Bedreigen en beloven De parlementaire democratie in Nederland heeft een nieuw dieptepunt bereikt: voor het eerst in decennia heeft een Kamerlid een ander Kamerlid in de nationale vergaderzaal persoonlijk bedreigd. Althans, een FvD-Kamerlid voegde de D66'er Sjoerd Sjoerdsma toe: "Uw tijd komt nog wel, want er komen tribunalen." Er zijn dan altijd slimmerds die opmerken … [Lees meer...] over“Uw tijd komt nog wel, want er komen tribunalen.”
Uitgelicht
Speciale aflevering Klokhuis over tweetaligheid
De meeste kinderen hebben één moedertaal. Sommige kinderen groeien op met meer dan één taal, bijvoorbeeld omdat hun moeder Nederlands is en hun vader Spaans. Of omdat er thuis Arabisch wordt gesproken en op school Nederlands. In Friesland krijgen veel kinderen zowel Fries als Nederlands met de paplepel ingegoten. Hoe is het om tweetalig te zijn? Wat zijn de voor- en nadelen van … [Lees meer...] overSpeciale aflevering Klokhuis over tweetaligheid
‘Sy drincken bloet; dat seit die jeeste’
WikiLeaks wekte al de schijn, dat ze kinderen bestelden net als bij de pizzalijnEen pedonetwerk wereldwijd, vraag niet hoeVia Hillary Clinton tot de Oranjes aan toeWelkom op het allerleipste festivalJe hebt geen kaartje nodig, want je bent er alDit is de val van de cabalWhere we go one, we go all Aldus rapt Lange Frans in het vorig jaar uitgebrachte nummer ‘Lockdown’. … [Lees meer...] over‘Sy drincken bloet; dat seit die jeeste’
Een polemiek? Maar met wie?
Dit is het vierde deel van de briefwisseling tussen dichter Evi Aarens en criticus Jeroen Dera over de hedendaagse Nederlandstalige poëzie. Aarens las Dera’s nieuwe boek Poëzie als alternatief (uitgeverij Wereldbibliotheek) en zocht contact. Inmiddels vindt Dera het tijd zich in het openbaar af te vragen met hij eigenlijk gedachten zit uit te wisselen. Beste … [Lees meer...] overEen polemiek? Maar met wie?
Etymologica: heuvel en andere hobbels
Het woord heuvel is voor ons heel normaal, maar als men de geschiedenis ervan bekijkt, dan stelt men vast, dat het toch een relatief jong woord is. Het komt weliswaar in het Oudnederlands van de tiende-eeuwse ‘Wachtendonckse Psalmen’ voor: Feita sulun uuerthun sconitha uuostinnon in mendisle huuela begurdida uuerthunt ‘De schoonheden van de woestijn zullen vet … [Lees meer...] overEtymologica: heuvel en andere hobbels
Praten met je schoonmoeder via een steen
Sinterklaas heeft eindelijk iets om in de schoen te doen van iedere scholier die taal boeiend vindt, maar wiskunde ook. Zo iemand tegen wie iedereen zegt dat zij dan natuurlijk iets met die wiskunde moet doen, en niet met die taal, want in die wiskunde, daar zitten de echte uitdagingen. Aan zo iemand wil Sinterklaas duidelijk maken dat juist in talen vaak een ingewikkelde … [Lees meer...] overPraten met je schoonmoeder via een steen
Een dikke bromvlieg in het late najaar
Benders essayeert maar wat Op 22 november 2012 ontving ik op mijn werkadres een mailtje van de mij totaal onbekende Martinus Benders: ‘Ik zie dat het uw taak is de literatuur bij te houden. Graag zou ik met u een afspraak maken om even te controleren of mijn boeken bij u in de kast staan. Laat maar even weten wanneer het u schikt.’ Als je op Google te vinden bent, krijg je … [Lees meer...] overEen dikke bromvlieg in het late najaar
Wat beteken Nederlands vir jou?
Wenners van die SAVN-kortfilmkompetisie Die Suid-Afrikaanse Vereniging vir Neerlandistiek (SAVN) het aan Suid-Afrikaanse studente die uitdaging gegee om ’n kortfilm waarin hulle verduidelik wat Nederlands vir hulle beteken. Ontmoet die filmmakers en die bestuur SAVN, kyk na die drie beste kortfilms wat ingeskryf is en vind uit wie die wenner van die groot prys is! Dié … [Lees meer...] overWat beteken Nederlands vir jou?
Koerbaghs Woorden van de duivel
Tot 19 december 2021 is in de “Embassy of the Free Mind” in Amsterdam, gevestigd op Keizersgracht 123, een tentoonstelling te zien getiteld “Adriaan Koerbagh (1633-1669), eerherstel voor een Dwarse Denker”. Koerbagh, een leerling van de bekende filosoof Baruch Spinoza, was van mening dat God niet buiten de wereld bestond, maar zich juist manifesteerde in de wereld. Hij legde … [Lees meer...] overKoerbaghs Woorden van de duivel
Hoe gaat het? Goed
Een interessante plaats waar neerlandici zich de laatste jaren nuttig maken is de spreekkamer. Dokters voeren gesprekken met patiënten die zeker voor die patiënten vreselijk belangrijk zijn: ze hebben beperkte tijd en in die tijd moeten ze informatie overdragen aan iemand die vreselijk belangrijk voor hen is – de behandelend arts. Het is daarom goed dat zulke gesprekken … [Lees meer...] overHoe gaat het? Goed
Leest spreekt – over politiek spelen
Het gebeurt niet elke dag dat letterkundige neerlandici een NWO-project toegekend krijgen. Eerder dit jaar voltrok dit halve mirakel zich, voor een project van Leidse en Amsterdamse collega’s dat zich afspeelt op het breukvlak van de literatuurwetenschap, politieke filosofie en mediastudies. Playing Politics: Media Platforms, Making Worlds is een ambitieus en … [Lees meer...] overLeest spreekt – over politiek spelen
Etymologica: dictee
Afgelopen zaterdag was het weer zover: een groot aantal mensen zweette (of zweetten) op het Groot Dictee der Nederlandse taal. Het dictee, geliefd bij sommigen en gevreesd of gehaat bij anderen, werd in 1990 geïntroduceerd door Philip Freriks, destijds correspondent voor de Volkskrant in Parijs. Freriks nam daarbij het Franse La Dictée als voorbeeld. Het woord dictee … [Lees meer...] overEtymologica: dictee
Het gezelschap van anarchisten, punks en wat zich er voorts zoal aan jeugdige chaoten aandient
Over ‘De plasserparadox’ van Nick J. Swarth Wat maakt één van de vele honderden boeken die jaarlijks verschijnen tot een schitterend boek, dat zich weet te onderscheiden? Allereerst, denk ik, de stijl: de stijl moet meeslepen, schitteren, onontkoombaar zijn; ten tweede wil je dat een roman (of ook poëziebundel) je iets openbaart over aspecten van de wereld waarin je leeft; … [Lees meer...] overHet gezelschap van anarchisten, punks en wat zich er voorts zoal aan jeugdige chaoten aandient
Kist en koffer
Voor Petra Broomans Behalve de man, die Louis Ferdinand Céline een briljante boef noemde, heb ik nooit een wonderlijker kerel gekend dan J.A. Sandfort. Sandfort, die je in een hoekje van de zuinig verwarmde Openbare Leeszaal in Hilversum kon zien zitten met zijn vuile schoenen en oude overjas. Sandfort, die van de steun moest leven op gevulde koeken van vijftig cent het … [Lees meer...] overKist en koffer
Het Nieuwe Spelalfabet
Voornamendrift 83 Met de komst van de telefoon en een niet altijd goede verbinding werd begin vorige eeuw het spelalfabet geïntroduceerd. Een letter wordt daarin verduidelijkt met de beginletter van een woord. En als de beginletter zelf niet goed wordt verstaan dan is die meestal nog wel te reconstrueren uit de rest van het woord. Omdat mijn postcode eindigt op PE … [Lees meer...] overHet Nieuwe Spelalfabet
De lyriek van de glimp, die wijs ik af
Vanaf vandaag publiceert Neerlandistiek een briefwisseling tussen dichter Evi Aarens en criticus Jeroen Dera over de hedendaagse Nederlandstalige poëzie. Aarens las Dera's nieuwe boek Poëzie als alternatief (uitgeverij Wereldbibliotheek) en zocht contact. Geachte Jeroen Dera, Wij hebben elkaar nooit ontmoet. Maar een week of wat geleden heb ik u een bericht gestuurd met … [Lees meer...] overDe lyriek van de glimp, die wijs ik af
Gerard Reve: “Een onzichtbare hond heb ik thuis ook.”
Van juli tot en met december 1985 had Gerard Reve een aanstelling als gastschrijver bij de Faculteit der Letteren van de Universiteit van Leiden. De instelling van dit gastschrijverschap, het eerste in Nederland, was een initiatief van de hoogleraar moderne Nederlandse letterkunde, Ton Anbeek, en K.L. Poll, de voorzitter van de Vereniging voor Onderwijs, Kunst en Wetenschap. In … [Lees meer...] overGerard Reve: “Een onzichtbare hond heb ik thuis ook.”
Genderneutrale voornaamwoorden? Die gebruiken we allang
Genderneutrale voornaamwoorden zijn een hip concept, waarover inmiddels bijna iedereen wel iets heeft gezegd. Ook ik sprong schaamteloos op de bandwagon en schreef mijn bachelorscriptie over de vraag in hoeverre genderneutrale voornaamwoorden daadwerkelijk als genderneutraal worden opgevat. Tijdens het grasduinen in de literatuur, op jacht naar interessante informatie, leerde … [Lees meer...] overGenderneutrale voornaamwoorden? Die gebruiken we allang
Etymologica: de klanknabootsingen haaibaai, hoempa en hum
Het aantal klanknabootsingen in het Nederlands is beperkt - er zijn dus slechts weinig woorden gevormd op grond van de klank die het genoemde produceert. Koekoek is ongetwijfeld het bekendste voorbeeld hiervan. Maar er zijn meer potientiële klanknabootsingen die minder bekend of herkenbaar zijn. Hieronder drie voorbeelden daarvan. haaibaai zelfstandig naamwoord ‘vinnige … [Lees meer...] overEtymologica: de klanknabootsingen haaibaai, hoempa en hum
Help het A. den Doolaard-museum in Noord-Macedonië
Ik bezoek sinds 2010 met grote regelmaat Ohrid in Noord-Macedonië. Ik was verrast en verbaasd om er een museum over een Nederlandse schrijver aan te treffen. Opgericht door een Macedoniër, Misho Juzmeski, die mij kennis liet maken met een Nederlandse schrijver, Ohrid en omgeving. Zelf heb ik op de middelbare school nooit iets gehoord over deze schrijver. Mijn vader, … [Lees meer...] overHelp het A. den Doolaard-museum in Noord-Macedonië
Rechten van Friestalige burgers minder goed beschermd dan gedacht
De wettelijke bescherming van de Friese taal is grotendeels geregeld in de Wet Gebruik Friese taal. Dat is althans de bedoeling. Met die wet zijn een paar vreemde dingen aan de hand. Wie goed leest, ontdekt dat die wet het Fries onbedoeld juist achterstelt bij andere talen. Volgens twee belangrijke rechtsstatelijke principes mogen burgers alles doen wat niet door een wet … [Lees meer...] overRechten van Friestalige burgers minder goed beschermd dan gedacht
Va of moe, hoe spreek jij je ouders toe?
In de kleuterklas had ik een vriendje dat zijn vader geen ‘papa’ noemde, maar hem aansprak met zijn voornaam. Ik vond dat maar vreemd, want ik kende niemand die dat deed. Was zijn vader soms niet zijn biologische vader? Dat was hij wel! Kennelijk sprak niet iedereen zijn ouders hetzelfde aan. Vader en moeder Hoe kinderen hun ouders noemen, verschilt niet alleen binnen, … [Lees meer...] overVa of moe, hoe spreek jij je ouders toe?
…waarin geen mus van het dak valt…
Soms wordt het werk van een schrijver opgehangen aan één citaat, als ware het een slogan. En een enkele maal is het een citaat waarin de schrijver zegt aan welke eisen literatuur moet voldoen. Het gebeurde Willem Kloos met zijn ‘poëzie is de allerindividueelste expressie van de allerindividueelste emotie’ en het overkwam ook Willem Frederik Hermans met de diens mussen-definitie … [Lees meer...] over…waarin geen mus van het dak valt…
Etymologica: de vele gedaanten van ‘lijk’
Wat hebben lijk, gelijk, -lijk, (ge)lijken, liken, lichaam, litteken, likdoorn, zulk, elk en welk gemeen? Op het eerste gezicht alleen de letter l, maar er is meer: al deze woorden bevatten één en dezelfde woordstam. In dit artikel vertel hoe ik de bonte woordfamilie daaruit is ontstaan. Aan de basis van alle genoemde woorden ligt de Proto-Indo-Europese woordstam *leig-. … [Lees meer...] overEtymologica: de vele gedaanten van ‘lijk’
Romananalyse: een basisvaardigheid van iedere neerlandicus
Het nieuwe nummer van Internationale Neerlandistiek is een door Mathijs Sanders en Sandra van Voorst samengesteld themanummer over romananalyse. Alle bijdragen zijn open access hier na te lezen.. Hieronder staat de inleiding die Sanders en Van Voorst schreven. Weinigen zullen betwisten dat de analyse en interpretatie van literaire teksten behoort tot de basisvaardigheden van … [Lees meer...] overRomananalyse: een basisvaardigheid van iedere neerlandicus
