Voornamendrift 100 De naamkunde is dakloos. Het valt in Nederland niet te studeren, er is geen hoogleraar naamkunde en geen eigen Nederlands tijdschrift meer, geen instituut verleent onderdak. Dat is raar. Want zonder taal geen mens, en geen taal zonder namen. Met een naam geven we iemand, een plek, een gebouw, een product een identiteit. Zonder naam zou ik niet … [Lees meer...] overDe naamkunde verdient een huis
Naamkunde
21 oktober 2022: Naamkundedag
We zijn blij dat het weer mogelijk is om naamkundigen in Nederland en Vlaanderen uit te nodigen om elkaar te ontmoeten, en lezingen bij te wonen die de veelzijdigheid van de naamkunde weerspiegelen. Wees van harte welkom op het Meertens Instituut in Amsterdam. Datum: vrijdagmiddag 21 oktober 2022Locatie: Meertens Instituut, NIAS zolder: Korte Spinhuissteeg 3, 1012 … [Lees meer...] over21 oktober 2022: Naamkundedag
Antal
Op 1 september 2022 vertrekt Antal van den Bosch als directeur van het Meertens Instituut. De laatste dagen van de maand nemen enkele (oud-)medewerkers van het instituut afscheid. Voornamendrift 99 bij het afscheid van Antal van den Bosch als directeur van het Meertens Instituut De voornaam Antal kom je niet zo vaak tegen in Nederland. Het is de Hongaarse variant van … [Lees meer...] overAntal
De teloorgang van Maria
Voornamendrift 98 Aan populaire voornamen werd vroeger geen aandacht besteed. Ze waren er gewoon: Johannes, Cornelis, Hendrik, Maria, Anna en Johanna. 20 mannennamen en 20 vrouwennamen waren genoeg voor de helft van de bevolking en daar veranderde heel lang weinig aan. Pas in 1990 moesten Maria en Johannes hun toppositie in Nederland opgeven. En toen werden lijstjes met … [Lees meer...] overDe teloorgang van Maria
Anagramcomplexiteit van namen
Voornamendrift 97 Het is moeilijker om te zien dat de familienamen Gietermans en Meestringa een anagram vormen, dan de familienamen Zwieserijn en Swiezerijn. Dat komt omdat in de eerste twee namen bijna alle letters een andere plaats hebben gekregen, terwijl in de laatste namen alleen de z en de s omgewisseld zijn. Ik zou graag een getal hebben dat aangeeft hoeveel er … [Lees meer...] overAnagramcomplexiteit van namen
Van Sem Mes tot Martine Rietman
Voornamendrift 96 Mij werd gevraagd door Wouter van der Land of er in Nederland mensen zijn van wie de voornaam een anagram is van de achternaam. In Amerika staan bijvoorbeeld Gary Gray en Edna Dean in de jaren tachtig veelvuldig in het telefoonboek. Ik kan daar inderdaad onderzoek naar doen, waarbij ik me uit privacy overwegingen moet beperken tot het noemen van namen die … [Lees meer...] overVan Sem Mes tot Martine Rietman
Familienaamanagrammen en -palindromen
Je kunt de letters van een familienaam husselen en dan komt er soms een andere familienaam tevoorschijn (anagram). Ik deed dat voor de 82.218 familienamen met Nederlandse oorsprong, die ook uit 19e eeuw bekend zijn. Het is een beetje flauw maar dan is Droogleever Fortuijn met Fortuijn Droogleever met 19 letters het langste anagram. Gewoon een omwisseling van een dubbele … [Lees meer...] overFamilienaamanagrammen en -palindromen
23 juni 2022: Presentatie twee naamkundige werken, Gent
De Koninklijke Commissie voor Toponymie en Dialectologie (KCTD) in samenwerking met de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal en Letteren (KANTL) nodigen u uit voor de presentatie van: De Vlaamse Gemeentenamen – Verklarend Woordenboek (DVG)(Frans Debrabandere e.a., 2de editie). Uitgeverij Peeters, Leuven (53€)Antroponymie van Noordwest-Europa tot de twaalfde eeuwDeel I: … [Lees meer...] over23 juni 2022: Presentatie twee naamkundige werken, Gent
Voornaam anagrammen en palindromen
Voornamendrift 95 Als je de letters van een voornaam husselt dan kan er een andere naam uitkomen. Vlaamse ouders deden dat voor hun 12 kinderen met de letters A, L, E en X en kwamen tot Alex, Axel, Xela, Lexa, Xael, Xeal, Exla, Leax, Xale, Elax, Alxe en Laex. De ambtenaar van de burgerlijke stand had er geen moeite mee. Voor Nederland zouden buiten Alex, Axel, Lexa, Xela en … [Lees meer...] overVoornaam anagrammen en palindromen
Zeer Vlaamse mannennamen
Voornamendrift 94 Na zeer Vlaamse vrouwennamen bekijk ik zeer Vlaamse mannennamen die wel in Vlaanderen maar (bijna) niet in Nederland en Frankrijk zijn of worden gegeven. Er is weer veel opmerkelijks te zien. 1900-1930 Heel opvallend zijn in deze periode de op de uitspraak geïnspireerde lange klinkers in het naameinde van een verkorte voornaam: Eugeen, Kamiel, Jaak, … [Lees meer...] overZeer Vlaamse mannennamen
Zeer Vlaamse vrouwennamen
Voornamendrift 93 Ik besprak eerder de top-20 van voornamen in Vlaanderen per decade vanaf 1900. Daar zaten veel namen bij die in Nederland ook worden gegeven. Maar wat maakt een vrouwennaam herkenbaar Vlaams? Dan moet een naam wel in Vlaanderen maar niet in andere landen worden gegeven. Ik beperk dat hier tot Nederland of Frankrijk. Je kunt er meer talen bij betrekken maar … [Lees meer...] overZeer Vlaamse vrouwennamen
Koninklijke hypes in tijden van oorlog
Voornamendrift 92 Bewondering voor een persoon kan een reden zijn voor het kiezen van een voornaam voor je kind. En als die bewondering geassocieerd is met een bijzondere gebeurtenis en gedeeld wordt door velen, dan kan de voornaam een hype worden. Plotseling gaat de populariteit van die voornaam kortdurend door het dak. Tegenwoordig kan dat het doorbreken van een zanger of … [Lees meer...] overKoninklijke hypes in tijden van oorlog
Voornamen in Wallonië vanaf 1900
Voornamendrift 91 Algemeen zien we in de twintigste eeuw een afbouw van de traditionele voornamen en de opkomst van nieuwe modenamen. Dat is in Wallonië niet anders. In de bovenstaande top-20 lijsten van voornamen van mannen verdwijnen de topnamen uit 1900-09 geleidelijk, waarbij dat voor Pierre nog tot 1990 duurt, voor Jean tot 1970, voor Joseph, Georges, Marcel, René en … [Lees meer...] overVoornamen in Wallonië vanaf 1900
Voornamen in Vlaanderen vanaf 1900
Voornamendrift 90 Meer dan een eeuw aan maatschappelijke veranderingen en voorkeuren staan samengebald in de 10-jaarlijkse voornamenlijsten voor Vlaanderen vanaf 1900, hierboven voor mannen, verderop voor vrouwen. Het zijn lijstjes om je ogen over te laten dwalen om patronen te ontwaren. Ik geef wat persoonlijke observaties, Vlamingen zien wellicht meer. Waar ik me een … [Lees meer...] overVoornamen in Vlaanderen vanaf 1900
Katholieke naampolitiek
Voornamendrift 89 In Nederland is er voor oudere katholieken vaak een verschil tussen de doopnaam en de roepnaam. Ouders hadden voor hun kind Frans of Greetje in gedachten, maar de pastoor schreef sinds oudsher alleen gelatiniseerde voornamen in het doopboek en dat werd dan Franciscus of Margaretha. In de praktijk was het natuurlijk wel gewoon Frans of Greetje, de roepnaam. … [Lees meer...] overKatholieke naampolitiek
Voornamen in België
Voornamendrift 88 Vinden Nederlandse ouders andere voornamen mooi dan Belgische ouders? Dat kan maar beperkt onderzocht worden. Want waar in Nederland de populariteit van voornamen vanaf 1790 in de Nederlandse voornamenbank gegeven wordt, staan die voor België pas vanaf 1995 online bij Statbel. Nu heb ik vroeger al eens jaarlijkse gegevens gekregen van de Belgische Algemene … [Lees meer...] overVoornamen in België
Sophie is internationaal aantrekkelijk, en Sophia, Sofie en Sofia ook
Voornamendrift 87 Zij dronk ranja met een rietje, mijn Sophietje zong Johnny Lion in 1965 over zijn toenmalige vriendin Sophie van Kleef, en het werd een hit. Maar niet bij ouders die een naam zochten voor hun kind. Het klassieke Sophia ‘wijsheid’ was in de 19e eeuw weliswaar een gangbare voornaam maar die zat in een glijvlucht die tot de jaren tachtig van de vorige eeuw … [Lees meer...] overSophie is internationaal aantrekkelijk, en Sophia, Sofie en Sofia ook
De Amerikaanse invloed op voornamen in Nederland
Voornamendrift 86 Via (sociale) media komen ouders in contact met de Amerikaanse cultuur. Als ze die aantrekkelijk vinden dan kunnen ze besluiten om een voornaam voor hun kind te kiezen die in Amerika populair is. Maar welke namen zijn dat, en hoeveel tijd verstrijkt er tussen de populariteit in Amerika en die in Nederland? … [Lees meer...] overDe Amerikaanse invloed op voornamen in Nederland
Veel topnamen zijn internationaal
Voornamendrift 85 De top voornamen van 2021 zijn weer door de Sociale Verzekeringsbank bekend gemaakt en zoals verwacht is er weinig veranderd ten opzichte van 2020. De top-20 van de meisjes bevat dezelfde namen, bij de jongens gaat Thomas er uit en komt oudgediende Jesse er in. Noah en Julia voeren nu de lijsten aan. Maar laten we de lijsten eens vanuit een … [Lees meer...] overVeel topnamen zijn internationaal
Het Nieuwe Spelalfabet
Voornamendrift 83 Met de komst van de telefoon en een niet altijd goede verbinding werd begin vorige eeuw het spelalfabet geïntroduceerd. Een letter wordt daarin verduidelijkt met de beginletter van een woord. En als de beginletter zelf niet goed wordt verstaan dan is die meestal nog wel te reconstrueren uit de rest van het woord. Omdat mijn postcode eindigt op PE … [Lees meer...] overHet Nieuwe Spelalfabet
Studiejaar 2021-2022: Cursussen dialectologie en naamkunde
Het Centrum voor Historische Talen (CHT) was vorig jaar door de coronapandemie gedwongen een valse start te nemen. Alle activiteiten moesten stilgelegd worden. Dit jaar nemen we in september een nieuwe start; het aanbod is ondertussen uitgebreid met cursussen Dialectologie en Naamkunde. De lezingenreeks zit in een nieuwe jasje. Uiteraard worden ook de cursussen Latijn en … [Lees meer...] overStudiejaar 2021-2022: Cursussen dialectologie en naamkunde
20 mei, on-line lezing ‘Hebben Friese voornamen toekomst?’
Als het geven van Friese voornamen een maat is voor de stand van de Friese taal en cultuur, dan ziet het er slecht uit voor het Fries. Fryslân kent weliswaar verreweg de meeste regionale voornamen van Nederland, maar de tendens is sterk dalend. Voor Súdwest-Fryslân ging het aantal Friese voornamen van 50% voor 1950 naar 25% na 2000. In Harlingen, Sneek en … [Lees meer...] over20 mei, on-line lezing ‘Hebben Friese voornamen toekomst?’
Internationale voornamen in Nederland
Voornamendrift 81 Een voornaam voor je kind waar je internationaal mee uit de voeten kunt en die in veel landen goed uitspreekbaar is, het kan een keuze van ouders zijn. Ook als ouders een verschillende herkomst hebben zoeken ze vaak een voornaam die voor beide families acceptabel is en komen op een internationale naam uit. Zo’n naam zal trouwens niet in talen hetzelfde … [Lees meer...] overInternationale voornamen in Nederland
Voornamen met een specifiek herkomstland
Voornamendrift 80 Er zijn typisch Nederlandse voornamen, zoals Sanne en Jeroen. Die worden in Nederland vrijwel alleen gegeven door ouders met wortels in dit land. Zo kunnen ook ouders met een migratieachtergrond in de voornamen van kinderen hun band met de taal en cultuur van herkomst benadrukken, naast het vaste gegeven van de achternaam. Ze doen dat om tradities voort … [Lees meer...] overVoornamen met een specifiek herkomstland
Voornamen met een migratieachtergrond
Voornamendrift 79 De voornamenvoorraad in Nederland is de laatste 50 jaar enorm verrijkt door migratie. Als je naar Nederland komt dan neem je taal en cultuur mee want dat is een belangrijk onderdeel van je identiteit. De voornamen van kinderen zijn daar geen uitzondering op. In deze en volgende afleveringen ga ik op zoek naar nieuwe voornamen die uit de belangrijkste … [Lees meer...] overVoornamen met een migratieachtergrond