Toen ik samen met Ellen Deckwitz (u kent haar ongetwijfeld) Nederlands studeerde in Groningen - toch best alweer even geleden - bedachten we dat het maar weer eens tijd was om de Nederlandse toneelklassiekers op te gaan voeren. Hoewel het voor een student gauw zoeken is naar gelegitimeerde manieren om bij elkaar te komen, even ‘iets’ te ondernemen, om vervolgens en vooral op … [Lees meer...] overLouis Paul Boon leent zich niet voor volksverheffing
toneel
Saul vallt en David klimmt bij de Catharinisten van Aalst
Op 11 en 12 juni vieren de Catharinisten in Aalst het zeshonderdjarig bestaan van hun toneelvereniging, voorheen rederijkerskamer. En aan het filmpje waarin zij de activiteiten bij dit imposante jubileum aankondigen te zien ontbreekt het de zeshonderdjarige niet aan humor en energie. Er is een congres, een feestelijke bijeenkomst met theateroptredens, een tentoonstelling in … [Lees meer...] overSaul vallt en David klimmt bij de Catharinisten van Aalst
Vertalingen waren publiekstrekkers
Gemeten naar de hoeveelheid opvoeringen in de Amsterdamse Schouwburg was niet Joost van de Vondel de succesvolste zeventiende-eeuwse toneelauteur, maar de Spanjaard Lope de Vega. Dat inzicht hebben we te danken aan de digitale database ONSTAGE, in de afgelopen jaren ontwikkeld aan de Universiteit van Amsterdam door Frans Blom en collega’s. In ONSTAGE zijn de archieven van de … [Lees meer...] overVertalingen waren publiekstrekkers
Van Podium naar Paperback
Op 1 juni 1522, precies 500 jaar geleden, werd Dirck Volkertszoon Coornhert geboren. De rederijker drukt zijn stempel in de Nederlandse literatuur- en cultuurgeschiedenis onder andere met vertalingen, gedichten, liederen en toneelteksten. Met Coornherts toneel is iets opvallends aan de hand: er zit veel tijd tussen het ontstaan van de tekst, en de verschijning hiervan in druk. … [Lees meer...] overVan Podium naar Paperback
Vrouwen op het toneel. Over archetypes, actrices en actualiteit
Naar aanleiding van de publicatie van het boek 'Dramatische vrouwen. Een geschiedenis langs iconische theaterpersonages' (Uitgeverij Vrijdag) gaat auteur en theaterwetenschapper Laurens De Vos met diverse sprekers in gesprek over vrouwen op het toneel, vroeger en nu, als personage en als actrice. … [Lees meer...] overVrouwen op het toneel. Over archetypes, actrices en actualiteit
Vermomde schrijver opgespoord
In 1774 werd in opdracht van het Leidse dichtgenootschap Kunst Wordt Door Arbeid Verkreegen een toneelstuk geschreven, getiteld Het feestvierend Leyden. Dit eeuwspel zou worden opgevoerd tijdens de 3 oktober-viering ter gelegenheid van 200 jaar Leidens ontzet. Doordat zulke toneelstukken vaak uit naam van het genootschap werden gepubliceerd en een auteursnaam dus ontbreekt, is … [Lees meer...] overVermomde schrijver opgespoord
Een inleiding tot het vertalen van toneelteksten door Maaike van Rijn
Wat is er bijzonder aan het vertalen van toneel? En wat moet je weten over de theaterwereld, voor en achter de schermen, als je als toneelvertaler zou willen beginnen? Deze lezing werd in samenwerking met Maaike van Rijn opgenomen door het ELV in het kader van de online cursussen 2021. Over de spreker Maaike van Rijn studeerde Engelse en Nederlandse taal- en letterkunde … [Lees meer...] overEen inleiding tot het vertalen van toneelteksten door Maaike van Rijn
Extra loon voor je eigen kostuum
Het aardigst van het boekje Gouden diva's van Olga van Marion is misschien de nadruk op de methode. Het boekje, met als ondertitel 'De eerste Nederlandse actrices en hun sporen in de literatuur' is een uitwerking van de Bert van Selm-lezing die ze eerder dit jaar gaf. Het gaat om die sporen: heel veel is er niet bekend over de eerste vrouwen die, in de zeventiende eeuw, aan het … [Lees meer...] overExtra loon voor je eigen kostuum
Lauwerboom: een podcast over Peeter Heyns
Op een regenachtige dag in december, 2019, reisde ik naar Antwerpen om daar in de archieven van museum Plantin-Moretus te gaan zoeken naar een startpunt voor een onderzoek. Ik zat in het tweede jaar van mijn studie Nederlandse Taal en Cultuur en had me opgegeven voor het Honoursprogramma van de Radboud Universiteit. Ik was vastbesloten om een interessant onderzoek uit te voeren … [Lees meer...] overLauwerboom: een podcast over Peeter Heyns
Drama in de Ridderzaal
In de Ridderzaal van het Muiderslot heeft zich flink wat drama afgespeeld: geen spannende riddergevechten, maar wel intense toneelstukken. Vandaag staan de schijnwerpers dan ook op de bühne van het kasteel. Liggend en zittend vertelt theaterman Imre Bésanger over de schoonheid en perikelen van de theaterstukken die hier al honderden jaren worden gespeeld. Hoe brengt Imre deze … [Lees meer...] overDrama in de Ridderzaal
De retoriek van de toneelschrijver
Muziek en theater gaan sinds de Oudheid hand in hand: van historie en pastorale tot opera en musical. Maar wat doet muziek precies met een toneelschrijver, op en naast de bühne? Bekroond Belgisch auteur en weergaloos performer Tom Lanoye vertelt over zijn schrijfwerk en klankenwereld, jazz inbegrepen! … [Lees meer...] overDe retoriek van de toneelschrijver
Revisiting Revenge. New Perspectives for the Study of Revenge Tragedies (late 16th–early 18th century)
Report of the workshop held on 16-17 September 2021, Ghent University The conference workshop ‘Revisiting Revenge’ was initiated by the research groups THALIA and GEMS and organized by their members Tom Laureys, Kornee van der Haven and Jürgen Pietersin the context of a BOF-funded research project Radical Revenge? Revenge tragedy and providential thinking in the Dutch … [Lees meer...] overRevisiting Revenge. New Perspectives for the Study of Revenge Tragedies (late 16th–early 18th century)
16 september 2021: Slotmanifestatie In reprise
Op donderdag 16 september a.s. vindt de slotmanifestatie plaats van het project In reprise. Op het programma staan onder meer: een korte beschouwing n.a.v. de verschijning van de essaybundel In reprise, de presentatie van de aangevulde en vernieuwde website van het project, en een gesprek met de makers van de nieuwe enscenering van Leedvermaak van Judith Herzberg door Het … [Lees meer...] over16 september 2021: Slotmanifestatie In reprise
Dagboek van een lezer
Eind negentiende eeuw laaide het antisemitisme op. Er zijn twee affaires in deze tijd die dat bevorderden. Over de schoolstrijd schreef de opperrabijn van Amsterdam een stuk: de openbare scholen waren volgens hem in handen van socialisten gekomen zodat joodse kinderen verkeerde denkbeelden kregen. Daarom sloten de orthodoxe joden zich aan bij de schoolstrijd van de protestanten … [Lees meer...] overDagboek van een lezer
9 september 2021: 30e Bert van Selm-lezing ‘Gouden diva’s. De eerste Nederlandse actrices in de zeventiende eeuw’
Dit jaar vindt op donderdag 9 september 2021 voor de dertigste keer de Bert van Selm-lezing plaats, ter gelegenheid van de opening van het academische jaar van de Opleiding Nederlandse taal en cultuur van de Universiteit Leiden. De lezing wordt dit jaar gehouden door dr. Olga van Marion (Universiteit Leiden), universitair docent Vroegmoderne … [Lees meer...] over9 september 2021: 30e Bert van Selm-lezing ‘Gouden diva’s. De eerste Nederlandse actrices in de zeventiende eeuw’
18 juli 2021: Belegering van Haerlem, van Juliana de Lannoy
Op zondag 18 juli 2021 speelt Theater Kwast in de serie Vondel was en Vrouw, Juliana de Lannoys tragedie over het beleg van Haarlem. Hét stuk dat Kenau weer centraal plaatste in deze beruchte episode uit de Opstand en haar bovendien een heldinnenrol gaf. In de prachtige gotische zaal van Huis Hodshon aan het Haarlemse Spaarne komt deze geschiedenis uit de pen van deze grote … [Lees meer...] over18 juli 2021: Belegering van Haerlem, van Juliana de Lannoy
Boekensalon met Olga van Marion en Frans Blom
De Boekensalon van de Universitaire Bibliotheken Leiden (UBL) handelt steeds over recente publicaties, waarbij de Bijzondere Collecties in mindere of meerdere mate werden benut. De inmiddels 5e aflevering staat sinds enkele weken op YouTube: daarin gaat hoofdconservator Garrelt Verhoeven in gesprek met Olga van Marion en Frans Blom over hun beider boeken over het … [Lees meer...] overBoekensalon met Olga van Marion en Frans Blom
Podium van Europa
De Volkskrant noemde Podium van Europa ‘een begeesterend boek over de pioniersjaren van de Amsterdamse Schouwburg’ en deelde 4 sterren uit. Toch nog niet overtuigd? Kijk dan naar de mini-docu’s waarin onder andere auteur Frans Blom laat zien waarom dit hét verhaal is dat je als geschiedenisliefhebber moet lezen deze zomer. In Podium van Europa schrijft Frans Blom vol … [Lees meer...] overPodium van Europa
De publieksprijs gaat naar Spanje
Joost van den Vondel is misschien wel de grootste toneeldichter van de Gouden Eeuw, maar de publieksprijs ging naar anderen, zo laten Frans Blom en Olga van Marion overtuigend zien in hun Spaans toneel voor Nederlands publiek. Die ‘anderen’ zijn Spaanse dichters als Félix Lope de Vega y Carpio en Pedro Calderón de la Barca. Zij trokken met hun voor Nederlands publiek vertaalde … [Lees meer...] overDe publieksprijs gaat naar Spanje
24 juni 2021: Online boekensalon: Toneel in de Gouden Eeuw
Met Olga van Marion en Frans Blom Op donderdag 24 juni zijn Olga van Marion, universitair docent Oudere Nederlandse Letterkunde in Leiden, en Frans Blom, universitair docent Historische Nederlandse Letterkunde aan de UvA, samen te gast in de online boekensalon van Universitaire Bibliotheken Leiden (UBL). Hoofdconservator Garrelt Verhoeven interviewt Van Marion en Blom over … [Lees meer...] over24 juni 2021: Online boekensalon: Toneel in de Gouden Eeuw
Verschenen: Spaans toneel voor Nederlands publiek
Niemand zal ontkennen dat Joost van den Vondel de grootste toneeldichter van de Gouden Eeuw is geweest, maar de publieksprijs ging naar andere toneelschrijvers. De Spaanse comedias van topauteurs als Félix Lope de Vega y Carpio (1562-1635) en Pedro Calderón de la Barca (1600-1681) waren razend populair. Talloze dichters, vertalers, acteurs (en actrices!) rond de … [Lees meer...] overVerschenen: Spaans toneel voor Nederlands publiek
Weggooiteksten, in de zuiverste zin van het woord
Iedere vreugdekreet over het Nederlandse toneel slaat al snel om in een jammerklacht. Dat geldt natuurlijk vooral in de huidige duistere periode waarin iedereen die ooit dacht zijn geld te kunnen verdienen door op een podium te gaan staan, zich inmiddels vertwijfeld afvraagt hoe lang het nog zal duren voor de schijnwerpers moeten worden verkocht. Maar het geldt al veel langer, … [Lees meer...] overWeggooiteksten, in de zuiverste zin van het woord
Dieryk en Dorothé: Samuel van Hoogstraten schildert de verlossing van Dordrecht in verzen
Door Patrick van ’t Hof Wie de wereld wil kunnen schilderen, moet alles van de wereld afweten. Dat schrijft de Dordtse schilder-schrijver Samuel van Hoogstraten (1627-1678) zo ongeveer in zijn traktaat Inleyding tot de hooge schoole der schilderkonst: anders de zichtbaere werelt (1678). In zijn ogen kliederen de meeste schilders maar wat aan, zonder eens te … [Lees meer...] overDieryk en Dorothé: Samuel van Hoogstraten schildert de verlossing van Dordrecht in verzen
Een klucht in meetkundige trant
Door Ton Harmsen Zoals ik in mijn vorige column schreef: in De wanhébbelyke liefde (1678) krijgt Hendrik te horen dat zijn meisje met zijn vader gaat trouwen en dat haar moeder op hem verliefd is. Hij is helemáál van zijn stuk als Agniet, de nicht van zijn meisje, hem aanraadt op de avances van zijn beoogde schoonmoeder in te gaan. Maar dat is een valstrik: [...] men zal … [Lees meer...] overEen klucht in meetkundige trant
Nil Volentibus Arduum: vijf huwelijken, zes getuigen
Door Ton Harmsen Op het toneel is dramatische ironie een plezier voor de toeschouwer. Als Gysbreght denkt dat het hemelse gerecht zich heeft ontfermd over hem en zijn benauwde veste weten wij dat het Trojaanse turfschip voor de poort ligt te wachten. De toeschouwer heeft een voorsprong op het personage. Het omgekeerde is een spannende ervaring: een speler doet of zegt iets … [Lees meer...] overNil Volentibus Arduum: vijf huwelijken, zes getuigen
