De Bilderdijkkamer in het Academiegebouw van Universiteit Leiden is nu geheel online te bezoeken. Op het platform Things That Talk is zowel de vaste opstelling van de Bilderdijkkamer als een selectie uit de collectie Bilderdijkiana te bekijken. De collectie is niet alleen te zien, maar ook te horen. Luister naar gedichten en brieven van Bilderdijk, voorgedragen door … [Lees meer...] overBilderdijkkamer en -collectie online te bezoeken
Uitgelicht
Serieus geld
Op de website van het Dagblad van het Noorden las ik zondag de volgende kop: Eline (14) uit Sleen fietst rond met ijscokar en verdient serieus geld. "Ik moest na de eerste dag alweer nieuw ijs bestellen" Uit de context kon ik wel opmaken dat serieus geld zoiets betekende als 'veel geld', maar ik kende deze verbinding niet. Dat ik iets niet ken, betekent natuurlijk niet … [Lees meer...] overSerieus geld
Taalverwarring
Onbegrip begrepen: 40 taalfilosofische gesprekken over communicatie (deel 1) – Taal is eigenlijk helemaal niet zo geschikt voor communicatie, vind ik.– Hoe bedoel je?– Nou, al dat onbegrip, al die miscommunicatie? Neem nou de overheid met die moeilijke teksten of ziekenhuizen met hun patiëntenvoorlichting.– O, die overbekende voorbeelden. Als je informatie niet afstemt op … [Lees meer...] overTaalverwarring
Herman Gorter, Toen bliezen de poortwachters op gouden horens
Over zijn bundel Verzen (1890) schreef Herman Gorter: 'Ik wilde het helste licht uit de taal slaan'. Zoals in dit gedicht, dat niet toevallig handelt over een zonsopgang: de zon rijst geleidelijk over de bomen, kleurt de wolken wit en de hemel blauw, verjaagt de koude, jaagt de wolken uiteen en heerst over de wereld als een lachende, dartele koningin. … [Lees meer...] overHerman Gorter, Toen bliezen de poortwachters op gouden horens
De monsterlijke werkwoordspelling – wat kan ervoor in de plaats komen?
In “Kijk, de kleren van de keizer” vraagt Dominiek Sandra aandacht voor het werkwoordspellingsprobleem. Hij stelt dat de spelling onmogelijk goed kan gaan, omdat het systeem botst met de strategieën die de speller hanteert, iets wat al sinds het proefschrift van Gerard Verhoeven (1985) bekend is (hier de samenvatting van dit proefschrift). Talloze vervolgstudies hebben … [Lees meer...] overDe monsterlijke werkwoordspelling – wat kan ervoor in de plaats komen?
Minneliederen van Henric van Veldeke
Geschiedenis van het Nederlands in 100 literaire werken (6) De eerste Nederlandstalige dichter die we bij naam kennen is Heinric van Veldeke, ergens rond het midden van de twaalfde eeuw geboren in Hasselt in Belgisch-Limburg of eigenlijk een gehucht in de buurt van Hasselt dat (dus) Veldeke heette. Het is eigenlijk een beetje zonderling om hem Nederlandstalig te noemen. Je … [Lees meer...] overMinneliederen van Henric van Veldeke
De zachtekrachtenleesknokploeg
Volgens de statistieken wordt er in Nederland steeds minder gelezen. Foutloos schrijven onder kansarme jongeren is een zeldzaamheid. Is dat erg? Laten we er eens met een economische blik naar kijken. Want zodra het over geld gaat, zitten onze politieke besluitnemers rechtop. In november 2019 ontving Bol.com een rekening van ruim € 750.000. Per e-mail verzonden door … [Lees meer...] overDe zachtekrachtenleesknokploeg
Andere vragen over Maarten van Rossem
Een alternatief vwo-eindexamen Nederlands 2021 - Teksten bij het examen- Vragen bij het oorspronkelijke examen- Correctievoorschrift bij het oorspronkelijke examen- Onze alternatieve vragen en antwoorden Het centraal eindexamen Nederlands vwo wordt de komende jaren herzien omdat het in zijn huidige vorm al geruime tijd kritiek oogst. Die kritiek betreft onder andere de … [Lees meer...] overAndere vragen over Maarten van Rossem
Guido Gezelle, Abeelen
'Rijmsnoer om en om het jaar' uit 1897 is de laatste bundel die Gezelle zelf samenstelde. Hij bracht er een omvangrijke lyrische productie in onder van drie warendichterschap in een cyclus geordend naar de maanden van het jaar. Het gedicht 'Abeelen' in de afdeling 'Lentemaand' (maart) vertolkt fijnongeloof, spijt en verontwaardiging wanneer hij vaststelt dat langs een zandweg … [Lees meer...] overGuido Gezelle, Abeelen
Top 40 van de Gouden Eeuw – 2a: Wilhelmus
Om opnames en uitgave van de Top 40 mogelijk te maken, zijn wij een crowdfundingsactie gestart: steunleiden.nl/project/top-40-van-de-gouden-eeuw .Doneer nu en ontvang de cd en/of het liedboek als beloning! Wilhelmus Oorspronkelijk is het Wilhelmus gedicht op een vlot lopende melodie, waar meer pit in zit dan we van het Nederlandse volkslied gewend zijn. In het … [Lees meer...] overTop 40 van de Gouden Eeuw – 2a: Wilhelmus
Taalkunde in het wiskunde-examen
Vanmiddag vindt het centraal examen Nederlands voor vwo plaats, en we weten allemaal wat de kans is dat daarin een taalkundig artikel aan bod komt: 1 – 0.9999... Gelukkig was er eerder deze week al het eindexamen Wiskunde A, want daarin ging het wél over taal. Althans, één van de vragen verwees naar een onderzoek uit 2013 over het gebruik van ronde getallen door links- en … [Lees meer...] overTaalkunde in het wiskunde-examen
‘Nu hoert! Now hear! (As they say in the Low Countries.)’
De sluwe Reinaert de Vos heeft al eeuwenlang een plek in ons collectieve geheugen. Verhalen over zijn vossenstreken behoren tot de canon van het Middelnederlands. Ik leerde op de middelbare school dat rond 1250 een Vlaamse monnik genaamd Willem, die Madocke makede, het gedicht Van den vos Reinaerde schreef. We weten we nauwelijks iets van deze Willem, maar zijn tekst, die een … [Lees meer...] over‘Nu hoert! Now hear! (As they say in the Low Countries.)’
Etymologica: een nieuwe verklaring voor ‘Vlaanderen’
Een bevredigende etymologie voor de streeknaam Vlaanderen is al sinds lang een desideratum in de naamkunde. Een van de problemen hierbij is het voorkomen van de twee verschillende nasalen n en m in Vlaanderen en Vlaming, terwijl we toch mogen veronderstellen dat beide vormen samenhangen. De oudste vermeldingen van Vlaanderen dateren uit het begin van de achtste eeuw en hebben … [Lees meer...] overEtymologica: een nieuwe verklaring voor ‘Vlaanderen’
3-10-17 juni 2021: online-collegereeks Literatuur in de praktijk
Afgelopen jaar luidde de leescoalitie de noodklok en riep het verenigd onderwijs- en cultuurveld op tot een leesoffensief: er wordt te weinig gelezen, zowel door jongeren als door de rest van Nederland en hier moet iets aan gebeuren. Als we mensen aan het lezen willen krijgen in het groeiende media-oerwoud van Netflix, Instagram en TikTok, moet literatuur op een creatieve … [Lees meer...] over3-10-17 juni 2021: online-collegereeks Literatuur in de praktijk
Etymologica: moe(de)rneuker
Voortaan is maandag op Neerlandistiek etymologiedag: iedere maandag zal een korter of langer etymologisch stuk verschijnen, alternerend geschreven door Hans Beelen, Roland de Bonth, Guus Kroonen, Peter Alexander Kerkhof, Arend Quak, Lauran Toorians, Michiel de Vaan en mijzelf. Andere auteurs zijn overigens van harte uitgenodigd om incidenteel of structureel bij te dragen. Stuur … [Lees meer...] overEtymologica: moe(de)rneuker
De noodzaak van het overbodige. Over KliFi van Adriaan van Dis
'Ook al zit niemand daarop te wachten. Literatuur als noodzaak van het overbodige.' In deze video bespreekt Jörgen de klimaatroman KliFi van Adriaan van Dis. Geen belerende klimaatwaarschuwing of pamflet, maar een 'fladderige parabel', een pleidooi voor het literaire experiment. Bronnen: Jan-Willem Anker, Waar blijft de Nederlandse klimaatroman, via: … [Lees meer...] overDe noodzaak van het overbodige. Over KliFi van Adriaan van Dis
Met betrekking tot de E-ANS
Tijdens mijn studie Nederlands kocht ik de eerste druk van de Algemene Nederlandse Spraakkunst uit 1984 (ANS1). Later vonden ook de twee delen van de tweede druk uit 1997 (ANS2) hun weg naar mijn boekenkast. De recent verschenen derde druk (ANS3) draag ik zelfs altijd bij me en sleep ik echt overal mee naartoe. Niet zo moeilijk, want deze volledig digitale versie heb … [Lees meer...] overMet betrekking tot de E-ANS
Ysengrimus
Geschiedenis van het Nederlands in 100 literaire werken (5) Een eeuw vóór Vanden Vos Reynaerde werd geschreven, verscheen rond 1148 in Gent de Ysengrimus, met verhalen in het Latijn over hoe de vos Reinaert de wolf Isengrim te slim af is. Deze vroege versie van het verhaal, geschreven door iemand die zich Magister Nivardus noemde, is vooral een satire op de corruptie van … [Lees meer...] overYsengrimus
Geoudehoer (zolang Gods zegen erop rust)
Over Willem Grossouw en Gerard Reve In de nieuwsbrief van Uitgeverij De Weideblik stond eerder dit voorjaar een boekje dat meteen mijn interesse wekte: Een klein wit pannenkoekje: over Willem Grossouw, de dames D en Gerard Reve door Gijsbert Dijker. Het werd aangekondigd voor Hemelvaart en lag inderdaad netjes daags ervoor, gisteren dus, in mijn brievenbus. Het verscheen … [Lees meer...] overGeoudehoer (zolang Gods zegen erop rust)
Woorden temmen in de klas: ‘Kutje’
Met de reeks 'woorden temmen' geef je in een handomdraai een nieuwe impuls aan je poëzieonderwijs. Ter gelegenheid van de tweede druk van 'Van kop tot teen met Charlotte Van den Broeck en Jeroen Dera' publiceert Neerlandistiek ervaringsverhalen van docenten die de reeks inzetten in hun klas. Vandaag: het verhaal van Wendela de Raat, docent Nederlands op het Leidsche Rijn … [Lees meer...] overWoorden temmen in de klas: ‘Kutje’
Die historie van Fortunatus borse : capittel [50] en slot
Een nieuwe historie van Fortunatus borse ende van sijnen wunschhoet, seer playsant om lesen ende leerende hoe een jonck geselle hem heusschelijck houden sal met woorden ende met wercken, by hooghe, by leeghe, onder vrienden ende onder vremde, binnen slants ende buyten slants, met reysen, met coopmanschappen doen, inden houwelijck ende in meer ander accidenten die den mensche … [Lees meer...] overDie historie van Fortunatus borse : capittel [50] en slot
Vautloos spellen
“Aan spelling wort veel te veel tijt en aandacht besteet. Nu even eerlik: heeft u begrepen wat hier staat? Ja, natuurlik heeft u dat, net zo goet als u de rest van dit stuk zult begrijpen, ondanks de vereenvaudigde spelling ervan”. Zo opende ik bijna 50 jaar geleden in Vrij Nederland mijn reactie op Harry Mulisch’ pamflet Soep lepelen met een vork, wat op zijn beurt een … [Lees meer...] overVautloos spellen
Beknot of gevallen?
Deel 1 Bestaat er een taal die meer synoniemen dan het Nederlands heeft voor debatten die even plots oplaaien als dat ze gaan liggen en aldus, onterecht, energieverspilling lijken? Ik noem: heisa, gedoe, reuring, omhaal, kabaal, consternatie, geharrewar, bombarie, tamtam, drukte, stampei, trammelant, stennis, gesodemieter, ophef, tumult, deining, soesa. Zeker op het … [Lees meer...] overBeknot of gevallen?
Egmondse Willeram
Geschiedenis van het Nederlands in 100 literaire werken (4) De oudste Nederlandse tekst die overgeleverd is in de oorspronkelijke hand van degene die zelf verantwoordelijk was voor de tekst, in dit geval: de vertaler, heet de Egmondse Willeram. Het kreeg die naam omdat het mogelijk geproduceerd is in de Abdij van Egmond. Er is nog een naam: de Leidse Willeram, omdat het … [Lees meer...] overEgmondse Willeram
De kracht van herhaling
Lieke Marsman voor de klas (5) De driestemmige herdenking die Lieke Marsman schreef voor opvoering 'na de Dam' gisterenavond leent zich bij uitstek voor bespreking in de klas. Als het twee minuten zogenaamd stil is, is het een enorm geroezemoes in heel veel hoofden. Dat geroezemoes noteerde Lieke Marsman, en allerlei toneelgroepen in heel Nederland voerden het uit. Ik … [Lees meer...] overDe kracht van herhaling
