Door Marc van OostendorpEen boek over Moresnet! Daarvoor ben ik natuurlijk meteen naar de boekwinkel gerend. Tussen 1816 en 1920 waren dat onze zuiderburen. Nadat Napoleon verslagen was en Europa anders verdeeld moest worden, bleef dit strookje land onbeslist tussen Nederland en Pruisen. Ook toen België zich afscheidde, bleef Moresnet neutraal. Pas na de Eerste Wereldoorlog was … [Lees meer...] overEen bed in Moresnet
De onuitroeibare neiging van de mens om verhalen te vertellen
Door Marc van OostendorpZoals je je pas Nederlander voelt wanneer je Roosendaal in zuidelijke richting gepasseerd bent, zo voel ik me pas echt taalkundige wanneer ik een boek lees als Van hof tot overheid.Het onderwerp is interessant genoeg. In 12 hoofstukken komen allerlei 'instituties' voorbij die in de loop van de geschiedenis iets met de literatuur te maken hadden: van het … [Lees meer...] overDe onuitroeibare neiging van de mens om verhalen te vertellen
Hoe komt het dat de grammatica van oude talen ingewikkelder is dan die van moderne talen?
Onverwachte taalvragen aan de Nationale Wetenschapsagenda (13) Door Marc van Oostendorp … [Lees meer...] overHoe komt het dat de grammatica van oude talen ingewikkelder is dan die van moderne talen?
Wat is er raar aan een lerares, een dichteres en een minnares?
Door Marc van OostendorpWat is het verschil tussen een wandelaarster en een zangeres? Aan onder andere die intrigerende vraag besteedt Jan Don aandacht in het nieuwe nummer van het tijdschrift Nederlandse Taalkunde. Volgens hem heeft het ermee te maken dat iedere vrouw die wandelt zich een wandelaarster mag noemen terwijl zomaar een beetje zingen iemand nog niet tot … [Lees meer...] overWat is er raar aan een lerares, een dichteres en een minnares?
Baby’s die niet huilen horen het verschil tussen Frans en Arabisch
Door Marc van OostendorpKinderen van een paar uur oud kunnen hun moedertaal al herkennen! Het is misschien geen zwaartekrachtsgolf, maar een dit weekeinde online geplaatst artikel uit Neuropsychologia – de officiële verschijningsdatum is pas in april – zorgde in ieder geval wel voor een rimpeling.Een paar uur oud! Hoe weten we dat? Het is de onderzoekers gelukt door op een … [Lees meer...] overBaby’s die niet huilen horen het verschil tussen Frans en Arabisch
Wat is de meest voorkomende klank van het Nederlands?
In mijn zondagochtendminicollege – rechtstreeks vanaf een afdakje ergens in Leiden -- leg ik uit wat de meest voorkomende klank van het Nederlands is, waarom je dat zou willen weten en waarom het moeilijk te achterhalen is. … [Lees meer...] overWat is de meest voorkomende klank van het Nederlands?
Wat een veel ingewikkelder probleem!
Wat we nog niet weten over het werkwoord (14)Door Marc van OostendorpWat is het verschil tussen wat en hoe? Soms lijken ze dicht bij elkaar te liggen. Neem de zin:- Wat ben jij sterk!Wanneer je daarvan een afhankelijke zin wil maken, zeggen Broekhuis en Corver in het binnenkort te verschijnen laatste deel over werkwoordelijke groepen van de Syntax of Dutch, moet je … [Lees meer...] overWat een veel ingewikkelder probleem!
Hé natuur!
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (59)Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpOp het Canarisch eiland La Gomera kunnen ze hun zinnen fluiten: ze hebben een manier gevonden om klinkers en medeklinkers om te zetten in fluitbare signalen, zodat herders bijvoorbeeld over grote afstand kunnen … [Lees meer...] overHé natuur!
De rare taalwereld die ‘des te meer’ oproept
Wat we nog niet weten over het werkwoord (13) Door Marc van Oostendorp Er zijn onderwerpen waar de auteurs van de Syntax of Dutch zich duidelijk niet zo goed raad mee weten. Des te is daar een voorbeeld van. Wat kun je bijvoorbeeld beter zeggen: Hoe langer ik ernaar kijk, des te meer ik erin ontdek. Hoe langer ik ernaar kijk, des te meer ontdek ik erin. De Algemene … [Lees meer...] overDe rare taalwereld die ‘des te meer’ oproept
Bestaat er zoiets als de meest efficiënte taal en zo ja welke?
Onverwachte vragen in de wetenschapsagenda (12)Door Marc van OostendorpKun je talen met elkaar vergelijken? En nog belangrijker kun je ze dan op een ranglijst plaatsen? Het is in ieder geval iets dat mensen graag doen. Ze vragen dan: is het Nederlands een moeilijke taal? Wat is de mooiste taal die u kent? En raken danig sip wanneer je ze het enig juiste antwoord geeft: dat … [Lees meer...] overBestaat er zoiets als de meest efficiënte taal en zo ja welke?
Nieuwe ontwikkelingen rond men
Door Marc van OostendorpGelukkig staat de mennologie niet stil, in ieder geval niet op het internet. In september besteedde uw eigen elektronische tijdschrift voor de neerlandistiek al aandacht aan de observaties over men van de Amerikaanse taalkundige Haj Ross. Onlangs verscheen er weer een nieuwe bijdrage, een uitgebreid (ongepubliceerd) artikel van Paula Fenger, een … [Lees meer...] overNieuwe ontwikkelingen rond men
Fijn bladerboek van een unieke taalcultuur
Door Marc van OostendorpVandaag is een dag voor ongecompliceerd chauvinisme: wat hebben we toch een bijzondere taalcultuur, in Nederland en, vooruit, ook een beetje in Vlaanderen. Er valt van alles te mopperen over van alles en nog wat: de afwezigheid van een regelmatig tv-programma is over taal. Het feit dat er nog geen breed wereldwijd aanbod aan gratis Nederlandse les via … [Lees meer...] overFijn bladerboek van een unieke taalcultuur
Verscherping
Door Marc van OostendorpIk ontdekte dat ik wetenschapper wilde worden toen ik als vijftienjarige op vakantie was in Frankrijk en we een rondleiding kregen door een oude boerderij. Onze gids wist over ieder ogenschijnlijk nietig detail – de lamp die daar hing, een scheur in een balk, een vreemd patroon in de deurmat – zo uitgebreid en enthousiast te vertellen dat ik dacht: dat … [Lees meer...] overVerscherping
Waarom kennen we de klemtoon van onzinwoorden?
Door Marc van OostendorpIn mijn zondagochtendminicollege vertel ik vandaag over het eigenaardige verschijnsel dat we van onzinwoorden kunnen raden waar de klemtoon ligt – en dat alle sprekers van het Nederlands dat ongeveer op dezelfde manier doen. … [Lees meer...] overWaarom kennen we de klemtoon van onzinwoorden?
Klinkletters kijken in de 18e eeuw
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (58)Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpIn een bekend artikel heeft Gert de Jager er ooit op gewezen dat het sonnet bij uitstek een visueel genre is. Vooral dichters die naar hun werk in geschreven vorm kijken (en niet vooral luisteren naar hun gedichten) … [Lees meer...] overKlinkletters kijken in de 18e eeuw
Kun je je voorstellen?
Door Marc van OostendorpOpgelet, een beroemde Nederlandse schrijfster gaat binnenkort de volgende zin gebruiken, in ieder geval als ze durft:'Ik word daar depressief van, kun je je voorstellen?'Zoals goede schrijvers dat doen, heeft ze onlangs wel eerst advies gevraagd aan het Meertens Instituut. Allerlei meelezers vonden dat je toch echt dat moest invoegen in die zin. … [Lees meer...] overKun je je voorstellen?
Het poëtische woord van 2016: maar
Door Marc van OostendorpWaarover dicht de Nederlander anno 2016? Over tegenstellingen, over het feit dat dingen niet zijn wat ze lijken. Die conclusie kunnen we trekken uit de Turing Gedichtenwedstrijd 2016. Van de gepubliceerde top-100 met gedichten uit die wedstrijd heb ik gisterenmiddag een woordenwolk gemaakt: je ziet hem hiernaast.Om hem te begrijpen moet je wel weten dat … [Lees meer...] overHet poëtische woord van 2016: maar
Had je maar nooit een gedicht gezien
Door Marc van Oostendorp Ik loop al een week in een hoofd met een regel uit de nieuwe bundel van Menno Wigman, Slordig met geluk. Het gaat om de laatste regel van het eerste gedicht van de eerste afdeling, 'Rien ne va plus'. Voor de contekst geef ik er ook een paar eerdere regels bij: En nu, haast zesendertig, ziek en mensenschuw, door poëzie van alles om je heen … [Lees meer...] overHad je maar nooit een gedicht gezien
De bleke pornoster en de huilende moeder
Door Marc van Oostendorp Wat is er gaande in de Vlaamse dichtkunst? Ik lees maar de hele tijd gedichten waarin uitdrukkingen staan die zijn gevormd op de malde/een X Y, waarbij X een bijvoeglijk naamwoord is en Y een zelfstandig naamwoord. Vermoedelijk is Delphine Lecompte ermee begonnen, of in ieder geval heeft zij het genre tot grote hoogte opgezweept. Jaar in jaar uit … [Lees meer...] overDe bleke pornoster en de huilende moeder
De lucht is guur
Door Marc van OostendorpIn een van de essays in Hans Groenewegens laatste boek, De lezer van poëzie en mystiek, bespreekt de auteur Hadewijch, Kees Ouwens en Bertolt Brecht. Hebben die dan iets met elkaar te maken? Tja, zegt Groenewegen in de inleiding, "het enige intuïtieve verband dat men schrijvend zichtbaar heeft gemaakt, is dat de drie losse onderdelen onder één titel zijn … [Lees meer...] overDe lucht is guur
Praten als een vlogger. 4 tips die je leven gaan veranderen
Door Marc van OostendorpHier zijn vier tips hoe ook jij kunt leren praten als een echte vlogger! … [Lees meer...] overPraten als een vlogger. 4 tips die je leven gaan veranderen
Van mijn balijnenrok de haak
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (57)Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpIn de achttiende eeuw komt een nieuwe sonnettenmode over Europa. Het genre is dan inmiddels natuurlijk al eeuwenoud en ook in de Nederlanden al zo'n 150 jaar bekend (ter vergelijking: gisteren was het 150 jaar geleden … [Lees meer...] overVan mijn balijnenrok de haak
Wij kunnen geen Sapfische oden horen
Door Marc van OostendorpPaul Claes, volgens Piet Gerbrandy de 'geleerdste Belg aller tijden', heeft een nieuwe vertaling gepubliceerd van vijftig oden van Horatius. Het probleem voor iedere vertaler is daarbij: welke vorm moet je gebruiken.Een van de zaken waarmee Horatius opzien baarde was namelijk precies die versvorm. Uit de klassieke Griekse poëzie had hij allerlei … [Lees meer...] overWij kunnen geen Sapfische oden horen
Hoe lang duurt het pellen van een mandarijn?
Door Marc van OostendorpIk ken weinig dichtbundels waarin de liefde voor het grote getal zo uitbundig wordt gevierd als het deze week met de Herman de Coninck-prijs bekroonde Lichtmeters van Ruth Lasters. Waarom hebben dichters dat niet eerder ontdekt, denk je dan – de wonderlijke poëzie van het heel, heel grote, van de vele lichtjaren.Dat geldt bijvoorbeeld voor … [Lees meer...] overHoe lang duurt het pellen van een mandarijn?
LinkedIn for Academics
Er worden zaken aan elkaar verbonden in ons spannende managersfeuilletonDoor Marc van OostendorpHet duurde tot enkele weken na kerstmis voordat de boomlange promovenda Sophie weer enigszins naar buiten durfde. Het eerste wat ze ondernam, was een persoonlijkheidsvormende cursus, om er een beetje in te komen."Waarom doe je dit niet," had Wouter, haar baas op de Whatsapp gezegd … [Lees meer...] overLinkedIn for Academics
