Sinds kort heeft het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) er een dialectoloog bij. En niet zomaar een. Het gaat om een toonaangevend taalkundige met een eigen Wikipediapagina, waarop staat dat hij wordt beschouwd als “de geestelijk vader van de Nederlandse dialectgeschiedenis”. De dialectoloog bleek in de opslag te staan van het Noordbrabants Museum. Tot nu. Sinds mei 2021 … [Lees meer...] overProfessor Weijnens reis naar Leiden
dialect
Een zomers nummer van Onze Taal
Ja, allemaal leuk en aardig dat Japans, hoorden we vorige maand zo nu en dan nadat ons themanummer over die taal was verschenen, maar in Nederland en Vlaanderen is toch ook genoeg te beleven? Zo is dat! En daarom richten we de blik in het zomernummer van Onze Taal op de taalvarianten om ons heen. Om precies te zijn: we kijken naar streektalen in de literatuur, naar de vele … [Lees meer...] overEen zomers nummer van Onze Taal
Nieuw boek: ‘Wie zegt wat waar?’
Persbericht Onze Taal Hoe noem je een lange gehaktstaaf uit de snackbar? Heet die ‘frikadel’, ‘frikandel’, ‘curryworst’ of misschien wel ‘lange hamburger’? Het antwoord vertelt iets over waar je vandaan komt. In het net verschenen boek Wie zegt wat waar? is voor zestien van dat soort vragen uitgezocht wat in Nederland en Vlaanderen de regionale verschillen zijn: van … [Lees meer...] overNieuw boek: ‘Wie zegt wat waar?’
Nééj Mééls Woordeboe:k voltooid
Het Nééj Mééls Woordeboe:k is klaar. Het bevat ruim 4900 woorden die in de negentiende en twintigste eeuw in het Meijels dialect zeker gebruikt zijn. Daarvan worden er in de omgangstaal ook nu nog steeds veel gehoord. Maar de modernisering van het dagelijks leven, de toename van communicatiemiddelen en een verhoogde mobiliteit hebben geleid tot verminderd dialectgebruik en het … [Lees meer...] overNééj Mééls Woordeboe:k voltooid
Zolft
door Viorica Van der Roest In het Huizer dialect noem je de vuilnisbelt ‘de zolft’. Dat is natuurlijk vooral heel exotisch en uniek, maar wat voor etymologische achtergrond heeft dat woord nu eigenlijk? Bij een speurtocht op internet blijkt dat deze vraag ook al eens gesteld is in 2015, op de Facebookpagina van Vrienden van het Oude Dorp. Uit de reacties op het bericht blijkt … [Lees meer...] overZolft
Huizer dialect revisited – 2
door Viorica Van der Roest Zoals vorige week beloofd, hier het antwoord op de prangende vraag: waarom noemen ze in Huizen een Vlaamse gaai een marriekolf? Lezer Daan Wesselink wees mij na de oorspronkelijke publicatie van mijn stukje over dieren- en plantennamen uit het Huizer dialect op de vorm meerkol, die tot in de twintigste eeuw gangbaar was voor ‘Vlaamse gaai’. Deze … [Lees meer...] overHuizer dialect revisited – 2
Gedicht: Warden Oom • Wedding
Wedding Boer Knul had twintig pinten in, boer Knijs al even vele. Ze zaten vast, heel naar hun zin pas 't glas gevuld, 't bier vond de kele. Ze zaagden over hemel, hel en vruchten, beesten, wijven en deden menig aardig spel, dat wat verging in luide kijven. Ze g'rochten toch van alles moe. Zegt Knul : Wat nu verrichten ? Zegt Knijs : Wij wedden om een … [Lees meer...] overGedicht: Warden Oom • Wedding
Gedicht: Warden Oom • Eerste uitgang der koeien
Eerste uitgang der koeien Maart en knape brengen hoopen knippels*; elk grijpt stok of tak en de boever komt geloopen met de lange peerdedjak. 't Koeierke is 't stal ingeslopen, stout en bout en riesche 't al* om het bindalaam t' ontknopen moedermensch alleen in 't stal. 't Is een brullen, grollen, loeien en een kletsen en een slaan, van die veertien groote … [Lees meer...] overGedicht: Warden Oom • Eerste uitgang der koeien
Huizer dialect revisited – 1
Door Viorica Van der Roest [Het eerste stukje dat ik ooit schreef voor Neder-L, ging over planten- en dierennamen in het dialect van Huizen (NH), het dorp waar mijn vader vandaan komt. Omdat ik op het moment ook met een onderzoekje naar een Huizer woord bezig ben (daarover over een paar weken meer), zocht ik op internet naar dat eerste stukje en ontdekte dat Google het kwijt … [Lees meer...] overHuizer dialect revisited – 1
Het Vlaardings is de moeite van het vastleggen waard
Onderstaande tekst is het voorwoord van het nieuwe Vlaardings woordenboek van Stephen de Vos. We plaatsen het hier met toestemming van de auteur als voorpublicatie. Door Cor van Bree Mooi dat er nu ook een woordenboek van het Vlaardings is! Hoe zou ik anders kunnen reageren: het is de tongval waarin ik zelf opgegroeid moet zijn. Rond mijn twaalfde moet ik op de standaardtaal … [Lees meer...] overHet Vlaardings is de moeite van het vastleggen waard
Aan de slag met streektaal op het vmbo
In samenwerking met het Cedin heeft de IJsselacademie een aangepaste uitgave van de lesbrief ‘Jouw taal hoort bij jou’ uitgebracht, speciaal voor vmbo-leerlingen in regio’s waar thuis ook dialect gesproken wordt. Nedersaksisch erkende regionale taal 10 oktober jongstleden ondertekenden de verschillende Nedersaksische overheden een convenant met het Rijk waarin het … [Lees meer...] overAan de slag met streektaal op het vmbo
College Jos Swanenberg over taal, cultuur en identiteit in Noord-Brabant online
In mei 2018 gaf prof. dr. Jos Swanenberg een college over taal, cultuur en identiteit in Noord-Brabant op de Universiteit van Tilburg. Ge kunt dit college hier terugkijken. … [Lees meer...] overCollege Jos Swanenberg over taal, cultuur en identiteit in Noord-Brabant online
“Kind moet over op het ‘plat’”
Door Leonie Cornips “Kind moet over op ‘plat’”, kopt De Limburger afgelopen week boven een artikel van verslaggever Jule Peeters. Waarom besteedt De Limburger juist nu aandacht aan Limburgs op de peuterspeelzaal en waarom op deze wijze? Waarom ik namens de leerstoel Taalcultuur in Limburg pleit voor meertalige peuterspeelzalen schreef ik in twee eerdere columns (hier en hier), … [Lees meer...] over“Kind moet over op het ‘plat’”
Op z’n Amsterdams en Rotterdams volgens parlementariërs
Door Siemon Reker Leentjebuur spelen in het Nederlands is zó gewoon, dat bijvoorbeeld iemand als premier Rutte niet vaak een excuserende opmerking maakt als hij iets in het Engels of Duits zegt, wat hij geregeld doet. In de tijd dat het uitspreken van Latijnse citaten of het gebruik van een Frans woord iets van alledag was, hoefde dat evenmin speciaal geëtiketteerd te worden. … [Lees meer...] overOp z’n Amsterdams en Rotterdams volgens parlementariërs
Zelf op zoek naar een taal om in te zingen
Door Marcel Plaatsman Het dialect van Texel, het Tessels, staat volop in de belangstelling. Ik doe daar ook wel erg mijn best voor, om dat dialect weer onder de aandacht te brengen, maar het aardige is: ik ben niet de enige die daar zijn best voor doet. De Historische Vereniging Texel wist met de reeks dialectvoorstellingen Echt op sien Tessels de juiste snaar te raken … [Lees meer...] overZelf op zoek naar een taal om in te zingen
Geletterdheid van Limburgse basisschoolleerlingen
Door Romy Roumans Als studente taalwetenschappen aan de Radboud Universiteit knoop ik vaak gesprekken aan met Limburgse leerkrachten en ouders over hun gebruik van het Limburgse dialect, waarbij ik soms de meest vreemde opmerkingen hoor. Zo kwam mij vorig jaar ter ore dat ouders hun kinderen bewust niet opvoeden met het Limburgs dialect, omdat hun kinderen dan slechter zouden … [Lees meer...] overGeletterdheid van Limburgse basisschoolleerlingen
Hoe bepaal je de grens van een dialect?
Dit stuk verschijnt in het kader van de Nieuwsbrief Neerlandistiek in de klas. Het bevat geen origineel onderzoek, maar is een vereenvoudigde weergave van recent onderzoek op het gebied van het Nederlands, speciaal bedoeld voor leerlingen van de middelbare school. Door Marten van der Meulen Het zal je vast weleens opgevallen zijn: mensen spreken verschillend in verschillende … [Lees meer...] overHoe bepaal je de grens van een dialect?
Pgaten ovâh ggond
Door Marc van Oostendorp Waarom horen buitenstaanders soms moeilijk of een Hollander 'rood', 'groot' of 'goot' zegt? En hoe spreekt een echte Hagenees het woord 'grond' uit? (Deze video bekijken op YouTube.) … [Lees meer...] overPgaten ovâh ggond
Over streektaalgrenzen heen
Door Marcel Plaatsman Als bierliefhebber bezoek ik regelmatig bierfestivals, als thuisdialectoloog voortaan ook taalconferenties. Gisteren was ik in Amsterdam voor een streektaalconferentie – dat is een soort festival met in plaats van bier lezingen, en in plaats van bierliefhebbers taalkundigen om mee te praten. Voor mij toch wel gefundenes Fressen, zoiets. Ik heb er ′n … [Lees meer...] overOver streektaalgrenzen heen
Dialect in de klas
Door Astrid Wijnands Eind september publiceerde de NOS een drieluik geheten ‘Dealen met je dialect’ <1|2|3>. De NOS had eerder een oproep op Facebook geplaatst om erachter te komen of dialectsprekers last zouden hebben van negatieve reacties en welke reacties dat dan zouden zijn. Op die oproep kwamen 28.000 reacties binnen en zo’n 150 mensen wilden graag hun ervaringen … [Lees meer...] overDialect in de klas
Plat-Amsterdams in de ring van de geschiedenis
Door Marcel Plaatsman Gisteren trof ik in de kringloopwinkel een boekje over het Amsterdams. Erg goed zag dat boekje er niet meer uit, de vorige eigenaar moet er weinig van gehouden hebben, maar ík was er blij mee. Het valt namelijk nog niet mee om bruikbare bronnen voor het Amsterdamse dialect te vinden, maar dit boekje, uit de reeks Taal in Stad en Land, geeft een goed … [Lees meer...] overPlat-Amsterdams in de ring van de geschiedenis
In laaie liefdevlammen gaan ons harten tot U
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (120) Het Nederlandse sonnet bestaat 452 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Het Nederlandse sonnet en de Nederlandse standaardtaal zijn ongeveer even oud: ze kwamen beide zo'n 450 jaar geleden tot ons, in de late 16e eeuw. Ze hebben zich daarom hand in hand ontwikkeld – dat is … [Lees meer...] overIn laaie liefdevlammen gaan ons harten tot U
Ziet Em Duun en het verval van de Vlaamse dialecten
Door Marc van Oostendorp Ziet em duun had ik ruim vijftien jaar geleden niet zien aankomen. Het was nogal een pretentieuze titel die we indertijd op het Meertens Instituut bedachten voor een onderzoeksproject: dialectrenaissance. Maar we constateerden dat er allerlei semiculturele uitingen ineens in het dialect waren: films (Wilde mossels in het Zeeuws), gedichten … [Lees meer...] overZiet Em Duun en het verval van de Vlaamse dialecten
APT: een ‘grap’ of taalkundig interessant?
Door Kristel Doreleijers, student Neerlandistiek aan de Universiteit Utrecht in samenwerking met Roos Hamelink en Noortje Smits Iedere zomer vertrekt een groep van ongeveer 24 jongens van het Utrechtsch Studenten Corps voor negen weken naar Texel om daar als badmeester te werken. Rode zwembroeken, spijkerblouses (die NIET gewassen mogen worden) en veel bier zijn de … [Lees meer...] overAPT: een ‘grap’ of taalkundig interessant?
Erasmus in Weerts dialect
Door Ton Harmsen Mijn wekelijkse column in Neerlandistiek.nl werpt vruchten af. Ik krijg opmerkingen van lezers over mijn data en mijn digitale edities, suggesties voor onderwerpen en complete teksten om te publiceren. Deze week stuurde Michiel de Vaan, aan de lezers van Neerlandistiek.nl welbekend, mij een bijzondere Erasmusvertaling toe, in een Nederlands dialect. Ik schreef … [Lees meer...] overErasmus in Weerts dialect
