Reuring, de meeste mensen zijn er dol op! Jaarlijks wordt in juni in Purmerend het Festival Reuring georganiseerd, en de gemeentes Heerlen en Hoensbroek kennen zowaar een reuringregeling, die ondernemers, individuen en stichtingen ondersteunt om meer levendigheid in de stad te brengen. Waar komt dat woord reuring eigenlijk vandaan? Camera Obscura Volgens het WNT is … [Lees meer...] overEtymologica: Reuring
Artikel
Het eerste kwart: Charlotte Mutsaers, Harnas van Hansaplast
In Harnas van Hansaplast maakt de lezer kennis met een rusteloze geest, een vertelster die zich voortdurend door van alles en nog wat laat afleiden en dan onbekommerd zijwegen inslaat. Haar psychiater noemt haar daarom een HSP, een Hoog Sensitief Persoon, en dat wekt haar onvrede. Ze schrijft dan: Toegegeven, ik ben geboren met wijd open zenuwen zodat alles … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Charlotte Mutsaers, Harnas van Hansaplast
Tekstportret: Marc van Oostendorp
Over het verlangen naar wetenschappelijke communicatie Jan Renkema schrijft al enkele jaren 'tekstportretten': hij ontvangt iemand thuis, en laat die enkele uren spreken. Het resultaat daarvan schrijft hij op in een tekstportret. De komende tijd wil Renkema op deze manier portretten maken van taalwetenschappers in het Nederlands. Een suggestie voor een portret? Laat het … [Lees meer...] overTekstportret: Marc van Oostendorp
Dienstmededeling
Aanstaande vrijdag is mijn laatste dag als hoofdredacteur van Neerlandistiek. De belangrijkste reden ervoor is dat ik me het werk niet meer kan permitteren. Ik heb het jarenlang met veel plezier gedaan, en ik heb er heel veel van geleerd, maar helaas is het me nooit gelukt om een goede inbedding te vinden voor het werk dat het me kost en ik kan het niet in mijn vrije tijd … [Lees meer...] overDienstmededeling
Redekundig ontleden, maar dan anders
Is het belangrijk om in de onderbouw van vmbo-tl, havo en vwo redekundig ontleden te onderwijzen? En zo ja: hoe doe je dat? Op die eerste vraag zullen veel docenten bevestigend antwoorden. Kennis van (een aantal) grammaticale begrippen wordt immers voorgeschreven in het Referentiekader taal en rekenen. Daarnaast zullen veel docenten het belangrijk vinden dat leerlingen … [Lees meer...] overRedekundig ontleden, maar dan anders
Gesandwicht
De verenglishing van het Nederlands in Vlaanderen 6.5 In deze reeks vertellen onderzoeker Eline Zenner en taalliefhebber Jan Hautekiet het verhaal van de ‘verenglishing’ van het Nederlands in Vlaanderen. Een overzicht van de afleveringen in de aangroeiende reeks vind je hier. Waar het vorige stuk zich op de pretieners richtte, kijken we hier naar de topverdachten in de zaak … [Lees meer...] overGesandwicht
Het eerste kwart: Lize Spit, Het smelt
Het lijkt me niet onwaarschijnlijk dat de oervorm van de fictie het spel is, het kinderspel: "Jij was de vader en ik de moeder." Je bedenkt iets, en je bedenkt samen iets. In die oervorm is er nog geen onderscheid tussen spreker en luisteraar, je bouwt samen aan dat presens historicum. Het kinderspel is het structurerende element van Lize Spits roman Het smelt. Het gaat … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Lize Spit, Het smelt
Staanplaats
Het woord ‘staanplaats’ verdient mijns inziens al lang en met verve het epitheton ‘lelijkste’. Al zolang ik mij iets herinneren kan, is het een woord waarvan ik zelfs denk dat het fundamenteel fout is. Vreemd genoeg, wellicht, heb ik geen enkel probleem met ‘zitplaats’. In de lijnbussen van de NBM, de vervoersmaatschappij die in het voorlaatste kwart van de … [Lees meer...] overStaanplaats
Dichters over Gorter (2): Robert Anker
In Onvergetelijke toegewijde trouweloze tijd, Robert Ankers bundel uit 2015 die zijn laatste zou zijn, is dit gedicht te vinden: Tennis met GorterIk speelde laatst een partijtje tennis met Herman Gorter, Gorter won Maar daar ging het niet om, ook niet om de adviezen die hij gaf Over het net heen hoe ik betere gedichten zou kunnen schrijven Want de poëzie is geen tennis dat … [Lees meer...] overDichters over Gorter (2): Robert Anker
Aan m’n tas getrokken – twee overdenkingen
Boven een boekbespreking van mijn hand, die op 27 januari 2022 is verschenen op het platform De reactor, is, the times they are a-changing, inmiddels, ik weet niet wanneer, een Disclaimer geplaatst. Ze luidt als volgt: Disclaimer: In deze tekst komt een ‘deadname’ voor. Dat betekent dat de auteur van gender en naam is veranderd. In deze bespreking … [Lees meer...] overAan m’n tas getrokken – twee overdenkingen
Niet de blauwbilgorgel
Wie kent hem niet, de blauwbilgorgel? Zijn vader was een porgel, zijn moeder was een porulan – en daar komen vreemde kind’ren van. Raban! Raban! Raban! Waarom vond ik dat niet grappig of leuk? Lag het er te dik bovenop, met die drie bedachte nieuwe monsternamen, én blauwbilgorgel, én porgel, én porulan? Was het te gewild, met dat zeggen ‘Daar komen vreemde kind’ren van’? … [Lees meer...] overNiet de blauwbilgorgel
Discomfort
De meteorologische instituten voorspelden dat 12 en 13 augustus 2024 in Nederland zwoele dagen zouden worden. De NOS wijdde daar een stukje aan en liet de termofysioloog Hein Daanen aan het woord, die uitlegde hoe het lichaam op plotselinge warmte reageert. Hij vertelde hoe die reacties een zekere loomheid tot gevolg hebben. Daarbij zei ie het volgende: In dat citaat viel … [Lees meer...] overDiscomfort
Etymologica: Hoe de haai aan zijn naam kwam
Rondom hun eenzame houten vaartuig doorklieft een stel vinnen de waterspiegel. De zeelui, niet allen vertrouwd met de aanblik, zijn op hun hoede. Bij de god van het diepe, wat gaat daar? De zo getoonde vinnen lijken op delen van hun eigen scheepsboord. Enkele vormen Hoewel Nederlands haai door meerdere talen overgenomen is, bijvoorbeeld als … [Lees meer...] overEtymologica: Hoe de haai aan zijn naam kwam
Het eerste kwart: Alfred Birney, De tolk van Java
In de negentiende eeuw ging veel literatuur over de vraag of iemands gedrag verklaard moet worden uit diens biologische herkomst of uit diens omgeving. Romans waren experimenten: wat gebeurt er met iemand als je hem (of soms haar) in bepaalde extreme omstandigheden verplaatst? En hoe kan een familie gaandeweg degenereren? Veel van zulke boeken worden er in de 21e eeuw niet … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Alfred Birney, De tolk van Java
Helemaal te gekke Titaantjes
(Hans Plomp 1944-2024) Op vrijdag 2 augustus kocht ik in Amsterdam weer eens Het Parool. Er stond een interview in met de schrijver en dorpskraker (Ruigoord) Hans Plomp. Plomp vertelt in het interview over liefde, vrienden, ziekte en dood. Vier dagen later, op 6 augustus overleed hij. Ik trok Het Amsterdams Dodenboekje (1970) uit de kast en herlas het ‘strooibiljet’ over … [Lees meer...] overHelemaal te gekke Titaantjes
O ja, Brusselmans
Literatuurliefhebbers kennen Herman Brusselmans van zijn mooie roman De man die werk vond uit 1985, die als klassiekertje in de Nederlandstalige letterkunde nu dus bijna aan zijn veertigste verjaardag toe is. Een wat minder kieskeurige lezersschare bleef Brusselmans nadien volgen. Zelf mocht ik, bij mijn jaarlijkse ronde langs onze eerstejaars Nederlands in Nijmegen, tot zo’n … [Lees meer...] overO ja, Brusselmans
Een shockerende schrijver?
De aardbeving van Lissabon in 1755 trok over Europa net als de beeldenstorm van de Verlichting dat deed. Filosofen en schrijvers werden aan het denken gezet: wat zijn de implicaties van dit soort gebeurtenissen, hoe moeten we de samenleving inrichten? Pieter van Woensel (1747-1808), een schrijver die rampen en revoluties aan elkaar gelijkstelde, was één van hen. Over het … [Lees meer...] overEen shockerende schrijver?
Een vondst: de tekst van een rekest uit 1790
Excuus: er volgt nu een stuk over een mooie vondst die echter alleen van belang is voor degenen die echt álles van Betje Wolff willen weten. Het gaat over pensioenen en het achterhouden daarvan. Geen toeslagenaffaire, maar toch ook toen al een wantrouwige overheid die een uitkering waar de weduwe recht op had achterhield, waarschijnlijk omdat ze op de zwarte lijst van … [Lees meer...] overEen vondst: de tekst van een rekest uit 1790
Iedereen Reynaert!
Iedereen heeft recht op de Reynaert! Dat is de boodschap van de titel van dit sympathiek ogende boekje. Na de talloze hertalingen voor volwassenen, de vele bewerkingen voor de jeugd, allerlei versies in stripvorm, als hoorspel op cd, als raptekst enz. is er nu ook een versie voor ‘wie het Nederlands nog maar pril aan het ontdekken is’ (flaptekst). Een versie voor … [Lees meer...] overIedereen Reynaert!
De grote kolesee
Als je denkt dat je iets zelf bedacht hebt blijkt het vroeg of laat al veel eerder bedacht te zijn, en vaak veel beter. Maar gelukkig hoef je niet alles zelf te bedenken, om diezelfde reden: het is al bedacht, en vaak heel goed. Fascinerend zijn de klinkklanken in slaapliedjes, aftelversjes, speeldeuntjes, raadselrijmpjes enzovoort. Het wemelt er van de nieuwgevormde … [Lees meer...] overDe grote kolesee
Het eerste kwart: Annelies Verbeke, Dertig dagen
De discussie over culturele toeëigening – de vraag wie er recht heeft om welk verhaal te vertellen – is geloof ik alweer min of meer voorbij, maar in het jaar (2015) dat Dertig dagen van Annelies Verbeke verscheen, woedde hij volop. Toch zie ik in geen enkele bespreking uit die tijd die term vallen. Terwijl hij voor mij belangrijk is om het boek te begrijpen. Alphonse, de … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Annelies Verbeke, Dertig dagen
Hoe spel je ’t Woudt?
Het is misschien wel de beruchtste lettercombinatie van het Nederlands: dt. Alleen al die twee letters roepen bij iedereen direct het idee van werkwoordspelling en daarmee bij velen stress en onzekerheid op. Schrijf je in deze zin nou word of wordt? Is werdt echt altijd fout en waarom schrijven sommige Vlaamse auteurs, en niet de minsten, het dan toch? Zo schrijft Griet Op De … [Lees meer...] overHoe spel je ’t Woudt?
Kinderboekenspecial: Samen op weg
Deze zomer publiceren we op Neerlandistiek iedere vrijdag een bespreking van een kinderboek door Eline Zenner. De recensies verschenen eerder op https://www.lees-wijzer.be/boeken/ Van ‘geen enkele iemand’ (0) naar één iemand die zich afvraagt hoe het zou zijn om elders te wonen (1), via twaalf mensen bij de paspoortcontrole op de luchthaven (12) en tweeënzestig mensen … [Lees meer...] overKinderboekenspecial: Samen op weg
Nacht, trottoir – als De Schoolmeester
De onverwoestbare Schoolmeester heeft ook zijn kijk op het Petersburgse gebeuren en hij geeft – noblesse oblige – een adembenemende nieuwe draai aan deze universele kaleidoscoop. In plaats van een metempsychotisch inzicht krijgen we een dreigende daadwerkelijke fysieke reïncarnatie, ín dit leven: wij zijn allen een, ja, wij zijn allen eender, eenden, hazen, dichters, … [Lees meer...] overNacht, trottoir – als De Schoolmeester
Jacob Hiegentlich, jood in een katholieke ‘reincultuur’
Dit artikel verscheen in september 2018 in ‘Literatuurportret’, een online reeks op de site van het Koninklijk Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genootschap (LGOG) Waarom zou je de boeken van Jacob Hiegentlich nog lezen en waarderen? Tijdens zijn leven was er maar in beperkte kring belangstelling voor. De kritiek was soms niet mals. Wie zich echter verdiept in zijn werk, … [Lees meer...] overJacob Hiegentlich, jood in een katholieke ‘reincultuur’
