Door Hans Beelen en Nicoline van der Sijs In 1550 verscheen het eerste gedrukte spellinggidsje van het Nederlands, onder de titel Nederlandsche Spellijnghe. De auteur was de Gentse drukker Joos Lambrecht (1491-1556 of 1557). Lambrecht hield zich intensief bezig met de Nederlandse taal. Hij was niet alleen drukker, maar ook ‘lettersteker’, lettergieter en onderwijzer. In 1539 … [Lees meer...] overWie is toch die berisper van een Nederlandse spelling?
Artikel
Opiniërend schrijven
Voor een minor aan de Faculteit der Letteren aan de Radboud Universiteit maakte ik vier korte video's over opiniërend schrijven. Hier zijn ze! … [Lees meer...] overOpiniërend schrijven
Gedicht: Hendrik Tollens • De mensch
De ooit zeer beroemde Hendrik Tollens vertaalde veel gedichten van de ooit zeer beroemde Matthias Claudius. De mensch Gewonnen en geboren,Beginnen wij te zien,Te schreijen en te hooren,Te praten bovendien.Wij schieten uit de kluitenEn worden kloek en stout;Beramen en besluitenEn grijpen glimp voor goud.Wij tobben en wij slovenOm meerder dan ons deel;Wij twijflen en … [Lees meer...] overGedicht: Hendrik Tollens • De mensch
Sensationele nieuwe bron van het Skepi Dutch
Over Bart Jacobs en Mikael Parkvall, Skepi Dutch Creole: The Youd Papers In het Caribisch gebied zijn, zover we weten, drie talen gesproken die gerelateerd zijn aan het Nederlands. Op de US Virgin Islands, ooit de Deense Antillen, was dat het Virgin Islands Dutch Creole, ook Negerhollands. In en over deze taal is al vanaf de achttiende eeuw veel geschreven. In het … [Lees meer...] overSensationele nieuwe bron van het Skepi Dutch
Sam’s tooverlantaarn (1868)
Jeugdverhalen over joden (113) Door Ewoud Sanders Auteur: onbekend In oude jeugdboeken of -tijdschriften staan geregeld Bijbelse geschiedenissen of aardrijkskundige berichten over joden. Zo vermeldt het Hollandsch penning-magazijn voor de jeugd in 1851 over de Franse stad Avignon:‘De stad telt 30.000 inwoners, waaronder eenige joden. De laatsten bewoonden voor de … [Lees meer...] overSam’s tooverlantaarn (1868)
Gedicht: Hendrik Tollens • De vrijheid der drukpers
De ooit zeer beroemde Hendrik Tollens vertaalde veel gedichten van de ooit zeer beroemde Matthias Claudius. De vrijheid der drukpers.Eene fabel. Men wil, dat voor verscheiden jaren,Misschien voor honderd, of nog meer,De dieren, toen verzot op eer,Zoo volgepropt van wijsheid warenAls nu de menschen ongeveer:Zij letterblokten evenzeer.De rammen waren meest scribenten,Meest … [Lees meer...] overGedicht: Hendrik Tollens • De vrijheid der drukpers
Top 40 van de Gouden Eeuw – 27
Door Margot Kalse en Olga van Marion Onze vader in hemelrijk Oratio dominica … [Lees meer...] overTop 40 van de Gouden Eeuw – 27
De SS de literatuurwetenschap binnengemarcheerd
Over Hans Robert Jauß en de erfenis van de receptie-esthetica Door Jos Joosten Wie zich, zoals ik, bezighoudt met receptieonderzoek kan niet om een van de klassieke grondteksten van de discipline heen: Literaturgeschichte als Provokation der Literaturwissenschaft van Hans Robert Jauß (1921-1997). Het was zijn oratie als hoogleraar aan de nieuw gevestigde Universiteit … [Lees meer...] overDe SS de literatuurwetenschap binnengemarcheerd
Een Galenus-dwaling in de grammatica
door Freek Van de Velde Respect voor oude opvattingen, of voor de wetenschappers die met die opvattingen zijn komen aanzetten, kan een helder inzicht soms in de weg zitten. Aristoteles’ idee dat vrouwen minder tanden hadden dan mannen is lang onbetwist gebleven. Niemand dacht er blijkbaar aan ook eens in de mond van vrouwen en mannen te gaan kijken, en het aantal tanden te … [Lees meer...] overEen Galenus-dwaling in de grammatica
Gedicht: Hendrik de Vries • Koorts
Koorts Hoor! Zoo is nooit gezongen! Hoor!’t Behang bewoog,En ’t haar van ’t zwaarbewimperd oog.Wat vloogDe ruimten door? ’t Zal morgen zijnOf ’t niet bij nacht zoo hard met zweepenGeslagen had. –Zie door ’t gordijnDe geesten in hun koude schepen! De takken schaven aan de randenVan ’t venster. In de verte fluitHet altijd helder langs de landen.De dieren op de … [Lees meer...] overGedicht: Hendrik de Vries • Koorts
Symposium ‘Op je woorden letten’
Als afsluiting van het Matthias de Vriesjaar organiseren wij op donderdagmiddag 5 november een wetenschappelijk symposium over Matthias de Vries en de lexicografie in het algemeen. Met lezingen over voorspellingen over de levensduur van een woord, de rol van De Vries in de neerlandistiek in politieke context, waarom woorden al dan niet toegelaten worden tot een … [Lees meer...] overSymposium ‘Op je woorden letten’
Herdenking Tanneke Schoonheim
Op 25 augustus overleed geheel onverwachts en op veel te jonge leeftijd Tanneke Schoonheim. Zij werkte al 32 jaar bij het Instituut voor Nederlandse Lexicologie, later het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT), en zetelde in vele besturen van organisaties in binnen- en buitenland. Zo ook in het bestuur van de Historische Vereniging Oud Leiden (HVLO). Om het leven van Tanneke … [Lees meer...] overHerdenking Tanneke Schoonheim
Regionale voornamen: Groningen
Voornamendrift 64 Gerrit Bloothooft en David Onland We kennen de provincie Groningen van het Gerecht (de Stad), Westerkwartier, Fivelingo, Ommelanden, Oldambt, Veenkoloniën en Westerwolde. Dat onderscheid zien we ook in de regionale voornamen terug. De voornamen die in 19e eeuw streekgebonden waren en dat nog steeds zijn staan hier op de kaart als er nu meer dan 100 … [Lees meer...] overRegionale voornamen: Groningen
Een nieuw leerboek over onderzoeksvaardigheden in de letteren en de boekgeschiedenis
Door Ton Harmsen Ik weet nog goed hoe ik voor het eerst door Bert van Selm werd meegenomen naar de UB van Amsterdam. Ik voelde me daar als een kat in een vreemd pakhuis, maar Bert toonde me enthousiast als altijd een aantal kaartenbakken die zouden leiden tot het Walhalla. Ik weet ook nog hoe ik teleurgesteld naar huis ging: dat soort boeken hadden wij in Leiden ook, wat … [Lees meer...] overEen nieuw leerboek over onderzoeksvaardigheden in de letteren en de boekgeschiedenis
Van Groot-Brittannië tot Amerikaans president Donald Tusk: Wat kunnen we leren uit een jaar “Taalfout opgemerkt”?
Door Michaël Claessens, Ruud Hendrickx en Eline Zenner “Te veel taalfouten opgemerkt.” Met die titel kondigde VRT-ombudsman Tim Pauwels in januari 2019 de knop “Taalfout opgemerkt?” aan. Bijna een jaar en meer dan 20.000 meldingen later was de tijd rijp voor een evaluatie van de knop. Een analyse van duizend meldingen leerde ons wat de melders te zeggen hebben en hoe ze dat … [Lees meer...] overVan Groot-Brittannië tot Amerikaans president Donald Tusk: Wat kunnen we leren uit een jaar “Taalfout opgemerkt”?
Schrijven voor een breder publiek
Voor een minor van de Faculteit der Letteren van de Radboud Universiteit maakte ik vier korte colleges over schrijven voor een breder publiek. Hier zijn ze! … [Lees meer...] overSchrijven voor een breder publiek
Gedicht: Nachoem M. Wijnberg • Mozes of Mozes
Uit Joodse gedichten, de nieuwe bundel van Nachoem M. Wijnberg. Mozes of Mozes Mozes of Mozes,vraagt Mozes,want dat is eindelijk een vraag waar hij Mozes op wil antwoorden,en waar staat zijn Mozes:ver genoeg van hem af dat hij niet hoorthoe hij zegt: Mozes, Mozes,Mozes? Wat vreemd is aan de man Mozes,bijna alles, zijn naam, dat het was alsof hij de enige wasdie met een … [Lees meer...] overGedicht: Nachoem M. Wijnberg • Mozes of Mozes
Ruim 40 jaar Kinderen voor Kinderen: hoe de weldoener veranderde in een rolmodel
Je hoeft anno 2020 maar een nieuw Kinderen voor Kinderen-nummer op YouTube aan te klikken om te zien dat dit programma in de 41 jaar van zijn bestaan onherkenbaar is veranderd. Maar wat zeggen die veranderingen over het verschuivende kindbeeld in Nederland? Dat onderzochten letterkundigen Feike Dietz en Laurens Ham van de Universiteit Utrecht. … [Lees meer...] overRuim 40 jaar Kinderen voor Kinderen: hoe de weldoener veranderde in een rolmodel
10 Open Access articles on Old Germanic
To celebrate Open Access week, the editors of Amsterdamer Beiträge zur älteren Germanistik have selected ten articles from the journal's archives to be published in Open Access. The following articles are now available, no need to register for an account. … [Lees meer...] over10 Open Access articles on Old Germanic
Ontdek het literaire laboratorium van Harry Mulisch
Op 30 oktober is het tien jaar geleden dat Harry Mulisch overleed. Samen met W.F. Hermans en Gerard Reve vormde hij ‘de grote drie van de Nederlandse literatuur’. Hij leeft voort in zijn uitzonderlijke oeuvre dat voor het grootste gedeelte tot stand kwam in zijn werkkamer, een ware schatkamer waarin niets aan het toeval is overgelaten. Alle boeken, prenten, beelden en … [Lees meer...] overOntdek het literaire laboratorium van Harry Mulisch
Rob van de Schoor, Ook op de hoeken der straten
neemt men zeer belangrijke levensverschijnselen waar: negentiende-eeuwse literaire journalistiek van Frederik van Hogendorp, J.A. de Bergh en Carel Vosmaer ‘Literatuur op sandalen’: zo noemde Damas (Frederik van Hogendorp) zijn ‘Haagsche Omtrekken’, de prozastukjes in losse trant die hij schreef voor twee dagbladen, Het Vaderland en het Dagblad van Zuid-Holland en ’s … [Lees meer...] overRob van de Schoor, Ook op de hoeken der straten
Ogenglans en offerlam – over erotiek en mystiek bij Jan Engelman
Door Danny Habets Voor de katholieken te vrijzinnig, voor de vrijzinnigen te katholiek. De dichter Jan Engelman werd tijdens de hoogtijdagen van zijn dichterschap zowel vereerd als verguisd. In dit artikel worden enkele gedichten uit zijn bekendste bundel Tuin van Eros nader beschouwd, in een tweede aflevering zullen de kritische reacties van tijdgenoten aan de orde komen. … [Lees meer...] overOgenglans en offerlam – over erotiek en mystiek bij Jan Engelman
Gifje
Interessante vraag, onlangs, op Twitter: waarom zeggen we eigenlijk een gifje tegen een bewegend plaatje? Het woord moet bijna wel verkleind worden: 'een gif' klinkt raar, ook als het plaatje groot is. … [Lees meer...] overGifje
Gedicht: W.F. Oostveen • Mijn schaapje
Mijn schaapje Ik ken een aardig schaapje,'t Loopt ginder in de wei,Het huppelt en het springt maarHeel vergenoegd en blij. Het dartelt in de weideDe ganschen langen dagEn eet en drinkt met luste,Al wat het gaarne mag. Was ik maar eens zoo'n schaapje,Dan zat ik nu niet hier,Dan ging ik nooit naar school toeEn had maar steeds plezier. Wel jongen lief, wat zegt ge,En … [Lees meer...] overGedicht: W.F. Oostveen • Mijn schaapje
uiteenzetting / beschouwing / betoog
Verwarwoordenboek Vervolg (189) uiteenzetting / beschouwing / betoog De woorden worden door elkaar gebruikt, maar er zijn verschillen. … [Lees meer...] overuiteenzetting / beschouwing / betoog