Toen wij twee weken geleden in de Volkskrant en de Nederlandse Boekengids betoogden dat de vorige winnende boeken van De Jonge Jury ‘pulp’ zijn, kregen we veel reacties. Geschrokken leraren en ouders verklaarden dat ze geen idee hadden, en vroegen adviezen wat kinderen in bijvoorbeeld 1 vmbo dan beter in de klas kunnen lezen. Daarover later meer. We kregen ook veel boze … [Lees meer...] overSlecht lezen
leesonderwijs
Oproep voor docenten: Van oppervlakkige lezers diepe lezers maken!
Deelnemende scholen gezocht voor digitale lessenserie over tekstbegrip Hoe kun je met leerlingen nadenken over wat diep tekstbegrip is, en hoe ze zelf diep begrip bij een tekst laten opbouwen? Wij – Patrick Rooijackers (UU), met Gerdineke van Silfhout, Huub van den Bergh en Erwin Mantingh – ontwierpen daarvoor een digitale, wetenschappelijk gevalideerde lessenserie voor … [Lees meer...] overOproep voor docenten: Van oppervlakkige lezers diepe lezers maken!
De Jonge Jury: van leesbevordering tot pulppromotie
In de strijd tegen ontlezing worden op de basisschool en in de onderbouw geen eisen gesteld aan de kwaliteit van de te lezen boeken. Integendeel, met overheidsgeld wordt hypercommerciële pulp aan leerlingen opgedrongen. De prijs van de Jonge Jury fungeert daarbij als vliegwiel. Yra van Dijk en Marie-José Klaver lazen de genonimeerden voor de shortlist van dit jaar en alle … [Lees meer...] overDe Jonge Jury: van leesbevordering tot pulppromotie
11 juni 2021: Online Seminar Onderzoekend lezen van korte verhalen
Of leraren Nederlands er nu blij mee zijn of niet, het vak wordt vrijwel altijd aangewezen als de plek waar ontlezing bestreden zou moeten worden. Dat is nogal een taak voor een discipline die ook andere grote opdrachten heeft. Veel docenten zetten daarom vooral in op leesplezier, zeker in de onderbouw, en laten leerlingen zelf kiezen wat ze lezen. Lang niet altijd leidt dat … [Lees meer...] over11 juni 2021: Online Seminar Onderzoekend lezen van korte verhalen
De zachtekrachtenleesknokploeg
Volgens de statistieken wordt er in Nederland steeds minder gelezen. Foutloos schrijven onder kansarme jongeren is een zeldzaamheid. Is dat erg? Laten we er eens met een economische blik naar kijken. Want zodra het over geld gaat, zitten onze politieke besluitnemers rechtop. In november 2019 ontving Bol.com een rekening van ruim € 750.000. Per e-mail verzonden door … [Lees meer...] overDe zachtekrachtenleesknokploeg
Project uitbreiding vraagtypen leesvaardigheid Nederlands havo en vwo
Welke vraagtypen passen het best bij de leesdoelen die we belangrijk vinden? Dit vormt een terugkerende vraag bij de ontwikkeling van de centrale examens Nederlands en een discussiepunt in bijna elke examenperiode. In 2016 leidde deze vraag tot een Rondetafelgesprek in de Tweede Kamer (zie de informatie van het Rondetafelgesprek). Het College voor Toetsen en Examens (CvTE) en … [Lees meer...] overProject uitbreiding vraagtypen leesvaardigheid Nederlands havo en vwo
Een brug tussen begrijpend lezen en literatuuronderwijs
Enige tijd geleden kondigde ik aan dat we in LitLab, een digitaal onderwijsplatform voor literatuuronderwijs, nadenken over een manier om twee nogal strikt gescheiden vormen van leesonderwijs in Nederland samen te brengen. Het gaat om onderwijs in: begrijpend lezenliteratuuronderwijs gericht op het ontwikkelen van literaire competenties. Dat die twee vormen zo … [Lees meer...] overEen brug tussen begrijpend lezen en literatuuronderwijs
Oplossing zoekt een probleem
Met enige regelmaat stelt Els Stronks, hoogleraar Vroegmoderne Nederlandse Letterkunde aan de Universiteit van Utrecht, dat inzichten van letterkundigen zouden kunnen bijdragen aan het onderwijs in leesvaardigheid bij het vak Nederlands, wanneer het gaat om ‘diep lezen’. Haar laatste bijdrage over deze kwestie is een reactie op een tweetal artikelen van Patrick Rooijackers, … [Lees meer...] overOplossing zoekt een probleem
Downloaden: boek ‘Leer ze lezen’
Begin dit jaar verscheen Leer ze lezen Praktische inzichten uit onderzoek voor leraren basisonderwijs in de reeks van Didactief Onderzoek. Dit boek is geschreven door Bea Ros, Amos van Gelderen, Kees de Glopper en Roel van Steensel. Het boek vindt zijn weg naar de onderwijspraktijk: het is inmiddels meer dan 17.000 keer gedownload. Je kunt het verkrijgen via De website van … [Lees meer...] overDownloaden: boek ‘Leer ze lezen’
Het nieuwe lezen van de keizer
Nederlandse scholieren lezen slecht en ze lezen weinig. Als ze lezen doen ze dat doorgaans met tegenzin. Dat moet anders, dacht Blink, uitgever van een methode voor het schoolvak Nederlands, en bedacht ‘het nieuwe lezen’, een ‘radicaal andere aanpak van het leesonderwijs’. Het gratis verspreide boekje dat bij het door Blink herziene leesonderwijs hoort, heet Succesverhaal. … [Lees meer...] overHet nieuwe lezen van de keizer
Gedichten lezen met alles wat je in en aan je hebt
Een probleem met veel lesboeken over poëzie is dat er net in wordt gedaan alsof gedichten eigenlijk iets gewoons zijn: taal, maar dan wat ingewikkelder, zowel qua vorm en inhoud. Je moet er even doorheen prikken, maar dan heb je ook iets waardevols. Het gevolg daarvan is dat je gedichten moet analyseren. Hoeveel er ook gebeurd is in het poëzie-onderwijs, het indringend lezen is … [Lees meer...] overGedichten lezen met alles wat je in en aan je hebt
Laat vmbo-leerlingen hun eigen boeken kiezen!
Door Marino van Liempt Ik geef les aan de examenleerlingen van een school voor speciaal onderwijs waar staatsexamens worden afgenomen. DUO in Groningen bepaalt de normen voor het commissie-examen (het mondeling examen). Dit jaar moeten leerlingen op het vmbo-t acht boeken lezen. Natuurlijk waren er altijd al normen, maar daarbinnen mochten de leerlingen zelf hun keuze … [Lees meer...] overLaat vmbo-leerlingen hun eigen boeken kiezen!
Leeskracht
Door Els Stronks De afgelopen weken pleitte Stine Jensen er in de NRC voor niet meer in te zetten op leesplezier om de toenemende ontlezing onder Nederlandse jongeren te verhelpen, maar op leesstraf. Jongeren verplicht boeken laten lezen waarin ze iets over zichzelf en de wereld leren. Gawie Keyser waarschuwde daarop in dezelfde krant dat verplichte kost jongeren helemaal … [Lees meer...] overLeeskracht
Echte teksten? Welke teksten?
Begrijpend lezen is belangrijk Door Joke Brasser Je bent je als docent ongetwijfeld bewust van het belang van begrijpend lezen voor de ontwikkeling van je leerlingen. Onderzoek toont aan dat lesmethodes Nederlands onvoldoende bijdragen aan de leesontwikkeling van leerlingen. De methodeteksten zijn voorzien van vragen en oefeningen die niet gericht zijn op het begrijpen … [Lees meer...] overEchte teksten? Welke teksten?
Bulkboek 2.0
Door Theo Knippenberg Geachte docent Nederlands, lerarenopleider, schoolmediathecaris of anderszins betrokkene bij het stimuleren van lezen door jongeren of nieuwkomers, Bulkboek is terug, in een totaal nieuwe vorm… met prachtige verhalen die (geheel gratis!) online gelezen, gedownload en geprint kunnen worden, maar ook tegelijk (kosteloos) kunnen worden beluisterd … [Lees meer...] overBulkboek 2.0
Waarom ik graag Kader Abdolah in de klas lees
Door Michelle van Dijk De verhalenbundel Rode wijn en andere verhalen van Kader Abdolah opent met het verhaal ‘Een onbekende trekvogel’. Ik ken het verhaal al jaren, want het is een moderne klassieker in lessen verhaalanalyse. Het is kort en leerlingen ontdekken er snel thema en motieven in, misschien ook een moraal, een boodschap, zelfs als ik daar helemaal niet om vraag. … [Lees meer...] overWaarom ik graag Kader Abdolah in de klas lees
Ik ben blij dat ik niet meer naar school hoef
Door Coen Peppelenbos Op dit moment is er een team van veertien vrouwen (ik kan dus moeilijk het voorheen sekseneutrale meervoud ‘man’ moeilijk gebruiken) bezig om het schoolvak Nederlands, van basisschool tot en met vwo, te vernieuwen. Dat gebeurt bij alle vakken binnen curriculum.nu. Volgens goed Nederlands gebruik is de procedure volledig verpolderd, zodat iedereen het idee … [Lees meer...] overIk ben blij dat ik niet meer naar school hoef
Max Havelaar, of de meningen van Nederlandse scholieren
Door Roland de Bonth Hij maakt deel uit van de Canon van Nederland, is opgenomen in de Dynamische canon van de Nederlandstalige literatuur vanuit Vlaams perspectief, is verfilmd door Fons Rademakers, is hertaald en bewerkt door Gijsbert van Es, is bewerkt en van context voorzien door Peter van Zonneveld, werd belaagd door zombies én kreeg een toesprakentoernooi. Inderdaad, … [Lees meer...] overMax Havelaar, of de meningen van Nederlandse scholieren
‘Relevantie en opbrengsten’
Door Marc Kregting Gestaag maakt De praktijk van de leeslijst me duidelijk dat ik in een parallel universum leef. Jeroen Dera concretiseert in dat rapport welke boeken Nederlandse middelbarescholieren in 2018 tot zich hebben genomen. En hoewel hij een slag om de arm houdt over de representativiteit van zijn 1886 deelnemers uit havo en vwo, is de proef volgens hem statistisch … [Lees meer...] over‘Relevantie en opbrengsten’
Verplichte leeslijst wijst leerling de weg
Door Nico Keuning Ontlezing bij de jeugd is een zorg van deze tijd. Hoe kan het lezen gestimuleerd worden? Niet door de verplichte leeslijst op de middelbare school, vinden sommigen. ‘Verplicht’ zou ontmoedigen. Maar hoe moeten leerlingen die niet lezen zelf een literatuurlijst samenstellen? De verplichte leeslijst is een ontdekkingsreis. Niet alleen ontdekt de leerling de … [Lees meer...] overVerplichte leeslijst wijst leerling de weg
De school als bron van onvergetelijke literatuur
Door Nico Keuning Wat een mooi onderwerp voor een promotie: de leraar in de literaire roman. Ton Bastings (de Volkskrant, 19 december jl.) heeft voor zijn onderzoek romans van leraren-schrijvers gekozen die een ontluisterend beeld schetsen van de eenzame strijd van de hoofdpersoon in het moderne onderwijs. Het wemelt in de Nederlandse literatuur van schoolmeesters en leraren. … [Lees meer...] overDe school als bron van onvergetelijke literatuur
Lancering praktijkgids ‘Extra kansen voor laaggeletterde nieuwkomers’ (UAntwerpen)
Van maart tot juni 2018 liep aan de Universiteit Antwerpen het onderzoeksproject 'Extra kansen voor laaggeletterde anderstalige jongeren'. Doel van dit project was om op basis van een literatuurstudie een praktijkgids te ontwikkelen voor leerkrachten. Uit een analyse van het onthaalonderwijs voor anderstalige nieuwkomers in Vlaanderen bleek immers dat deze leerkrachten een … [Lees meer...] overLancering praktijkgids ‘Extra kansen voor laaggeletterde nieuwkomers’ (UAntwerpen)
De eerste LitLab-leesclubs staan online!
De LitLab leesclubs bieden een digitaal spelsysteem waarmee leerlingen in groepjes van 4 tot 6 kunnen discussiëren over een Nederlandstalige roman. Een virtueel kaartspel levert ze quiz- en discussievragen over de gelezen tekst. Leerlingen lezen de vragen van een smartphone of tablet. Momenteel zijn in samenspraak met docenten leesclubs opgericht voor zes recente romans, van … [Lees meer...] overDe eerste LitLab-leesclubs staan online!
De verhalen in onze taal zijn de troef van ons vak
Door Floor van Renssen. Met medewerking van Anneke Smits en Erna van Koeven. Enkele weken geleden verschenen er vlak achter elkaar een aantal emotionele artikelen over literatuuronderwijs aan tweedegraads lerarenopleidingen. Collega’s vielen elkaar aan op een snibbige toon. Het begon met de column van Coen Peppelenbos op weblog Tzum over het feit dat literatuur van voor 1880 … [Lees meer...] overDe verhalen in onze taal zijn de troef van ons vak
De Witteweg naar een veelbelovende toekomst voor het literatuuronderwijs
Erwin Mantingh Er is vóór en na Witte 2008 in het literatuuronderwijs. Zelden heeft een proefschrift in een zo korte tijd een zo grote invloed gehad op de praktijk in het schoolvak Nederlands als dat van Theo Witte. Lezen voor de lijst is in korte tijd een begrip geworden: de twee gelijknamige sites bedienen de leerlingen in het voortgezet onderwijs, en hun docenten. De … [Lees meer...] overDe Witteweg naar een veelbelovende toekomst voor het literatuuronderwijs