De taal van Ilja Leonard Pfeijffer (40) Door Marc van Oostendorp Een van de zaken die opvallen in de voordracht van Ilja Leonard Pfeijffer is hoe lang zijn k-klanken zijn, vooral aan het eind van woorden. Het lijkt me dat dit een van de karakteristieken is van zijn voordracht van poëzie – wanneer hij spontaan spreekt doet hij het niet. Je hoort het bijvoorbeeld in sonnet 15 … [Lees meer...] overIlja Leonard Pfeijffer als uitspreker van de [k]
fonetiek
Niet iedere s is gelijk
Door Marc van Oostendorp In ieder vakgebied zullen ze wel opduiken: feiten waar niemand iets mee aan kan. Iemand doet een bevinding die je niet zou verwachten en waar geen enkele beschikbare theorie iets over kan zeggen. Wat moet je daarmee? Het overkomt de taalkunde bijvoorbeeld in een artikel van een aantal Duitse taalkundigen in het nieuwe nummer van de Journal of … [Lees meer...] overNiet iedere s is gelijk
Zijn Groningers gevoeliger voor kleine verschillen tussen v en f dan West-Vlamingen?
Door Marc van Oostendorp Wie van het zuidwesten van het Nederlandse taalgebied naar het noordoosten trekt, hoort steeds minder mensen nog verschil maken tussen vier en fier. In West-Vlaanderen maakt iedereen dat verschil nog, in Vlaams Brabant wordt het al wat minder – al zullen mensen daar dat verontwaardigd van de hand wijzen – en wanneer je eenmaal in Groningen bent … [Lees meer...] overZijn Groningers gevoeliger voor kleine verschillen tussen v en f dan West-Vlamingen?
Spanjaarden horen het verschil niet tussen can en can’t
Door Marc van Oostendorp Je taal bepaalt wat je hoort. Wie Nederlands spreekt, heeft bijvoorbeeld een veel grotere kans om het verschil tussen het Engelse can en can't te horen dan wie Spaans of Chinees spreekt. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van de Nijmeegse onderzoekers Mirjam Ernestus, Huib Kouwenhoven en Margot van Mulken. Er was al wel iets bekend over het effect, maar … [Lees meer...] overSpanjaarden horen het verschil niet tussen can en can’t
Hoe groot iemand is, hoor je aan zijn klinkers
Door Marc van Oostendorp Als je nog een radio hebt, zet deze dan nu één seconde aan. Hopelijk klinkt er een sprekende stem. Aan die ene seconde heb je dan genoeg om je een beeld te vormen van de persoon die je hoort: zijn geslacht (of het hare natuurlijk), leeftijd, emotionele staat (woedend, enthousiast, neutraal), sociale en geografische herkomst. Er zit in het spraakgeluid … [Lees meer...] overHoe groot iemand is, hoor je aan zijn klinkers
Manupilatie
Door Marc van Oostendorp Sommige verschrijvingen maak je gemakkelijker dan andere. Het internet staat bijvoorbeeld vol met 'minitieus' beschreven 'manupilaties', want om de een of andere reden lijken de i en de u gemakkelijk met elkaar verwisseld te kunnen worden. En zo vind je dus ook vormen als minutie voor munitie en indistrueel. Het zijn trouwens ook niet per se … [Lees meer...] overManupilatie
Noordelijk dialect praat je achter in de mond
Door Marc van Oostendorp Wanneer je naar de volksuniversiteit gaat om een taal te leren, hoor je het nog wel eens iemand beweren: Russich spreek je "voor in de mond" uit, Duits "achter in de mond". Ook over dialecten hoor je dat soort dingen weleens: wie dit of dat dialect wil imiteren, moet een plekje ergens in zijn mond vinden om het uit te spreken. In de Nederlandse … [Lees meer...] overNoordelijk dialect praat je achter in de mond
Verkouden praten
Door Marc van Oostendorp In mijn zondagochtendminicollege vandaag bespreek ik vandaag het feit dat ik verkouden ben en wat dit betekent voor hoe ik praat. … [Lees meer...] overVerkouden praten
Een Nederlands oor
Door Marc van Oostendorp Engelstaligen luisteren subtiel anders naar hun taal dan Nederlandstaligen.: er zijn details waar de laatsten wel op letten en de eersten niet. Dat laten Natasha Warner en Anne Cutler zien in een interessant nieuw artikel in het tijdschrift Phonetica. Warner en Cutler lieten de twee groepen luisteren naar flarden van hun moedertaal – … [Lees meer...] overEen Nederlands oor
Illuster
Door Marc van Oostendorp Er zijn zaken die je eenvoudigweg niet weet. Hoe je het woord illuster uitspreekt, of illustrator. Ik ben fonoloog, en daarmee een van hooguit twintig mensen die iedere dag nadenken over klanken. Maar of ik de u in die woorden nu zeg als de u in put of die in duwen? Ik bedoel nog niet eens hoe je dat zou 'moeten' uitspreken … [Lees meer...] overIlluster
POGRRRAMMA
Door Marc van Oostendorp In mijn zondagochtendminicollege vandaag: hoe spreken jongens in de Randstad het woord 'programma' uit? … [Lees meer...] overPOGRRRAMMA
Help! Pleh!
Door Marc van Oostendorp In mijn zondagochtendcollege van vandaag ga ik nader in op de vraag hoe je het woord help moet omdraaien en waarom het niet genoeg is om pleh te zeggen. … [Lees meer...] overHelp! Pleh!
Drie dagen in het teken van de r-klank
Internationale workshop op de Fryske Akademy Hoe komt het dat kinderen het langst doen over het leren van de r-klank? Hoe is het mogelijk dat de r, anders dan andere klanken, op meer dan twintig manieren kan worden uitgesproken? En waarom verandert de r zo vaak, in zoveel talen in de wereld, en is het onderscheid tussen de r en de l voor Chinezen en Japanners zo moeilijk? … [Lees meer...] overDrie dagen in het teken van de r-klank
De Nederlandse s
Door Marc van Oostendorp Dankzij Nederlandse voetbaltrainers is al menige wereldtaal de afgelopen decennia verrijkt. Op dit moment doet Louis van Gaal bijvoorbeeld goede dingen voor het Engels, zoals maar weer eens blijkt uit dit filmpje dat momenteel de rondte doet en waarin een (Engelse) Manchester-fan de meester feilloos weet te imiteren: … [Lees meer...] overDe Nederlandse s
Klank van het jaar 2015: de w
Door Marc van OostendorpOei oei oei, wat was het spannend! Sommige deelnemers aan de Dag van de Fonetiek 2015 in Utrecht hielden het als het ware niet meer. Maar uiteindelijk kwam er wel degelijk een heuse winnaar uit de bus: de w wordt de klank van het jaar 2015!Dat is te danken aan de Amsterdamse hoogleraar Paul Boersma, die zijn key note aan de klank gewijd had en … [Lees meer...] overKlank van het jaar 2015: de w
Netjes Rotterdams praten
Door Marc van OostendorpIn mijn zondagochtendcollege van vandaag de belangrijke vraag: hoe kun je aan iemand horen dat hij of zij uit Rotterdam komt, ook als hij of zij 'netjes' praat? … [Lees meer...] overNetjes Rotterdams praten
Een nieuwe opname van Lucebert!
Door Marc van OostendorpDe uitkomsten van een experiment met Lucebert zijn bekend! Zestig jaar geleden onderwierp de jonge neerlandicus P.P.J. van Caspel in het Fonetisch Laboratorium van de Universiteit van Amsterdam een aantal jonge dichters – waaronder Lucebert, Jan Elburg, Bert Schierbeek en Remco Campert – aan allerlei experimenten. Hij snoerde bijvoorbeeld ze in een … [Lees meer...] overEen nieuwe opname van Lucebert!
Troonrede 2015: inwesteringen
Door Marc van Oostendorp De journalist Jan Kuitenbrouwer begon erover, gisteren op Twitter, en sindsdien laat het me niet meer los: de uitspraak door onze koning van de [v]. Nog geen twee geleden verscheen er een proefschrift waarin werd aangetoond hoe de uitspraak van de [v] steeds dichter bij die van de [f] komt te liggen (zodat er geen verschil meer is tussen vier en … [Lees meer...] overTroonrede 2015: inwesteringen
Finansjering
Door Marc van OostendorpDe taal borrelt. Je komt als enkel indidu oren en ogen tekort en daarom kun je als onderzoeker die geïnteresseerd is in de taal nu eigenlijk niet zonder Twitter, dat je berichten stuurt als:@fonolog Volgens @pem50 is er een -j in opkomst in het woord financiering: finansjiering. Hij hoort hem veel. Zegt het jou iets?— Yos M. (@falderappes) 8 … [Lees meer...] overFinansjering
Je kunt een hetero herkennen aan zijn klinkers
Door Marc van Oostendorp Zeg me willekeurig wat en ik zal u zeggen wie u bent. Je kunt uit één gesproken zin al een enorme schat aan gegevens halen. Ja, die zin heeft waarschijnlijk een inhoud, maar die inhoud is meestal maar een fractie van alle informatie. Aan de stem hoor je van alles over de emotionele staat van die persoon (is zij boos of is hij verdrietig?), … [Lees meer...] overJe kunt een hetero herkennen aan zijn klinkers
Wat was er eerder: de harde g of de zachte?
Door Marc van Oostendorp In deze video beantwoord ik vanuit het Beatrixpark in Amsterdam de vraag welke g er eerder was, de harde of de zachte. … [Lees meer...] overWat was er eerder: de harde g of de zachte?
‘Kral’ is een woord, ‘rkal’ zijn wat letters, zegt ons brein
Door Marc van OostendorpHoe zit ik in jullie hoofd? Waarschijnlijk in ieder geval voor een deel als een verzameling instructies aan je tong, en de spiertjes in je wangen en lippen: m-a-r-k. Dat blijkt uit allerlei onderzoek: wanneer je mensen woorden laat lezen, lichten er delen van de hersenen op die je gebruikt om je spieren onder controle te houden.Sommige taalkundigen en … [Lees meer...] over‘Kral’ is een woord, ‘rkal’ zijn wat letters, zegt ons brein
De R komt uit de kast
Door Marc van OostendorpAan het eind van zijn proefschrift dat helemaal gaat over de [R] voor het Nederlands – dat is mijn favoriete soort boeken – haalt de Utrechtse geleerde Koen Sebregts onze Amerikaanse collega William Labov aan die taalwetenschappers indeelde naar de plaats waar ze hun werk deden: in de bibliotheek, het oerwoud, de studeerkamer, het laboratorium of op … [Lees meer...] overDe R komt uit de kast
Spanneld!
Door Marc van OostendorpWie nog nooit op Marktplaats.nl geweest is, kent de Nederlandse taal niet. Zo iemand mist bijvoorbeeld advertenties waarin gezocht wordt naar een 'mooie vrouw voor spannelde foto's maken samen': "Ben op zoek naar een mooi vrouwtje voor spannelde foto 's te maken voor hobby geen foto modellen of betalingen puur voor hobby en spannelde locaties … [Lees meer...] overSpanneld!
De nieuwe sj: The fault in our stasj
Door Marc van OostendorpIneens hoorde ik hem ook: de nieuwe sj. Verschillende mensen hadden me er al op gewezen, en toen kwam er een dag dat ik naar een paar jonge vrouwen op de radio luisterde – altijd jonge vrouwen – en daar klonk hij luid en duidelijk.De Zuid-Afrikaanse taalkundigen Daan Wissing en Andries Coetzee hadden hem bijvoorbeeld al in het Afrikaans … [Lees meer...] overDe nieuwe sj: The fault in our stasj
