Augustusoverwegingen over ons vak (5) Er zit een eigenaardig gat in het onderwijs Nederlands – en dat gat zit er op ongeveer ieder scholingsniveau. Het is het gat van het creatieve schrijven, het zelf verhalen en gedichten maken. Het is iets wat ongeveer iedereen verwacht van het vak – wie goed is in Nederlands, wil vast schrijver of dichter worden of anders toch minstens … [Lees meer...] overNeerlandistiek en romans schrijven
De neerlandistische gehaktmolen
Augustusoverwegingen over ons vak (4) Kennis moet je halen waar je het halen kan. Het heeft geen zin om je daarbij al te sterk af te laten leiden door de willekeurige grenzen tussen disciplines. Je onderzoekt in de eerste plaats een bepaald onderwerp, en alles wat bij dat onderzoek kan helpen is meegenomen. Dat lijkt me een vruchtbaarder aanpak je zoektocht te laten … [Lees meer...] overDe neerlandistische gehaktmolen
De neerlandistiek, wat kunnen we ermee?
Augustusoverwegingen over ons vak (3) De neerlandistiek laat ons, als geesteswetenschap, zien hoe verbazingwekkend het alledaagse is. Maar wat hebben we daaraan? Het is redelijk zo'n vraag op twee niveaus te beantwoorden, dat van de samenleving en dat van het individu. Eerst de samenleving, en eerst wat platgetreden banen, alleen maar om ze niet ongenoemd te laten. Taal … [Lees meer...] overDe neerlandistiek, wat kunnen we ermee?
De eenheid van de neerlandistiek
Augustusoverwegingen over ons vak (2) Bijna vijfentwintig jaar geleden, in 1997, hield de fameuze en zeer erudiete Nijmeegse taalkundige Maarten van den Toorn (1929-2017) een lezing onder de titel De eenheid van de neerlandistiek. Die eenheid is nog steeds voor sommigen een punt van zorg. Het vak kent sinds jaar en dag drie hoofddisciplines: letterkunde, taalkunde, en … [Lees meer...] overDe eenheid van de neerlandistiek
Neerlandistiek voor iedereen
Augustusoverwegingen over ons vak (1) Nu jullie allemaal met vakantie zijn, wil ik de komende weken op Neerlandistiek schrijven over de neerlandistiek. Ik denk er sowieso veel over na, in het bloedwarme huis in het zuiden waar ik verblijf, en wil dit jaarlijkse wak in de tijd gebruiken om mijn gedachten te ordenen. Niet omdat ik denk dat het vak in crisis is, want dat is … [Lees meer...] overNeerlandistiek voor iedereen
Schaadt een obsessie met spelling de economie?
In de ogen van sommigen bestaat het vak Nederlands alleen om mensen te helpen voorbij de personeelsfunctionaris te geraken. Bij Nederlands leer je om "ik word" te schrijven in plaats van "ik wordt", want als je ooit onverhoeds dat laatste schrijft in een sollicitatiebrief, gooit de afdeling Human Resources je brief zo in de prullenbak. Dat vermoeden wordt nu bevestigd door … [Lees meer...] overSchaadt een obsessie met spelling de economie?
Erasmus – taalbeheerser en held
De biografie Erasmus. Dwarsdenker van Sandra Langereis biedt vooral een verhaal met een held. Het is een knap staaltje historisch werk, waarin Langereis duidelijk veel bronnen heeft verwerkt – en de hoeveelheid bronnen over Erasmus is overstelpend –, en waarin ze regelmatig keuzes heeft moeten maken uit verschillende interpretaties. Maar dat je in het boek door blijft lezen is … [Lees meer...] overErasmus – taalbeheerser en held
Docentontwikkelteam: Rijm en ritme in taal – meld je nu aan!
Rijm en ritme zijn in het (literatuur)onderwijs vaak ondergeschoven kindjes – het blijft vaak wat saaie, noodzakelijke techniek van rijmschema’s en versvoeten. Terwijl er zoveel over te zeggen, te vragen en te onderzoeken is; terwijl je zoveel kunt leren over taal en over literatuur door aan de slag te gaan met de klank van taal. Waar komen rijm en ritme precies … [Lees meer...] overDocentontwikkelteam: Rijm en ritme in taal – meld je nu aan!
Iedereen hield het idee vast dat we jou snel zouden vinden
Pronomina in de Nederlandse lyriek (18) De bundel Parkplan van Wout Waanders is in allerlei opzichten een boeiend experiment. Hij laat zien dat we nog lang niet alle kanten van het begrip dichtbundel hebben begrepen, dat je een dichtbundel ook kunt begrijpen als een kaart van een pretpark, waarin de gedichten de attracties zijn. De bundel bevat zo'n kaart, door de dichter … [Lees meer...] overIedereen hield het idee vast dat we jou snel zouden vinden
A-water in U-trecht
De jongen die bij Broese aan de Oudegracht achter de kassa stond werd dolenthousiast toen hij zag welk boekje ik er kocht. "Awater! Dat behandelen wij in onze studie. Ik studeer namelijk Nederlands." Zulke ambassadeurs moet het vak natuurlijk hebben, jongens en meisjes die iedereen gevraagd en ongevraagd laten delen in hun enthousiasme over de studie. En misschien dan ook … [Lees meer...] overA-water in U-trecht
Russische trollen in de Nederlandse letteren
Tolstoj was de Elena Ferrante van rond het jaar 1900. Zo moest je schrijven! Daarbij waren Nederlandse auteurs toch maar broddelaars. En zo kwamen drie Nederlandse schrijvers op het idee om hun werk onder een Russische naam te presenteren, laat Claudia Zeller zien in een artikel in Dutch Crossings: Herman Heijermans, Maurits Dekker en Joseph Viegen. Waarom deden ze dat? En … [Lees meer...] overRussische trollen in de Nederlandse letteren
Wat een boek
Ik heb de afgelopen dagen onder mijn Zuid-Italiaanse olijfboom Frank Willaerts chef d'oeuvre, zijn boek Het Nederlandse liefdeslied in de Middeleeuwen, gelezen. Iemand die veel deskundiger is dan ik, zal er de komende weken de officiële recensie over schrijven voor Neerlandistiek, maar ik kan er tot die tijd mijn mond niet over houden, en moet iets schrijven over hoe goed het … [Lees meer...] overWat een boek
Andere talen zijn welkom in het basisonderwijs
Sommige dingen gaan wél de goede kant op. Zo komt er langzaam maar zeker meer aandacht voor de waarde van meertaligheid op de Nederlandse school. Decennia was dat taboe, iedereen moest Nederlands leren, maar gelukkig kunnen er nu weer boeken verschijnen zoals Talen die de school in komen van Lidy Peters, een boek dat vooral bedoeld is voor leerkrachten. In de jaren tachtig … [Lees meer...] overAndere talen zijn welkom in het basisonderwijs
als een staartdeling grijpt het steeds wat overblijft.
Lieke Marsman voor de klas (6) Er is geen actueler en tegelijkertijd eeuwiger onderwerp in de taalbeschouwing dan dat van de voornaamwoorden. Er lijkt niet simpelers dan ik, jij, hij, zij, het, wij, jullie, zij en tegelijkertijd is er niets ingewikkelders. Gedichten worden anders dan verhalen vaak gedragen door voornaamwoorden. In verhalen is er soms een ik aan het … [Lees meer...] overals een staartdeling grijpt het steeds wat overblijft.
Er zijn geen wetenschappelijke criteria voor goede wetenschap
Het was een opiniestuk dat je kon verwachten: "Nieuwe Erkennen en Waarderen schaadt Nederlandse wetenschap" dat gisteren verscheen op het onvolprezen ScienceGuide. Nu verschillende wetenschappelijke organisaties zoals de KNAW, NWO en de VSNU, zich hebben geschaard achter het idee dat je wetenschappers niet alleen maar moet 'erkennen en waarderen' om hun publicaties in … [Lees meer...] overEr zijn geen wetenschappelijke criteria voor goede wetenschap
Hendrik Conscience als aardige man
2021 is een jaar van herwaardering voor Hendrik Conscience (1812-1883). Het begon met een indrukwekkende serie blogposts Platform Leest waarin Kevin Absillis het vermeende racisme van de grote negentiende-eeuwse schrijver besprak. Absillis liet zien hoe Conscience in Vlaamse intellectuele kring in de afgelopen decennia zo'n beetje het toonbeeld van bedenkelijk gedachtengoed … [Lees meer...] overHendrik Conscience als aardige man
Nimma! – Wout Waanders, een dichtende taalbeheerser
Wout Waanders studeerde Nederlands in Nijmegen. Dit jaar won hij de C. Buddingh'-prijs voor zijn succesvolle poëziedebuut Parkplan. Waarom heeft hij Nederlands gestudeerd? En wat heeft hij aan die studie gehad? Nimma! is een reeks korte filmpjes over afgestudeerden en studenten van de opleiding Nederlandse Taal en Cultuur in Nijmegen. … [Lees meer...] overNimma! – Wout Waanders, een dichtende taalbeheerser
Nee, meneer Levi, wetenschap is geen topsport
Altijd schrik je weer als een ziekenhuisbestuurder iets zegt over de wetenschap. Deze keer was het de beurt aan Marcel Levi, de nieuwe CEO Chief of the Executive Board van NWO die op de website van die organisatie zijn zegje deed. De titel van zijn stukje zegt al genoeg: Science is like competitive sports. In één klap terug naar het begin van deze eeuw toen iedereen die … [Lees meer...] overNee, meneer Levi, wetenschap is geen topsport
Memorabele mededelingen meten
Een jaar of twintig geleden gaf ik op vrijdagmiddag een college voor een groep van ongeveer honderd eerstejaarsstudenten die deden wat honderd eerstejaarsstudenten doen op vrijdagmiddag: rumoerig zijn. Ik had gelukkig een truc met een krijtje, dat ik kon opgooien en laten vallen op een manier die iedereen weer even stil maakte. Een paar jaar later kwam ik in een winkel en … [Lees meer...] overMemorabele mededelingen meten
Waarom Klak een jongen is en Klukie een meisje.
Eigennamen kun je vergelijken met wijzende vingers. Ze hebben nauwelijks betekenis van zichzelf, maar ze verwijzen naar een bepaalde persoon. Er is, waar het voornamen betreft, maar één aspect waarop een naam vaak wel iets betekent: dat van gender. Meisjesnamen zijn anders dan jongensnamen. En daarbij geldt niet alleen dat je voor iedere individuele naam moet leren of hij … [Lees meer...] overWaarom Klak een jongen is en Klukie een meisje.
Hoi mooie held vol werk
Over de hedendaagse poète maudit Martijn Benders. Een stukje over Martijn Benders op Neerlandistiek: is misschien wel dé manier om iedereen hier weg te jagen. Ik ken hoogleraren die hem mijden en alom gevierde dichters die hem geblockt hebben op Facebook, hij heeft het talent om de zachtmoedigste lezer het bloed onder de nagels te halen. Mij heeft hij alleen al de … [Lees meer...] overHoi mooie held vol werk
De sprong van taal naar werkelijkheid
"De logica", schrijft Sjoerd van der Niet in zijn nieuwe boek, "brengt ons niet van de ene naar een andere plek. We moeten springen, wijzelf." Het is een belangrijk thema in Van der Niets nieuwe boek Zo niet, dan toch. Dat boek kun je lezen als een toegankelijke inleiding in de logica, nee, je zou eigenlijk willen dat zo'n boek verplichte lectuur zou zijn voor iedereen die … [Lees meer...] overDe sprong van taal naar werkelijkheid
Geadopteerde kinderen kunnen hun oorspronkelijke taal sneller leren
Voor jonge kinderen die internationaal geadopteerd worden, verandert alles. Ze komen terecht bij nieuwe ouders, in een ander land, waar mensen andere dingen op hun boterham eten, op een andere tijd gaan slapen, en een andere taal spreken. Gelukkig zijn kinderen vaak nog flexibel, kunnen ze dat allemaal doen, en spreken ze doorgaans uiteindelijk op een manier die niet of … [Lees meer...] overGeadopteerde kinderen kunnen hun oorspronkelijke taal sneller leren
Belgiëstiek
De toekomst van de Neerlandistiek ligt in België. Dat is één conclusie die je kunt trekken uit het essay dat Yves T'Sjoen onlangs publiceerde bij de Antwerpse uitgever W∞lf. (Een eerdere versie verscheen vorig jaar online op de website Voertaal.) Hij geeft eerst wat feiten over het vak die tot enige bezorgdheid kunnen stemmen – de terugloop van belangstelling onder … [Lees meer...] overBelgiëstiek
Bert Schierbeek en ik
Boeken over literatuur worden bijna niet meer uitgegeven. De uitzondering is de schrijversbiografie, waarvan er ieder jaar wel een paar verschijnen. Het is een eigenaardig genre, met die nadruk op de persoonlijke wederwaardigheiden van de auteur: waarom zou het leven van een schrijver interessanter zijn dan ơfwel het leven van de buurvrouw ofwel dan zijn oeuvre? Niemand is … [Lees meer...] overBert Schierbeek en ik
