Uitspraak is zo belangrijk voor je verstaanbaarheid, en voor de indruk die je maakt, als je Nederlands praat. Maar hoe doe je dat eigenlijk, een goede uitspraak leren? En waarom is er zo weinig aandacht voor in de les? In deze aflevering praat ik daarover met logopedist en linguïst Marieke Goedgebure … [Lees meer...] overHoe kunnen andertaligen het beste uitspraak leren?
uitspraak
Ensembəl
Hoe spreek je precies het woord ensemble uit? Daarover staat een interessante melding op het Meldpunt Taal: De presentatoren van npo klassiek doen in het algemeen erg hun best om de namen van componisten en muziekstukken op de juiste manier uit te spreken. En meestal lukt dat ze heel aardig. Daarom wekt het des te meer verbazing dat ze vrijwel zonder uitzondering ‘ensemble’ … [Lees meer...] overEnsembəl
Familienamen, hoe spreek je ze uit: Van Poucke
Wie geïnteresseerd is in klassieke muziek heeft de familienaam zeker wel eens gehoord, die van broer en zus Van Poucke, hij pianist, zij celliste, en beiden niet de minsten. Hun naam is ook de moeite waard. Dat begint er al mee dat van de familienaam Van Poucke nog een tweede schrijfwijze bestaat, namelijk Van Poecke. Ze zijn in Nederland geen van beide frequent, sterker … [Lees meer...] overFamilienamen, hoe spreek je ze uit: Van Poucke
Het gevecht om Meta
Het datacentrum in Zeewolde heeft in ieder geval iets moois voortgebracht: de onderstaande podcast van Haagse zaken. Het verhaal van hoe Meta, het moederbedrijf van Facebook, had in Zeewolde een absurd groot stuk terrein gekocht om er een absurd groot datacentrum te plaatsen dat in zijn eentje 1% van alle energieverbruik van Nederland voor zijn rekening zou houden. De … [Lees meer...] overHet gevecht om Meta
“De u doet int uyt spreken de lippen voor uyt puilen”
Het is me gelukt! Ik heb de cursus Zweeds van Duolingo voltooid. Om mijn ‘streak’ veilig te stellen – een uitstekende manier om taallezers te motiveren – besteedde ik elke dag een paar minuten aan het vervolledigen van gatenzinnen, het zoeken van bij elkaar horende woorden en het vertalen van Zweedse zinnen naar het Engels en vice versa. Mijn woordenschat en grammaticale kennis … [Lees meer...] over“De u doet int uyt spreken de lippen voor uyt puilen”
Het notulendebat: was het nótulen of notúlen?
Het debat van deze week in de Tweede Kamer ging over dé notulen van de afgelopen tijd: die staatsgeheime verslaglegging door Rutte-III over de zaak rond de Kinderopvangtoeslagen die voor een deel zo veel jaren vroeger zijn vrijgegeven dan normaal. Het accent in het woord notulen wisselt, zegt Van Dale. Dat viel te constateren – er was variatie, maar de overgrote … [Lees meer...] overHet notulendebat: was het nótulen of notúlen?
Hoe begrijpelijk is het Nederlands van tweetalige kinderen?
Je kunt je kinderen het best opvoeden in je eigen taal – daar zijn vrijwel alle deskundigen het over eens. Ook als je een andere taal spreekt dan de taal van het land en de school, het Nederlands, doe je daar nog verstandig aan. Het kind is meer gebaat bij een stevige basis, onafhankelijk van de taal, dan bij een moeizaam pogen je op allerlei manieren te assimileren. Ook het … [Lees meer...] overHoe begrijpelijk is het Nederlands van tweetalige kinderen?
Kun je ‘Houd je mond’ sissen?
Door Marc van Oostendorp Gisteren werd dankzij een tweet toch nog een leuke dag. De tweet kwam van de literair journalist Kenneth van Zijl. Die had net een boek gelezen en, stijlgevoelig als hij is, draaide zijn literaire oordeel om als een blad van een boom toen hij één verkeerd geplaatst woord las: … [Lees meer...] overKun je ‘Houd je mond’ sissen?
Koffit
Omdat al het veldwerk online gebeurt, keek ik naar een aflevering van het MDH Corona Journaal, een curieus 'programma' op YouTube, waarin Maurice de Hond (MDH) zich wekelijks laat interviewen over de 'vele artikelen en blogs' die hij die week heeft geschreven rondom de coronacrisis. Hoe mateloos dat MDH Corona Journaal ook in allerlei andere opzichten is, mij viel in eerste … [Lees meer...] overKoffit
Over de uitspraak van ‘eunuch’
Door Christopher Bergmann Wat is een eunuch? Dat is niet moeilijk te achterhalen: volgens Wiktionary gaat het om een “gecastreerde bewaker van een harem”. Andere woordenboeken zeggen ongeveer hetzelfde. Maar hoe spreek je het woord uit? Ook daar zijn bronnen voor: Wiktionary heeft een geluidsopname waarin een stem te horen is die /ˈøː.nəx/ of iets dergelijks zegt. (De tekens … [Lees meer...] overOver de uitspraak van ‘eunuch’
Een verhogingstendens bij hedendaagse klinkers in het Nederlands?
Door Siemon Reker Vice-premier Hugo de Jonge kwam gisterenmiddag zó enthousiast de zaal binnen op Nieuwspoort waar hij de wekelijkse persconferentie van Rutte zou overnemen (14 februari 2020), dat hij de journalisten al begroette voordat de vertegenwoordiger van Rijksvoorlichtingsdienst hem het woord had gegeven. … [Lees meer...] overEen verhogingstendens bij hedendaagse klinkers in het Nederlands?
Robert, Robbert, Roobert
Ik geloof niet dat ik ooit een Robert Ro-bert heb genoemd, met de o van poot (in het fonetisch alfabet: [o]. Alle Roberts heb ik altijd de klinker van pot gegeven ([ɔ]). Maar onlangs kwam ik erachter dat dit niet altijd op prijs wordt gesteld omdat er heren zijn die wel degelijk R[o]bert heten, en ten tweede dat ik mijn tijd misschien ooit vooruit was. … [Lees meer...] overRobert, Robbert, Roobert
Szomjas vagyok
Nene leert Nederlands Nene is nu acht maanden weg uit Hongarije en haar Hongaars is bijna weg, in ieder geval als ze met ons spreekt. Er zijn nog een paar restanten: als ze moet plassen zegt ze thuis soms nog pisilniki – eigenlijk een door ons verbasterde vorm van het Hongaarse woord pisilni – terwijl ze op school heeft geleerd dat het naar de wc gaan heet. En als ze … [Lees meer...] overSzomjas vagyok
Een hele goeie navond: de opgebruimde conducteur
Door Siemon Reker Het verhaal van de hoofdconducteur van enkele maanden terug komt zo, eerst even naar een jaar of 30 geleden. Een collega vertelde me enthousiast hoe zijn zoontje hem had verteld dat hij iets juist heel goed had opgebruimd. Opgebruimd? Ja, van het werkwoord opbruimen dat net zo klinkt als opruimen en als je dat als jonge junior nog … [Lees meer...] overEen hele goeie navond: de opgebruimde conducteur
Oud nieuws over Niels
Vooral jongeren spreken de l aan het eind van een lettergreep uit als w. Hoe zit dat precies? en wat heeft het te maken met het feit dat we in het Nederlands goud zeggen in plaats van gold en oud in plaats van old? (Bekijk deze video op YouTube) … [Lees meer...] overOud nieuws over Niels
Competatief
De man met de beste taaloren van Nederland is zonder twijfel Siemon Reker. Deze emeritus hoogleraar Gronings was de eerste die het verschijnsel opmerkte dat Jan Stroop later Poldernederlands zou noemen. Nu hoorde hij drie jaar geleden al iets bij Mark Rutte dat anderen, pas recentelijk begint op te vallen: de man zegt competatief. Net als tal van anderen, die trouwens ook … [Lees meer...] overCompetatief
Verkansie
Door Henk Wolf Vrijdag schreef columniste Nadia Ezzeroili in de Volkskrant een stukje over het woord verkansie, een variant van vakantie. De columniste observeert een groeiende populariteit van de geschreven vorm verkansie op de sociale media. Dat kan heel goed een juiste observatie zijn, daar wil ik af blijven, maar de suggestie dat de variant verkansie nieuw zou zijn of … [Lees meer...] overVerkansie
Met de ‘g’ van ‘googelen’
Door Christopher Bergmann Het Nederlands is een rare taal – althans, als je het vanuit het perspectief van zijn buurtalen bekijkt. Anders dan het Duits, Engels of Frans heeft het Nederlands geen foneem /ɡ/ (behalve in een aantal vrij recente leenwoorden). De letter ⟨g⟩ die in veel andere talen voor het foneem /ɡ/ staat, duidt in het Nederlands meestal het foneem /ɣ/ aan. De … [Lees meer...] overMet de ‘g’ van ‘googelen’
Basta pasta!
Door Marc van Oostendorp Nene is vijf jaar, ze is geboren in Hongarije, en ze is net begonnen met Nederlands te leren. Dat is een behoorlijke opgave omdat ze niet alle mogelijkheden heeft gekregen om haar Hongaars net zo te ontwikkelen als een andere vijfjarige. Ze kan verschillende medeklinkers nog niet zeggen, zoals de l, de r, de j en de v (die in het Hongaars wel wat weg … [Lees meer...] overBasta pasta!
Herzie het eerste woord van elk woordenboek!
Door Peter Nieuwenhuijsen Behalve de uitroep ‘oh!’, waarover ik eerder publiceerde op Neerlandistiek, vermeldt Van Dale (15e dr.) ook de uitroep ‘ah!’. Die zie je dan ook geregeld voorkomen in teksten: ‘Ah. Op de paal!’. Het is de ongespannen a van bak, al maakt Van Dale dit deze keer niet duidelijk met een fonetische notatie. Wel wijzen de woorden die het woordenboek opsomt … [Lees meer...] overHerzie het eerste woord van elk woordenboek!
‘The TH will surely trouble you’
Een gedicht op rijm als cursus Engelse uitspraak voor Nederlandse docenten die college geven in het Engels Door Nico Keuning Wetenschappelijk onderzoek van cognitiewetenschapper Johanna de Vos aan de Radboud Universiteit Nijmegen heeft uitgewezen dat studenten die college krijgen in het Engels op het examen lager scoren dan studenten die het college in het Nederlands … [Lees meer...] over‘The TH will surely trouble you’
De h is goedkoop
Door Peter Nieuwenhuijsen Van de bekende versregel ‘O, kom er eens kijken’ bestaan, zo leert het internet, diverse varianten. Een daarvan is dat het eerste woord ook wel als ‘Oh’ wordt geschreven. In Van Dale (ik gebruik de 15e druk) vormt zowel O als Oh een lemma. Bij O lezen we dat het een uitroep is van (ik doe een greep) verrukking, bewondering, verwondering, verbazing, … [Lees meer...] overDe h is goedkoop
De ‘Friese zachte g’
Door Henk Wolf Al een jaar of twintig geleden zei een Duitse kennis tegen me dat naar zijn idee jonge Friezen Nederlandser klonken dan oudere. Hij kwam vaak in Friesland en had een scherp oor voor taal, dus ik nam zijn opmerking serieus en vroeg hem wat er volgens hem veranderde. Vooral de uitspraak van de g, zei hij. Bij jonge Friezen klonk die net als in het Nederlands … [Lees meer...] overDe ‘Friese zachte g’
Hoe je kind talig op te voeden? Beïnvloedt het Limburgs de uitspraak van het Nederlands of niet?
Door Romy Roumans Een regionaal accent, anders dan het randstedelijk accent, wordt vaak als iets negatiefs en afwijkends beschouwd. Onderzoek van Grondelaers, van Hout en Steegs (2010) naar de attitude tegenover het Limburgse accent toont aan dat mensen uit heel Nederland het Limburgs accent beoordelen als monotoon, koud en het zien als een minderwaardig accent. Ouders in … [Lees meer...] overHoe je kind talig op te voeden? Beïnvloedt het Limburgs de uitspraak van het Nederlands of niet?
Taal is hoe je tong beweegt
Door Marc van Oostendorp Hoe hebben we pakweg de l, de o en de t in ons hoofd zitten? Ja, als letters die allerlei verschillende vormen kunnen hebben, maar verder? Die letters corresponderen toch ook nog met iets uit de gesproken taal? Wat is dat dan – is het geluid (een soort specificatie van hoe die klanken klinken) of is het de manier waarop je met je stembanden, tong en … [Lees meer...] overTaal is hoe je tong beweegt
