In de media in Vlaanderen wint het klassieke zinsontledingsonderwijs snel aan symboolwaarde: als veruitwendiging van een “back to basics” beweging wordt zinsontleding door sommige journalisten opgevoerd als een schoolvoorbeeld van hoe hoge verwachtingen en ‘meer kennis’ in het basisonderwijs concreet vorm kunnen krijgen. Maar verhoogt het de kwaliteit van het basisonderwijs? In … [Lees meer...] overHeeft zinsontleding een positieve invloed op de lees- en schrijfvaardigheid?
ontleden
Eenvoudig ontleden: les 2
In deze video- en lessenreeks, die Mik Leijssius en ik maakten, leren we je eenvoudig ontleden door goed naar de betekenis van zinnen te kijken in plaats van je trucjes aan te leren. In deze tweede les kijken we naar binnen het gezegde naar de persoonsvorm, het zelfstandig werkwoord en het zinsdeel 'bepaling'. Zie hier de link naar het lesmateriaal: … [Lees meer...] overEenvoudig ontleden: les 2
Eenvoudig ontleden
In deze video- en lessenreeks, die Mik Leijssius en ik maakten, leren we je eenvoudig ontleden door goed naar de betekenis van zinnen te kijken in plaats van je trucjes aan te leren. In deze eerste les kijken we naar het gezegde en hoe de werkwoorden in een zin rollen uitdelen zoals het onderwerp, lijdend voorwerp en meewerkend voorwerp. Zie hier de link naar het … [Lees meer...] overEenvoudig ontleden
Redekundig ontleden, maar dan anders
Is het belangrijk om in de onderbouw van vmbo-tl, havo en vwo redekundig ontleden te onderwijzen? En zo ja: hoe doe je dat? Op die eerste vraag zullen veel docenten bevestigend antwoorden. Kennis van (een aantal) grammaticale begrippen wordt immers voorgeschreven in het Referentiekader taal en rekenen. Daarnaast zullen veel docenten het belangrijk vinden dat leerlingen … [Lees meer...] overRedekundig ontleden, maar dan anders
Linguïstische Miniatuurtjes revisited
In juni 2023 is het precies 30 jaar geleden dat ik in het toenmalige Neder-L mijn allereerste miniatuurtje schreef (toen nog zonder titel). In de komende maanden zal ik met enige regelmaat zo’n oud miniatuurtje herlezen, en er met de kennis van nu iets nieuws (of fris) over proberen te zeggen. Vandaag: je treft het. Linguïstisch Miniatuurtje I én Linguïstisch Miniatuurtje … [Lees meer...] overLinguïstische Miniatuurtjes revisited
Wat kan mij het schelen
Enkele decennia geleden gaf ik taalkundevakken aan toekomstige neerlandici. De leukste modulen vond ik wel die over de traditionele grammatica. Dat programma begon rustig met een basisgrammatica, maar bij Grammatica II begon de student pas goed een beeld te krijgen van wat hij moest kunnen op het gebied van de zinsontleding: samengestelde zinnen uitpluizen met vele inbeddingen … [Lees meer...] overWat kan mij het schelen
Onderwerp en gezegde zijn een ANWB-echtpaar
Om over taal te kunnen praten heb je een vakwoordenschat nodig, net zoals je een vakwoordenschat nodig hebt om over het plaatsen van kozijnen, het leggen van een betonvloer of het lubben van biggen te kunnen praten. Die laatste drie vakwoordenschatten leren de meeste mensen niet op school, maar de vakwoordenschat van het onderwerp taal krijgt iedereen in het Nederlandse … [Lees meer...] overOnderwerp en gezegde zijn een ANWB-echtpaar
Je blij voelen van ontleden
Linguïstisch Miniatuurtje CLXXI In de Facebookgroep Leraar Nederlands vraagt een leraar om hulp bij de ontleding van het zinnetje ‘Ik voel me blij’. Prompt ontspint zich allereerst een kleine discussie over de vraag of ‘zich voelen’ wel een verplicht wederkerend werkwoord is en ‘me’ dus tot het gezegde behoort, maar die lijkt snel beslecht doordat iemand terecht opmerkt … [Lees meer...] overJe blij voelen van ontleden
Betekenisvoller ontleden
Heb je echt iets aan het traditionele grammaticaonderwijs (ontleden van zinnetjes) als je leerlingen taalbewuster wilt maken? Taalkundige Jimmy van Rijt deed hier onderzoek naar en kwam tot een betekenisvollere manier om te ontleden. Hoe en wat? Bekijk dan het filmpje. Een oefening speciaal voor docenten om in de klas te gebruiken Mijn afspeellijst vol interessante filmpjes … [Lees meer...] overBetekenisvoller ontleden
Leraar even slechte taalbeschouwer als z’n leerlingen
Door Henk Wolf Stel: een groepje leerling-monteurs krijgt op stage in een garagebedrijf de opdracht de versnellingspook van de auto van een klant te vervangen. Een van de leerlingen krabt aan z'n kruin, een tweede friemelt op z'n telefoontje, een derde zegt ten slotte openlijk: "Meneer, ik snap er helemaal niks van."Geschrokken vraagt de chef werkplaats wat het probleem … [Lees meer...] overLeraar even slechte taalbeschouwer als z’n leerlingen
Nut en noodzaak van ontleden
Door Henk Wolf (Bekijk deze video op YouTube) … [Lees meer...] overNut en noodzaak van ontleden
Linguïstisch miniatuurtje CLXVIII: Wat staat er op een ontmoeting met Ad Foolen?
Door Peter-Arno Coppen Ik schrijf bijna nooit meer een Linguïstisch Miniatuurtje, en ook op mijn weblog waaien de tumbleweeds door een lege tijdlijn. Niet dat de inspiratie op is, maar tegenwoordig probeer ik mijn taalobservaties te vangen in mijn taalrubriek in het dagblad Trouw. Als je drie van die afleveringen per week schrijft blijft er weinig tijd over voor andere … [Lees meer...] overLinguïstisch miniatuurtje CLXVIII: Wat staat er op een ontmoeting met Ad Foolen?
Hoeveel voorzetselvoorwerpen kan een zin aan?
In het nieuwe nummer van Nederlandse Taalkunde (hoera! er is een nieuw nummer van Nederlandse Taalkunde! zingen we bij mij thuis in koor als er een nieuw nummer van Nederlandse Taalkunde verschijnt) staat een interessante discussie tussen Ina Schermer-Vermeer en Hans Broekhuis over een vraag waarvan waarschijnlijk weinig mensen beseffen dat hij nog lang niet is opgelost: … [Lees meer...] overHoeveel voorzetselvoorwerpen kan een zin aan?
Onderwerp en persoonsvorm als ANWB-echtpaar: een pleit voor meer narratieven in het grammaticaonderwijs
Door Henk Wolf Leerlingen die goed zijn in ontleden, zijn niet altijd goed in ontleden. Zeker, ze kunnen een hoog cijfer verdienen door zorgvuldig geselecteerde woorden en zinsdelen in speciaal geconstrueerde zinnetjes juist te benoemen. Maar vaak snappen ze niet wat er nou eigenlijk in een zin gebeurt. Het probleem Een kleine illustratie: ooit vroeg ik een … [Lees meer...] overOnderwerp en persoonsvorm als ANWB-echtpaar: een pleit voor meer narratieven in het grammaticaonderwijs
Twee dagen praten over Het Schoolvak Nederlands
Door Henk Wolf De taalkunde is een volwassen wetenschap, met heel veel beoefenaars die in de afgelopen decennia heel veel kennis over taal hebben opgedaan. In het onderwijs is daar alleen weinig van terug te zien. Het enige stukje taalkunde dat op scholen traditioneel veel aandacht krijgt, de zinsbouw, wordt nu nauwelijks anders behandeld dan honderd jaar geleden. Dat geldt … [Lees meer...] overTwee dagen praten over Het Schoolvak Nederlands
Is taalkundige ontleding hetzelfde voor alle talen?
Door Marc van Oostendorp In mijn filterbubbel werd de afgelopen dagen driftig deze blogpost gedeeld: Norbert Hornstein die zegt dat iemand anders gelijk heeft! Hornstein staat bekend als iemand met een duidelijke mening: het wetenschappelijk programma dat de Amerikaan Noam Chomsky ruim zestig jaar geleden voor de taalwetenschap heeft uitgezet is zeer succesvol en bovendien … [Lees meer...] overIs taalkundige ontleding hetzelfde voor alle talen?
2-1
Door Nico van LieshoutDe laatste broer van mijn vader overleed. Toen was er niemand meer met mijn achternaam tegen wie ik oom of tante zeggen kan. Correctiewerk en lesvoorbereiding bleven liggen, ik zat om de tafel met de uitvaartondernemer en de pastor om de uitvaart en de begrafenis te regelen. De volgende dag ontving ik via de mail de eerste drukproef van de rouwcirculaire … [Lees meer...] over2-1
Je weet niet wat je weet
De taalkundige als jongeman (3)Door Marc van OostendorpDe leraar Nederlands! De mythische leraar Nederlands! Wie is er niet door hem geïnspireerd, voor wie zijn de poorten van de taal en de letteren niet opengegaan nadat een inspirerende docent het simsalabim uitsprak?Ik heb in zes jaar tijd vijf verschillende leraren Nederlands gehad en nu ik met gemiddeld zo'n dertig … [Lees meer...] overJe weet niet wat je weet
