Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

Artikel

Die historie van Fortunatus borse : capittel [17]

door Reageer

Een nieuwe historie van Fortunatus borse ende van sijnen wunschhoet, seer playsant om lesen ende leerende hoe een jonck geselle hem heusschelijck houden sal met woorden ende met wercken, by hooghe, by leeghe, onder vrienden ende onder vremde, binnen slants ende buyten slants, met reysen, met coopmanschappen doen, inden houwelijck ende in meer ander accidenten die den mensche … [Lees meer...] overDie historie van Fortunatus borse : capittel [17]

De ene uitgangs-t is de andere niet

door 3 Reacties

Door Gerard Kempen De mentale processen die u uitvoert terwijl u deze tekst leest, zijn gespitst op herkenning van woorduitgangen en op berekening van de grammaticale implicaties ervan. Het experiment van Marijke Den Belder en Esther Ruigendijk, gerapporteerd in hun bijdrage aan Neerlandistiek.nl van 2 maart jl., laat dit fraai zien aan de hand van (werk)woorden die eindigen … [Lees meer...] overDe ene uitgangs-t is de andere niet

Bron- en contactonderzoek

door Reageer

Voornamendrift 76 Door Gerrit Bloothooft Wat zou ik graag een uitgebreid bron- en contactonderzoek doen naar nieuwe voornamen. Want hoe komen ouders aan zo'n nieuwe naam (de bron)? En als de nieuwe naam er is, hoe nemen andere ouders de innovatie over (de contacten). Over dat laatste schreef ik al eerder, geïnspireerd door de verspreiding van het coronavirus. Maar nu … [Lees meer...] overBron- en contactonderzoek

naakt is de taal op haar knapst

door Reageer

Door Marc van Oostendorp Er is iets ingewikkelds met leesbaarheid: al te leesbaar is ook weer niet leesbaar. Zo gelden korte woorden als gemakkelijker te lezen dan lange, maar de boekjes die mijn dochter in groep 3 leest bevatten alleen korte woorden en op de een of andere manier vereist dat juist extra concentratie: tim zit in de hut. op de hut zit een mus.tim ziet de … [Lees meer...] overnaakt is de taal op haar knapst

‘Van’ als citaatinleider: inderdaad ouder en vermoedelijk ook al langer gebruikelijk

door Reageer

Door Henk Wolf Verschillende mensen hebben gereageerd op het stukje dat ik hier op 1 maart heb geplaatst over 'van' als citaatinleider. Een paar interessante reacties wil ik hier graag bespreken.In het stukje gaf ik een paar zinnen in het Fries van het Duitse Saterland, afkomstig uit geluidsopnamen die Pyt Kramer vanaf 1970 heeft gemaakt. Daarin wordt het Friese equivalent … [Lees meer...] over‘Van’ als citaatinleider: inderdaad ouder en vermoedelijk ook al langer gebruikelijk

Achter het achtervoegsel (3): kitchenette

door Reageer

Door Roland de Bonth Verrassend genoeg kun je voor de vorming en de betekenis van zelfstandige naamwoorden op -ette veel informatie vinden in het Woordenboek der Nederlandsche Taal. Het lemma -ETTEII geeft maar liefst zeven verschillende betekenissen bij op drie manieren gevormde -ette-woorden: met een zelfstandig naamwoord als naamwoord, met een werkwoord als … [Lees meer...] overAchter het achtervoegsel (3): kitchenette

Waar zit je ware zelf?

door 3 Reacties

Door Marc van Oostendorp Wie ben ik? Ieder levensverhaal gaat uit van een kern – een 'waar zelf'. Maar wie is dat? En vooral: waar bevindt zich dat? Omdat ik de laatste tijd bezig bent met een serie over de vraag wat – onder andere – ik betekent in gedichten, én omdat er nu een nieuwe theorie is die zegt dat we het idee dat we een ik hebben sowieso te danken is aan de taal, … [Lees meer...] overWaar zit je ware zelf?

Windhandel vanuit de Beurs van Berlage

door Reageer

Op 10 maart 2021 speelt Theater Kwast eenmalig een geënsceneerde leesvoorstelling van Quincampoix of de windhandelaars, een 18e-eeuws blijspel dat voor de Amsterdamse Schouwburg werd geschreven door Pieter Langendijk (183-1756). In een Engelstalige versie van dit wervelende  stuk over de verpletterende financiële bubbel van 1720 worden kijkers via een livestream … [Lees meer...] overWindhandel vanuit de Beurs van Berlage

Windhandel vanuit de Beurs van Berlage

door Reageer

Op 10 maart 2021 speelt Theater Kwast eenmalig een geënsceneerde leesvoorstelling van Quincampoix of de windhandelaars, een 18e-eeuws blijspel dat voor de Amsterdamse Schouwburg werd geschreven door Pieter Langendijk (183-1756). In een Engelstalige versie van dit wervelende  stuk over de verpletterende financiële bubbel van 1720 worden kijkers via een livestream … [Lees meer...] overWindhandel vanuit de Beurs van Berlage

Die historie van Fortunatus borse : capittel [16]

door Reageer

Een nieuwe historie van Fortunatus borse ende van sijnen wunschhoet, seer playsant om lesen ende leerende hoe een jonck geselle hem heusschelijck houden sal met woorden ende met wercken, by hooghe, by leeghe, onder vrienden ende onder vremde, binnen slants ende buyten slants, met reysen, met coopmanschappen doen, inden houwelijck ende in meer ander accidenten die den mensche … [Lees meer...] overDie historie van Fortunatus borse : capittel [16]

Even afmaken – wie is er hier de baas eigenlijk?

door Reageer

Door Siemon Reker Wekelijks de vrijdagse persconferenties van premier Rutte volgen, betekent in elk geval veertiendaags dingen horen terugkomen. Al heel snel – ik denk dat het begon in april 2013 maar misschien was het eerder – blokkeerde de heer Rutte journalisten die hem probeerden te onderbreken met een even vriendelijk als beslist Ik maak het even af. Beslist … [Lees meer...] overEven afmaken – wie is er hier de baas eigenlijk?

‘Het moest precies zó zijn, dat wist men meteen!’

door 6 Reacties

Pronomina in de Nederlandse lyriek (14) Door Marc van Oostendorp Hoewel ik in deze reeks en overal objectief ben, mag er natuurlijk af en toe Een van mijn favoriete gedichten over taal, en uberhaupt, is Inspiratie van Mark Boog, uit diens bundel De encyclopedie van de grote woorden, waarvan de dichter onlangs een uitgebreide nieuwe editie aankondigde: in eigen beheer. … [Lees meer...] over‘Het moest precies zó zijn, dat wist men meteen!’

Symposium rond het thema Witte Onschuld

door Reageer

Op woensdag 24 maart organiseert de vakgroep Nederlands van het Departement Moderne Talen van de Universiteit van Luik een symposium met prof. dr. Gloria Wekker rond het thema Witte Onschuld. Er zijn sprekers uit de taalkunde, de literatuurwetenschap en het cultuuronderzoek. Alle lezingen vinden plaats in het Engels. Het programma en meer informatie is te vinden op de … [Lees meer...] overSymposium rond het thema Witte Onschuld

Fabels en feiten over de tussen-en in samenstellingen (slot): analogie en ritme

door Reageer

Door Arina Banga, Esther Hanssen en Anneke Neijt Spellingrebel Trouw heeft per 1 januari na vijftien jaar ‘witte’ spelling toch de officiële ‘groene’ spelling geaccepteerd. Hoewel wit en groen voor de meeste spellingkwesties nauwelijks van elkaar verschillen, lopen ze uiteen voor de samenstellingen, woorden als pannenkoek en aardbeienjam. Tijd om de balans op te maken – want … [Lees meer...] overFabels en feiten over de tussen-en in samenstellingen (slot): analogie en ritme

Wat gebeurt er als een nonsenswerkwoord op een -t eindigt in de ik-vorm?

door 2 Reacties

Door Marijke De Belder en Esther Ruigendijk Tijdens een experiment dat op 23 februari 2021 op Taalpost verscheen, hebben 800 moedertaalsprekers aangegeven of ze nonsenswoorden als werkwoorden of als zelfstandige naamwoorden ervaren. Ze moesten dan bijvoorbeeld kiezen tussen ‘ik splum’ (werkwoord) en ‘een splum’ (zelfstandig naamwoord). Het werkwoord stond altijd in de eerste … [Lees meer...] overWat gebeurt er als een nonsenswerkwoord op een -t eindigt in de ik-vorm?

De verkiezingsprogramma’s over taal 2021: PVV, FvD, Ja21, 50PLUS, SGP

door Reageer

Door Marc van Oostendorp Als laatste in deze reeks behandel ik een aantal overgebleven rechtse partijen, voor zover ze kans maken op Kamerzetels. Over PVV en FvD kan ik kort zijn: die hebben beiden als belangrijkste taalpunt dat het Fries (door de FvD 'Frysk' genoemd) 'als tweede rijkstaal behouden' moet blijven, alsof er iemand is die daarvan af wil. De PVV vindt ook nog … [Lees meer...] overDe verkiezingsprogramma’s over taal 2021: PVV, FvD, Ja21, 50PLUS, SGP