Deze wek mocht ik voor de onderzoeksmasterstudenten Rechtswetenschappen in Groningen weer een college verzorgen in de jaarlijkse reeks over literatuur en recht, met aandacht voor romans die zich in de rechtswereld afspelen en een visie op die wereld uitdragen. Het beroemdste voorbeeld is natuurlijk Het proces van Franz Kafka, dat ik voor de gelegenheid weer eens herlas, naast … [Lees meer...] overLiteratuur en recht
Artikel
de m/v/x
Gisterenochtend werd ik uit mijn bed gemaild door een bekende woordenboekmaakster over de Van Dale. De kwestie m/v/x, daar moest toch eigenlijk iemand over schrijven! Ludo Permentier had er in januari al iets over gezegd in zijn column voor het INT, maar was dat genoeg? Ik heb er nu een dag over nagedacht. Het lijkt me inderdaad niet genoeg. Wat is er aan de hand? Bij … [Lees meer...] overde m/v/x
Van wereld veranderen
Recensie van De rest van ons leven van Els Beerten (met lessuggesties) Na bijna acht jaar is er weer een jeugdroman van Els Beerten verschenen: De rest van ons leven. Voor haar laatste young adult Eén mens is genoeg (2014) won de Vlaamse auteur de Boekenleeuw. Els Beertens bekendste young adult Allemaal willen we de hemel (2008) werd onderscheiden met de Gouden Uil … [Lees meer...] overVan wereld veranderen
Muggenbulden
Misschien ben ik niet zo'n goede taalkundige: het overkomt toch nog wel geregeld dat iemand mijn aandacht vestigt op iets dat ik vaker heb gehoord maar waar ik nog nooit aandacht aan heb besteed: Het gaat hier vooral om muggenbulden. Dat is het woord dat ik zelf herken, dat is het woord waarop medetwitteraars reageren onder Geerkes tweet, en dat is het woord waarvan ik ook … [Lees meer...] overMuggenbulden
De ‘Spiegel der duecht’ : exempelen [23], [24] en [25]
Den spiegel der duecht ende der eerbaerheyt, vol schoone historien ende exempelen,zoals gedrukt door Thomaes vander Nootte Brussel in 1515 Kritische editie met facsimile van het unieke exemplaar:Washington, Library of Congress, Rosenwald Collection 1131,bezorgd door Willem Kuiper en Inge van Outryve. exempelen [23], [24] en [25] … [Lees meer...] overDe ‘Spiegel der duecht’ : exempelen [23], [24] en [25]
Een club op voeten
Terwijl je weet dat er in de wereld letterlijk brandender kwesties zijn, ben ik de afgelopen weken ook de soap rond de nieuwe partij VOLT en het royement van kamerlid Nilüfer Gündogan blijven volgen. Aanvankelijk met enige deernis, want VOLT behoort tot de partijen waarvan ik het, als ik al niet tussen twee totaal andere partijen zou zweven, helemaal niet 100% voor onmogelijk … [Lees meer...] overEen club op voeten
Katholieke naampolitiek
Voornamendrift 89 In Nederland is er voor oudere katholieken vaak een verschil tussen de doopnaam en de roepnaam. Ouders hadden voor hun kind Frans of Greetje in gedachten, maar de pastoor schreef sinds oudsher alleen gelatiniseerde voornamen in het doopboek en dat werd dan Franciscus of Margaretha. In de praktijk was het natuurlijk wel gewoon Frans of Greetje, de roepnaam. … [Lees meer...] overKatholieke naampolitiek
Etymologica: De voornaamwoorden van vroeger
Het had wellicht niet veel gescheeld of we zeiden nu niet die man en die vrouw maar za man en zoe vrouw, nog volgens de oorspronkelijke Germaanse voornaamwoordenschat, voordat die in de dochtertalen op verschillende wijzen omgewrocht raakte. Elk haar eigen weg De Germaanse talen lopen verrassend uiteen waar het aankomt op de … [Lees meer...] overEtymologica: De voornaamwoorden van vroeger
Spanjaarts met groote swarte brillen op haar neus
Ieder onderzoek is natuurlijk een reis en ieder proefschrift een reisverslag. Maar het proefschrift dat Alan Moss vandaag in Nijmegen verdedigt heeft ook de vorm van een reisverslag. Een zeer uitvoerig reisverslag van 565 dik bedrukte pagina's, met hoofdstuktitels als 'Vertrek', 'Gevaren onderweg', 'De terugweg' en natuurlijk 'Italië:' Moss beschrijft de zogeheten Grand Tour … [Lees meer...] overSpanjaarts met groote swarte brillen op haar neus
De heiligenlevens
Neerlandistiek plaatst in de regel geen fictie. Maar regels zijn er om doorbroken te worden. Bij wijze van uitzondering dus vandaag een longread. Aan de overzijde speelt een cyperse kat. Het is vroeg, het gebouw is nog gesloten. Op een trede steek ik een sigaret op. Dit is de nazomer en het is september. De kat speelt met bladeren van de lindebomen. Ik rook mijn sigaret. … [Lees meer...] overDe heiligenlevens
“Kik en kan au niet verstoan”
Een Brabants liedje uit de 18e eeuw Op de website van het Hoogheemraadschap van Rijnland las ik een interessant stuk van waterschapsarchivaris Gert Koese waarin een een achttiende-eeuws archiefstuk wordt beschreven. Het archiefstuk in kwestie is een weerkundig register uit 1725 van Nicolaas Kruikius, opzichter van het hoogheemraadschap Rijnland, en … [Lees meer...] over“Kik en kan au niet verstoan”
De ‘Spiegel der duecht’ : exempelen [21] en [22]
Den spiegel der duecht ende der eerbaerheyt, vol schoone historien ende exempelen,zoals gedrukt door Thomaes vander Nootte Brussel in 1515 Kritische editie met facsimile van het unieke exemplaar:Washington, Library of Congress, Rosenwald Collection 1131,bezorgd door Willem Kuiper en Inge van Outryve. exempelen [21] en [22] … [Lees meer...] overDe ‘Spiegel der duecht’ : exempelen [21] en [22]
Geen historische sensatie
Gisteren, bijna rechtstreeks vanuit de Thaise jungle, in het Literatuurmuseum. Ik werk aan een uitgave van de bundel In memoriam van Herman Gorter en om de laatste vragen te beantwoorden wilde ik manuscripten bekijken. Die lagen voor me klaar. En niet alleen manuscripten: er was een door Gorter zelf gecorrigeerde drukproef, twee exemplaren van de in drie exemplaren gedrukte … [Lees meer...] overGeen historische sensatie
Framing Firapeel
De luipaard in Van den vos Reynaerde deel I Over de luipaard in Van den vos Reynaerde verschillen de meningen nogal, maar de meeste onderzoekers zien hem als boosaardig. In een kleine serie wil ik uitleggen hoe Firapeel aan zijn slechte naam komt en hem rehabiliteren. Van den vos Reynaerde eindigt met het optreden van de luipaard Firapeel. Toen het bedrog van Reynaert … [Lees meer...] overFraming Firapeel
Een product van mijn verbeelding
Het hoofdkwartier van de anti-woke beweging (2) "Voor we verdergaan met deze genoeglijke conversatie", zei hoofdredacteur Henk tegen zijn redactie, "moet ik eerst een vraag stellen die ons allen op de lippen brandt". Hij keek een moment uit het raam. De wolken hingen laag over de hoofdstad, waar de redactie gevestigd was. Toen keek hij zijn columnist Joop even dringend … [Lees meer...] overEen product van mijn verbeelding
De ‘Spiegel der duecht’ : exempelen [18], [19] en [20]
Den spiegel der duecht ende der eerbaerheyt, vol schoone historien ende exempelen,zoals gedrukt door Thomaes vander Nootte Brussel in 1515 Kritische editie met facsimile van het unieke exemplaar:Washington, Library of Congress, Rosenwald Collection 1131,bezorgd door Willem Kuiper en Inge van Outryve. exempelen [18], [19] en [20] … [Lees meer...] overDe ‘Spiegel der duecht’ : exempelen [18], [19] en [20]
Ich hauo “Oudnederlands” gescriuen!
Enkele weken geleden was ik in de Rotterdamse Doelen aanwezig bij een heel bijzonder concert. Het jazzfolktrio Under the surface bracht daar integraal het album Miin triuwa ten gehore. Optredens in het buitenland waren door corona niet mogelijk en dat bracht de zangeres en tekstschrijver van het gezelschap – Sanne Rambags – ertoe op zoek te gaan naar de wortels van het … [Lees meer...] overIch hauo “Oudnederlands” gescriuen!
Convergerend bewijs in de taalkunde
Een van de intrigerende aspecten van taal is dat het overal om ons heen is en tegelijkertijd zo lastig te vatten. Staat taal bijvoorbeeld in een boek? Klinkt het in de ruimte? In zekere zin zijn dat alleen maar inktvlekken en luchttrillingen: ze worden pas taal als wij het interpreteren. Zit taal tussen onze oren? Maar hoe scheiden we het dan van wat zich daar verder bevindt? … [Lees meer...] overConvergerend bewijs in de taalkunde
kuieren / slenteren
Verwarwoordenboek vervolg (260) kuieren / slenteren Deze bewegings-werkwoorden hebben elk hun eigen betekenisaspect. kuieren langzaam wandelen, op je gemak Na eerst wat te hebben gekuierd ben ik steeds sneller gaan lopen, omdat ik bang werd om te laat te … [Lees meer...] overkuieren / slenteren
Crone
In het bestaan moet je zelfs - of juist - als verwoed lezer woekeren met je leestijd (de vader van een ex-vriendin had op zijn 65e, uitgaande van de gemiddelde levensverwachting, uitgerekend hoeveel uur hij nog te lezen zou hebben, hoeveel pagina’s dat waren, en welke boeken dat moesten worden). Je kunt niet alles lezen, maar je kunt je zelf natuurlijk wel een handje … [Lees meer...] overCrone
Een intrigerend saai probleem: hoe zeg je 293.533?
Kun je de getalsnamen leren, op basis van alleen voorbeelden? Stel, ik laat mijn dochter een lange rij getallen zien, uitgeschreven in cijfers (100.021, 23.533, 892, 5.543.849,...) en ik lees die getallen één voor één luid voor in het Nederlands (een miljoen een en twintig, drieëntwintig miljoen vijfhonderdrieëndertigduizend, achthonderd tweeënnegentig) zal ze dan ooit in staat … [Lees meer...] overEen intrigerend saai probleem: hoe zeg je 293.533?
De ‘Spiegel der duecht’ : exempelen [15], [16] en [17]
Den spiegel der duecht ende der eerbaerheyt, vol schoone historien ende exempelen,zoals gedrukt door Thomaes vander Nootte Brussel in 1515 Kritische editie met facsimile van het unieke exemplaar:Washington, Library of Congress, Rosenwald Collection 1131,bezorgd door Willem Kuiper en Inge van Outryve. exempelen [15], [16] en [17] … [Lees meer...] overDe ‘Spiegel der duecht’ : exempelen [15], [16] en [17]
Met excuses voor spel- en typefouten
Geschiedenis van een tijdschrift Ik ben altijd overal te laat. Ik loop bijvoorbeeld nu in het Erasmusgebouw in Nijmegen rond, en niet midden jaren tachtig, toen Chrétien Breukers, Rob van Erkelens en Jack van der Weide er het tijdschrift Tristan oprichtten. Vier nummers zijn er verschenen van dat blad, voordat het ten onderging. Van der Weide maakte nu, zo'n vijfendertig … [Lees meer...] overMet excuses voor spel- en typefouten
FLERE BLANKEFLERE, Ain schène historie fun Flere Blankeflere
Proeve van vertaling in het Nederlands van de Jiddische editie van de 'Historie van Floris ende Blancefloer' Door Rein van der Kluit Universiteitsbibliotheek Praag, L III E 11 INLEIDING 1. Tekst en vindplaats Van het bekende middeleeuwse liefdesgedicht Floire et Blancefloer is ook een Jiddische vertaling in proza verschenen met als titel Flere Blankeflere. Het Jiddisch is … [Lees meer...] overFLERE BLANKEFLERE, Ain schène historie fun Flere Blankeflere
Etymologica: ‘Zoet’ van 2500 v.C. tot nu
Uit het Proto-Germaanse *swōtija- ‘zoet’ is in de Westgermaanse talen een groot scala aan vormen ontstaan. In het Nederlands werd het woord bijvoorbeeld zoet, in het Engels sweet, in het Duits süß en in het Fries swiet. Hoe zijn al die verschillende vormen uit één en hetzelfde *swōtija- ontstaan? In dit artikel leg ik dat uit en op het eind laat ik het horen. … [Lees meer...] overEtymologica: ‘Zoet’ van 2500 v.C. tot nu
