• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Logo

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Artikelen
  • Media
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Er is niets mis met taalverandering

10 juni 2022 door Iris Van De Voorde 1 Reactie

Bron: Pixabay

Een belangrijk inzicht dat ik aan het begin van mijn opleiding verworven heb, is dat talen voortdurend in beweging zijn. Dit geldt ook voor het Nederlands. Taalcontact, de media, een veranderende maatschappij: al deze factoren hebben een invloed op het Nederlands. Er komen steeds nieuwe woorden bij; bepaalde woorden raken na een tijdje in onbruik en verdwijnen vervolgens. Ik leerde verder dat taalverandering niet altijd met open armen ontvangen wordt. Het is nochtans een fenomeen dat altijd al bestaan heeft.

Voor mijn promotieonderzoek heb ik zo enkele veranderingen kunnen bestuderen over een tijdsspanne van vier eeuwen (16de – 19de eeuw). In België vinden we het heel normaal dat familienamen waarin een lange a voorkomt met <ae> gespeld worden (bv. Raes). Veel familienamen met een k-klank in woordfinale positie worden in België dan weer met <ck> gespeld (bv. De Boeck). Die spellingvarianten komen natuurlijk ergens vandaan. In de middeleeuwen waren <ae> en <ck> zowel in het Noorden (het huidige Nederland) als in het Zuiden (het huidige Vlaanderen) van het taalgebied de gangbare spellingvarianten, naast andere oude spellingen als <ai> en <c>. Die hebben door de eeuwen heen plaatsgemaakt voor de moderne spellingvarianten <aa> en <k>.

Een ander voorbeeld is de ontkenning in het Nederlands. Die werd in het Middelnederlands voornamelijk uitgedrukt met twee negatie-elementen (en en niet), zoals in het voorbeeld ik en geloofde het niet. Deze ‘tweeledige’ negatie werd vervangen door een enkele negatie met niet. Ter vergelijking: het moderne Frans heeft wel nog steeds twee negatie-elementen (bv. je ne le croyais pas).

Tot slot wil ik de aandacht vestigen op de verandering van d– naar w-vormen in het Nederlands. In het geval van de betrekkelijke bijwoorden daar en waar is die verandering voltooid. Hoewel daar de gebruikelijke vorm was in het Middelnederlands (bv. de plaats daar wij sliepen), is waar vandaag de enige juiste vorm. Bij de betrekkelijke voornaamwoorden dat en wat zien we daarentegen naast w-vormen ook nog d-vormen in bepaalde contexten (vergelijk: iets wat ik leuk vind – het meisje dat hier werkt). Men kan dus stellen dat deze verandering nog aan de gang is.

Mogelijk verandert in de toekomst ook de status van een vorm als ervaarde. Momenteel is enkel de sterke verledentijdsvorm ervoer standaardtaal, maar wordt de vorm ervaarde al vaak gebruikt. Over enkele jaren kan de zwakke verledentijdsvorm misschien ook tot de standaardtaal gerekend worden. Kortom: bepaalde veranderingen hebben in het verleden plaatsgevonden, sommige veranderingen zijn nu aan de gang en ook in de toekomst zal het Nederlands nog evolueren. Het is voor mij belangrijk om met een open blik te kijken naar taalverandering.

Meer lezen

Marynissen, A. (2011). Namen. In Van der Sijs, N. (Red.). Dialectatlas van het Nederlands (pp. 300–353). Amsterdam: Bert Bakker.

Iris Van de Voorde promoveerde onlangs aan de VUB op het proefschrift ‘Pluricentriciteit in de taalgeschiedenis. Bouwstenen voor een geïntegreerde geschiedenis van het Nederlands (16de – 19de eeuw)’

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel, Jong Tags: Jubileum, Jubileum30, naamkunde, spelling, taalkunde, taalverandering

Lees Interacties

Reacties

  1. Hand zegt

    22 mei 2024 om 07:27

    Terug naar de dierenwereld, een beetje krijsen en schreeuwen.

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Openingszin van de week

Deze kennismaking zal kort zijn.

Deze kennismaking zal kort zijn. Kort, maar noodzakelijk, zoals dat gaat met waarschuwingen. In dit hoofdstuk gaat al iemand dood. Deze openingszin van de week komt uit het boek Geen vaarwel vandaag (2023) van Daan Heerma van Voss. De eerste zin is kort en spreekt de lezer aan op een zeer directe manier, waardoor je […]

➔ Lees meer
  • Facebook
  • YouTube

Thema's

#taalkunde
Een beest van een constructie
Maar goed, een blog over maar goed
Noe he’j ’t schoap an’t driet’n
Dao heb ich mien naas te hoêg vur sjtaôn
Er hangt een schoer in de lucht
#letterkunde
Deze kennismaking zal kort zijn.
Het poppenboek: een vergeten genre
Get ready with… Heile van Beersel
“De dag begint. Niets aan te doen. Niets, door niets en niemand niet.”
Bewonderenswaardig bewonderen
#recensie
In Het paradijs van slapen kleurt Joost Oomen de dood hoopvol
Yara’s Wedding: een voorstelling die je bijblijft.
Verlies, liefde en leegte: De mitsukoshi troostbaby company
Zee nu: Een dystopische roman over zeespiegelstijging
De zestiende eeuw plus vierhonderd jaar in het ijs: een atypische ecoroman
#taalbeheersing
Maar goed, een blog over maar goed
Hoe werkt een hondenfluitje?
Geert Milders?
‘Poepelwoefie’
Schrijfwedstrijd ‘Neologisme’
#toekomstinterview
‘Bekijk tijdens je studie al wat er allemaal mogelijk is, wacht niet tot iets moet.’
‘Ik geloof er toch echt in, dat je iets moet kiezen waar je blij van wordt.’
‘Geniet van wat het vak je brengt. De neerlandistiek kan je naar zoveel plaatsen brengen, zowel letterlijk als figuurlijk.’
‘Mensen sturen berichten over kinderporno alsof ze flippo’s verzamelen’
‘Vertalen is de meest intensieve manier om met taal bezig te zijn’
#wijzijnneerlandici
Kwaliteit boven kwantiteit?
Literatuur, natuur, insecticiden en het internet
Jong Neerlandistiek in gesprek: studenten over de grens
#wijzijnneerlandici: Jacques Klöters
“Aan het begin van de studie sprak ik nog geen Nederlands. Na drie jaar schreef ik een scriptie in het Nederlands.”
#voordeklas
24 paar ogen, een glimlach en een gereedschapskist
De vlucht naar Engelse literatuur, waardevol of schadelijk?
Later word ik dokter! Of juf! Of allebei!
Literatuur voor alle leeftijden
De ezelsbruggetjes in ons grammaticaonderwijs; kunnen we zonder?

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d