“Aan spelling wort veel te veel tijt en aandacht besteet. Nu even eerlik: heeft u begrepen wat hier staat? Ja, natuurlik heeft u dat, net zo goet als u de rest van dit stuk zult begrijpen, ondanks de vereenvaudigde spelling ervan”. Zo opende ik bijna 50 jaar geleden in Vrij Nederland mijn reactie op Harry Mulisch’ pamflet Soep lepelen met een vork, wat op zijn beurt een … [Lees meer...] overVautloos spellen
spelling
Hersenmutor maakt van spellen spelen
Grammatica weer eens in discussie En daar is-ie weer, nog voor de zwaluwen terug zijn en de komkommers rijp: de discussie over de grammatica van het Nederlands. Aangewakkerd door een foutief bericht van elkaar klakkeloos overschrijvende journalisten met veel mening en weinig kennis (de ANS heeft in de nieuwe editie niks veranderd omtrent ‘groter dan’) ging het debat … [Lees meer...] overHersenmutor maakt van spellen spelen
Joodse namen in ons spelalfabet
Een paar maanden geleden meldde de NOS dat er in Duitsland stemmen opgaan om het zogenoemde telefoon- of spelalfabet te wijzigen. Dat is het alfabet dat wij gebruiken om de spelling van een woord of naam te verduidelijken. Dat kan zinnetjes opleveren als: “Met de M van Marie.” Reden voor het Duitse initiatief: het huidige spelalfabet dateert grotendeels uit de jaren dertig, … [Lees meer...] overJoodse namen in ons spelalfabet
Met deze regels vermijd je de tragedie van de werkwoordvormen
Dat mijn voorstel om de d/t-regels af te schaffen veel stof zou doen opwaaien wist ik. Taal, emotie en identiteit zijn verstrengeld. Niet toevallig spreken we over onze moeder-taal. Dat stof bewijst tevens hoe moeilijk emotioneel beladen thema’s een rationeel debat toelaten. Cognitieve dissonantie is een menselijk verschijnsel. We negeren objectieve en rationele tegenargumenten … [Lees meer...] overMet deze regels vermijd je de tragedie van de werkwoordvormen
Mayon(n)aise
Door Bert Van Raemdonck De sobere en toch opvallende cover van het boek dat ik momenteel lees, doet het zonder afbeelding. Behalve naar de gele kleur wordt alle aandacht daardoor helemaal opgeëist door de titel van het boek en de naam van de auteur. … [Lees meer...] overMayon(n)aise
De tussen-n in samenstellingen: nog een ander voorstel
Door Jan Nijen Twilhaar Het is begrijpelijk dat de beregeling rond de tussen-n in samenstellingen tot wrevel leidt bij de taalgebruiker, maar ik denk dat het kind met het badwater meegaat als we het voorstel van Johan de Donder van 6 januari jl. in het dagblad Trouw overnemen. Dat we die tussen-n niet horen, zoals hij beweert, wil nog niet zeggen dat we hem dan niet meer … [Lees meer...] overDe tussen-n in samenstellingen: nog een ander voorstel
Trouw ‘vergroent’
Het begin van het einde van de 'witte' spelling? Door Henk Wolf Opvallend spellingnieuws op de eerste dag van het nieuwe jaar: een van de grote landelijke Nederlandse dagbladen gaat een ander spellingsysteem hanteren. Sander Becker meldt op de website van de Trouw dat die krant de 'witte' spelling door de 'groene' vervangt. Je kunt het Nederlands op allerlei manieren … [Lees meer...] overTrouw ‘vergroent’
De fos en sijn streke
Als medewerker van het Meertens Instituut mag je tussendoor soms leuke dingen doen: je bemoeien met de reeks vertalingen van De gruffalo die Lemniscaat deze maand uitbracht, bijvoorbeeld. In het bijzonder mocht ik meelezen met de Amsterdamse versie, gemaakt door Huub van der Lubbe. Althans: mijn opdracht was te kijken of het allemaal wel 'correct Amsterdams' was. Daarmee … [Lees meer...] overDe fos en sijn streke
Wie is toch die berisper van een Nederlandse spelling?
Door Hans Beelen en Nicoline van der Sijs In 1550 verscheen het eerste gedrukte spellinggidsje van het Nederlands, onder de titel Nederlandsche Spellijnghe. De auteur was de Gentse drukker Joos Lambrecht (1491-1556 of 1557). Lambrecht hield zich intensief bezig met de Nederlandse taal. Hij was niet alleen drukker, maar ook ‘lettersteker’, lettergieter en onderwijzer. In 1539 … [Lees meer...] overWie is toch die berisper van een Nederlandse spelling?
‘Vioolspelen’ en/of ‘viool spelen’?
Door Henk Wolf In een interessant stuk hier op Neerlandistiek.nl stelde Gillan Wyngaards laatst de volgende vraag: "Hoe moet een vijftienjarige leerling nou weten waarom gitaar spelen een woordgroep is en vioolspelen een samenstelling?" Dat is een vraag waarin drie heel verschillende problemen bij elkaar komen. Ik zet ze even op een rijtje:1. Het eerste probleem lijkt … [Lees meer...] over‘Vioolspelen’ en/of ‘viool spelen’?
Spellingsonderwijs: “zowiezo een onbegonnen zaak”
Door Gillan Wijngaards Na één jaar voor de klas te hebben gestaan als docent Nederlands heb ik genoeg ervaringen om een boek mee te vullen, maar een van de meest bijzondere onderdelen was misschien toch wel het aanleren van ‘spellingsregels’. Ik heb tientallen interessante vragen gekregen die vroegen om in een artikel te worden verwerkt. Noot: dit artikel is overigens geen … [Lees meer...] overSpellingsonderwijs: “zowiezo een onbegonnen zaak”
Twee soorten tussen-n
Door Henk Wolf In het Nederlands kun je twee woorden combineren tot een nieuw, samengesteld woord. Soms kan dat direct: piano+ leraar = pianoleraar. Soms valt er een stukje weg: aarde + verschuiving = aardverschuiving. En soms komt er een stukje tussen: regering + leider = regeringsleider.De geschreven tussen-n is NederlandsEen zo'n stukje dat je als stopverf tussen de … [Lees meer...] overTwee soorten tussen-n
Onze blote spelling
Door Gaston Dorren In de Nederlandse spelling zit een slimmigheidje dat geen enkele andere taal heeft. (Bekijk deze video op YouTube) … [Lees meer...] overOnze blote spelling
Officiële spelfouten
Door Gaston Dorren Sommige officiële spellingen zijn het resultaat van vergissingen. (Bekijk deze video op YouTube) … [Lees meer...] overOfficiële spelfouten
Laaghangende of laag hangende takken?
Door Henk Wolf Ik maak graag een wandelingetje over het kerkhof bij ons in de buurt. Als ik daar aankom, ben ik altijd even gefascineerd door de twee bordjes aan weerskanten van het pad. Op het ene bordje staat 'laag hangende takken' en op het andere 'laaghangende takken' - het verschil is een spatie. Ik vroeg me af wat ik zelf zou schrijven. Als ik de officiële regels … [Lees meer...] overLaaghangende of laag hangende takken?
Nieuwe spellingchecker voor het Fries
Door Henk Wolf Twee weken geleden klopte een collega op de deur van mijn werkkamer. Opgewonden vroeg hij of ik de nieuwe staveringshifker al had gezien. De Word-versie op onze werkcomputers was voorzien van de Friese spellingchecker. … [Lees meer...] overNieuwe spellingchecker voor het Fries
Numeri fixi, numerus fixussen of numerus fixi? Dat is geen groeneboekjeskwestie
Door Henk Wolf Mensen in het Nederlandse taalgebied kennen ten onrechte allerlei vormen van autoriteit aan het Groene Boekje toe. Marc van Oostendorp deed dat recent ook, toen hij de vraag kreeg wat het meervoud was van numerus fixus. Om die vraag te beantwoorden raadpleegde Marc het Groene Boekje. Tijdschrift Ad Valvas citeert hem als volgt: "Ik kan weinig anders doen. … [Lees meer...] overNumeri fixi, numerus fixussen of numerus fixi? Dat is geen groeneboekjeskwestie
De officieuze spellingshervorming
Door Lauren Fonteyn Een van de simpelste dingen die je kan doen om een taalkundige een diepe zucht vol Weltschmerz te doen slaken, is iets zeggen over spelling of punctuatie en doen alsof dat over taalkunde gaat. Ik kan dat bevestigen. Als ik pakweg op date zou zijn, ofzo – en ik ben er helemaal klaar voor, onderbroek met klein strikje aan enzovoorts – en het zou over … [Lees meer...] overDe officieuze spellingshervorming
Maathouden versus orde houden
Door Robert Chamalaun Een van mijn favoriete momenten tijdens de spellingles is altijd het moment waarop iets ogenschijnlijk eenvoudigs plots heel wat ingewikkelder blijkt te zijn. Het vormt meestal een mooi aanknopingspunt om met leerlingen dieper in te gaan op de taal zelf. Spellingregels lijken soms totaal niet logisch en dan is het des te interessanter om te beredeneren … [Lees meer...] overMaathouden versus orde houden
Herzie het eerste woord van elk woordenboek!
Door Peter Nieuwenhuijsen Behalve de uitroep ‘oh!’, waarover ik eerder publiceerde op Neerlandistiek, vermeldt Van Dale (15e dr.) ook de uitroep ‘ah!’. Die zie je dan ook geregeld voorkomen in teksten: ‘Ah. Op de paal!’. Het is de ongespannen a van bak, al maakt Van Dale dit deze keer niet duidelijk met een fonetische notatie. Wel wijzen de woorden die het woordenboek opsomt … [Lees meer...] overHerzie het eerste woord van elk woordenboek!
‘The TH will surely trouble you’
Een gedicht op rijm als cursus Engelse uitspraak voor Nederlandse docenten die college geven in het Engels Door Nico Keuning Wetenschappelijk onderzoek van cognitiewetenschapper Johanna de Vos aan de Radboud Universiteit Nijmegen heeft uitgewezen dat studenten die college krijgen in het Engels op het examen lager scoren dan studenten die het college in het Nederlands … [Lees meer...] over‘The TH will surely trouble you’
De h is goedkoop
Door Peter Nieuwenhuijsen Van de bekende versregel ‘O, kom er eens kijken’ bestaan, zo leert het internet, diverse varianten. Een daarvan is dat het eerste woord ook wel als ‘Oh’ wordt geschreven. In Van Dale (ik gebruik de 15e druk) vormt zowel O als Oh een lemma. Bij O lezen we dat het een uitroep is van (ik doe een greep) verrukking, bewondering, verwondering, verbazing, … [Lees meer...] overDe h is goedkoop
Verliefd op een beiaardier of internationaal studentendictee
Door Agata Kowalska-Szubert Dinsdag 9 april, klokslag 12 uur. Op 17 universiteiten in tien Midden-Europese landen waar Nederlands wordt gedoceerd, buigen studenten zich over witte vellen papier, klaar om een tekst te gaan opschrijven over carillons, liefde en techniek. Hun plaatselijke docent leest hun die voor. Het ondertussen zesde Internationaal Studentendictee (bij ons in … [Lees meer...] overVerliefd op een beiaardier of internationaal studentendictee
Briljante vertaling van Mens
Door Marc van Oostendorp Lang leve Erik Bindervoet en Robbert-Jan Henkes! Geef hun alle taalprijzen die er onder de hemel zijn, want zij maken van vertalingen wat het moet zijn: een feest. Ze vertaalden al de onwaarschijnlijkste werken, zoals Finnegan's Wake en de liedteksten van Bob Dylan, en ze verrijkten er het Nederlands mee. En nu namen ze ook nog van George Saunders … [Lees meer...] overBriljante vertaling van Mens
Ten enenmale te allen tijde
Door Roland de Bonth Vrijdagochtend heb ik een vast ritueel. Bij het openen van mijn inbox tref ik dan namelijk een mail aan van Beter Spellen met de mededeling dat de nieuwe test klaar staat. In een paar minuten tijd beantwoord ik dan twintig multiple choice-vragen over spelling. Beter Spellen is een populaire website. Op de dag dat ik deze bijdrage schrijf, telt de site … [Lees meer...] overTen enenmale te allen tijde
