeten – iemand voor wie jouw taal geen moedertaal is. Terwijl jij in de keuken staat, raak je afgeleid en brandt het eten volledig aan. Zodra het brandalarm eindelijk zwijgt, maakt je vriend een grapje om de spanning te breken: “Wauw! Ik wist niet dat jij zó’n goede kok was!” Voor moedertaalsprekers is de ironie meteen … [Lees meer...] overWat een accent met ons doet
Chr. J. van Geel (1917-1974)
Chr.J. van Geel (1917-1974) was een heel bijzondere dichter, en beeldend kunstenaar. Hij was, voor de Tweede Wereldoorlog al, een van de eerste echte surrealisten in Nederland. Daarnaast was hij een bewonderaar van E. du Perron, en van het tijdschrift Forum. Een verrassende combinatie. Na de oorlog zag men hem wel als een van de “para-experimentelen”. De term is van S. … [Lees meer...] overChr. J. van Geel (1917-1974)
Etymologica: Zekerfeest
Regelmatig schrijven lezers mij opgetogen dat ze een nieuw, nog onbeschreven woord ontdekt hebben in een oude tekst. Sceptisch geworden door jarenlange ervaring vraag ik altijd inzage in de oorspronkelijke bron. Meestal blijkt dan dat het gotische schrift of het handschrift verkeerd is gelezen en dat er een bekend, maar door de lezer niet herkend, woord staat. Geen probleem, … [Lees meer...] overEtymologica: Zekerfeest
Paarden die balladen schrijven
Iemand zal die fascisten een lesje leren in ons feuilleton De verleden tijd van lijken. "Mensen!" riep de boomlange postdoc Sophie door de koffiehoek. Verschillende studenten keken verschrikt op van hun havercappu's en hun mobiele telefoons. Toen ze zagen dat het geroep kwam van het tafeltje met de neerlandici verdiepten ze zich al snel weer in hun eiwitten en pixels. … [Lees meer...] overPaarden die balladen schrijven
Van Nederlands tot Proto-Nostratisch
Hoe ver kunnen we terug in de tijd? Taalkundige reconstructie begint bij de simpele observatie dat sommige talen verdacht veel op elkaar lijken. Neem bijvoorbeeld het Nederlandse vader, het Duitse Vater, en het Engelse father – dat is wat je noemt verdacht veel gelijkenis. Dat zou in theorie het gevolg van ontlening kunnen zijn. Ontlening is … [Lees meer...] overVan Nederlands tot Proto-Nostratisch
Dichters over Gorter: Henriette Roland Holst
1. In Gorters bundel Verzen uit 1903 is dit gedicht te vinden: Aan Henriette Roland Holst Gij schoone vrouw, in wie gedachte leeft en brandt van vrijheid en van éénheid, en die toch dat verterend vuur omgeeft met 't zachte dons van blijheid en alleenheid. O zie haar zachte oog naar ons uitstralen als hoopvolste en … [Lees meer...] overDichters over Gorter: Henriette Roland Holst
Le néerlandais is niet meer
Kelderende inschrijvingscijfers. Bezuinigingen. Je zou kunnen stellen dat het toch wel al een tijdje in de sterren geschreven stond… Vanaf volgend academiejaar (2025-2026) zal de Brusselse campus van de UCLouvain (het vroegere Université Saint-Louis – Bruxelles) niet langer de opleiding Nederlandse taal- en letterkunde aanbieden. De ontknoping van een tragedie met een wel erg … [Lees meer...] overLe néerlandais is niet meer
Angry Young Performers
of hoe Tom Lanoye en Johan Joos in de bundel Maximaal belandden Tom Lanoye bestormde begin jaren tachtig in Gent het podium als dichter en performer. Hij stond destijds nog midden in het studentenleven, maar had al een ambitieus plan voor ogen: voor zijn dertigste een dichtbundel, een verhalenbundel, een roman én een soloshow. En hij maakte het waar. Het was het begin van … [Lees meer...] overAngry Young Performers
Alles is liefde
Toespraak door Lia van Gemert bij de onthulling van de schrijverssteen voor G.A. Bredero in De Nieuwe Kerk Amsterdam, 16 maart 2025 Alles is liefde: dat motto past perfect bij Gerbrandt Adriaenszoon Bredero: alles wat hij schreef – of het nu rauwe, volkse taferelen waren, smachtende liefdesliedjes of diepgelovige overpeinzingen, hij deed het uit liefde: voor zijn stad, voor … [Lees meer...] overAlles is liefde
Prachtig prisma van het kwaad
Op 13 maart 2025 werd het boek Sympathie voor de duivel van Jaap Goedegebuure gepresenteerd. Manon Uphoff hield daarbij deze toespraak. Een boek over de verbeelding van het kwaad in Nederlandse en Vlaamse literatuur, een werk waar, aldus de auteur, in een periode van ruim acht jaar aan is gewerkt—het zou een klein kwaad zijn om de vrucht van die arbeid, die bloem op de … [Lees meer...] overPrachtig prisma van het kwaad
‘Absoluut’: de mol ontmaskerd met forensische taalkunde
Deze week werd bekend dat Stijn de mol is. Veel molloten verdachten hem inmiddels, onder andere door een audio-analyse van de stem van de mol. Dat bleek niet terecht, maar de echte fanatiekelingen hadden hem wel degelijk herkend aan de hand van die korte, anonieme fragmenten: Stijn zegt namelijk vaak “absoluut”. Forensische sporen Uniek voor het … [Lees meer...] over‘Absoluut’: de mol ontmaskerd met forensische taalkunde
Familienamen, hoe spreek je ze uit: Citroën, Thomése en Boddé
De stukjes die tot nu toe verschenen zijn in mijn serie over Familienamen gaan over namen die op zeker moment een andere uitspraak kregen doordat hun geschreven vorm op een nieuwe manier geïnterpreteerd werd. Zo ging men de ou in Van Poucke, dat is de Franse spelling voor de oe, uitspreken als ou. In Van Groeningen is oe ’t oude teken voor de lange oo, maar niemand die nog Van … [Lees meer...] overFamilienamen, hoe spreek je ze uit: Citroën, Thomése en Boddé
