• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Logo

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Artikelen
  • Media
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Letters als arsenaal voor een fraaie woordenstrijd

1 april 2022 door Menno Zwinkels Reageer

Sommige schrijvers accepteren het standaardlettertype van hun tekstverwerkingsprogramma als gegeven. Ted van Lieshout heeft warempel alle soorten en maten uit het lettertypespectrum gedropt in een op hol geslagen bladspiegel. Resultaat: een verhaal en gedicht in één, getiteld Ze gaan er met je neus vandoor. 

Deze vervlechting van twee heel verschillende typografische genres creëert een cryptografische puzzel, naargelang de anekdote van typograaf en ontwerper David Carson: ‘’Als mensen het zo graag willen lezen, moeten ze het maar ontcijferen.’’ Een ontcijferfestijn waar je het boek kwartslagen voor moet draaien of het vergrootglas van oma pakt om ieder woord achter het woordengordijn te ontwaren. Tot mijn nek zat ik in het boek, down the rabbit hole in een omgewroet landschap. 

Ongeduldige woorden

In Ze gaan er met je neus vandoor wil de dichter een nieuwe bundel schrijven, maar liefdesverdriet doet hem de das om. Een schrijversblok aanstaande. Wat nu? De woorden voelen zich ongeduldig, raken in opstand. En zoals letters zijn, verlangen ze als woordenboeken naar nieuwe woorden: ‘’We moeten toch maar proberen om zelf een boek te maken, want anders vervelen we ons dood.’’ De letters kunnen er geen chocolade van maken, er ontbreekt een schrijvershand die hun letters verwoordt. 

De wanhoop nabij doen de letters dan maar een oproep voor hun dichter (in het zwart): ‘’contact met een leuk iemand.’’ Een soortgelijke oproep deed ik op Tinder, een conflictueuze woordenwisseling kreeg ik standaard terug. Exact wat zich hier ook afspeelt. Een vrouwelijke dichter (in het rood) gevolgd met een achterban aan woorden reageren en willen aan de haal gaan met de resterende pagina’s. Wat volgt is een oorlog tussen woorden, het grondgebied van elke witregel wordt geannexeerd. De blokgedichten (vierkante verzen die vollopen op de regels en zo een blok vormen) kleuren de pagina’s tot een keiharde inktpartij, waarbij het rood van de dichteres tot bloedvergieten aan toe de dichter in het zwart verjaagt van de bladzijde. 

Oorlog in vorm en inhoud

De dichteres heet Hilde Steunvoet en opent haar bundel met het gedicht ‘Winter in leper’ over de veldslagen in de Eerste Wereldoorlog op Belgisch grondgebied. Op de begraafplaats in leper omschrijft ze melancholisch: ‘’De tijd honderdmaal heen. Alleen de trouwe kou is er / nog en elke winter vindt het gras bevroren tranen terug.’’ De letters ‘v’, ‘z’ en ‘i’ ondergaan hetzelfde lot van miljoenen soldaten, wat overblijft is een miezerige paal van een onthoofde ‘i’.

David Carson verwoordt in 1994 in het rock ‘n rock magazine Raygun een interview in het lettertype ‘dingbats’, dat bestaat uit losse tekentjes. 

Alles overziend heeft Van Lieshout een grafisch spektakel gepubliceerd, dat naadloos past tussen de werken van Paul van Ostaijen. Net zoals wat Ostaijen teweegbracht in Bezette stad zenden de dichters in het zwart en rood met hun hevige beeldenreeksen en oproepen een signaal naar de roerige werkelijkheid. In een sfeer van wanhoop waar de voortdurende aanvallen leiden tot een aftocht van zwart en een overweldigende kleur rood. Zoals het bloed van vergeten soldaten een onuitwisbare indruk op blanke pagina’s achterlaten, gebeiteld in de tijd.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Jong Tags: recensie, Ted van Lieshout

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Dialect van de week

Nar den buuet goan

“Nar den buuet goan” (naar de boot gaan) betekent in het Wichels “bevallen”. In Wichelen, het dorp waar de inzender van deze zin opgroeide, werd aan kinderen verteld dat baby’s werden afgehaald (ook “kuuepen” (kopen) genoemd) bij een van de vrachtschepen op de Schelde. Het Wichels is een overgangsdialect met opvallend veel dubbelvormen en diftongen. […]

➔ Lees meer
  • Facebook
  • YouTube

Thema's

#taalkunde
Maar goed, een blog over maar goed
Noe he’j ’t schoap an’t driet’n
Dao heb ich mien naas te hoêg vur sjtaôn
Er hangt een schoer in de lucht
Call: Ritme en rijm in Nederlandstalige gedichten en liederen 
#letterkunde
Bewonderenswaardig bewonderen
Call: Ritme en rijm in Nederlandstalige gedichten en liederen 
In Het paradijs van slapen kleurt Joost Oomen de dood hoopvol
Podcast: Leve(n) lezen met Jeroen Dera
Podcast: Leve(n) lezen met Ingmar Heytze
#recensie
In Het paradijs van slapen kleurt Joost Oomen de dood hoopvol
Yara’s Wedding: een voorstelling die je bijblijft.
Verlies, liefde en leegte: De mitsukoshi troostbaby company
Zee nu: Een dystopische roman over zeespiegelstijging
De zestiende eeuw plus vierhonderd jaar in het ijs: een atypische ecoroman
#taalbeheersing
Maar goed, een blog over maar goed
Hoe werkt een hondenfluitje?
Geert Milders?
‘Poepelwoefie’
Schrijfwedstrijd ‘Neologisme’
#toekomstinterview
‘Ik geloof er toch echt in, dat je iets moet kiezen waar je blij van wordt.’
‘Geniet van wat het vak je brengt. De neerlandistiek kan je naar zoveel plaatsen brengen, zowel letterlijk als figuurlijk.’
‘Mensen sturen berichten over kinderporno alsof ze flippo’s verzamelen’
‘Vertalen is de meest intensieve manier om met taal bezig te zijn’
‘Bedroevend weinig tijd voor het plezier in lezen’
#wijzijnneerlandici
Kwaliteit boven kwantiteit?
Literatuur, natuur, insecticiden en het internet
Jong Neerlandistiek in gesprek: studenten over de grens
#wijzijnneerlandici: Jacques Klöters
“Aan het begin van de studie sprak ik nog geen Nederlands. Na drie jaar schreef ik een scriptie in het Nederlands.”
#voordeklas
24 paar ogen, een glimlach en een gereedschapskist
De vlucht naar Engelse literatuur, waardevol of schadelijk?
Later word ik dokter! Of juf! Of allebei!
Literatuur voor alle leeftijden
De ezelsbruggetjes in ons grammaticaonderwijs; kunnen we zonder?

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d