Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

fonologie

Het geluid van een Bayesiaanse machine

door 8 Reacties

Door Marc van Oostendorp Het fijnste van onderzoeker zijn is dat je af en toe overtuigd raakt: eerst wist je zeker dat het zus zat, en dan merk je ineens dat je begrijpt dat het toch echt zo is. Vooral de onderzoeker op rijpere leeftijd, zoals ik, kan dat af en toe overkomen. In eerste instantie zag ik bijvoorbeeld weinig in het nieuwe artikel The Message Shapes Phonology, … [Lees meer...] overHet geluid van een Bayesiaanse machine

Het verschil tussen de regel en de uitzonderingen

door Reageer

Door Marc van Oostendorp Wat is het toch fijn als de ene held de andere in het zonnetje zet. Dat gebeurt voor mij in het nieuwste nummer van het Journal of Sociolinguistics: Paul Kiparsky bejubelt William Labov <hier €>. Op mijn lijstje van favoriete taalkundigen staan deze twee heren heel hoog. Allebei hebben ze van alles en nog wat gedaan: Kiparsky schreef onder … [Lees meer...] overHet verschil tussen de regel en de uitzonderingen

Twee opmerkelijke klankverschijnselen in de eerste helft van de zestiende eeuw: een signalement.

door 5 Reacties

Door Renaat Gaspar Het relaas dat Jan Govertsz opgesteld heeft van zijn reis die hij in 1525 naar Palestina heeft gemaakt, en waarvan medio 2016 een eerste, geannoteerde uitgave in de Digitale Bibliotheek van de Nederlandse Letteren is opgenomen, bevat naast veel cultuurhistorische bijzonderheden tevens een tweetal merkwaardigheden die ook de uitsluitend taalkundig … [Lees meer...] overTwee opmerkelijke klankverschijnselen in de eerste helft van de zestiende eeuw: een signalement.

Illuster

door 10 Reacties

Door Marc van Oostendorp Er zijn zaken die je eenvoudigweg niet weet. Hoe je het woord illuster uitspreekt, of illustrator. Ik ben fonoloog, en daarmee een van hooguit twintig mensen die iedere dag nadenken over klanken. Maar of ik de u in die woorden nu zeg als de u in put of die in duwen? Ik bedoel nog niet eens hoe je dat zou 'moeten' uitspreken … [Lees meer...] overIlluster

Spelling als remmer van klankverandering?

door 10 Reacties

Door Maartje Lindhout In veel gebieden van het Nederlands gaat de z steeds meer als de s klinken en de v als de f. "Ik heb de son sien sakken in de see", is een stereotype uiting van een Amsterdammer. Het verschil tussen de s en z en tussen de f en de v is wel eens groter geweest. In het zuiden van het land is dat verschil nog het meest aanwezig. Daar vind je ook nog een … [Lees meer...] overSpelling als remmer van klankverandering?

Leve de fonologie

door Reageer

Door Marc van Oostendorp Ik was deze week in Manchester voor de Manchester Phonology Meeting. Omdat ik mijn laptop én mijn camera niet meegenomen had, vandaag geen zondagochtendminicollege, maar een filmpje dat ik helemaal met mijn telefoon gefilmd én gemonteerd heb en dat dus uitermate hip is. … [Lees meer...] overLeve de fonologie

Spookklinkers

door 5 Reacties

Door Marc van Oostendorp Gisteren mocht ik samen met mijn Italiaanse collega Edoardo Cavirani de wereldberoemde Manchester Phonology Meeting openen met een lezing over spookklinkers. Je hebt zulke klinkers – je hoort ze niet, maar ze geven allerlei signalen af dat ze er wel degelijk zijn – in allerlei talen en Edoardo en ik zijn bezig daar een theorie over te ontwikkelen. … [Lees meer...] overSpookklinkers

Leren lezen? Let op de details!

door Reageer

Door Marc van Oostendorp Taal is een van de weinige zaken die bij veel mensen via twee totaal verschillende zintuigen kan binnenkomen: via de oren of de ogen. Dat is het verschil tussen gesproken en geschreven taal. Als volwassene ben je er zo aan gewend, dat je er meestal niet bij stil staat hoe bijzonder dat is. Ergens in je hoofd zit het woord vlinder opgeslagen, en zowel … [Lees meer...] overLeren lezen? Let op de details!

Drie dagen in het teken van de r-klank

door Reageer

Internationale workshop op de Fryske Akademy  Hoe komt het dat kinderen het langst doen over het leren van de r-klank? Hoe is het mogelijk dat de r, anders dan andere klanken, op meer dan twintig manieren kan worden uitgesproken? En waarom verandert de r zo vaak, in zoveel talen in de wereld, en is het onderscheid tussen de r en de l voor Chinezen en Japanners zo moeilijk? … [Lees meer...] overDrie dagen in het teken van de r-klank

Regels voor de Gooise r

door Reageer

Door Marc van Oostendorp Vroeger kon je misschien nog wel beweren dat mensen die een Gooise r gebruikten, meelopers waren, maar inmiddels zijn er generaties van moedertaalsprekers die niet anders kunnen. Al van jongsaf aan maken ze de r op een bepaalde manier die de Gooise r wordt genoemd, of Kinderen-voor-Kinderen-r omdat de klank veel mensen bij de eerste afleveringen van … [Lees meer...] overRegels voor de Gooise r

Kartoliek

door 7 Reacties

Door Marc van OostendorpKartoliekIllustratie: M. van OostendorpIneens bedacht ik dat sommige leden van mijn familie kartoliek zeiden in plaats van katholiek. Waar komt die r vandaan? Navraag op Twitter leerde dat er ook andere mensen zijn die het kennen, zij het niet veel. Die mensen komen allemaal uit Zuid-Holland, net als mijn familie, dus het is een … [Lees meer...] overKartoliek

De Turks-Marokkaanse z

door 3 Reacties

Door Marc van OostendorpDankzij het werk van Linda van Meel, die op 15 maart in Nijmegen promoveert, weten we nu alweer wat meer over de Marokkaanse z. Bijvoorbeeld dat hij net zo goed door Turken wordt gebruikt.Van Meel was promovenda in een groter project over het ontstaan van zogenoemde etnolecten – variëteiten van een taal die gebruikt worden door moedertaalsprekers … [Lees meer...] overDe Turks-Marokkaanse z

Verscherping

door 4 Reacties

Door Marc van OostendorpIk ontdekte dat ik wetenschapper wilde worden toen ik als vijftienjarige op vakantie was in Frankrijk en we een rondleiding kregen door een oude boerderij. Onze gids wist over ieder ogenschijnlijk nietig detail – de lamp die daar hing, een scheur in een balk, een vreemd patroon in de deurmat – zo uitgebreid en enthousiast te vertellen dat ik dacht: dat … [Lees meer...] overVerscherping

De vergissing van Saussure?

door 18 Reacties

Door Marc van Oostendorp Dit jaar precies een eeuw geleden verscheen een van de invloedrijkste boeken uit de geschiedenis van de taalwetenschap: de Cours de linguistique générale (Cursus Algemene Taalwetenschap) van Ferdinand de Saussure (1857-1913). Het boek verscheen postuum en bevat uitgewerkte collegeaantekeningen van de beroemde taalwetenschapper die bekend was … [Lees meer...] overDe vergissing van Saussure?

Klank van het jaar 2015: de w

door 1 Reactie

Door Marc van OostendorpOei oei oei, wat was het spannend! Sommige deelnemers aan de Dag van de Fonetiek 2015 in Utrecht hielden het als het ware niet meer. Maar uiteindelijk kwam er wel degelijk een heuse winnaar uit de bus: de w wordt de klank van het jaar 2015!Dat is te danken aan de Amsterdamse hoogleraar Paul Boersma, die zijn key note aan de klank gewijd had en … [Lees meer...] overKlank van het jaar 2015: de w

Sleutel

door 3 Reacties

Door Marc van OostendorpIn mijn zondagochtendminicollege van vandaag bespreek ik de uitspraak van 'sleutel' in Nederlandse dialecten. Waarom zegt men zowel in het noordoosten als het zuidwesten 'sleudel'? En waarom zegt men in sommige gebieden 'slotel' en in andere 'sletel'? … [Lees meer...] overSleutel