Of het de landelijke media heeft gehaald, weet ik niet. Gezien heb ik het er nog niet, in ieder geval. De Friese media schrijven er wel uitgebreid over: het Nederlandse Ministerie van Sociale Zaken beschouwt een cursus Fries niet als een inburgeringsactiviteit. Waar gaat het om? Wel, de gemeenteraad van Achtkarspelen (hoofdplaats Buitenpost) heeft het college gevraagd om na … [Lees meer...] overEen cursus Fries is volgens het ministerie geen inburgeringsactiviteit
Fries
Dichter fan Fryslân – ‘Spegel’
In poëzijfilm, mei Sinan Cihangir, by it gedicht ‘Spegel’. Troch Nyk de Vries en filmmakker Herman Zeilstra. … [Lees meer...] overDichter fan Fryslân – ‘Spegel’
‘Van’ als citaatinleider: inderdaad ouder en vermoedelijk ook al langer gebruikelijk
Door Henk Wolf Verschillende mensen hebben gereageerd op het stukje dat ik hier op 1 maart heb geplaatst over 'van' als citaatinleider. Een paar interessante reacties wil ik hier graag bespreken.In het stukje gaf ik een paar zinnen in het Fries van het Duitse Saterland, afkomstig uit geluidsopnamen die Pyt Kramer vanaf 1970 heeft gemaakt. Daarin wordt het Friese equivalent … [Lees meer...] over‘Van’ als citaatinleider: inderdaad ouder en vermoedelijk ook al langer gebruikelijk
Is ‘van’ als citaatinleider ouder dan we dachten?
Door Henk Wolf Volgens mij heb ik iets leuks gevonden, dat niet alleen voor de bestudering van het Fries van belang is, maar ook voor de geschiedschrijving van het Nederlands. In ongepubliceerde Saterfriese opnamen uit de jaren zeventig vind ik namelijk veelvuldig 'van' als citaatinleider. Dat zou erop kunnen wijzen dat die citaatinleider in het Nederlands ouder is dan we … [Lees meer...] overIs ‘van’ als citaatinleider ouder dan we dachten?
Zum [r]-Laut im Saterfriesischen
Von Henk Wolf Obwohl Saterfriesisch dem niederländischen (West)Friesisch in manchen Hinsichten stark ähnelt, offenbart es dem westfriesischkundigen Sprachenliebhaber auch ständig wundervolle ‘exotische’ Eigenschaften. Eine davon ist der saterfriesische Umgang mit dem R-Laut. … [Lees meer...] overZum [r]-Laut im Saterfriesischen
Aan de zuidkant van de tafel
Door Henk Wolf Een huis heeft altijd meer dan één muur. 'De muur' is dus altijd dubbelzinnig en mensen bedenken van alles om zo'n woordgroep één specifieke referent in de werkelijkheid te geven, bijvoorbeeld door er 'de muur aan de gangkant', 'de rechtermuur', 'de buitenmuur' en ga zo maar door van te maken. Die noodzaak om te disambigueren geldt niet alleen voor muren, maar … [Lees meer...] overAan de zuidkant van de tafel
‘Plasse(n) doen’ in het Nederlands en Fries
Door Henk Wolf Daan moet nodig plassen.Daan moet nodig plasse. In het moderne Nederlands maakt het niets uit welke van de bovenstaande zinnen je gebruikt. De infinitief (de onbepaalde wijs, het 'hele werkwoord') kan eindigen op een -n of op een uh-achtig klankje, dat we meestal als -e schrijven. … [Lees meer...] over‘Plasse(n) doen’ in het Nederlands en Fries
Nieuwe website: Seeltersk.de
Trots presenteren de Oldenburgische Landschaft en de gemeente Saterland de website Seeltersk.de. De site bevat nieuws en achtergrondinformatie over het Friese dialect van Saterland, het Seeltersk. … [Lees meer...] overNieuwe website: Seeltersk.de
Rusk
Door Henk Wolf Wie in de verschillende woordenboeken de Friese vertaling van roest opzoekt, vindt roast, rost, rust, ruost, roest en rûst. De meeste van die vormen heb ik weleens gehoord en gelezen, maar het zijn geen vormen die ikzelf gebruik. Voor mij heet geoxideerd metaal in het Fries rusk. … [Lees meer...] overRusk
Wat gebeurt er met sk-?
Door Henk Wolf In de loop van de eeuwen is sk- in veel Nederlandse dialecten veranderd in sch-. Zo zijn schijnen en schaap de vormen geworden die in de standaardtaal in gebruik zijn. Niet alle dialecten hebben echter aan dat proces meegedaan. Zie het bovenstaande kaartje van Jan Stroop. Bovendien zijn er hier en daar ook onvolledige veranderingen, waarbij de medeklinker na … [Lees meer...] overWat gebeurt er met sk-?
Vereenvoudiging van het Friese lidwoordsysteem in Duitsland?
Door Henk Wolf Het Frans heeft een behoorlijk simpel systeem van bepaalde lidwoorden: er zijn er maar vijf: l', le, la, 'leh' en 'lez' (die laatste twee allebei als les geschreven) en de keuze ervan wordt vrij eenduidig bepaald door de factoren woordgeslacht, getal en beginklank van het volgende woord. De enige echte afwijkingen daarvan zijn van die gekke combinaties als in … [Lees meer...] overVereenvoudiging van het Friese lidwoordsysteem in Duitsland?
Een Joodse blackface bij de Halbertsma’s
Door Bouke Slofstra Levie Zadok, een Amsterdams-joods personage van Jan Schenkman, staat met een zwart gepoetst gezicht op de markt in Den Haag. Hij klopt het publiek geld uit de zakken door zich voor een “bosjesman” uit te geven. Het fragment komt uit de eerste van een serie Levie-Zadokbrieven, die vanaf 1854 verschijnt. De scène is waarschijnlijk op de werkelijkheid … [Lees meer...] overEen Joodse blackface bij de Halbertsma’s
Hoe redden we het Fries? Meer vergaderen!
Hoe slecht het gaat met het Fries? Neem de problemen van het Nederlands en vermenigvuldig ze met zeven, en je krijgt een benadering. Neem het onderzoek: de Fryske Akademy zoekt al geruime tijd vergeefs naar een directeur, alle opleidingen aan de universiteiten kampen met problemen, er komen daardoor ook steeds minder nieuwe onderzoekers bij. Als er niets gebeurt is het over een … [Lees meer...] overHoe redden we het Fries? Meer vergaderen!
‘Stilgeboren’ bereikt het Fries
Door Henk Wolf In 2016 viel me het woord stilgeboren als eufemisme voor doodgeboren voor het eerst op. Ik heb er toen een stukje over geschreven. In 2018 heb ik dat opnieuw gedaan. Ik constateerde toen dat het gebruik ervan was toegenomen en dat het ook in het Duits voorkwam (als stillgeboren). In het Engels komt het al veel langer voor (als stillborn). … [Lees meer...] over‘Stilgeboren’ bereikt het Fries
Bliid mei in deade protter
Troch Aant Mulder Ik hie mei in oar ûnderwerp komme wollen, mar dat wurdt him net. As der Frysk nijs ynkomt, dan kin en wol ik dêr net omhinne. En dat Fryske nijs is der. De fjirde taalatlas is ferskynd en dêr steane nijsgjirrige dingen yn. De taalatlas fan 2019/2020, dy’t no krekt beskikber kommen is, dat is de fjirde op rige. Om de fjouwer jier wurdt sa’n taalatlas … [Lees meer...] overBliid mei in deade protter
Hoksebokse
Door Henk Wolf De Leeuwarder Courant voert al een paar jaar het rubriekje Nij Frysk Wurdboek, waarin lezers worden uitgenodigd om goed-Friese alternatieven voor (meest Engelse) leenwoorden aan te leveren. Af en toe blijkt er al lang een goed alternatief te bestaan, maar de redactie heeft het liefst creatieve nieuwvormingen. Deze week wilde de redactie graag alternatieven … [Lees meer...] overHoksebokse
In het Fries over bemoeizucht praten
Door Henk Wolf Het Fries en het Nederlands delen natuurlijk een heleboel idioom, maar ze hebben ook hun eigen manieren van zeggen. In het betekenisveld 'bemoeizucht' is er in het Fries veel talig moois te vinden dat ik in elk geval in het Nederlands niet ken. Hierbij een klein proefje. … [Lees meer...] overIn het Fries over bemoeizucht praten
Nederland krijgt weer onvoldoende voor Fries op school
Door Henk Wolf De Nederlandse overheid moet er nodig voor zorgen dat het vak Fries veel meer lestijd krijgt en veel meer als voertaal bij andere vakken wordt gebruikt. Dat schrijft de visitatiecommissie die in opdracht van de Raad van Europa heeft onderzocht of Nederland zich houdt aan het Handvest voor regionale talen of talen van minderheden. Wat betreft het Fries op … [Lees meer...] overNederland krijgt weer onvoldoende voor Fries op school
Over wat het actualiteitsprincipe met de geschiedenis van het Zuiderzeepoldernederlands in vergelijking met het Waddenhollands te maken heeft
Door Henk Wolf en Reitze Jonkman Drie weken geleden hebben wij ervoor gepleit historische interne dialectstudie te combineren met het bestuderen van de externe geschiedenis van de taal in Nederland. De aanleiding was een webinar door Marc van Oostendorp over de Waddendialecten waarin hij op basis van een vergelijking met de hedendaagse standaardtalen Nederlands en Fries, de … [Lees meer...] overOver wat het actualiteitsprincipe met de geschiedenis van het Zuiderzeepoldernederlands in vergelijking met het Waddenhollands te maken heeft
Waarom heet een theedoek in het Fries ‘skûlk’ en in het Nederlands niet?
Door Henk Wolf Een schort is in het Fries een skelk en een theedoek wordt door een deel van de Friestaligen skûlk (uitspraak 'skoelk') genoemd. Beide woorden zijn ontstaan uit samenstellingen van twee woorden: skelk < skerteldoek < skerte ('schoot') + -el- (tussenklanken) + doekskûlk < skûteldoek < skûtel ('schotel') + doek De woorden zijn heel sterk … [Lees meer...] overWaarom heet een theedoek in het Fries ‘skûlk’ en in het Nederlands niet?
Het Bokwerters als protesttaal
Door Henk Wolf Er zijn voor het naast een beetje Friezen die nooit gehoord hebben van Bokwerters, een taal die gaan moet voor Hooghaarlemmerdijks, maar daar zo'n bult letterlijk overgezet Fries in zit dat een het Fries taaleigen al wat heem hebben moet om het nakomen te kunnen.Het Bokwerters (of Bokwerders of Bokwerds) is bedacht door schrijver-journalist Rink van der Velde. … [Lees meer...] overHet Bokwerters als protesttaal
Luistertaal
Door Mirjam Günther Laatst was er ophef op social media over een interview waarin de interviewer Fries sprak en de geïnterviewde Nederlands. Enkele twitteraars waren van mening dat het ‘asociaal’ is om elkaar in verschillende talen aan te spreken. In dit geval had, volgens de twitteraars, de interviewer zich aan moeten passen aan de geïnterviewde en ‘gewoon’ Nederlands … [Lees meer...] overLuistertaal
Over een leuk tweetalig interview – en de onverholen agressie die het opriep
Door Henk Wolf Dinsdag besteedden zo'n beetje alle Friese media aandacht aan een urenlange schimpkanonnade op Twitter aan het adres van Friezen. Wie er meer over wil lezen, vindt hier, hier en hier berichten. Eventjes was #Fries nummer 1 in het lijstje van trending topics.De aanleiding was een Twitterreactie van iemand op een interview van journalist Arjen de Boer van … [Lees meer...] overOver een leuk tweetalig interview – en de onverholen agressie die het opriep
Twee soorten tussen-n
Door Henk Wolf In het Nederlands kun je twee woorden combineren tot een nieuw, samengesteld woord. Soms kan dat direct: piano+ leraar = pianoleraar. Soms valt er een stukje weg: aarde + verschuiving = aardverschuiving. En soms komt er een stukje tussen: regering + leider = regeringsleider.De geschreven tussen-n is NederlandsEen zo'n stukje dat je als stopverf tussen de … [Lees meer...] overTwee soorten tussen-n
Het regionale als rechtvaardiging voor afwijking van de norm
Door Henk Wolf "Maar hun is Brabants. In het Nederlands zeggen we: zij." Zomaar een zinnetje van het internet, waarop het gebruik van hun als grammaticaal onderwerp wordt geclaimd voor een bepaalde regionale variëteit. Juist is het niet wat de internetter schrijft: hun wordt vermoedelijk een dikke eeuw lang als onderwerp gebruikt en het heeft zich in Nederland overal … [Lees meer...] overHet regionale als rechtvaardiging voor afwijking van de norm
