Door Gillan Wijngaards Na één jaar voor de klas te hebben gestaan als docent Nederlands heb ik genoeg ervaringen om een boek mee te vullen, maar een van de meest bijzondere onderdelen was misschien toch wel het aanleren van ‘spellingsregels’. Ik heb tientallen interessante vragen gekregen die vroegen om in een artikel te worden verwerkt. Noot: dit artikel is overigens geen … [Lees meer...] overSpellingsonderwijs: “zowiezo een onbegonnen zaak”
spelling
Twee soorten tussen-n
Door Henk Wolf In het Nederlands kun je twee woorden combineren tot een nieuw, samengesteld woord. Soms kan dat direct: piano+ leraar = pianoleraar. Soms valt er een stukje weg: aarde + verschuiving = aardverschuiving. En soms komt er een stukje tussen: regering + leider = regeringsleider.De geschreven tussen-n is NederlandsEen zo'n stukje dat je als stopverf tussen de … [Lees meer...] overTwee soorten tussen-n
Onze blote spelling
Door Gaston Dorren In de Nederlandse spelling zit een slimmigheidje dat geen enkele andere taal heeft. (Bekijk deze video op YouTube) … [Lees meer...] overOnze blote spelling
Officiële spelfouten
Door Gaston Dorren Sommige officiële spellingen zijn het resultaat van vergissingen. (Bekijk deze video op YouTube) … [Lees meer...] overOfficiële spelfouten
Laaghangende of laag hangende takken?
Door Henk Wolf Ik maak graag een wandelingetje over het kerkhof bij ons in de buurt. Als ik daar aankom, ben ik altijd even gefascineerd door de twee bordjes aan weerskanten van het pad. Op het ene bordje staat 'laag hangende takken' en op het andere 'laaghangende takken' - het verschil is een spatie. Ik vroeg me af wat ik zelf zou schrijven. Als ik de officiële regels … [Lees meer...] overLaaghangende of laag hangende takken?
Nieuwe spellingchecker voor het Fries
Door Henk Wolf Twee weken geleden klopte een collega op de deur van mijn werkkamer. Opgewonden vroeg hij of ik de nieuwe staveringshifker al had gezien. De Word-versie op onze werkcomputers was voorzien van de Friese spellingchecker. … [Lees meer...] overNieuwe spellingchecker voor het Fries
Numeri fixi, numerus fixussen of numerus fixi? Dat is geen groeneboekjeskwestie
Door Henk Wolf Mensen in het Nederlandse taalgebied kennen ten onrechte allerlei vormen van autoriteit aan het Groene Boekje toe. Marc van Oostendorp deed dat recent ook, toen hij de vraag kreeg wat het meervoud was van numerus fixus. Om die vraag te beantwoorden raadpleegde Marc het Groene Boekje. Tijdschrift Ad Valvas citeert hem als volgt: "Ik kan weinig anders doen. … [Lees meer...] overNumeri fixi, numerus fixussen of numerus fixi? Dat is geen groeneboekjeskwestie
De officieuze spellingshervorming
Door Lauren Fonteyn Een van de simpelste dingen die je kan doen om een taalkundige een diepe zucht vol Weltschmerz te doen slaken, is iets zeggen over spelling of punctuatie en doen alsof dat over taalkunde gaat. Ik kan dat bevestigen. Als ik pakweg op date zou zijn, ofzo – en ik ben er helemaal klaar voor, onderbroek met klein strikje aan enzovoorts – en het zou over … [Lees meer...] overDe officieuze spellingshervorming
Maathouden versus orde houden
Door Robert Chamalaun Een van mijn favoriete momenten tijdens de spellingles is altijd het moment waarop iets ogenschijnlijk eenvoudigs plots heel wat ingewikkelder blijkt te zijn. Het vormt meestal een mooi aanknopingspunt om met leerlingen dieper in te gaan op de taal zelf. Spellingregels lijken soms totaal niet logisch en dan is het des te interessanter om te beredeneren … [Lees meer...] overMaathouden versus orde houden
Herzie het eerste woord van elk woordenboek!
Door Peter Nieuwenhuijsen Behalve de uitroep ‘oh!’, waarover ik eerder publiceerde op Neerlandistiek, vermeldt Van Dale (15e dr.) ook de uitroep ‘ah!’. Die zie je dan ook geregeld voorkomen in teksten: ‘Ah. Op de paal!’. Het is de ongespannen a van bak, al maakt Van Dale dit deze keer niet duidelijk met een fonetische notatie. Wel wijzen de woorden die het woordenboek opsomt … [Lees meer...] overHerzie het eerste woord van elk woordenboek!
‘The TH will surely trouble you’
Een gedicht op rijm als cursus Engelse uitspraak voor Nederlandse docenten die college geven in het Engels Door Nico Keuning Wetenschappelijk onderzoek van cognitiewetenschapper Johanna de Vos aan de Radboud Universiteit Nijmegen heeft uitgewezen dat studenten die college krijgen in het Engels op het examen lager scoren dan studenten die het college in het Nederlands … [Lees meer...] over‘The TH will surely trouble you’
De h is goedkoop
Door Peter Nieuwenhuijsen Van de bekende versregel ‘O, kom er eens kijken’ bestaan, zo leert het internet, diverse varianten. Een daarvan is dat het eerste woord ook wel als ‘Oh’ wordt geschreven. In Van Dale (ik gebruik de 15e druk) vormt zowel O als Oh een lemma. Bij O lezen we dat het een uitroep is van (ik doe een greep) verrukking, bewondering, verwondering, verbazing, … [Lees meer...] overDe h is goedkoop
Verliefd op een beiaardier of internationaal studentendictee
Door Agata Kowalska-Szubert Dinsdag 9 april, klokslag 12 uur. Op 17 universiteiten in tien Midden-Europese landen waar Nederlands wordt gedoceerd, buigen studenten zich over witte vellen papier, klaar om een tekst te gaan opschrijven over carillons, liefde en techniek. Hun plaatselijke docent leest hun die voor. Het ondertussen zesde Internationaal Studentendictee (bij ons in … [Lees meer...] overVerliefd op een beiaardier of internationaal studentendictee
Briljante vertaling van Mens
Door Marc van Oostendorp Lang leve Erik Bindervoet en Robbert-Jan Henkes! Geef hun alle taalprijzen die er onder de hemel zijn, want zij maken van vertalingen wat het moet zijn: een feest. Ze vertaalden al de onwaarschijnlijkste werken, zoals Finnegan's Wake en de liedteksten van Bob Dylan, en ze verrijkten er het Nederlands mee. En nu namen ze ook nog van George Saunders … [Lees meer...] overBriljante vertaling van Mens
Ten enenmale te allen tijde
Door Roland de Bonth Vrijdagochtend heb ik een vast ritueel. Bij het openen van mijn inbox tref ik dan namelijk een mail aan van Beter Spellen met de mededeling dat de nieuwe test klaar staat. In een paar minuten tijd beantwoord ik dan twintig multiple choice-vragen over spelling. Beter Spellen is een populaire website. Op de dag dat ik deze bijdrage schrijf, telt de site … [Lees meer...] overTen enenmale te allen tijde
Verwijdertgate en het daarop volgende maakproces
Door Marc van Oostendorp Wie over honderd jaar iets over taal en literatuur in Nederland anno 2019 wil begrijpen, zal de volgende serie tweets aandachtig moeten bestuderen: Tot onze spijt is in de epiloog van het Boekenweekgeschenk een d/t-fout geslopen. De oorspronkelijke tekst van Jan Siebelink was foutloos, hoe dit in het daarop volgende maakproces is geslopen kunnen … [Lees meer...] overVerwijdertgate en het daarop volgende maakproces
Over de spellingvrijheid die niet genomen wordt
Door Henk Wolf Marc van Oostendorp schreef zondag een stuk op neerlandistiek.nl waarin ie vertelde dat ie tegen een door de overheid voorgeschreven eenheidsspelling was. Hij zei dat ie zich wat eenzaam voelde op dat standpunt, omdat ie niet geloofde dat anderen het deelden. Ik ben het wel met Marc eens. Om mij hoeft de overheid zich niet te bemoeien met de manier waarop … [Lees meer...] overOver de spellingvrijheid die niet genomen wordt
“Nu eens op zijn kist / Gepist”
Bilderdijk en de officiële spelling Door Marc van Oostendorp Over de standaardspelling zijn er, geloof ik, in onze tijd nog maar twee opvattingen. Je bent er een al dan niet enthousiaste aanhanger van; je denkt bijvoorbeeld dat hij nu eenmaal nodig is om 'verwarring' te voorkomen. Of je trekt je er weinig van aan. Wat bijna niet meer bestaat: dat je tegen die eenheidsspelling … [Lees meer...] over“Nu eens op zijn kist / Gepist”
Dicteezin (2/2)
62 woorden, 31 fouten, 1000+ woorden toelichting Door Jan Renkema Dit was de dicteezin waarin u 31 fouten kon ontdekken We gaan er vanuit dat deze groot dictee-avond met deze extreem-moeilijke shoot out-zin van zeggen en schrijven twee en zestig woorden – geboekstaaft door terzake kundige corryfeeën die geverceerd zijn in dit buitennissig linguistisch jiujutsispel – … [Lees meer...] overDicteezin (2/2)
Dicteezin (1/2)
Door Jan Renkema Op 8 november vond het Groot Dictee Eindhoven plaats, gemaakt en voorgelezen door een bekende Turks-Nederlandse auteur-columnist met de voornaam Eus. Een dictee met hetzelfde uitgangspunt als het Taalstaat-dictee, komende zaterdag, 15 december: maakbaar voor iedereen die de regels kent. In Eindhoven eindigden deelnemers ex aequo met slechts één fout. Dus moest … [Lees meer...] overDicteezin (1/2)
Ben je slimmer als je dt-fouten maakt?
Word, wordt, aangeleerd, aangeleert of aangeleerdt? Iedereen kent de dt-regel. En toch maakt iedereen er fouten tegen. Ja, iederéén, ook jij! Hoe komt het toch dat iedereen zoveel moeite heeft met zo'n simpele regel? Misschien ben je gewoon te slim voor zo'n banale regel? Want de grootste genieën, dat zijn vaak de meest verstrooide mensen, niet? Professor Dominiek Sandra is … [Lees meer...] overBen je slimmer als je dt-fouten maakt?
Waarom schrijven we ‘brief’ en ‘doos’, maar ‘hond’ en ‘krab’?
Door Sterre Leufkens Sorry, spellingsregelsbedenkers van weleer. Excuses dat ik jullie vals beschuldigd heb. Al jaren! Badend in onwetendheid dacht ik dat jullie een enorm inconsequente regel hadden bedacht. Maar niets blijkt minder waar: de bewuste regel is gewoon geheel en al het gevolg van de klankregels van het Nederlands. Niks geen inconsequente inmenging. Mea culpa, dus. … [Lees meer...] overWaarom schrijven we ‘brief’ en ‘doos’, maar ‘hond’ en ‘krab’?
De spatie
Nultaal (4) Door Jan Renkema Zonder nul is er geen wiskunde. Zonder niets is er geen communicatie. Want niets in taal is niet niets, maar iets. In deze serie een verkenning van onder meer: de stilte, de spatie, de betekenis van de punt, wat er gebeurt tussen ‘navel’ en ‘truitje’, het inhoudsloze gesprek, ‘Dat hebt u mij niet horen zeggen,‘E 621’ op een verpakking en verbale … [Lees meer...] overDe spatie
Als er niets staat
Nultaal (3) Door Jan Renkema Zonder nul is er geen wiskunde. Zonder niets is er geen communicatie. Want niets in taal is niet niets, maar iets. In deze serie een verkenning van onder meer: de stilte, de spatie, de betekenis van de punt, wat er gebeurt tussen ‘navel’ en ‘truitje’, het inhoudsloze gesprek, ‘Dat hebt u mij niet horen zeggen,‘E 621’ op een verpakking en verbale … [Lees meer...] overAls er niets staat
Kwispelend en dravend door een bos
Door Robert Chamalaun Tijdens een lesje spelling kwamen mijn leerlingen en ik onlangs een zin tegen waarin een hond al kwispelend en dravend door een bos ging. In de betreffende zin moest van het werkwoord draven de persoonsvorm verleden tijd correct gespeld worden. De correcte vorm is draafde en het werkwoord gedraagt zich dan ook als een compleet regelmatig werkwoord (draven … [Lees meer...] overKwispelend en dravend door een bos
