Talen zijn constant in beweging en dat geldt ook voor de streektalen in Nederland. Face of Science Hedwig Sekeres onderzoekt klankveranderingen in het Gronings. Veranderen sommige dialecten van het Gronings bijvoorbeeld meer dan anderen? Hoe zit het met de schrijftaal? En worden juist de conservatieve of de innovatieve dialecten beter gewaardeerd door sprekers? … [Lees meer...] overVideo: Wat is de huidige status van het Gronings?
dialectologie
Een monument voor het Meslânzers
Midslands, heet het in het Nederlands, maar in het woordenboek dat vorige week van deze kleine Waddentaal verscheen, lees je vooral ‘Meslânzers’. In oudere bronnen komt ook nog wel de spelling ‘Meslônzers’ voor. Ergens daartussen ligt de werkelijke klank van dit woord, maar wie dat horen wil, moet er een lange reis voor overhebben. Meslânzers wordt gesproken op het midden van … [Lees meer...] overEen monument voor het Meslânzers
Een moderne Prokrustes
De taalwetenschap van 50 jaar geleden Vijftig jaar geleden had Jan Goossens zijn collega F. De Tollenaere boos gemaakt. Beide heren waren zeer vooraanstaande neerlandici, je zou dus kunnen spreken van een titanengevecht, maar in ieder geval schreef De Tollenaere een artikel in het Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde om zijn ongenoegen te uiten. De … [Lees meer...] overEen moderne Prokrustes
Dialectprofessor Jos Swanenberg
John & Paul ontvangen aan hun taaltafel een heuse professor, die zich bezighoudt met taal en diversiteit, een breed gebied van dialect en streektaal tot jongerencultuur en straattaal. Welke taalergernis heeft deze deskundige? … [Lees meer...] overDialectprofessor Jos Swanenberg
Wat is het verschil tussen een taal en een dialect?
Hoewel niet-taalkundigen aanhoudende interesse tonen voor de vraag wat het verschil is tussen een taal en een dialect, verwerpen taalwetenschappers deze discussie doorgaans met een verwijzing naar een door Max Weinreich gepopulariseerde uitspraak: “Een taal is een dialect met een leger en een vloot.” (Maxwell, 2018). Oftewel, het onderscheid tussen taal en dialect is een … [Lees meer...] overWat is het verschil tussen een taal en een dialect?
Dialect en werk
De zesde aflevering van Het dialectenbureau gaat over dialect en werk. Met onder andere IJmuidense vissers, Sliedrechtse baggeraars, Huub Stapel en mijn favoriete logopedist Fransje van Luin. … [Lees meer...] overDialect en werk
Het Dialectenbureau: Dialect en wetenschap
Er wordt al ongeveer 150 jaar onderzoek gedaan naar dialecten, maar dat is nog niet makkelijk, vooral niet als het gaat om het verleden van het dialect. Ook omdat er geen opnames bestaan. Onderzoekers hebben in de loop van de tijd manieren gevonden om dat toch te doen. Cor van Bree is in Nederland een absolute autoriteit op het gebied van taalonderzoek. Een inspirator voor … [Lees meer...] overHet Dialectenbureau: Dialect en wetenschap
Representativiteit en blikvernauwing
In Taal & Tongval 74, 1 (2022) verscheen een artikel van de hand van Hans Schmeets en Leonie Cornips (S&C) dat met ongeveer dezelfde strekking onder een andere titel al eerder gepubliceerd was in Statistische Trends, een online medium van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). In beide stukken presenteren de auteurs een onderzoek naar de plaats van de dialecten … [Lees meer...] overRepresentativiteit en blikvernauwing
Nîet Jan van d’n bakker, maer oonzen Jan
Woordgeslacht in het Hellendoorns De afzonderlijke talen waarin het Indo-Europees zich in de loop der tijd heeft opgesplitst, laten een heel geschakeerd beeld zien van hun genussystemen. Veel van die talen verdelen hun nomina over twee of drie klassen: Twee klassenDrie klassenbezield en niet-bezieldmannelijk en vrouwelijkmannelijk, vrouwelijk en onzijdigniet-neutraal en … [Lees meer...] overNîet Jan van d’n bakker, maer oonzen Jan
Dialect digitaal: nieuwe kansen voor streektaalgebruik en -onderzoek
Oratie Martijn Wieling Deze video is gemaakt door One Up Media (https://oneupmedia.nl/). Graphics en opname door Av-Services (RUG). Meer informatie over het onderzoek van Martijn Wieling is te vinden op https://www.martijnwieling.nl, https://www.speechlabgroningen.nl en https://www.cgtc.nl. Er is ook een samenvatting: … [Lees meer...] overDialect digitaal: nieuwe kansen voor streektaalgebruik en -onderzoek
Hoe teken je een dialectkaart?
Ter nagedachtenis aan Jan van Bakel, de ontwerper van 't cartografische programma CARTO door Jan Stroop “De meeste dialectologen hebben geen verstand van cartografie.” Zo dacht ik erover in 1973, maar ik denk er nog steeds zo over, want de situatie is sindsdien nauwelijks veranderd. De kaartjes in ’t pas verschenen Dialectendoeboek laten dat goed zien. ’t Is natuurlijk … [Lees meer...] overHoe teken je een dialectkaart?
Verschenen: Marc van Oostendorp & Simone Wolff, Het dialectendoeboek
De schatkamer van 90 jaar Meertens Instituut Het Meertens Instituut in Amsterdam verzamelt al 90 jaar gegevens over de Nederlandse dialecten. Medewerkers van het instituut trokken het land in om overal, eerst met pen en papier, later met bandrecorders en nog later laptops, opnamen te maken van hoe mensen spraken. De klok werd stilgezet en na een kopje koffie vertelden … [Lees meer...] overVerschenen: Marc van Oostendorp & Simone Wolff, Het dialectendoeboek
Versterkend tj
De klankdie we aanduiden met tj komt niet veel voor in het Nederlands, en als hij wel voorkomt gaat het vaak over woorden die naar een bepaald geluid lijken te verwijzen: tjingelen bijvoorbeeld, of tjiftjaf. Of in tussenwerpsels waarin hij een versterking lijkt van de j: tja, tjonge. In Vlaamse dialecten wordt dat tj veel meer gebruikt, en dan vooral in de driehoek Gent, … [Lees meer...] overVersterkend tj
Oproep voor hulp bij het bedenken van vragen/opdrachten voor een bordspel
Vanuit het Speech Lab Groningen van de Faculteit der Letteren, Rijksuniversiteit Groningen zijn we bezig met het ontwikkelen van een bordspel over dialecten (in Nederland en Vlaanderen) en taalwetenschap. Met dit spel willen we het algemene publiek op een leuke manier kennis laten maken met dialectvariatie, taal en taalwetenschap. Het is de bedoeling dat het bordspel van een … [Lees meer...] overOproep voor hulp bij het bedenken van vragen/opdrachten voor een bordspel
26 november 2021: Dr. Lou Spronck-lezing door Michiel de Vaan
De Leerstoel TAALCULTUUR IN LIMBURG nodigt u uit de derde Dr. Lou Spronck-lezing bij te wonen, die in 2020 helaas niet door kon gaan vanwege Covid-19. Spreker: Dr. Michiel de Vaan, Universitair docent Historische Taalkunde. Universiteiten van Bazel en Genève. Titel lezing: De geboorte en de dood van het Maastrichts.Een historisch-taalkundige … [Lees meer...] over26 november 2021: Dr. Lou Spronck-lezing door Michiel de Vaan
Dialect op de koffietafel
Een van de fijne dingen van het Nederlands is dat het in twee landen gesproken wordt waar er op totaal verschillende manieren tegenaan wordt gekeken. Het is net alsof de wereldgeschiedenis de taalwetenschap een laboratorium heeft willen schenken waar je kunt bezien hoe verschillende omstandigheden kunnen inwerken op de taal. Neem de omgang en de appreciatie van het dialect. … [Lees meer...] overDialect op de koffietafel
26 november 2021: Taal & Tongval-colloquium over big data in taalvariatieonderzoek
Op 26 november houdt Taal en Tongval zijn jaarlijkse colloquium in de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal en Letterkunde, Koningstraat 18 in Gent met als thema Big data: perspectieven voor onderzoek naar taalvariatie en taalverandering. Het colloquium zou normaal vorig jaar al plaatsgevonden hebben, maar door de coronapandemie is de conferentie dus een jaartje … [Lees meer...] over26 november 2021: Taal & Tongval-colloquium over big data in taalvariatieonderzoek
Studiejaar 2021-2022: Cursussen dialectologie en naamkunde
Het Centrum voor Historische Talen (CHT) was vorig jaar door de coronapandemie gedwongen een valse start te nemen. Alle activiteiten moesten stilgelegd worden. Dit jaar nemen we in september een nieuwe start; het aanbod is ondertussen uitgebreid met cursussen Dialectologie en Naamkunde. De lezingenreeks zit in een nieuwe jasje. Uiteraard worden ook de cursussen Latijn en … [Lees meer...] overStudiejaar 2021-2022: Cursussen dialectologie en naamkunde
Professor Weijnens reis naar Leiden
Sinds kort heeft het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) er een dialectoloog bij. En niet zomaar een. Het gaat om een toonaangevend taalkundige met een eigen Wikipediapagina, waarop staat dat hij wordt beschouwd als “de geestelijk vader van de Nederlandse dialectgeschiedenis”. De dialectoloog bleek in de opslag te staan van het Noordbrabants Museum. Tot nu. Sinds mei 2021 … [Lees meer...] overProfessor Weijnens reis naar Leiden
Bijvoeglijk naamwoorden verbuigen in het Hellendoorns
Verbuiging van bijvoeglijke naamwoorden en grammaticaal gestuurde sjwadeletie In zijn inaugurele rede Dynamiek in taal en de explosie van de neerlandistiek (2003) gaat Fred Weerman in op het verbuigingssysteem van bijvoeglijke naamwoorden in het Standaardnederlands (in het vervolg: Nederlands). Daarbij bespreekt hij drie observaties uit eigen onderzoek. In de eerste plaats … [Lees meer...] overBijvoeglijk naamwoorden verbuigen in het Hellendoorns
De digitalisering van dialectverzamelingen
Een lezing van Jacques Van Keymeulen voor de KANTL. … [Lees meer...] overDe digitalisering van dialectverzamelingen
Nieuw nummer Taal & Tongval
Het nieuwe nummer van Taal & Tongval is nu online beschikbaar ( Open Access) en vrij toegankelijk met een gratis Ingenta-account. Inhoudsopgave 2020, Vol. 72, No. 2 … [Lees meer...] overNieuw nummer Taal & Tongval
Het raadsel van wij in het Cité-Duits
Door Marc van Oostendorp Het is een ijzeren wet: waar mensen bij elkaar komen, vermengen hun talen zich. Als dat langere tijd voortduurt, kan er uit dat voortdurend mengen een nieuwe taal ontstaan. Zoiets is gebeurd in (Belgisch) Limburg in de jaren dertig van de vorige eeuw, toen mannen van heinde en ver (denk: Italië of Tsjechië) kwamen om in de mijnen te werken. Met … [Lees meer...] overHet raadsel van wij in het Cité-Duits
Het raadsel van wij in het Cité-Duits
Door Marc van Oostendorp Het is een ijzeren wet: waar mensen bij elkaar komen, vermengen hun talen zich. Als dat langere tijd voortduurt, kan er uit dat voortdurend mengen een nieuwe taal ontstaan. Zoiets is gebeurd in (Belgisch) Limburg in de jaren dertig van de vorige eeuw, toen mannen van heinde en ver (denk: Italië of Tsjechië) kwamen om in de mijnen te werken. Met … [Lees meer...] overHet raadsel van wij in het Cité-Duits
De dood van de streektaal
Door Marc van Oostendorp Wat doe je als beoefenaar van een wetenschap die iets bestudeert dat op uitsterven staat? Als protesteren niet meer helpt? Daarover gaan in zekere zin de artikelen in het nieuwe nummer van Taal en Tongval, een tijdschrift dat een paar jaar geleden zijn 70-jarig bestaan vierde (of over een paar jaar zijn 75-jarig bestaan viert, hoe zeg je dat) en dat … [Lees meer...] overDe dood van de streektaal
