Na een lang ziekbed is vorige maand op 7 augustus, Ton van der Geest overleden. Hij was de laatste 17 jaar van zijn werkzame leven hoogleraar Taalbeheersing in Groningen, maar had daar vanwege zijn slechte gezondheid al in 1998 afscheid moeten nemen. Sindsdien heeft hij nog een aantal jaren voor het Ministerie van OCW met veel genoegen deel uitgemaakt van een adviescommissie … [Lees meer...] overIn memoriam Ton van der Geest (Enschedé 1941- Haren 2021)
Artikel
Woen bij de Friezen
De vereerde zienergod Woen, wijs met zijn warende raven over Middelgaard, werd vroeger Weda genoemd door de heidense Friezen en hun nazaten. Dat is althans wat heden vaak gesteld wordt. Maar klopt het ook? En hoe zit het met woansdei en wensdei, de Friese evenknieën van woensdag? Een kostbaar aandenken In de omgeving van het gehucht Swichum, … [Lees meer...] overWoen bij de Friezen
Hele erge leuke dingen
Er zijn mensen die het taalgebruik van anderen scannen op hele goede morgen, om dan zodra iemand dat daadwerkelijk zegt uit te roepen 'halve goede morgen!' en dan in schaterlachen uit te barsten. Die mensen leggen de vinger op een wonderlijke plek in het Nederlands: dat sommige mensen – misschien zelfs wel alle mensen, al durft niet iedereen het toe te geven – het bijwoord heel … [Lees meer...] overHele erge leuke dingen
Antwoorden en uitslag van de Etymologica zomervakantiequiz
Nu alle basisschoolleerlingen en middelbare scholieren in Nederland en - vanaf 1 september - in België weer naar school gaan, is de zomervakantie echt voorbij. Velen hebben genoten van een vakantie in eigen land, maar er is ook het nodige gemopperd. Tal van evenementen gingen niet door en bij publiekstrekkende tentoonstellingen mochten musea slechts een beperkt aantal bezoekers … [Lees meer...] overAntwoorden en uitslag van de Etymologica zomervakantiequiz
Het gevaar van de ‘erkende talen’
Ik zat er naast, bijna vijftien jaar geleden, in dit zelfde tijdschrift. Ik besprak de zorgen die de onderzoekers Koen Jaspaert en Sjaak Kroon hadden geuit over de erkenning van streektalen als het Limburgs en het Nedersaksisch. Zij waren onder andere bang dat dit het beleid over regionale talen uit het lood zou trekken: de 'erkende talen' zouden een ereplaats krijgen, de … [Lees meer...] overHet gevaar van de ‘erkende talen’
‘Die Ridder metter Swane’ capittel [13]
Een schone ende miraculeuse historie vanden Ridder metter Swane Kritische editie bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve, met hulp van Dirk Geirnaert bij de refreinen. Studie-editie: capittel [13] Lees-editie: capittel [13] Bij wijze van inleiding Eerder verschenen capittels: Studie-editie — Lees-editie Geoptimaliseerd voor dubbelzijdig … [Lees meer...] over‘Die Ridder metter Swane’ capittel [13]
Jiddische vormen in het Oost-Nederlands
In de aankondiging van zijn lezing Hoe Joods is het Nederlands? van 3 september 2021 in Neerlandistiek merkt Marc van Oostendorp op dat het Jiddisch in de loop der eeuwen een aanzienlijke invloed heeft gehad op het Nederlands, en dat geldt voor verschillende niveaus van het taalsysteem. Vervolgens merkt hij op dat er al zeker honderd jaar geen Nederlands West-Jiddisch meer … [Lees meer...] overJiddische vormen in het Oost-Nederlands
Zandvoort werd ‘Jodenaquarium’ genoemd
Nu zoveel ogen op Zandvoort zijn gericht, hier de geschiedenis van een onfrisse bijnaam voor deze badplaats. Lang was Zandvoort een tamelijk onbeduidend vissersdorp met een enkel badhotel. Dat veranderde in 1881, toen er een spoorlijn naar Zandvoort werd aangelegd. Opeens dromden de badgasten toe, met name uit Haarlem en Amsterdam. Veel investeringen waren gedaan door … [Lees meer...] overZandvoort werd ‘Jodenaquarium’ genoemd
Sinds anderhalf jaar weer uit eten?
Toen de coronamaatregelen werden versoepeld, wist ik zeker dat ik ze in het wild tegen zou komen. De omstandigheden waren perfect, ik hoefde alleen maar rustig af te wachten. En ja hoor, daar had je ze al: Armin van Buuren mag eindelijk sinds een jaar weer optreden voor publiek.De koffie-corner is sinds maanden weer geopend.Vanavond sinds maanden live concert, met twee keer … [Lees meer...] overSinds anderhalf jaar weer uit eten?
‘Die Ridder metter Swane’ capittel [12]
Een schone ende miraculeuse historie vanden Ridder metter Swane Kritische editie bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve, met hulp van Dirk Geirnaert bij de refreinen. Studie-editie: capittel [12] Lees-editie: capittel [12] Bij wijze van inleiding Eerder verschenen capittels: Studie-editie — Lees-editie Geoptimaliseerd voor dubbelzijdig … [Lees meer...] over‘Die Ridder metter Swane’ capittel [12]
De klucht van Half-backen Fop met nog een schep erbovenop
‘Why Michelangelo did not paint the Last Supper’: Monty Python heeft een sketch waarin Eric Idle in vier minuten glashelder uitlegt en demonstreert hoe mooi je het kan maken als je gebruik maakt van je artistieke vrijheid. En tegelijkertijd laat John Cleese zien wat de grenzen daarvan zijn. Hun discussie over schilderkunst is net zo goed van toepassing op de … [Lees meer...] overDe klucht van Half-backen Fop met nog een schep erbovenop
Vertaling van Jan Huygen: Op het uurwerk
Op het uurwerk Elk slagje dat het onrust slaat Knipt iets af van mijn levensdraad: Elk is een stap als na het graf: Zo kort mijn tijdelijk leven af, En spoedt zich na de eeuwigheid. Dies wenst mijn ziel, wanneer zij scheidt Van ’t lijf, dat z’ eeuwig leven mag, Daar duizend jaar is als een dag; Daar tijd, noch uur, noch zon, noch maan, Nooit op, … [Lees meer...] overVertaling van Jan Huygen: Op het uurwerk
Mannen hebben liever een neurologe dan een neuroloog
Twee Nijmeegse onderzoeksters mengden zich middels een artikel in het Tijdschrift voor Taalbeheersing in de actuele discussie over genderneutrale beroepsaanduidingen. Moet je een vrouwelijke chirurg nu een chirurg noemen of een chirurge? Voor beide zijn dingen te zeggen, ook of juist uit feministisch oogpunt. Voor chirurg wordt gezegd dat dit de neutrale vorm is, er zit immers … [Lees meer...] overMannen hebben liever een neurologe dan een neuroloog
Wetenschap tegenover lezen
Eindelijk begrijp ik wat een schrijversschrijver is. De term wordt weleens genoemd en natuurlijk snapte ik altijd wel dat het gaat om een schrijver die niet goed wordt verkocht maar wiens werk vooral door collega-schrijvers wordt gewaardeerd. Maar dankzij de brieven die Maarten 't Hart en Kees 't Hart uitwisselen in De toetssteen begrijp ik pas hoe dat kan werken, waarom … [Lees meer...] overWetenschap tegenover lezen
Een moordette in de kitchenette
Achter het achtervoegsel (9) Wie denkt dat het achtervoegsel -ette zich pas vanaf het midden van de twintigste eeuw als een virus heeft verspreid over het Nederlandse taalgebied, heeft het mis. In de jaren dertig was er al een journalist die op 11 juni 1932 in Dagblad De Locomotief – uitgegeven in Semarang, Nederlands-Indië – de draak steekt met de neiging … [Lees meer...] overEen moordette in de kitchenette
Herinneringen aan Willem Frederik Hermans
Gisteren was het precies 100 jaar geleden dat Willem Frederik Hermans werd geboren. Dat is niet onopgemerkt gebleven. Er verschijnen boeken en artikelen over hem. De media hebben er al de nodige aandacht aan besteed. Dinsdag werd in de Nieuwe Kerk ter ere van deze verjaardag een gedenksteen onthuld. Ik was uitgenodigd om daarbij aanwezig te zijn, maar door enig fysiek ongemak … [Lees meer...] overHerinneringen aan Willem Frederik Hermans
In functie van de optimalisering van de nieuwe ANS
Onlangs werd in de onvolprezen nieuwsbrief van Onze Taal gewag gemaakt van een (Belgisch-) Limburgs talenwonder. Daar wilde ik natuurlijk meer over weten. Ik kwam uit bij een stuk in Het belang van Limburg van 4 juni (Genkse wijkmanager Vicky Steyvers (38) spreekt maar liefst 14 talen). Daarin werd twee maal de uitdrukking in functie van gebruikt: Die talen studeer ik dan … [Lees meer...] overIn functie van de optimalisering van de nieuwe ANS
Ontdekking: we weten niet wat overtuigt
Er worden op dit moment waarschijnlijk over de hele wereld dezelfde grapjes gemaakt over het onderzoek dat de Utrechtse hoogleraar Hans Hoeken publiceerde met zijn Amerikaanse collega Daniel O'Keefe in het tijdschrift Frontiers in Psychology. "Nu kunnen we wel ophouden met college geven", zal iedereen hebben gezegd die een cursus aanbood over hoe je met taal kunt overtuigen. … [Lees meer...] overOntdekking: we weten niet wat overtuigt
‘Die Ridder metter Swane’ capittel [11]
Een schone ende miraculeuse historie vanden Ridder metter Swane Kritische editie bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve, met hulp van Dirk Geirnaert bij de refreinen. Studie-editie: capittel [11] Lees-editie: capittel [11] Bij wijze van inleiding ❦ ❦❦ … [Lees meer...] over‘Die Ridder metter Swane’ capittel [11]
authenticiteit / authentiekheid
Verwarwoordenboek vervolg (232) authenciteit / authentiekheid De woorden hebben dezelfde betekenis. Dus een van de twee lijkt overbodig. Maar een van de twee woorden heeft ook nog een andere betekenis. authenciteit echtheid Politici … [Lees meer...] overauthenticiteit / authentiekheid
Kwaadaardige boeken
Hoe zou de honderdjarige Willem Frederik Hermans hebben gereageerd op alle ophef rond de column van Abdelkader Benali in Trouw (31 augustus 2021), waarin hij de studie Nederlands op sterven na dood noemt? Vermoedelijk met een gepast schouderophalen. Toen hem naar verluidt door de Groningse universiteit, na schermutselingen bij fysische geografie, een functie bij de opleiding … [Lees meer...] overKwaadaardige boeken
Fictie als een gesprek
Het proefschrift dat de jonge Groningse filosoof Merel Semeijn eerder deze week verdedigde in Groningen, begint met een paradox. In het dagelijks leven is waarheid een belangrijke kwaliteit van wat mensen zoal tegen elkaar zeggen. Als dat niet zo zou zijn, als mensen willekeurig wat tegen elkaar te zeggen en je er niet langer van kon uitgaan dat mensen hun best doen de waarheid … [Lees meer...] overFictie als een gesprek
Rectificatie
Recentelijk zijn er wat foutieve statements gemaakt over mij en/of mijn werk op het internet. Chrétien Breukers / Hans van Willigenburg bespraken Traktaat van de Zon heel mooi positief op hun podcast. Volgens Breukers zou het papier van deze verzamelbundel ´te wit´ zijn. Dat is echter omdat het dundruk is, een gelere en dikkere papiersoort zou een ondrukbare bundel hebben … [Lees meer...] overRectificatie
Teloorgang van spraakverwarringen
Gids voor verborgen spraakverwarringen tussen Belgen en Nederlanders (20) intermezzo (4) Elke aflevering van de Gids (behalve de ‘intermezzo's’) beginnen wij met een inleidend woordje tot de opzet van deze reeks. Daarin beweren we dat er regelmatig talige uitwisselingen plaatsvinden tussen Belgen en Nederlanders. We hebben daarbij – zoals altijd in deze reeks – … [Lees meer...] overTeloorgang van spraakverwarringen
(Academische) kennis van (academische) zaken
Daar gaan we weer, dacht ik, toen ik de kop boven een column in Trouw zag: ‘De studie Nederlands lijkt een knekelhuis’. Het nieuwe academiejaar begint en de journalisten en spraakmakers moeten ook wat. Wat tegenviel was dat de tekst dit keer was van de normaal altijd zeer betrokken, positieve Abdelkader Benali. Maar ook hij schaart zich nu in het rijtje van de Elma Drayers en … [Lees meer...] over(Academische) kennis van (academische) zaken
