Door Ton den Boon Nationaal Archief, Den Haag, Rijksfotoarchief: Fotocollectie Algemeen Nederlands FotopersbureauIn Reve’s brievenboek Nader tot U neemt de verteller ‘God Zelf’ uit liefde mee ‘naar het slaapkamertje’ om ‘Hem drie keer achter elkaar langdurig in Zijn Geheime Opening’ te bezitten. De beschrijving van deze sacrale vereniging met God in de gedaante van een dier … [Lees meer...] overGerard Reve en de dierlijke daad des mensen
woordgebruik
Sanskriet op de beat
De grootste woordenschat in nederhop Door Alex Reuneker (Universiteit Leiden), Vivien Waszink (Instituut voor de Nederlandse Taal) en Ton van der Wouden (Meertens Instituut) Op The Pudding - een onlinetijdschrift met ‘visuele essays’ - verscheen een interessant onderzoekje naar de woordenschat van Amerikaanse hiphopartiesten. De vraag was simpel: ‘Als literatuurliefhebbers … [Lees meer...] overSanskriet op de beat
Spelregels?
De PvdA pleit in een campagnefolder voor 'heldere, eerlijke spelregels'. Ook de regering vroeg in een deze week goedgekeurde participatieverklaring aan nieuwkomers om zich aan de 'spelregels' van de samenleving te houden. Waarom 'spelregels' en niet kortweg regels? Daarover gaat mijn zondagochtendminicollege van vandaag. … [Lees meer...] overSpelregels?
Gespogen
Door Marc van OostendorpGroot was de opschudding toen wij hier in ons uitgewoonde redactiekantoor onlangs vernamen dat de criticus Arjan Peters in de Volkskrant Frans Kellendonk "te veel gentleman [vond] om zich de straatvechtersmentaliteit van gespogen polemist eigen te maken".Wat betekent dat? Het blijkt inderdaad heel moeilijk te zijn om daar antwoord op te vinden, maar … [Lees meer...] overGespogen
Topneerlandici
Door Marc van Oostendorp De financieel geograaf Ewald Engelen haalde deze week in zijn Socrateslezing (en vorig weekeinde in NRC Handelsblad) fel uit naar de discipline als wetenschap: die zou nog steeds te zelfvoldaan zijn en te weinig aandacht hebben voor alternatieve opinies, in eigen kring of in aanpalende disciplines. Op zeker moment haalt Engelen er ook een … [Lees meer...] overTopneerlandici
De spreekwoordelijke WordPress 5 minuten installatie
Door Marc van OostendorpTerwijl je even niet oplet zijn de woorden alweer van betekenis veranderd. Op het Meldpunt Taal schrijft iemand:BNR Radio meldde dat Warren Buffett zijn 'spreekwoordelijke grote olifant' ging schieten of geschoten had. Bij mijn weten bestaat er geen spreekwoord over het schieten van een olifant, wel van een bok. Dit wordt misschien het … [Lees meer...] overDe spreekwoordelijke WordPress 5 minuten installatie
Hoe vaker iemand laf zegt, hoe populistischer
Door Marc van OostendorpLaf is een populistisch woord. Iemand anders zo noemen suggereert dat jij heel moedig bent, en bovendien is het voor de tegenstander moeilijk zich tegen zo'n aantijging te verweren. "Nietes! Ik durf wel heel veel!" Iedere poging tot matiging kan zo makkelijk opzij worden gezet.Wie "Wilders vindt * laf" intikt op Google vindt vele pagina's van dingen die … [Lees meer...] overHoe vaker iemand laf zegt, hoe populistischer
Te gast zijn over
Door Marc van OostendorpHet gebeurde gisterenavond bij DWDD: minister Dijsselbloem was er te gast over Griekenland. Maar eerder deze week was Joris Luyendijk al te gast bij VPRO Boeken over zijn nieuwe boek, terwijl Jinek meldde:Vanavond:@BramvanOjikGL & @bpschut zijn te gast over jihadisten. Moeten we hun Nederlanderschap innemen? #jinek pic.twitter.com/IYsTzfI8oV— Jinek … [Lees meer...] overTe gast zijn over
Kijk hier de uitzending
Door Marc van OostendorpDe webredactie van NRC Handelsblad is om. Lange tijd kondigde ze tv-fragmenten aan met de frase Kijk hier het interview van Sven Kockelman met Marianne Thieme. Maar sinds kort doen ze dat niet meer, en gebruiken ze een voorvoegsel: Bekijk hier...Er zullen wel mensen hebben geklaagd, en ik moet toegeven dat ik zelf bij die andere formulering ergens … [Lees meer...] overKijk hier de uitzending
De menschheid zal er spijt van hebben, ‘n boek is álles!
Over boekenjodenDoor Marc van Oostendorp'Boekenwurm werd boekenjood', kopte de Nieuwe Leidsche Courant in 1950 boven een artikel waarin een journalist een dag was meegelopen met een marktkoopman. Meteen schreef een lezer een boze brief, maar volgens de krant was er sprake van een 'bekende uitdrukking' die zeker niet beledigend was: "Bovendien bleek uit het artikel … [Lees meer...] overDe menschheid zal er spijt van hebben, ‘n boek is álles!
Bindend advies
Door Marc van OostendorpHet intrigerendst zijn de misplaatste taalergernissen, de boosheid die geen duidelijke grond heeft, de mensen die op Meldpunt taal zaken schrijven als:Als je aan een universiteit studeert moet je in het eerste studiejaar 45 van de te behalen 60 studiepunten halen. Aan het eind van het jaar volgt een weging. Voldoe je niet aan de eisen, dan mag … [Lees meer...] overBindend advies
Waarom zeggen we noordoost en niet oostnoord?
Door Marc van DorpenoostWaarom zeggen we noordwest en niet westnoord, zuidoost en niet oostzuid? vroeg iemand me gisteren. In het algemeen gesteld: waarom zeggen we in dit soort precieze richtingsaanduidingen eerst zuid of noord, en dan oost of west?Op internet wordt deze prangende kwestie als ik het goed zie, slechts eenmaal behandeld, namelijk op de website … [Lees meer...] overWaarom zeggen we noordoost en niet oostnoord?
Het is nu eenmaal een echt meisje-meisje
Door Viorica Van der RoestAfgelopen weekend in Trouw, in de rubriek Moderne manieren, beklaagde een zekere ‘Afknapper’ zich tegen Beatrijs Ritsema over een man met wie ze een blind date zou hebben, maar die al het initiatief aan haar liet. Hij wilde dat zij datum, locatie en tijd van het afspraakje zou bepalen. Geen goede zet van de heer in kwestie, want, aldus Afknapper: “ik … [Lees meer...] overHet is nu eenmaal een echt meisje-meisje
Edoch: voorgewend deftig
Door Marc van OostendorpIk treed af en toe op in een radioprogramma, en voor mij komt er dan altijd een weerman aan de telefoon. En die weerman zegt dan tijdens zijn weerpraatje (hij mag ook de barometerstanden zeggen en de weerspreuk van de dag, ach, was ik ook maar weerman) af en toe edoch.Ik hoop dat iemand ooit een uitgebreide studie doet naar het gebruik van dat woord, … [Lees meer...] overEdoch: voorgewend deftig
Gewoon normaal
Ik werk zelf op het Meertens Instituut, dus ik ga geen reclame maken voor het (heel leuke, heel informatieve, heel fraai uitgegeven) boekje Eigen en vreemd. Meertaligheid in Nederland dat mijn collega Leonie Cornips schreef en het instituut deze maand aan zijn relaties stuurt. Maar ik kan wel iets zeggen over de eraan gekoppelde website, waarop een filmpje staat dat gemaakt is … [Lees meer...] overGewoon normaal
