Dat Nicoline van der Sijs behalve een heel productieve ook een heel creatieve taalkundige is, bewijst ze opnieuw met haar nieuwste boek, Daar is geen woord Frans bij. In dat boek, dat verschenen is bij gelegenheid van haar afscheid van het Instituut voor de Nederlandse Taal, behandelt Van der Sijs uitdrukkingen, spotnamen, formules e.d. waar taalnamen in voorkomen. De … [Lees meer...] overVan Kaussbaussen-Duits tot Griekse y
leenwoorden
Verschenen: Nicoline van der Sijs, ‘Daar is geen woord Frans bij’
Daar is geen woord Frans bij. Aan het eind van zijn Latijn zijn. Dat komt mij Spaans voor. Het Nederlands kent honderden uitdrukkingen waarin taalnamen voorkomen. In haar nieuwe boek onderzoekt Nicoline van der Sijs wat die uitdrukkingen voor beeld schetsen van andere talen. Het gebruik van vreemde talen leidt ook vaak tot spot. We zeggen dan bijvoorbeeld: iemand … [Lees meer...] overVerschenen: Nicoline van der Sijs, ‘Daar is geen woord Frans bij’
Invloed van het Engels op verschillende talen vergelijken met de Global Anglicism Database
In het Japans komen meer Engelse leenwoorden voor dan in het Nederlands. In het Nederlands worden die Engelse woorden vaker letterlijk vertaald dan in het Japans. Dit soort informatie is te vinden in de Global Anglicism Database (GLAD) die het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) nu openbaar heeft gemaakt. Meeting, inzoomen en selfie. Dat het Engels invloed heeft op het … [Lees meer...] overInvloed van het Engels op verschillende talen vergelijken met de Global Anglicism Database
Partje
Onlangs een groot probleem ontdekt: het woord partje is dubbelzinnig. Het begon met een tweet van de Italiaanse taalkundige Marianna Bolognesi: Al snel begonnen anderen zich ermee te bemoeien en ontdekten dat spicchio in het Italiaans, net als wedge in het Engels of partje in het Nederlands dubbelzinnig is: het verwijst zowel naar de 'natuurlijke' compartimenten van een … [Lees meer...] overPartje
Etymologica: de Engelse leenwoorden gentleman, humbug en hype
Dat het Nederlands de nodige Engelse leenwoorden heeft overgenomen, is voor iedereen duidelijk. Die woorden hebben soms een verrassende herkomst. gentleman zelfstandig naamwoord ‘wel opgevoed man’. Nieuwnederlands gentleman ‘beschaafd man; man van stand’ [1847; Kramers, Kunstwoordentolk], Ieder vriend des vaderlands, ieder gentleman van gezonde beoordelingskragt, besloot … [Lees meer...] overEtymologica: de Engelse leenwoorden gentleman, humbug en hype
Gifje
Interessante vraag, onlangs, op Twitter: waarom zeggen we eigenlijk een gifje tegen een bewegend plaatje? Het woord moet bijna wel verkleind worden: 'een gif' klinkt raar, ook als het plaatje groot is. … [Lees meer...] overGifje
Talen als magneten
Nogmaals Bellus Imago en knowing how De Brabantse fotoclub Bellus Imago verovert het internet! Na een melding op meldpunt taal (in het Latijn zou het bella imago zijn) schreef ik er maandag over en Jona Lendering van de Mainzer Beobachter dinsdag. Maar we zijn nog niet klaar, want onder Jona;'s stukje schreef iemand ('Jeroen'): Eens met de strekking, maar toch zie ik … [Lees meer...] overTalen als magneten
Ik jouisseer vreemde Franse woorden
Door Marten van der Meulen Onze taal stikt van de vreemde woorden. Schattingen over de aanwezigheid van woorden van niet-Oergermaanse origine in het lexicon van het Nederlands schommelen rond de 75%. Van veel van deze woorden weten we al lang niet meer dat het om importwoorden gaat. Wie weet nog dat kelder uit het Latijn komt, of bus uit het Engels? Andere importwoorden … [Lees meer...] overIk jouisseer vreemde Franse woorden
Leenwoorden uitspreken: je eigen keuze
Door Marc van Oostendorp Sommige taalonderwerpen lijkt iedereen interessant te vinden, behalve de taalkundige. Leenwoorden zijn daar een voorbeeld van: begin in een volle bus een gesprek over taal, en binnen de kortste keren worden leenwoorden daarin genoemd; maar heel veel taalwetenschappelijk onderzoek is er niet naar dat verschijnsel. Het boek Borrowing van de … [Lees meer...] overLeenwoorden uitspreken: je eigen keuze
‘The Dutch craze’ and strawberries in Tokugawa Japan
Door Christopher Joby The presence of Dutch merchants and physicians, inter alia, in Tokugawa Japan led to a range of consequences for the Japanese language, which could hardly have been foreseen when the first Dutch ship, De Liefde, ran aground on the coast of Usuki in Bungo Province (now Usuki City, Oita Prefecture) on the eastern coast of Kyushu in April 1600. One … [Lees meer...] over‘The Dutch craze’ and strawberries in Tokugawa Japan
Dutch loanwords in Northern Sulawesi
Door Christopher Joby Bahasa Indonesia (literally 'language of Indonesia') is a form of Malay used as a language of wider communication (LWC) in the Indonesian archipelago. Alongside this LWC, many other language varieties are spoken across the archipelago. The Dutch were more active in some parts of the archipelago than others and for longer, and so some of these varieties … [Lees meer...] overDutch loanwords in Northern Sulawesi
De taal van Wilders: Ok lijken en difficulteren
Door Marc van Oostendorp Over de taal van Geert Wilders heeft menigeen zich al gebogen, er is zelfs al jaren geleden een heel boek over verschenen, en toch blijft hij ons, zelfs nu het einde van zijn carrière in zicht lijkt, verbazen. Wat te denken, bijvoorbeeld, van deze recente tweet: Kamervoorzitter Arib leek gisteren ok toen ik haar sprak over Mohammedcartoon … [Lees meer...] overDe taal van Wilders: Ok lijken en difficulteren
Waarom woorden lenen?
Door Marc van Oostendorp Waarom lenen we woorden uit andere talen? Ik kende de literatuur niet over die vraag, ik wist eigenlijk alleen maar van populaire verklaringen zoals dat het allemaal aanstellerij is, en dat een leenwoord gebruiken betekent dat je je wereldser voordoet dan je eigenlijk bent. Maar er bestaan dus ook mensen die er uitgebreider over hebben nagedacht. In … [Lees meer...] overWaarom woorden lenen?
Duitse Anglicismendag
Door Marc van Oostendorp Toen motorfietsen nog motorfietsen waren en taalfouten nog met een krachtig FOEI werden begroet, kwam ik gemiddeld een dag per week naar de burelen van Onze Taal. Wat ik daar precies kwam doen, weet ik niet meer. Veel goeds zal het dus wel niet geweest zijn, maar ik keek altijd gefascineerd naar het werk dat alle mensen daar deden. Zelden zag men een … [Lees meer...] overDuitse Anglicismendag
In ligstoelen luiert het schuim van de naties
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (145) Het Nederlandse sonnet bestaat 452 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Kust van Guinee Zacht ruischt langs den scheepswand het schuim, Langs de kim vloeit aanhoudend geflikker. De kopra broeit in het ruim, De kaptein wordt hoe langer hoe dikker. De sterren beklimmen … [Lees meer...] overIn ligstoelen luiert het schuim van de naties
Football of voetbal: wanneer passen we leenwoorden aan?
Door Marten van der Meulen Het Nederlands stikt van de niet-Nederlandse woorden. Duits, Frans, Engels, Latijn: het houdt niet op. De laatste jaren lenen we vooral woorden uit het Engels. Dat vindt niet iedereen even leuk. Sommige mensen denken dat Engelse leenwoorden onze taal bedreigen (dat is gelukkig niet zo), andere mensen zijn bang voor de toenemende culturele invloed van … [Lees meer...] overFootball of voetbal: wanneer passen we leenwoorden aan?
Uitleenwoordenbank geeft inzicht in ons verleden
Het Nederlands heeft allerlei woorden uit andere talen overgenomen, maar andersom heeft het Nederlands ook woorden uitgeleend. De Uitleenwoordenbank van het Meertens Instituut bevat meer dan 18.000 ‘uitleenwoorden’. Met deze nieuwe applicatie kun je als bezoeker zelf woorden en woordvelden in kaart brengen, waardoor je op een snelle manier inzicht krijgt in de … [Lees meer...] overUitleenwoordenbank geeft inzicht in ons verleden
Gezocht: deelnemers onderzoek uitspraak Engelse leenwoorden
Voor een online onderzoek naar de uitspraak van Engelse leenwoorden door Nederlanders zijn we op zoek naar meer deelnemers.Het onderzoek, dat maximaal 15 minuten duurt, gaat met name over de vraag of een Engels leenwoord anders uitgesproken wordt in een Nederlandse of een Engelse zin. Om dit vast te stellen, wordt deelnemers gevraagd een paar zinnetjes op te nemen met de … [Lees meer...] overGezocht: deelnemers onderzoek uitspraak Engelse leenwoorden
De harde Hollandse g van Golf
"Toen Volkswagen in 1974 de Golf introduceerde," schreef iemand deze week op het Meldpunt Taal, "werd de naam nog uitgesproken met de g van het Duitse Gott of zoals de gelijknamige sport in het Engels wordt aangeduid. Bij mijn weten is dat vele jaren volgehouden. Nu heeft men het bij VW zelf over de Golf met die harde Hollandse g van 'ga toch weg!'. Hoezo … [Lees meer...] overDe harde Hollandse g van Golf
De doorbraak van niks
Door Marc van OostendorpIk schrok even op toen ik vanochtend het nieuwe nummer van Nederlandse Taalkunde las. Temidden van een interessante discussie over de vraag of zullen nu wel of niet een hulpwerkwoord van toekomstige tijd is, schrijft Ronny Boogaart ineens plompverloren:Maar V&B; doen iets anders. Voor hen heeft de toekomstlezing van zinnen met … [Lees meer...] overDe doorbraak van niks
Anglicisme van het jaar
De tijd van de verkiezingen van 'X-van-het-jaar' is alweer aangebroken. Aan die lijst kan nu een verkiezing Anglicisme van het Jaar worden toegevoegd. Zo'n verkiezing was er nog niet. Dat is niet zo gek: er wordt vaak heel negatief gedaan over Engelse leenwoorden. Ze worden weggezet als indringers, als nare woorden die eerlijke, calvinistische, hardwerkende Nederlandse woorden … [Lees meer...] overAnglicisme van het jaar
De geschiedenis van het woord ’tapen’
Door Marc van OostendorpNa afloop van de vergadering gisteren kwam er een vrouw naar me toe. "Mijn zoon zegt tapen," zei ze. Als mensen mij zien, beginnen ze ineens over taal te praten.Zeggen we niet allemaal weleens tapen? Dat werkwoord dat we uit het Engels lenen heeft inmiddels zelfs meerdere betekenissen. Iedere generatie heeft zijn nieuwe vorm van tapen.Voor veertigers … [Lees meer...] overDe geschiedenis van het woord ’tapen’
Oppoppen?
Ik erger me zelden tot nooit aan Engelse woorden in de Nederlandse taal; sterker nog, ze vallen me meestal niet eens echt op. Maar de laatste tijd kom ik in tijdschriften en kranten steeds vaker een eigenaardig woord tegen: oppoppen. Afgelopen zaterdag in Trouw weer, in de rubriek Wat doen we? (blz. 29 in de bijlage Tijd). Dit staat er: Ze poppen overal op: … [Lees meer...] overOppoppen?
Verdwijnend Engels: Plenty
Is het Engelse leenwoord op zijn retour? Sommige woorden bevinden zich inmiddels al zo lang in het Nederlands dat ze langzamerhand misschien uit de gratie raken. Ik denk dat plenty daar een voorbeeld van is, al kan ik het moeilijk bewijzen. 'Ik heb plenty redenen om dat te doen' – dat hoor ik mijn vader (een moderne 70er) nog wel zeggen – maar zeggen jongeren het ook nog? … [Lees meer...] overVerdwijnend Engels: Plenty
Ukelele
Heeft iemand zich al eens verdiept in de geschiedenis van het woord ukelele? Waarom schrijven wij dat woord in het Nederlands bijvoorbeeld met drie e's, terwijl men het overal elders als ukulele schrijft, met twee u's en twee e's (in het Hawaiaans betekent uku 'vlo' en lele 'springend')? En waarom wij het uitspreken op zijn quasi-Engels, namelijk als [juːkəlɪli] in plaats van … [Lees meer...] overUkelele
