Spreekwoord om de week • “ De hond in de pot vinden”
Zo laat aankomen dat het eten al op is.
Soms heb je van die spreekwoorden of uitdrukkingen die gewoonweg leuk zijn. Ze rollen makkelijk van de tong of ze klinken grappig. De hond in de pot vinden vind ik zelf ook echt in deze categorie vallen, waarschijnlijk door het beeld dat het bij mij oproept. Maar waar komt deze leuke uitdrukking eigenlijk vandaan? En wat betekent het nou precies?
Wanneer je de hond in de pot vindt, betekent dit dat je ergens zodanig laat aankomt dat al het eten al op is. De uitdrukking is afgeleid van de gewoonte om de hond van het gezin na de maaltijd de restjes uit de pannen (en potten) te laten eten. Wanneer je dus thuiskomt wanneer de hond met zijn kop al in de pot zit, ben je helaas te laat: dat eten ga jij niet meer krijgen (Onze Taal). Hoewel je het in eerste instantie misschien niet zou zeggen, is de uitdrukking dus eigenlijk vrij transparant. Ik geloof dat het geven van restjes aan de hond in sommige gezinnen nog wel gebeurt, maar ik heb de indruk dat deze gewoonte óf het gebruik van de term ‘pot’ in plaats van ‘pan’ dusdanig verminderd is, dat de transparantie van deze uitdrukking wel degelijk afneemt. Een kleine check onder mijn leeftijdsgenoten leert namelijk dat ze de betekenis niet van de uitdrukking zelf af konden leiden.
De uitdrukking is overigens ver van nieuw. In het werk van F.A. Stoett uit 1923 wordt al gesproken van deze uitdrukking én wordt zelfs aangeduid dat het in het Middelnederlands al voorkwam in de variant De hont is in der scapraden, waarbij scrapraden slaat op de etenskast waaruit de hond de kliekjes aan het opeten is (dbnl). Ook werd er nog wel eens gesproken van De hond in de hutspot vinden, waarmee gerefereerd wordt naar het typisch Nederlandse gerecht (dbnl). En om dan nog een leuke variant te noemen: vroeger werd ook wel gebruik gemaakt van De kat in de ketel vinden. Deze uitdrukking heeft dezelfde betekenis, maar lijkt niet langer meer in gebruik. Mogelijk omdat de kat toch een minder sterke eetlust heeft dan de hond.
Hopelijk geeft dit artikeltje iets meer context over waarom je in hemelsnaam je trouwe viervoeter in de pot zou kunnen vinden, en heb ik de boel nu niet in het HONDerd gestuurd of er een potje van gemaakt. Mijn advies is in ieder geval om, wanneer het lukt, lekker op tijd aanwezig te zijn voor de maaltijd. Zo vind je geen honden, katten of andere beesten in de pot, maar gewoon een lekkere maaltijd om te eten.
Laat een reactie achter