[ingezonden mededeling]65 Jaar geleden, op 8 maart 1950, overleed, 42 jaar oud, de Groninger dichter Kees van Duinen (1907-1950). Hij was de dichter van één bundel, De trap (Bosch & Keuning, Baarn, 1951; 2de druk 1952).Op vrijdag 6 maart 2015 verschijnt de derde druk in een geheel nieuwe samenstelling, , aangevuld met vijftien onbekende gedichten, onder de titel Tegen de … [Lees meer...] overKees van Duinen – ‘Tegen de ruit’
poëzie
Gekheid, vrekheid en lekheid
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (8)Het eerste Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpWoorden zijn samengebalde brokjes denken. Er is een verschil tussen, laten we zeggen, duisternis en de plaats waar het duister is, en dat verschil is méér dan dat het laatste nu eenmaal meer lettergrepen heeft. … [Lees meer...] overGekheid, vrekheid en lekheid
Schoon geverrefd
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (7)Het eerste Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpDat je herfst naar believen kunt uitspreken als herrefst en arm als arrem komt de dichters al eeuwen maar al te goed uit. Een tijdje geleden schreef ik over Annie M.G. Schmidt, die regels … [Lees meer...] overSchoon geverrefd
Een lichte kruik
door Gert de Jager Over Fallicornia van Dirk van Bastelaere (4) Een gedicht met de kracht van het Egidiuslied: Pappies kleine meid Omdat er afwezigheid is is er poëzie. Zoals het meisje in wie ik mag kunnenwegrollen als een zich onder de kast wegspoedende knoop,schreeuwend met haar zwarte kleine haarin de onheldere zon die de mijne ishet licht … [Lees meer...] overEen lichte kruik
Kleine huttekens
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (6)Het eerste Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpEen Nederlandse taalkundige is geen Nederlandsetaalkundige wanneer ze zich niet ooit het hoofd gebroken heeft over het verkleinwoord. Er zijn alleen al in het Standaardnederlands zoveel verschillende vormen! Je … [Lees meer...] overKleine huttekens
Zeepdispenser
Door Marc van OostendorpEen gedicht kan de betekenis van een woord voor altijd veranderen – of in ieder geval de associaties die je met dat woord hebt. Neem het volgende horrorscenario. Iemand staat op en trekt zijn kleren aan. Er is niets aan de hand – maar gaandeweg sluipt er iets vreemds, iets onheilspellends in zijn gedrag. Tot je ineens merkt dat er iets helemaal mis is … [Lees meer...] overZeepdispenser
Fallotopia
door Gert de JagerOver Fallicornia van Dirk van Bastelaere (3)"De patroon van het Vlaamse postmodernisme" noemde ik Van Bastelaere eerder - het Vlaamse postmodernisme dat zich met de programmatische bloemlezing Twist met ons uit 1987, felle polemieken, een internationaal referentiekader en bundels waar niemand om heen kon, razendsnel een positie in het centrum wist te … [Lees meer...] overFallotopia
Het metrum en Carglass
Door Bas JongenelenTja, het metrum. Wat moeten we ermee? En waarom? En hoezo? Het hemelsche gerecht heeft zich ten lange lesten Erbarremt over my en mijn benaeuwde vestenPrachtig hoor, die goeie ouwe Vondel, maar moet je de jongens en meisjes van nu nog lastig vallen met zo iets klassieks, traditioneels en ouderwets als het metrum? Het is bovendien … [Lees meer...] overHet metrum en Carglass
Kronk’lend asfaltlint
Door Marc van OostendorpNormale taal, daar is makkelijker aan te komen dan aan water. Voor dat laatste moet je nog altijd naar de kraan lopen, maar voor het eerste volstaat het om je oren open te zetten, of als er echt helemaal niemand in de buurt is je eigen mond. Woord na woord na woord na woord komt zelfs ongevraagd je hoofd binnen en zelden is het ene woord een verrassing … [Lees meer...] overKronk’lend asfaltlint
Een goed herhaalde zin
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (5) Het eerste Nederlandse sonnet bestaat dit jaar 450 jaar. Hoe is het de taal sindsdien vergaan? Door Marc van Oostendorp Voor een goed herhaalde zin kun je me midden in de nacht wakker maken. Herhalen, almaar herhalen, klinkt tegelijk machteloos én bezwerend. Het laat de grenzen van de taal zien: kennelijk kan de … [Lees meer...] overEen goed herhaalde zin
Troostkleren
Door Marc van Oostendorp Hoe noem je woorden die je maar een paar keer op Google tegenkomt – vaker dan eens (want dan zijn het typefouten), maar minder dan een keer of tien? Het zijn woorden die kennelijk af en toe nodig zijn, en dan spontaan gemaakt kunnen worden. Troostkleren is zo'n woord. Ik vind het 9 keer bij Google, waarvan 2 keer in recensies van de bundel … [Lees meer...] overTroostkleren
Sonnettenkrans met acrostichon
Door Bart FM DroogEn: echte en valse sonnettenkransenVandaag is de Poëzieweek uitgebroken. Wie voor € 12,50 aan poëzie bij de warme boekhandel inslaat krijgt een sonnettenkransje gratis. Een wát? Een sonnettenkrans, dat is de"Aanduiding voor een bepaald soort sonnettencyclus van Italiaanse oorsprong. Ze is gebaseerd op het principe van de concatenatio en … [Lees meer...] overSonnettenkrans met acrostichon
Nederlandstalige poëzie uit de Eerste Wereldoorlog (2)
Door Bart FM DroogHerinnering weggevaagd door Tweede WereldoorlogDe oorlog die van 1940-1945 in onze contreien woedde, veroorzaakte zo mogelijk nog méér leed dan die van 1914-1918. Dat bracht met zich mee dat ook in de literatuur de aandacht zich op 1940-1945 (en in andere landen 1939-1945) richtte. Toch verdween de Eerste Wereldoorlog nooit helemaal uit beeld, omdat in landen … [Lees meer...] overNederlandstalige poëzie uit de Eerste Wereldoorlog (2)
Geen sinecure
Door Marc van Oostendorp Wat gebeurt er wanneer je de woorden sinecure en zee op een centimeter afstand zet? Of wanneer je rozen, sommen en mokkel zo dicht bij elkaar plaatst dat ze bijna beginnen te rijmen? Het is een soort standaardtechniek van moderne dichters geworden. Waar je vroeger je lettergrepen in een regelmatig ritme moest kunnen … [Lees meer...] overGeen sinecure
Liftloze liftmuziek
door Gert de Jager Over Fallicorniavan Dirk van Bastelaere (2) Een vreemd, opvallend kenmerk van het taalgebruik van Van Bastelaere, in Fallicornia en eerdere bundels, is het gebruik van de punt. Soms staat hij wel en soms staat hij niet voor de hoofdletter die een nieuwe zin aanduidt. Wel bijvoorbeeld in deze strofe: (...) Boven Borrego draaien oude … [Lees meer...] overLiftloze liftmuziek
Ik had het verstand zo grof
Een geschiedenis van het Nederlands aan de hand van 196 sonnetten (4)Door Marc van OostendorpLaten we eerlijk zijn: zestiende-eeuwers schreven soms behoorlijke onzin in hun sonnetten. De Vlaamse dichter en politicus August Vermeylen mag dan hebben gevonden dat het volgende gedicht van Jan van der Noot een bewijs was "hoe dat persoonlijk leven reeds bepaald genoeg was om … [Lees meer...] overIk had het verstand zo grof
Nederlandstalige poëzie uit de Eerste Wereldoorlog (1)
Door Bart FM DroogWat opvalt aan recent verschenen bloemlezingen met poëzie uit de Eerste Wereldoorlogspoëzie, is dat het gehalte aan Nederlandstalige verzen erg klein is. Honderd jaar geleden stak er een storm op die later bekend werd als De Grote Oorlog, na 1939 de Eerste Wereldoorlog genoemd. De oogst van dit conflict bestond uit verwoeste landschappen, dorpen en … [Lees meer...] overNederlandstalige poëzie uit de Eerste Wereldoorlog (1)
Au!
Een geschiedenis van het Nederlands aan de hand van 196 sonnetten (3) Door Marc van Oostendorp Niets blijft gespaard voor de tand des tijds, maar het is wel bijzonder wreed dat zelfs au! niet gespaard blijft. Zou je dat ooit op een ander moment kunnen uitroepen dan wanneer er iemand op je teen staat? Wel in de zestiende eeuw. Het is bijvoorbeeld het eerste woord van … [Lees meer...] overAu!
Men, hernomen
door Gert de Jager Dit gedicht op de kalender van Van Oorschot vandaag: MenDat men voor alles zichzelf isin zijn badkuip zijn oorlog zijn spiegel dat men voor alles zijn huis ismet zijn inzicht zijn leesbril zijn spiegel dat men voor alles zijn uitzichtmet zijn siertuin zijn sikkel zijn spiegel dat men voor alles zijn datumin zijn stilstand zijn afgang … [Lees meer...] overMen, hernomen
Hoezo de liefde?
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (2)Het eerste Nederlandse sonnet bestaat dit jaar 450 jaar. Hoe is het de taal sindsdien vergaan?Door Marc van OostendorpToegegeven, als het bij het allereerste sonnet was gebleven, was er weinig vreugde in de moderne tijd geweest. Maar Lucas de Heere was gelukkig niet de enige dichter die rond het midden van de zestiende … [Lees meer...] overHoezo de liefde?
Fallicornia
door Gert de JagerVan Dirk van Bastelaere, de patroon van het Vlaamse postmodernisme, verscheen een nieuwe bundel met de titel die hierboven staat en onder meer de naam van een Amerikaanse staat verhaspelt. Het is, bibliofiele varianten niet meegerekend, Van Bastelaeres zesde bundel. Ook Fallicornia gaat een bibliofiele toekomst tegemoet: de bundel verscheen in 126 genummerde … [Lees meer...] overFallicornia
450 jaar naarvolging
Een geschiedenis van het Nederlands aan de hand van 196 sonnetten (1) Door Marc van Oostendorp Het Nederlandse sonnet viert dit jaar zijn 450e verjaardag! Het is daarmee ongeveer even oud als de taal zelf. Althans, wanneer we met het Nederlands de moderne standaardtaal bedoelen, kunnen we het begin ergens in het midden van de zestiende eeuw plaatsen. Dat was ook de … [Lees meer...] over450 jaar naarvolging
Publieksvragen over populaire literatuur in de Bataafse Republiek
En: waarmee schreef men toen eigenlijk?Door Bart FM DroogBij de jaarwisseling 2014/2015 ontplofte een voetzoeker vlak naast het hoofd van X, een oude vriend van me. Sedertdien verkeert hij in de waan dat hij een burger is in de Bataafse Republiek (1795-1806). Volgens zijn artsen is de veiligste behandelwijze hem in die waan te laten en te wachten op een volgende … [Lees meer...] overPublieksvragen over populaire literatuur in de Bataafse Republiek
Hoe moeilijk is Vondel?
Door Marc van Oostendorp Ergens, diep in de krochten van het internet, staat het verzameld werk van Joost van den Vondel (1587-1679) elektronisch stof te verzamelen. In de jaren twintig van de vorige eeuw is zijn verzameld werk voor het laatst in een publiekseditie uitgegeven. Volgens de neerlandica Agnes Sneller is het werk inmiddels echter "zo goed als onbereikbaar": "Je … [Lees meer...] overHoe moeilijk is Vondel?
De verscheurdheid van de professionele lezer
Door Marc van OostendorpDe retoricus Longinus beschreef de kracht van goede toespraken zonder dat hij er blijk van gaf dat hij ooit naar een redenaar geluisterd had. Zijn voorbeelden waren mensen als Demosthenes – die was toen hij schreef allang dood. Hij had dus gewerkt met een afgeleide – de geschreven teksten.Piet Gerbrandy haalt dit detail een paar keer aan in zijn … [Lees meer...] overDe verscheurdheid van de professionele lezer
