Augustusoverwegingen over ons vak (22 en slot) Gaat de neerlandistiek mooie tijden tegemoet? Ik begon deze reeks – aan het begin van deze maand, weten jullie nog – met die constatering, en ik heb ook al veel gunstige dingen gemeld. Er valt niet te ontkennen dat sommige dingen een paar decennia geleden beter leken: massa's studenten, ruim geld voor onderzoek, … [Lees meer...] overDe toekomst van de neerlandistiek
Artikel
‘Die Ridder metter Swane’ capittel [10]
Een schone ende miraculeuse historie vanden Ridder metter Swane Kritische editie bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve, met hulp van Dirk Geirnaert bij de refreinen. Studie-editie: capittel [10] Lees-editie: capittel [10] Geoptimaliseerd voor dubbelzijdig afdrukken Bij wijze van inleiding ❦ ❦❦ … [Lees meer...] over‘Die Ridder metter Swane’ capittel [10]
Zeven kenmerken van een dialoog
Onbegrip begrepen40 taalfilosofische gesprekken over communicatie (deel 40) - Laten we deze serie besluiten met een verkenning van het woord dialoog. Ik heb zeven mogelijke kenmerken verzameld. - Dus jij gaat tot slot een monoloog houden over een dialoog? - Onderbreek me, of zie het als toegift. Ik begin met … [Lees meer...] overZeven kenmerken van een dialoog
De toekomst is aan de Britse hoogleraar Nederlands
Augustusoverwegingen over ons vak (21) We naderen het eind van de maand, en dus het eind van de augustusoverwegingen. Septemberoverwegingen komen er niet meer, in september gaan we gewoon weer lekker beuken met de dagelijkse stroom aan toestanden, dus we moeten ons richten op het belangrijkste. En dit heb ik nog niet voldoende duidelijk gezegd: de neerlandistiek zal … [Lees meer...] overDe toekomst is aan de Britse hoogleraar Nederlands
Rijm en metrum in de abele spelen
En in de hertaling van Gerrit Komrij "Dit boek", schrijft uitgever Coen Peppelenbos in het nawoord van de nieuwe uitgave van De abele spelen in de hertaling van Gerrit Komrij, "is in eerste instantie bedoeld als een eerste kennismaking voor leerlingen en studenten die geënthousiasmeerd willen worden door de verhalende kracht van deze teksten". Om die reden heeft de … [Lees meer...] overRijm en metrum in de abele spelen
‘Die Ridder metter Swane’ capittel [9]
Een schone ende miraculeuse historie vanden Ridder metter Swane Kritische editie bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve, met hulp van Dirk Geirnaert bij de refreinen. Studie-editie: capittel [9] Lees-editie: capittel [9] Geoptimaliseerd voor dubbelzijdig afdrukken Bij wijze van inleiding ❦ ❦❦ … [Lees meer...] over‘Die Ridder metter Swane’ capittel [9]
Debat, discussie, dialoog
Onbegrip begrepen40 taalfilosofische gesprekken over communicatie (deel 39) - In een van onze eerste gesprekken gaf jij een hedendaagse versie van de Toren van Babel, en die eindigde je als volgt: Na zoveel woede kreeg de provider medelijden met de mensheid, en hij sprak: ‘Vroeger leefden de mensen in de verwarring van Babel, en heb ik vanuit Babel de … [Lees meer...] overDebat, discussie, dialoog
Keineken, renuveer, PaNOORama, Geldmaat
Taalsmeedsels, bewust gecreëerde woorden: blending, portmanteau, samentrekking (14) We kwamen voordringers tegen in deze serie met bewust gemaakte taal, namen vooral, in aflevering 10. Teuro was er een voorbeeld van, Keineken. (De eerste klank van een woord lijkt te zijn vervangen door een andere eerste klank maar dat betreft het begin van nu … [Lees meer...] overKeineken, renuveer, PaNOORama, Geldmaat
Woordenaars: een nieuwe aanpak in het voortgezet onderwijs
Een jaar of tien geleden ontdekte ik het Amerikaanse taalprogramma Word Generation: leerlingen lezen, schrijven en spreken elke lesweek weer over een prikkelend thema. Bij dat thema leren ze vijf nieuwe begrippen actief gebruiken. Het thema komt niet alleen bij Engels terug, maar ook bij wiskunde en natuurkunde. Zo kan het bij ons ook werken, dacht ik, en ik paste het principe … [Lees meer...] overWoordenaars: een nieuwe aanpak in het voortgezet onderwijs
Buttnambathon, Zumbathon, designathon, hackathon, appathon, Meerethon
Taalsmeedsels, bewust gecreëerde woorden: blending, portmanteau, samentrekking (13) Watergate leidde tot een achtervoegsel –gate, hamburger tot –burger. Marathon was een historisch belangrijke plaats in Griekenland door de slag die daar op de vlakte geleverd werd (even kijken in het Leerboek der Oude Geschiedenis, eh 490 v.Chr.) waarna een soldaat de uitslag … [Lees meer...] overButtnambathon, Zumbathon, designathon, hackathon, appathon, Meerethon
Leve de burger-neerlandicus
Augustusoverwegingen over ons vak (20) Een laatste maatschappelijke taak voor de neerlandistiek grijpt terug op de onderwijsdraad van vorige week. Want over de 'hoogste' vorm van onderwijs heb ik tot nu toe in deze reeks niets gezegd: de begeleiding van promovendi en andere onderzoekers. En dan vooral uit een andere hoek dan waar ze meestal worden gezocht: niet de … [Lees meer...] overLeve de burger-neerlandicus
‘Die Ridder metter Swane’ capittel [8]
Een schone ende miraculeuse historie vanden Ridder metter Swane Kritische editie bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve, met hulp van Dirk Geirnaert bij de refreinen. Studie-editie: capittel [8] Lees-editie: capittel [8] Geoptimaliseerd voor dubbelzijdig afdrukken Bij wijze van inleiding ❦ ❦❦ … [Lees meer...] over‘Die Ridder metter Swane’ capittel [8]
Communiceren
Onbegrip begrepen40 taalfilosofische gesprekken over communicatie (deel 38) - Ik heb zo’n prachtig citaat over poëzie, en het geeft zo mooi het verschil tussen begrijpen en communiceren weer, dat ik graag hiermee wil beginnen. En ik kan het niet helpen dat ook deze uitspraak afkomstig is van een dichter die al twee keer eerder in onze gesprekken heeft … [Lees meer...] overCommuniceren
De geesteswetenschappen hebben over zich heen laten lopen
Dit is de tekst van de Ere-lezing die Nelleke Noordervliet uitsprak op de Avond van de Wetenschap en de Maatschappij in 2019 Het decor heeft veel weg van een circus. Publiek zit op tribunes rond de ring, waarin het spektakel zal plaatsvinden. Er staan wat attributen klaar. De gezichten glunderen: straks gaat het gebeuren. De spreekstalmeester komt op onder klaterend applaus. … [Lees meer...] overDe geesteswetenschappen hebben over zich heen laten lopen
Het erfgoed bewaken
Augustusoverwegingen over ons vak (19) Een klassieke functie van de neerlandistiek die een beetje uit beeld lijkt te verdwijnen uit deze reeks maar ook uit de voorlichting: die van hoeder van het erfgoed. Ik herinner me dat die vroeger eigenlijk altijd werd genoemd in voorlichting over de opleiding: neerlandici ontsluiten het rijke verleden, vooral van de Nederlandstalige … [Lees meer...] overHet erfgoed bewaken
aureool / nimbus
Verwarwoordenboek vervolg (231) aureool / nimbus De woorden verschillen subtiel in betekenis, en hebben beide ook nog een andere betekenis. aureool stralenkrans rond het hoofd op afbeeldingen van Christus of heiligen; uitstraling (figuurlijk) Bij de kunstrestauratie in de kerk … [Lees meer...] overaureool / nimbus
Eén gen is geen geen
Waarom heeft het woord gen als meervoud niet ‘gennen’ maar genen? Het komt wel vaker voor dat een korte /e/ in het meervoud een lange /ee/ wordt: weg-wegen, bevel-bevelen, enzovoort. Maar zulke gevallen zijn allemaal te herleiden tot het Oudnederlands (zoals hier mooi wordt uitgelegd). Met gen moet iets anders aan de hand … [Lees meer...] overEén gen is geen geen
Diep lezen, diep leren, diep denken
Augustusoverwegingen over ons vak (18) De grote maatschappelijke problemen van dit moment kunnen niet door neerlandici alleen worden opgelost. Aan de oplossing van sommige kunnen we hooguit een deel hebben. Je kunt wel beweren dat laten we zeggen de klimaatcrisis óók een communicatiecrisis is – hoe coördineren we dat iedereen min of meer dezelfde kant op blijft bewegen – … [Lees meer...] overDiep lezen, diep leren, diep denken
‘Die Ridder metter Swane’ capittel [7]
Een schone ende miraculeuse historie vanden Ridder metter Swane Kritische editie bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve, met hulp van Dirk Geirnaert bij de refreinen. Studie-editie: capittel [7] Lees-editie: capittel [7] Geoptimaliseerd voor dubbelzijdig afdrukken Bij wijze van inleiding ❦ ❦❦ … [Lees meer...] over‘Die Ridder metter Swane’ capittel [7]
Angster, chillaxen, gool
We moeten het ook nog even over Angster hebben en we blijven voor dat woord in het Duitse taalgebied. PONS en Langenscheidt zijn firma’s in dat deel van de wereld die zich jaar in jaar uit begeven op het terrein van de Jugendsprache. In Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland kunnen jeugdige taalgebruikers populaire woorden insturen, een redactie brengt daarin ordening aan en … [Lees meer...] overAngster, chillaxen, gool
Neerlandistiek en politiek – een moeizame relatie
Augustusoverwegingen over ons vak (17) Er wringt van alles tussen de neerlandicus en het taalbeleid. Ik noem tweede wringsels. Ten eerste is er de in deze reeks al besproken overtuiging dat de taal een natuurlijk verschijnsel is, en als zodanig nauwelijks te sturen. Ten tweede is er de overtuiging dat wetenschappers zich eigenlijk niet met politiek moeten bezighouden, en … [Lees meer...] overNeerlandistiek en politiek – een moeizame relatie
Begrijpen
Onbegrip begrepen40 taalfilosofische gesprekken over communicatie (deel 37) - Eindelijk een concreet woord, begrijpen, met ook veel synoniemen. - Denk jij dan dat je ‘grijpt’ naar data of informatie? Dat er zo’n proces in je hoofd plaatsvindt? - Dat kan ik niet achterhalen. Maar er zijn ook synoniemen, zoals … [Lees meer...] overBegrijpen
Wetenschapscommunicatie als flauwekul
Augustusoverwegingen over ons vak (16) In deze laatste volledige werkweek van augustus is het tijd voor een parade toepassingen van ons vak, of wat wel wordt genoemd valorisatie. Hoe maken we de samenleving nog meer beter dan iedereen op te leiden in beter begrip van het belangrijkste instrument van het mens-zijn, de taal? Van dat betere begrip kan ik vandaag nog niet … [Lees meer...] overWetenschapscommunicatie als flauwekul
‘Die Ridder metter Swane’ capittel [6]
Een schone ende miraculeuse historie vanden Ridder metter Swane Kritische editie bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve, met hulp van Dirk Geirnaert bij de refreinen. Studie-editie: capittel [6] Lees-editie: capittel [6] Geoptimaliseerd voor dubbelzijdig afdrukken Bij wijze van inleiding ❦ ❦❦ … [Lees meer...] over‘Die Ridder metter Swane’ capittel [6]
Taal in context
Het nieuwe lezen en de vernieuwing van het leesonderwijs in een post-koloniale wereld (5 en slot) Didactisch-pedagogische overwegingen 1. Leerlingen van nu zijn verbazingwekkend geobsedeerd door bewegende beelden. Er is geen betere raad voor een docent die zijn leerlingen niet onder controle krijgt dan het opzetten van een film; de saaiste dominee op een beeldscherm … [Lees meer...] overTaal in context
