Door Viorica Van der RoestHooikoorts: het lijkt wel of tegenwoordig bijna iedereen er last van heeft. Het journaal op Nederland 1 had er op donderdag 20 juni zelfs een uitgebreid item over. Zou het dan een progressief verschijnsel zijn, of is het toch van alle tijden? Hooikoortsblijkt in ieder geval als woord nog niet zo oud. In het ONW, MNW en VMNW is het niet … [Lees meer...] overAllergoloog
etymologie
Column 93: een ondergeschoven kindje
Door Willem Kuiper Naarmate een mens ouder wordt, gaat hij of zij zich storen aan het taalgebruik van anderen, en dan met name aan dat van jongeren. Vermoed dat dit al sinds Adam en Eva het geval is. Ik vorm hierop geen uitzondering, maar probeer mild in mijn ergernis te zijn. Dus als ik op Radio 1 een vraaggesprek beluister, waarin de gast m/v elk antwoord op elke vraag … [Lees meer...] overColumn 93: een ondergeschoven kindje
KLOPT!
Door Jan Stroop Als je mag afgaan op ’t Corpus Gesproken Nederlands (CGN) komt de uitdrukking dat klopt (of kortweg: klopt) in de spreektaal gemiddeld ongeveer twee keer per uur voor. Dat klopt scoort in ’t CGN 1671 keer, dat wil zeggen 311 keer in ’t Vlaamse deel, 1360 in ’t Nederlandse. De totale omvang van ’t CGN is ongeveer 900 uur, vandaar ‘ongeveer twee keer per uur’. … [Lees meer...] overKLOPT!
Engels klonk niet wetenschappelijk genoeg
Ik twitterde een paar dagen geleden dat empathie een vertaling is van Einfühlungsvermögen. Mijn bronnen waren de Engelstalige Wikipedia en Wiktionary. Daar wordt toegelicht dat het woord in 1909 is bedacht door de Britse psycholoog Edward Titchener (zie foto). Meerdere mensen reageerden daar verbaasd op. ‘Ik zie daar nauwelijks een vertaling in’, schreef @stichtingNederl, en … [Lees meer...] overEngels klonk niet wetenschappelijk genoeg
Penantie
Door Marc van OostendorpIn het nieuwe nummer van Nederlandse Taalkunde staat een artikel van de Utrechtse taalkundige Wim Zonneveld over 'de vroegste geschiedenis van voetbalvocabulair in het Nederlands'. Van alles en nog wat wordt in het artikel belicht: dat goal in de concrete betekenis – de palen waartussen de bal moet worden geschoten – al vrij snel wordt … [Lees meer...] overPenantie
De t in stroop
Door Marc van Oostendorp Waar komt de [t] in het Nederlandse woord stroop vandaan? Dat vroeg een Amerikaanse taalkundige me onlangs, en ik wist het niet. In de Etymologiebank had hij zelf al het volgende gevonden: "siroop via seroop in sroop [1657; WNT]"Inderdaad blijkt sroop in deel XIV van het Woordenboek der Nederlandsche Taal te staan. Het is het laatste woord van dat … [Lees meer...] overDe t in stroop
Nog een paar woorden uit het Huizer dialect
door Viorica Van der Roest Toen eind jaren vijftig Henk Rebel, alias Haindruk van ’t Noorderainde, op de radio een tekst in het Huizer dialect had voorgedragen, was het commentaar van mijn overgrootmoeder tegen mijn vader: ‘Dat was nijt goeëd. Hij had ’t over een skutteltje, mar ’t most een téëltjen wezen’. Het gevolg van een generatieverschil. Mijn overgrootmoeder was … [Lees meer...] overNog een paar woorden uit het Huizer dialect
Dubben
Bij het doorzoeken van de Statenbijbel naar het gebruik van als en/of dan kwam ik opeens deze zin tegen: “Als radeloose, die met gedurich dencken, ende dubben, den tijt vast slijten, ende niet sekers besluyten, nochte tot de sake en doen (Statenbijbel, Genesis XLII 1637). Een mooie vondst want dit citaat ontbreekt in het Woordenboek der Nederlandsche taal (WNT). Maar … [Lees meer...] overDubben
Nicoline van der Sijs hoogleraar Historische taalkunde van het Nederlands in de digitale wereld aan de Radboud Universiteit Nijmegen
Prof. dr. Nicoline van der Sijs (1955) is met ingang van 1 januari 2013 benoemd tot hoogleraar Historische taalkunde van het Nederlands in de digitale wereld aan de Radboud Universiteit Nijmegen. De leerstoel past in het onderzoeksprofiel van de Faculteit der Letteren op het gebied van e-humanities: onderzoek, ontwikkeling en gebruik van digitale technieken in de … [Lees meer...] overNicoline van der Sijs hoogleraar Historische taalkunde van het Nederlands in de digitale wereld aan de Radboud Universiteit Nijmegen
Verwantschapstermen in het Huizer dialect
door Viorica Van der Roest Vorige week vertelde ik over dieren- en plantennamen in het Huizer dialect. Een andere interessante categorie woorden uit dit dialect wordt gevormd door de verwantschapstermen en de woorden voor man en vrouw. Een getrouwde man is in Huizen een ‘taatje’, en een getrouwde vrouw een ‘nenne’. Een tante is een ‘meutjen’ (maar een oom gewoon ‘oom’), een … [Lees meer...] overVerwantschapstermen in het Huizer dialect
Dieren- en plantennamen in het Huizer dialect
Door Viorica Van der Roest Huizen zoe as ’t nooit meer wurdt. Deze melancholieke titel van een boekje uit 1981 over het Noordhollandse Huizen geeft aardig weer hoe veel oudere Huizers zich tegenwoordig over hun dorp voelen. Huizen had altijd een geïsoleerde positie in het Gooi, maar sinds halverwege de twintigste eeuw is het dorp volgestroomd met ‘buitenlui’ en is de Huizer … [Lees meer...] overDieren- en plantennamen in het Huizer dialect
Lik op stuk
"Net als voorgaande jaren zal er ook tijdens de komende jaarwisseling hard worden opgetreden tegen veroorzakers van ongeregeldheden. Zoveel mogelijk wordt lik-op-stuk-beleid toegepast." Aldus een persbericht van het Openbaar Ministerie van 21 december. De personen die 't betreft weten natuurlijk dondersgoed wat dat lik-op-stuk-beleid inhoudt: (super)snelrechtzittingen … [Lees meer...] overLik op stuk
Uitgeluld in onze kuttaal
Nederlands doceren in Jeruzalem, dat is ook niet makkelijk. Mieke Daniëls-Waterman schrijft erover in een stukje op de website van de Internationale Vereniging voor Neerlandistiek.Wat is het probleem? Daniëls wordt af en toe 'beschroomd' van het taalgebruik van Nederlandse auteurs. Die gebruiken namelijk zinnen als "Pas toen de tong was uitgeluld en als een slap blaadje … [Lees meer...] overUitgeluld in onze kuttaal
Taal als kleurplaat
Dat onze taal een mengeling is van woorden uit alle tijden, dat kun je laten zien met kleuren. Neem bijvoorbeeld de eerste zin uit de Max Havelaar: Ik ben makelaar in koffi, en woon op de Lauriergracht, N° 37. Het is myn gewoonte niet, romans te schryven, of zulke dingen, en het heeft dan ook lang geduurd, voor ik er toe overging een paar riem papier extra te bestellen, en het … [Lees meer...] overTaal als kleurplaat
Ga toch fietsen
Door Jan Stroop Of het Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde een "peer-reviewed journal" is, weet ik niet. Er wordt in elk geval wel beoordeeld. Ik doe daar zelf namelijk ook af en toe aan mee. Maar soms lijken de beoordelaars van het TNTL de deskundigheid te missen om het tijdschrift voor uitglijders te behoeden. Die gedachte kwam bij me op toen ik in 't laatste … [Lees meer...] overGa toch fietsen