"Vind jij het belangrijk dat je kleren er leuk uitzien of lekker zitten?" Ja, ik weet wel hoe ik jullie op het puntje van je stoel kan krijgen: door uit een geschiedenisboek voor de basisschool te citeren: Wijzer! Geschiedenis voor groep 7. Deze passage gaat zo verder: Vroeger vonden mensen kleren vooral belangrijk om hun lichaam te beschermen tegen het weer of tegen … [Lees meer...] overMoeten schoolboeken aantrekkelijk geschreven zijn?
Artikel
Voer voor filologen : ‘knine’ of ‘kinne’ ?
Voer voor filologen : ‘knine’ of ‘kinne’ ? Anders dan nu gebruikelijk is, zetten middeleeuwse kopiisten geen puntje op de letter ‘i’. Kon ook moeilijk, want zij schreven met een brede pen. Maar om de lezer met een woord als ‘minimum’ een handje te helpen zette men een schrap boven de letter(s) ‘i’, en dan had je in combinatie met de context voldoende sturing om het woord goed … [Lees meer...] overVoer voor filologen : ‘knine’ of ‘kinne’ ?
prijken / pronken
Verwarwoordenboek vervolg (262) prijken / pronken De woorden verschillen duidelijk in betekenis. prijken eervol of sierlijk zichtbaar zijn In 2019 prijkte deze tennisser al bovenaan in de wereldranglijst.De naam van de oude eigenaar heeft ooit op de gevel geprijkt, maar helaas kwam er een nieuwe … [Lees meer...] overprijken / pronken
Out of your fucking/f*cking/f****** mouth
Veel media worstelen met vloekwoorden. Rapporteer je iets helemaal, laat je een woord weg, kies je voor een tussenoptie? Een van de bekendste strategieën is het gebruik van asterisken voor sommige letters in een scheld- of vloekwoord (niet te verwarren met het gebruik van alleen symbolen, zoals vaak in stripverhalen gebeurt, en wat een grawlix heet). Zo noem je het … [Lees meer...] overOut of your fucking/f*cking/f****** mouth
Sier, pour dieu, ne croys mye / Toutes choses que on voys dye
Frans in Middelnederlandse teksten Een van de interessantste ontwikkelingen van ons vak is dat men zich heeft afgekeerd van de zuiverheid. De fictie – of het ideaal – dat er hier in de Lage Landen altijd Nederlands gesproken werd, dat zich hier een cultuur ontwikkeld heeft die los staat van andere culturen, een cultuur van louter originele geesten, is verlaten. Juist … [Lees meer...] overSier, pour dieu, ne croys mye / Toutes choses que on voys dye
De ‘Spiegel der duecht’ : exempelen [31] en [32]
Den spiegel der duecht ende der eerbaerheyt, vol schoone historien ende exempelen,zoals gedrukt door Thomaes vander Nootte Brussel in 1515 Kritische editie met facsimile van het unieke exemplaar:Washington, Library of Congress, Rosenwald Collection 1131,bezorgd door Willem Kuiper en Inge van Outryve. exempelen [31] en [32] … [Lees meer...] overDe ‘Spiegel der duecht’ : exempelen [31] en [32]
Vintage Vondel
Er wordt wat afhertaald. Eline Veere, Woutertje Pieterse, Saartje Burgerhart. En neen, dat zijn niet de namen der hertalers. Dat zijn de namen der boekwerken. De pieken, de klassieken der Nederlandsche literatuur. Die niet meer geleezen worden, zo is de vreesch. Aengesien se … [Lees meer...] overVintage Vondel
Van Zeezicht kon ik een week stil leven
De dichtbundels van Nachoem M. Wijnberg lijken van alle dingen op de wereld die geen dichtbundels van Nachoem M. Wijnberg zijn misschien het meest op neurale netwerken. Netwerken waarin een aantal onderwerpen aan elkaar worden verboden – sommige sterker en andere minder sterk – zodat je als je aan het ene denkt voortaan ook aan het andere denkt. Als je zo'n bundel gelezen hebt, … [Lees meer...] overVan Zeezicht kon ik een week stil leven
Woordgeslacht, sexus en Van Dale: een beetje orde op zaken
Over woordgeslacht, voornaamwoordelijke verwijzing en de relatie tussen die twee bestaat nogal wat verwarring, zo blijkt uit een aantal recente discussies op Neerlandistiek naar aanleiding van informatie daarover in de nieuwe dikke Van Dale. Om ervoor te zorgen dat de discussiepunten voor iedereen helder zijn, wil ik hier een aantal feiten op een rijtje zetten. Daarna geef ik … [Lees meer...] overWoordgeslacht, sexus en Van Dale: een beetje orde op zaken
Etymologica: Boerderij de Assem: es of as?
Tussen Meeuwen en Drongelen ligt, ver van de dijkweg af, een boerderij met de naam ‘Den Assem’. Kaartje uit 1937 (topotijdreis) met daarop onder de Bergsche Maas ter hoogte van Waalwijk, linksboven Meeuwen met Hoog-Meeuwen en rechts in het midden De Assem. De rode weg onder is de dijk naar Drongelen. Tussen die dijkweg (Drongelsche Dijk) en de Bergsche Maas ligt nog … [Lees meer...] overEtymologica: Boerderij de Assem: es of as?
De ‘Spiegel der duecht’ : exempel [30]
Den spiegel der duecht ende der eerbaerheyt, vol schoone historien ende exempelen,zoals gedrukt door Thomaes vander Nootte Brussel in 1515 Kritische editie met facsimile van het unieke exemplaar:Washington, Library of Congress, Rosenwald Collection 1131,bezorgd door Willem Kuiper en Inge van Outryve. exempel [30] … [Lees meer...] overDe ‘Spiegel der duecht’ : exempel [30]
Laat klinken die les: hoe een liedje je les kan verrijken
Van tijd tot tijd komt er een pleidooi voorbij voor meer liedjes (en dan bedoel ik ook raps) in de les. Kila van der Starre bijvoorbeeld vindt dat we meer moeten luisteren naar poëzie en Alan Sitomer betoogt dat je met name met raps een brug kunt slaan naar de leefwereld van de leerling. De vraag is echter of dat wel werkt. Veel mensen claimen immers … [Lees meer...] overLaat klinken die les: hoe een liedje je les kan verrijken
Over genderneutrale voornaamwoorden en het genussysteem
Wie een tekst schrijft kan ervoor kiezen anaforisch te verwijzen met hij naar mannelijke entiteiten en met zij naar vrouwelijke. In de praktijk komt het echter vaak voor dat het geslacht in die tekst niet relevant is. In dat geval kan de schrijver ervoor kiezen om ‘hij of zij’ te gebruiken: ‘Hij of zij’ moet er dan wel rekening mee houden zich op tijd in te schrijven. Omdat dit … [Lees meer...] overOver genderneutrale voornaamwoorden en het genussysteem
Het gewicht van de traditie
De luipaard in Van den vos Reynaerde II Over de luipaard in Van den vos Reynaerde verschillen de meningen nogal, maar de meeste onderzoekers zien hem als boosaardig. In een kleine serie wil ik uitleggen hoe Firapeel aan zijn slechte naam komt en wil ik hem rehabiliteren. In de vorige blog betoogde ik dat Firapeel ten onrechte als een boosaardig dier geframed wordt, omdat hij … [Lees meer...] overHet gewicht van de traditie
Taal is meer dan dat
Dit is een afgeslankte versie van de afscheidsrede die Fons Maes heeft uitgesproken naar aanleiding van zijn afscheid als hoogleraar Communicatie en Cognitie aan Tilburg University op 18 maart 2022. De volledige tekst kunt u, met meer nuances en verwijzingen, hier vinden. Ik neem u mee naar een op het eerste gezicht verrassend klein onderwerp in het vakgebied van taal en … [Lees meer...] overTaal is meer dan dat
De ‘Spiegel der duecht’ : exempelen [27], [28] en [29]
Den spiegel der duecht ende der eerbaerheyt, vol schoone historien ende exempelen,zoals gedrukt door Thomaes vander Nootte Brussel in 1515 Kritische editie met facsimile van het unieke exemplaar:Washington, Library of Congress, Rosenwald Collection 1131,bezorgd door Willem Kuiper en Inge van Outryve. exempelen [27], [28] en [29] … [Lees meer...] overDe ‘Spiegel der duecht’ : exempelen [27], [28] en [29]
Voornamen in Vlaanderen vanaf 1900
Voornamendrift 90 Meer dan een eeuw aan maatschappelijke veranderingen en voorkeuren staan samengebald in de 10-jaarlijkse voornamenlijsten voor Vlaanderen vanaf 1900, hierboven voor mannen, verderop voor vrouwen. Het zijn lijstjes om je ogen over te laten dwalen om patronen te ontwaren. Ik geef wat persoonlijke observaties, Vlamingen zien wellicht meer. Waar ik me een … [Lees meer...] overVoornamen in Vlaanderen vanaf 1900
Vondel, Lucifer en de kerkeraad
Frontispice van de Lucifer (1654): Michaël verslaat Lucifer en Adam en Eva worden uit het paradijs verjaagd. In veel van Vondels toneelstukken zijn de reien het meest indrukwekkende gedeelte. Zo ook in de Lucifer. Halverwege het vijfde bedrijf zingt de Rey van Engelen een loflied op Michael, de overwinnaar in de strijd met Lucifer en zijn opstandige engelen. De kracht van … [Lees meer...] overVondel, Lucifer en de kerkeraad
Doe quamen den graue droeue gaste
Geschiedenis van het Nederlands in 100 literaire werken (15) – Rijmkroniek van Holland van Melis Stoke De Rijmkroniek (eind dertiende en begin veertiende eeuw) waarin de geschiedenis van het graafschap Holland werd opgetekend door – onder meer – de klerk Melis Stoke (ongeveer 1235 - ongeveer 1305) is literair minder indrukwekkend dan bijvoorbeelde de Spiegel historiael … [Lees meer...] overDoe quamen den graue droeue gaste
Het uitdijende bestand van woordgeslacht in Van Dale
Er is wat te doen om het woordgeslacht in Van Dale. De reuring heeft ook de kolommen van het online tijdschrift Neerlandistiek bereikt. Eigenlijk lopen er twee kwesties door elkaar heen: ten eerste, moeten we een dubbele genusverwijzing hebben bij woorden als dokter? Ten tweede, moet bij die genusverwijzing ook nog een derde genus x erkend worden? Marc van Oostendorp vindt … [Lees meer...] overHet uitdijende bestand van woordgeslacht in Van Dale
‘Mag u even vasthouden’
De autonome senior tijdens ochtendzorg Hoe praten zorgverleners en senioren met elkaar tijdens het wassen en aankleden in de ochtend? Daarover gaat het proefschrift dat ik vandaag verdedig in Groningen. Ik maakte video-opnamen en keek daarbij onder andere naar de verschillende manieren waarop de zorgverleners tijdens die ochtendroutine een verzoek deden aan de oudere … [Lees meer...] over‘Mag u even vasthouden’
De illusie dat talen dingen zijn
Interessant: een nummer van het prestigieuze International Journal of the Sociology of Language dat grotendeels gevuld is door neerlandici (die vaak een band hebben met de Freie Universität Berlin). En dan gaat het niet eens specifiek over het Nederlands: in plaats daarvan wordt een nieuw analytisch concept geïntroduceerd: Taalmaken, Language Making. Dat talen lastige … [Lees meer...] overDe illusie dat talen dingen zijn
De ‘Spiegel der duecht’ : exempel [26]
Den spiegel der duecht ende der eerbaerheyt, vol schoone historien ende exempelen,zoals gedrukt door Thomaes vander Nootte Brussel in 1515 Kritische editie met facsimile van het unieke exemplaar:Washington, Library of Congress, Rosenwald Collection 1131,bezorgd door Willem Kuiper en Inge van Outryve. exempelen [26] … [Lees meer...] overDe ‘Spiegel der duecht’ : exempel [26]
echt / heus
Verwarwoordenboek vervolg (261) echt / heus De woorden worden door elkaar gebruikt, maar er is soms een nuanceverschil. echt werkelijk, heeft eerder betrekking op de realiteit Deze gracht wordt binnenkort gedempt. – Is dat echt … [Lees meer...] overecht / heus
Praag aan zee: geloven om behouden te blijven
Op de longlist van de Libris Literatuur Prijs stond dit jaar onder andere Raam, sleutel van Robbert Welagen (1981). Vandaag is zijn literaire broertje geboren: Praag aan zee van Chrétien Breukers (1965). Dit boek vertoont veel overeenkomsten met de roman van Welagen. Wel is het een stuk lastiger om sympathie op te wekken voor het hoofdpersonage uit Praag aan zee dan voor dat … [Lees meer...] overPraag aan zee: geloven om behouden te blijven
