Voornamendrift 106 Top-20 van nieuwe vrouwennamen in Nederland, per decennium tot 2017 (met totaal aantal naamgevingen tot 2023 voor de topnaam). Kansrijk Nederlandse innovaties (in naam en spelling) zijn gemarkeerd. Er zijn ouders die hun kind een bijzondere voornaam willen geven. Ze bedenken zelf een naam, introduceren een buitenlandse naam (of nemen die als migrant … [Lees meer...] overSuccesvolle nieuwkomers
Naamkunde
Familienamen, hoe spreek je ze uit: Van Groeningen, Van Deutekom
voor R. Ik mag graag kijken naar ’t Nederlands elftal als ’t bezig is ’t Wilhelmus mee te zingen. Vooral bij de vierde regel, “Blijf ick tot inden doet”, let ik goed op: zingen ze ‘doet’ of ‘dood’. Of ze dat doen is te zien aan ’t tuiten van de lippen. Dat gebeurt immers als je ‘doet’ zegt. En de meesten doen dat, voorzover ze al meezingen. Dat doet staat in de tekst als … [Lees meer...] overFamilienamen, hoe spreek je ze uit: Van Groeningen, Van Deutekom
Paters en nonnen in familienamen
Het christendom heeft tal van sporen nagelaten in de plaats- en persoonsnaamgeving, denk maar aan gemeentenamen als Sint-Niklaas, Sint-Truiden en Sint-Odiliënberg, die hun naam aan een patroonheilige te danken hebben. Of Nieuwerkerken en Westkapelle, twee voorbeelden van gemeenten die religieuze gebouwen in hun naam bewaren. Ook de voornaamgeving is sinds de vroege middeleeuwen … [Lees meer...] overPaters en nonnen in familienamen
Een wonderbaarlijke voorspelbaarheid
Voornamendrift 105 We hebben een naam om gekend te worden. Die naam moet ons onderscheiden van de ander. Daarom hebben we niet allemaal dezelfde voornaam. Maar als iedereen een eigen unieke naam zou hebben is dat ook niet werkbaar. Dat zijn precies de twee uitersten waartussen het aantal verschillende voornamen dat we hebben zal liggen: allemaal dezelfde voornaam, of … [Lees meer...] overEen wonderbaarlijke voorspelbaarheid
Opgeteld en voorspeld
Voornamendrift 104 Er zijn verschillende manieren om de machtswet van voornamen te laten zien, maar die hierboven lijkt me grafisch de mooiste. Voor vier landen/gewest (Vlaanderen, Nederland, Frankrijk, USA) die spreiden in het aantal jaarlijkse geboortes van 40.000 tot 2 miljoen, en voor vijf jaren die een eeuw omspannen. In elke figuur wordt voor jongens cumulatief (het … [Lees meer...] overOpgeteld en voorspeld
Natuurlijke selectie
Voornamendrift 103 Er is iets vreemds met unieke voornamen, het zijn er teveel. Althans, het zijn er meer dan je zou verwachten als je uitgaat van de machtswet van de voornamen. Die (Zipfiaanse) wet voorspelt hoeveel verschillende voornamen n(f) er zijn met een bepaalde frequentie f: n(f) = n(1)* f α. Hierin is n(1) het aantal namen dat precies één keer is gegeven, de … [Lees meer...] overNatuurlijke selectie
Wat zegt je naam over jou?
Wat zegt je naam over jou? Eigenlijk niet zo veel, maar des te meer over je ouders — aldus naamkundige en voornamenexpert Gerrit Bloothooft. We spraken hem over het verschil tussen traditionele en modenamen, over hoe belangrijk vernoeming nog is, over voornamen als middel om je te onderscheiden, en over hoe ouders vooral in de eigen kring de namen voor hun kinderen vinden. En … [Lees meer...] overWat zegt je naam over jou?
Familienamen, hoe spreek je ze uit: Van Poucke
Wie geïnteresseerd is in klassieke muziek heeft de familienaam zeker wel eens gehoord, die van broer en zus Van Poucke, hij pianist, zij celliste, en beiden niet de minsten. Hun naam is ook de moeite waard. Dat begint er al mee dat van de familienaam Van Poucke nog een tweede schrijfwijze bestaat, namelijk Van Poecke. Ze zijn in Nederland geen van beide frequent, sterker … [Lees meer...] overFamilienamen, hoe spreek je ze uit: Van Poucke
Populariteit voornamen nu vanaf het jaar 1790 op te zoeken
Meertens Instituut breidt Nederlandse Voornamenbank uit Persbericht Meertens Instituut Wie de populariteit van zijn voornaam vanaf 1790 wil weten, kan terecht bij de vernieuwde Nederlandse Voornamenbank. Het Meertens Instituut publiceert voornamen nu vanaf 1790 in de databank. Vóór de update bevatte de Nederlandse Voornamenbank reeds informatie over meer dan 440.000 … [Lees meer...] overPopulariteit voornamen nu vanaf het jaar 1790 op te zoeken
Na 1960 overal veel meer variatie in voornamen
Voornamendrift 102 De variatie in voornamen is de afgelopen 60 jaar flink toegenomen. Niet alleen in Nederland, maar ook in andere landen waarvoor lange tijdreeksen van de populariteit van voornamen beschikbaar zijn. Een goede manier om die variatie te laten zien is met het minimaal aantal verschillende voornamen waarmee 80% van de kinderen een naam krijgt. Daartoe worden de … [Lees meer...] overNa 1960 overal veel meer variatie in voornamen
Hoe Johannes uit Europa verdween
Voornamendrift 101 Waar Maria met Marie en Mary lang de traditionele topnaam voor vrouwen was, is voor mannen Johannes met Jan, Joannes, Jean, Johan en Hans de traditionele topnaam geweest in de zeven landen/gewesten waarvoor langjarig populariteitsgegevens bekend zijn. Maar meer dan Maria heeft Johannes als topnaam al vroeg concurrenten gehad, die het soms ook wonnen. Dat … [Lees meer...] overHoe Johannes uit Europa verdween
De naamkunde verdient een huis
Voornamendrift 100 De naamkunde is dakloos. Het valt in Nederland niet te studeren, er is geen hoogleraar naamkunde en geen eigen Nederlands tijdschrift meer, geen instituut verleent onderdak. Dat is raar. Want zonder taal geen mens, en geen taal zonder namen. Met een naam geven we iemand, een plek, een gebouw, een product een identiteit. Zonder naam zou ik niet … [Lees meer...] overDe naamkunde verdient een huis
21 oktober 2022: Naamkundedag
We zijn blij dat het weer mogelijk is om naamkundigen in Nederland en Vlaanderen uit te nodigen om elkaar te ontmoeten, en lezingen bij te wonen die de veelzijdigheid van de naamkunde weerspiegelen. Wees van harte welkom op het Meertens Instituut in Amsterdam. Datum: vrijdagmiddag 21 oktober 2022Locatie: Meertens Instituut, NIAS zolder: Korte Spinhuissteeg 3, 1012 … [Lees meer...] over21 oktober 2022: Naamkundedag
Antal
Op 1 september 2022 vertrekt Antal van den Bosch als directeur van het Meertens Instituut. De laatste dagen van de maand nemen enkele (oud-)medewerkers van het instituut afscheid. Voornamendrift 99 bij het afscheid van Antal van den Bosch als directeur van het Meertens Instituut De voornaam Antal kom je niet zo vaak tegen in Nederland. Het is de Hongaarse variant van … [Lees meer...] overAntal
De teloorgang van Maria
Voornamendrift 98 Aan populaire voornamen werd vroeger geen aandacht besteed. Ze waren er gewoon: Johannes, Cornelis, Hendrik, Maria, Anna en Johanna. 20 mannennamen en 20 vrouwennamen waren genoeg voor de helft van de bevolking en daar veranderde heel lang weinig aan. Pas in 1990 moesten Maria en Johannes hun toppositie in Nederland opgeven. En toen werden lijstjes met … [Lees meer...] overDe teloorgang van Maria
Anagramcomplexiteit van namen
Voornamendrift 97 Het is moeilijker om te zien dat de familienamen Gietermans en Meestringa een anagram vormen, dan de familienamen Zwieserijn en Swiezerijn. Dat komt omdat in de eerste twee namen bijna alle letters een andere plaats hebben gekregen, terwijl in de laatste namen alleen de z en de s omgewisseld zijn. Ik zou graag een getal hebben dat aangeeft hoeveel er … [Lees meer...] overAnagramcomplexiteit van namen
Van Sem Mes tot Martine Rietman
Voornamendrift 96 Mij werd gevraagd door Wouter van der Land of er in Nederland mensen zijn van wie de voornaam een anagram is van de achternaam. In Amerika staan bijvoorbeeld Gary Gray en Edna Dean in de jaren tachtig veelvuldig in het telefoonboek. Ik kan daar inderdaad onderzoek naar doen, waarbij ik me uit privacy overwegingen moet beperken tot het noemen van namen die … [Lees meer...] overVan Sem Mes tot Martine Rietman
Familienaamanagrammen en -palindromen
Je kunt de letters van een familienaam husselen en dan komt er soms een andere familienaam tevoorschijn (anagram). Ik deed dat voor de 82.218 familienamen met Nederlandse oorsprong, die ook uit 19e eeuw bekend zijn. Het is een beetje flauw maar dan is Droogleever Fortuijn met Fortuijn Droogleever met 19 letters het langste anagram. Gewoon een omwisseling van een dubbele … [Lees meer...] overFamilienaamanagrammen en -palindromen
23 juni 2022: Presentatie twee naamkundige werken, Gent
De Koninklijke Commissie voor Toponymie en Dialectologie (KCTD) in samenwerking met de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal en Letteren (KANTL) nodigen u uit voor de presentatie van: De Vlaamse Gemeentenamen – Verklarend Woordenboek (DVG)(Frans Debrabandere e.a., 2de editie). Uitgeverij Peeters, Leuven (53€)Antroponymie van Noordwest-Europa tot de twaalfde eeuwDeel I: … [Lees meer...] over23 juni 2022: Presentatie twee naamkundige werken, Gent
Voornaam anagrammen en palindromen
Voornamendrift 95 Als je de letters van een voornaam husselt dan kan er een andere naam uitkomen. Vlaamse ouders deden dat voor hun 12 kinderen met de letters A, L, E en X en kwamen tot Alex, Axel, Xela, Lexa, Xael, Xeal, Exla, Leax, Xale, Elax, Alxe en Laex. De ambtenaar van de burgerlijke stand had er geen moeite mee. Voor Nederland zouden buiten Alex, Axel, Lexa, Xela en … [Lees meer...] overVoornaam anagrammen en palindromen
Zeer Vlaamse mannennamen
Voornamendrift 94 Na zeer Vlaamse vrouwennamen bekijk ik zeer Vlaamse mannennamen die wel in Vlaanderen maar (bijna) niet in Nederland en Frankrijk zijn of worden gegeven. Er is weer veel opmerkelijks te zien. 1900-1930 Heel opvallend zijn in deze periode de op de uitspraak geïnspireerde lange klinkers in het naameinde van een verkorte voornaam: Eugeen, Kamiel, Jaak, … [Lees meer...] overZeer Vlaamse mannennamen
Zeer Vlaamse vrouwennamen
Voornamendrift 93 Ik besprak eerder de top-20 van voornamen in Vlaanderen per decade vanaf 1900. Daar zaten veel namen bij die in Nederland ook worden gegeven. Maar wat maakt een vrouwennaam herkenbaar Vlaams? Dan moet een naam wel in Vlaanderen maar niet in andere landen worden gegeven. Ik beperk dat hier tot Nederland of Frankrijk. Je kunt er meer talen bij betrekken maar … [Lees meer...] overZeer Vlaamse vrouwennamen
Koninklijke hypes in tijden van oorlog
Voornamendrift 92 Bewondering voor een persoon kan een reden zijn voor het kiezen van een voornaam voor je kind. En als die bewondering geassocieerd is met een bijzondere gebeurtenis en gedeeld wordt door velen, dan kan de voornaam een hype worden. Plotseling gaat de populariteit van die voornaam kortdurend door het dak. Tegenwoordig kan dat het doorbreken van een zanger of … [Lees meer...] overKoninklijke hypes in tijden van oorlog
Voornamen in Wallonië vanaf 1900
Voornamendrift 91 Algemeen zien we in de twintigste eeuw een afbouw van de traditionele voornamen en de opkomst van nieuwe modenamen. Dat is in Wallonië niet anders. In de bovenstaande top-20 lijsten van voornamen van mannen verdwijnen de topnamen uit 1900-09 geleidelijk, waarbij dat voor Pierre nog tot 1990 duurt, voor Jean tot 1970, voor Joseph, Georges, Marcel, René en … [Lees meer...] overVoornamen in Wallonië vanaf 1900
Voornamen in Vlaanderen vanaf 1900
Voornamendrift 90 Meer dan een eeuw aan maatschappelijke veranderingen en voorkeuren staan samengebald in de 10-jaarlijkse voornamenlijsten voor Vlaanderen vanaf 1900, hierboven voor mannen, verderop voor vrouwen. Het zijn lijstjes om je ogen over te laten dwalen om patronen te ontwaren. Ik geef wat persoonlijke observaties, Vlamingen zien wellicht meer. Waar ik me een … [Lees meer...] overVoornamen in Vlaanderen vanaf 1900
