Vooruitlopend op De Revisor van dit najaar publiceerde Marc van Oostendorp afgelopen maanden een serie artikelen op deze website onder de noemer ‘Een zomer met Manon Uphoff’ waarin hij haar oeuvre van alle kanten belicht. In het vijftigste en laatste artikel noemt hij haar loopbaan ‘een interessante casus’. Hij doet een oproep om te onderzoeken wat Uphoffs plaats in het … [Lees meer...] overManon Uphoff en het literaire veld
Artikel
Waaronder begrepen
De laatste tijd treed ik af en toe op als deskundige voor rechtszaken, en dan gaat het altijd over dezelfde kwestie: wat behoort er al dan niet tot de detailhandel. Het begon met een gemeente die als definitie van detailhandel het volgende gebruikte: Het anders dan voor directe consumptie bedrijfsmatig te koop aanbieden, waaronder begrepen de uitstalling ten verkoop, het … [Lees meer...] overWaaronder begrepen
Etymologica: De Hooge en Lage Laar en de Geffelkamp
In het noorden van Dussen, juist ten westen van de Kornsche Dijk, enkele kilometers ten oosten van de Biesbosch, bevinden zich gebiedjes met de naam ‘Geffelkamp’ en ‘Hooge en Lage Laar’. Namen, informele boerennamen waarschijnlijk, die ons weinig tot niets zeggen. Waarom noemden de boeren de omgeving van hun percelen zo? Het gebied bij Dussen. Links de Biesbosch, Hank en … [Lees meer...] overEtymologica: De Hooge en Lage Laar en de Geffelkamp
Wat Arie Mout over literatuur dacht
Wat een fijn blad is Nederlandse Letterkunde geworden! Terwijl universiteiten hun best doen om de woorden Nederlandse Letterkunde zoveel mogelijk te verdoezelen – bijvoorbeeld in de namen van leerstoelen – laat het blad van dezelfde naam zien hoe fris, veelzijdig en interessant het onderzoek naar de Nederlandse literatuur nog is. Een van de aandachtspunten is de lezer: hoe … [Lees meer...] overWat Arie Mout over literatuur dacht
In memoriam Harrie Hermkens (24 november 1922 – 5 september 2022)
Op 5 september 2022 is Dr. H.M. Hermkens overleden. Van 1955 tot 1984 was hij verbonden aan de Katholieke Leergangen (nu Fontys Hogeschool) als docent Nederlandse taalkunde. Gaf hij aanvankelijk moderne grammatica in de vestiging Sittard, later concentreerde zijn onderwijs zich in Tilburg op de historische taalkunde met name van het zeventiende-eeuws. Jarenlang maakte hij … [Lees meer...] overIn memoriam Harrie Hermkens (24 november 1922 – 5 september 2022)
Een niet gereduceerde reductievocaal
Enige overwegingen en onderstellingen naar aanleiding van een nieuwe vindplaats van de helder gerealiseerde sjwa I. De stand van zaken Sinds Caron in 1952 op grond van onder meer de Spreeckonst van Montanus (1635) had verkondigd dat de sjwa in het Holland van de 17e eeuw werd uitgesproken als een heldere klinker [e.], en bijvoorbeeld het bepalend lidwoord [dǝ] klonk … [Lees meer...] overEen niet gereduceerde reductievocaal
Kochs ogenschijnlijke Beyonceetje
De raderen van het literaire bedrijf Woensdagavond schoof Herman Koch aan bij De Avondshow van Arjen Lubach om zijn nieuwe roman Het Koninklijk Huis aan te kondigen, het boek lag vanaf de volgende dag in de winkel. Koch noemde zijn aanpak een ‘Beyonceetje’, verwijzend naar Beyoncé, die in het verleden nieuw werk heeft uitgebracht zonder dat daar een aankondiging of … [Lees meer...] overKochs ogenschijnlijke Beyonceetje
Nog meer handschriften
Parthonopeus: editiewerk in uitvoering - deel 18 Een eind terug in deze serie, om precies te zijn in deel 10, heb ik verteld over de drie Parthonopeus-handschriften waarvan als eerste fragmenten opdoken gedurende de negentiende eeuw. Nog even een korte samenvatting: Hoffmann von Fallersleben vond in 1821 twee halve bladen van het handschrift dat bij Kienhorst (1988)* H81 … [Lees meer...] overNog meer handschriften
Een ‘landelijke’ treinstaking
Als Belg die in Nederland werkt word ik natuurlijk vaak geconfronteerd met de klassiekers in de Belgisch-Nederlandse taalverhoudingen. Ik vraag netjes een kopje koffie, en of ik dat kan pinnen, in plaats van ‘een tas koffie’ en ‘kan dat met de kaart’. Over die opvallende verschillen is al veel gezegd en geschreven, maar er zijn ook subtielere nuances waar misschien niet … [Lees meer...] overEen ‘landelijke’ treinstaking
Doorwerken tijdens een treinstaking
De staking van het treinpersoneel van vandaag laat zien hoe we op de universiteiten het werk ook zélf op ons bord laden. Iedereen heeft de mond vol van verlichting van de werkdruk, maar ondertussen zorgen we er zelf voor dat die druk nooit afneemt. Drie jaar geleden had zo'n staking betekend dat we een berichtje hadden geschreven: "sorry, mensen, velen van jullie kunnen … [Lees meer...] overDoorwerken tijdens een treinstaking
Boeken op het Binnenhof
Op 9 september ontvangt Jan Anthonie Bruijn, voorzitter van de Eerste Kamer, het eerste exemplaar van Boeken op het Binnenhof van Ewoud Sanders. Hier het eerste hoofdstuk van dit boekje, dat de geschiedenis beschrijft van de joodse boekhandelaars die tussen circa 1840 en 1936 met kramen op het Binnenhof stonden. Begin januari 1882 liep Vincent van Gogh over het Binnenhof in … [Lees meer...] overBoeken op het Binnenhof
Hoofdpijndossiers
Ik denk dat het ongeveer zo gegaan is. Op maandagochtend publiceerde NOS.nl een bericht met de volgende kop: Nieuwe Britse premier wacht meteen veel hoofdpijndossiers. Vervolgens was er iemand bij de web-redactie die vond dat dat fout was want dat het eigenlijk moet zijn: Nieuwe Britse premier wachten meteen veel hoofdpijndossiers. Er ontstonden twee kampen. … [Lees meer...] overHoofdpijndossiers
De neerlandistiek en meertaligheid
De belangrijkste trend in de neerlandistiek van de afgelopen jaren: dat de grenzen opengaan. We wisten natuurlijk al heel lang dat het wonderlijk is om een vakgebied te laten bepalen door politieke grenzen. Er is geen vakgebied dat zich concentreert op de flora en fauna van Nederland en Vlaanderen, waarom zou je dan wel voor taal en literatuur die grenzen aanhouden? Wat we … [Lees meer...] overDe neerlandistiek en meertaligheid
degelijk / gedegen
Verwarwoordenboek vervolg (283) In het Verwarwoordenboek zijn 600 woordparen behandeld met vaak onduidelijke verschillen: afgunst-jaloezie, bloot-naakt, geliefd-populair, plaats-plek, enz. Nog steeds worden woordparen aangedragen met het verzoek om ook die te behandelen. Vandaar deze wekelijkse rubriek. De aanvullingen worden ook opgenomen in de … [Lees meer...] overdegelijk / gedegen
Over zinnen
Samen met mijn collega Henk Pander Maat heb ik zes jaar lang met heel veel plezier en leerrijke ervaringen college gegeven over Stilistiek, of zoals de lange titel van de cursus luidt: Stilistische analyse van Nederlandse teksten; het afgelopen academiejaar was ons beider laatste keer. We gebruikten als handboek weer Style in Fiction van Geoffrey Leech en Mick Short … [Lees meer...] overOver zinnen
‘Zij kan er helaas niet bij zijn’
In zijn artikel Adverbs in strange places (gepubliceerd in Nederlandse Taalkunde in 2018) laat Sjef Barbiers zien dat het Nederlands zinnen kent waarin een bijwoord dat in de bijzin hoort in de hoofdzin kan staan en andersom. ik denk dat ze eerlijk gezegd voor Rooney gaan (matrixzinbijwoord staat in de bijzin)ik denk helaas dat Jan niet wint (bijzinsbijwoord staat in de … [Lees meer...] over‘Zij kan er helaas niet bij zijn’
Een ode aan de bestuurder
Agneta Fischer lijkt me iemand die graag provoceert. Twee jaar geleden noemde ze de lockdown 'massahysterie', eerder dit jaar zei ze dat de universiteit geen geld meer had om werknemers op hun kamer te laten nadenken. Er zijn meer mensen die het leuk vinden om de aandacht te trekken, zij werd er decaan mee, bij de Faculteit Maatschappij- en Gedragswetenschappen aan de … [Lees meer...] overEen ode aan de bestuurder
Theatertechnieken in de klas
In Ja, boeien! beschrijft Maike Pollaert hoe je met theatertechnieken de aandacht van de hele klas vasthoudt. Een originele insteek die dicht bij Pollaert ligt, aangezien ze onderwijskundige en theaterregisseur is. Haar boek is opgedeeld in drie vragen: is het de moeite waard om mijn les te volgen? Heb ik de regie en ben ik geloofwaardig? En komt mijn boodschap goed … [Lees meer...] overTheatertechnieken in de klas
“Het adres is een verhaal dat ik met veel plezier heb gelezen”
Franstalige studenten over Marga Minco Dinsdag 30 maart 2021, 15.51 uur. Een mooie datum om een collegereeks over Marga Minco (1920) af te ronden. De dag daarop wordt ze 101 jaar oud. ‘Ze vindt drie cijfers veel te veel’, deelde Jessica Voeten mee over de reactie van haar moeder toen ze in 2020 gevraagd werd haar leeftijd te becommentariëren. Voor de honderdjarige … [Lees meer...] over“Het adres is een verhaal dat ik met veel plezier heb gelezen”
Emancipatie en diversiteit
Een van de redenen waarom ik blij ben dat ik in Nijmegen werk: tijdens de opening van ieder academisch jaar wordt melding gemaakt van een streven naar emancipatie. Ook gisteren was dat weer het geval. De meeste universiteiten hebben het tegenwoordig over diversiteit, en dat werd ook gisteren in Nijmegen wel genoemd, maar het profiel dat de universiteit nastreeft is dat van … [Lees meer...] overEmancipatie en diversiteit
Etymologica: Kaesijoleert?
Als L.A. te Winkel en Matthias de Vries een spellingregeling ontwerpen voor wat later bekend zou worden als het Woordenboek der Nederlandsche Taal, kennen zij een groot belang toe aan de uitspraak. In De grondbeginselen der Nederlandsche spelling uit 1863 formuleren zij als hoofd- en grondregel van de spelling de zogeheten Regel der Beschaafde Uitspraak: Stel in uw schrift … [Lees meer...] overEtymologica: Kaesijoleert?
Wij zijn embedded
Ik ben al meer dan 25 jaar embedded. Dat is de conclusie die ik trek uit een blog van de bekende Delftse wetenschapscommunicator Roy Meijer. Een wetenschapscommunicator is iemand die over wetenschap praat met mensen die niet aan wetenschap doen: wetenschapsjournalisten, voorlichters, schrijvers van kinderboeken over ruimtevaart. Meijer vraagt zich af waarom zulke mensen niet … [Lees meer...] overWij zijn embedded
De pindakaasvalk
Lekker knus met de kroost bij elkaar op zondagavond, op zoek naar een kijkervaring om te delen. Graag iets aantrekkelijks, voldoende luchtig, toch enigszins stichtend, en als het even kan ook nog romantisch natuurlijk! Het duurde zoals gebruikelijk wel even om iets op het spoor te komen, tot ik me een recensie herinnerde van een film die volgens mij alle vakjes afvinkte. Enkele … [Lees meer...] overDe pindakaasvalk
De schending van klassieke recensieregels
In de tijd dat deftige heren nog de hoofdredacteuren waren van de boekenbijlagen, was het een ongeschreven wet dat boeken van medewerkers niet besproken werden. Objectiviteit bij de beoordeling telde hoger dan het belang van een eigen medewerker, en die was niet gewaarborgd als je in je eigen krant door een van je collega’s gerecenseerd werd. Dat morele uitgangspunt is allang … [Lees meer...] overDe schending van klassieke recensieregels
Gedichten lezen als een persoonlijk avontuur
Recensie van Plezier in poëzie van Judit Gera en Jos Kleemans Grofweg een derde van de docenten die in Nederland poëzieonderwijs geeft, vindt zelf dat ze over onvoldoende kennis van het genre beschikken. Dat tweette poëzierecensent en universitair docent Nederlandse letterkunde Jeroen Dera onlangs. Uit Geert Buelens’ ‘Verdediging van de Poëzie’ is op te maken dat het erin … [Lees meer...] overGedichten lezen als een persoonlijk avontuur
