Mijn vwo-diploma is binnen en iedereen vraagt wat ik volgend jaar ga studeren. Als ik antwoord ‘Nederlands!’, kijken mensen mij onbegrijpend aan. Niet omdat ze de studie niet kennen, maar omdat ze zich niet voor kunnen stellen waarom ik dat zou willen doen. Mijn vakkenpakket bestaat immers vooral uit exacte vakken. Scheikunde, wiskunde, biologie en natuurkunde… Daar past een talenstudie toch helemaal niet bij? Nederlandse taal en cultuur zou ongeschikt zijn voor leerlingen met een bètaprofiel. Dat is onzin!
Gelijke geschiktheid
Het schoolvak Nederlands is een kernvak: verplicht en voor iedereen gelijk. Vwo-leerlingen die de vakken natuurkunde en scheikunde volgen, krijgen op de middelbare school dezelfde lessen Nederlands als leerlingen met geschiedenis en economie in hun vakkenpakket. Leerlingen met het vak geschiedenis hebben een kleine voorsprong wanneer literatuurgeschiedenis aan bod komt. Geen grote voorsprong, want leerlingen die het vak niet volgen halen hun historische achterstand snel in tijdens de les. Na zes jaar hebben alle eindexamenleerlingen op het vwo hetzelfde kennisniveau van de Nederlandse taal bereikt. Iedereen is even goed klaargestoomd voor de studie Nederlandse taal en cultuur. Met welk soort profiel een leerling slaagt, maakt daarbij geen verschil.
Interesse en talent
Dat een scholier kiest voor bètavakken, hoeft niet te betekenen dat hij zich alleen daarvoor interesseert of slecht is in taal. Moderne vreemde talen kunnen als schoolvak gevolgd worden door iedere leerling die daar interesse voor heeft, ongeacht het vakkenpakket. Bovendien zijn interesses breder dan school. Een leerling kan in zijn vrije tijd voor de lol bezig zijn met taal, net als met elke andere hobby. Een bètaprofiel staat daar los van en vormt geen belemmering. Bovendien kunnen leerlingen met exacte vakken in hun pakket óók een talenknobbel hebben. Goed zijn in wiskunde staat niet gelijk aan onvoldoendes voor Engels. Denk aan gymnasiasten met een bètaprofiel. Het één sluit het ander niet uit.
Het Nederlands niveau, de interesse en het talent voor taal van vwo-leerlingen aan het einde van de zesde klas zijn dus onafhankelijk van het vakkenpakket dat ze hebben gekozen. Geschiedenis of scheikunde, natuurkunde of economie: het maakt niet uit. Alle 6-vwo leerlingen zijn even geschikt om Nederlands te studeren. Met welk profiel dan ook!
Grappig, ik ben van 1966 maar het zouden mijn woorden geweest kunnen zijn: ik heb in 1984 eindexamen VWO gedaan met een exact pakket en een 9 voor wiskunde. In die tijd liep er een ‘kies exact’-campagne. Desalniettemin ben ik toen Nederlands gaan studeren. Wat heb ik mijn keuze vaak moeten verdedigen! Ik denk nog wel eens aan de keer dat een TU-student me vroeg waarom ik voor ‘die werkloosheidsopleiding’ had gekozen. Ik ben sinds mijn afstuderen welgeteld 0 dagen werkloos geweest…
Ik heb er al die tijd wel baat bij gehad dat ik geen moeite heb met getallen, grafieken en formules enzo. Tijdens mijn studie al bij taalkunde en onderzoeksmethoden (statistiek) en ook nu werk ik veel met en voor schrijvende professionals met een kwantitatieve deskundigheid, zoals bij banken.
Succes en veel plezier met je studie, Charlotte!
Heel herkenbaar!
Bij het bestuderen van taal(regels) zul je niet altijd veel logica vinden zoals bijvoorbeeld het vak wiskunde, is mijn ervaring. Maar …, dat hoeft ‘de pret’ niet te bederven. Met je ‘beta-knobbel’ en wat creativiteit, kun je een hoop plezier beleven bij het bestuderen van o.a. de Nederlandse taal en ook anderen helpen iets van ‘die taal’ te begrijpen en deze goed te gebruiken.
Enjoy yourself!
Maxy Bak-Piard (University of Curaçao)
Een heel juist betoog. Zelf deed ik gymnasium-beta, met een 9 als eindexamencijfer voor wiskunde, en een dergelijke brede opleiding is uitstekend voor een studie Nederlands, zeker als het accent ligt op de taalkunde.
Ook in de studie van de letterkunde is sinds de komst van de Digital Humanities een achtergrond in exacte vakken heel relevant.