Het is vandaag 30 mei, de ‘Dag van het Donorkind’. Op deze datum staan we stil bij het feit dat er tienduizenden zogeheten donorkinderen in Nederland zijn. (Velen van hen weten zelf niet eens dat ze donorkind zijn, maar dit terzijde.) En ja, als ‘taalgekkie’ wil ik op deze dag natuurlijk ook even stilstaan bij het woord ‘donorkind’ zelf. Dat we in het Nederlands mensen … [Lees meer...] overDonorkind? Nee hoor, ik ben volwassen
Artikel
Etymologica: Klopgeest
Een klopgeest wordt soms verantwoordelijk gehouden voor onverklaarbare geluiden en verschijnselen in oude gebouwen. In dat geval wordt een geest ‘spook’ aangenomen, die daarvan de producent zou zijn. Verschijnselen die vaak met klopgeesten in verband worden gebracht, zijn onder andere het geluid van voetstappen, stemmen, het gooien met voorwerpen vanuit het niets, het … [Lees meer...] overEtymologica: Klopgeest
Hoe meer mensen een taal leren, hoe makkelijker die taal wordt
Wordt een taal gemakkelijker wanneer veel mensen haar leren? Daarover woedt al enige tijd discussie in taalkundige kringen. Aan de ene kant hebben mensen een bijna instinctieve afkeer van de gedachte dat je talen uberhaupt op een schaal zou kunnen plaatsen van eenvoudig naar complex. Dat idee is in het verleden ook wel misbruikt om racistische gedachten te ondersteunen: simpele … [Lees meer...] overHoe meer mensen een taal leren, hoe makkelijker die taal wordt
De genderneutrale voorloper van ‘zijn’
Het bezittelijk voornaamwoord zijn gebruiken we voor mannelijke en onzijdige woorden: de man en zijn kinderen en het bedrijf en zijn oprichter. Zo’n twee millennia geleden was dat anders: *sīn-, de Germaanse voorloper van zijn, was genderneutraal. Dat betekent dat het zowel voor mannelijke, vrouwelijke … [Lees meer...] overDe genderneutrale voorloper van ‘zijn’
Achtergrondtaal en handbewegingen beïnvloeden taalverwerking
Restaurants, treinstations, winkels, overal om je heen zijn mensen in gesprek. Het leven zit vol rumoerige momenten en dat kan lastig zijn als je een gesprek probeert te voeren. Toch lukt het ons meestal wel om succesvol te communiceren. Hoe doen we dat? Veerle Wilms, Linda Drijvers, en Susanne Brouwer onderzochten hoe verschillende talen op de achtergrond communicatie … [Lees meer...] overAchtergrondtaal en handbewegingen beïnvloeden taalverwerking
In de strijd tegen de ontlezing zijn hbo-lerarenopleidingen onmisbaar
‘Het ontbreken van de leraar als stevige pijler raakt vooral het leesonderwijs, op de basisschool en in het voortgezet onderwijs.’ stellen Yra van Dijk en Marie-José Klaver in hun artikel ‘De leescrisis in het onderwijs. Hoe minder je leest, hoe minder je weet’ (De Groene Amsterdammer, 19 mei 2022). Van Dijk en Klaver schuiven in hun artikel vervolgens de verantwoordelijkheid … [Lees meer...] overIn de strijd tegen de ontlezing zijn hbo-lerarenopleidingen onmisbaar
Negatieve vooroordelen bij accenten van etnische minderheidsgroepen
Kandidaten met een Vlaamse naam ontvangen vaker een uitnodiging voor een sollicitatiegesprek dan kandidaten met een Turkse of Arabische naam, en ze kunnen makkelijker een huis huren. Discriminatie op basis van etnische achtergrond vindt frequent plaats op de arbeidsmarkt en huizenmarkt in diverse westerse samenlevingen, Vlaanderen incluis. Naam is echter niet het enige aspect … [Lees meer...] overNegatieve vooroordelen bij accenten van etnische minderheidsgroepen
‘De stem van het volk’ in coronatijden
In ‘NOS: Het Coronavirus: feiten en fabels’ beantwoordden experts de vragen van kijkers. Althans, zo presenteerde de NOS zelf het format van deze ‘Corona Q&A’s’. Conversatieanalytisch onderzoek laat zien dat de kijkers niet altijd eenduidig als vraagstellers werden gepresenteerd. Wiens vragen werden er dan eigenlijk gesteld: die van de individuele kijker, die van “het … [Lees meer...] over‘De stem van het volk’ in coronatijden
In desen grondelosen wiele der Simpelheit
Geschiedenis van het Nederlands in 100 literaire werken (16) – Die geestelike brulocht van Jan van Ruusbroec Jan van Ruusbroec (1293-1381) schreef misschien voor godsdienstige tijdgenoten die niet voldoende Latijn kenden om de theologische literatuur te kunnen volgen, en er zijn mensen die beweren dat hij zelf misschien maar matig Latijn kende. Toch zijn zijn werken zijn … [Lees meer...] overIn desen grondelosen wiele der Simpelheit
De ‘Spiegel der duecht’
Den spiegel der duecht ende der eerbaerheyt, vol schoone historien ende exempelen,zoals gedrukt door Thomaes vander Nootte Brussel in 1515 Kritische editie met facsimile van het unieke exemplaar:Washington, Library of Congress, Rosenwald Collection 1131,bezorgd door Willem Kuiper en Inge van Outryve. Inleiding tevens verantwoording van de editie … [Lees meer...] overDe ‘Spiegel der duecht’
Destilleren op IJsberg
Alle tijd was er afgelopen vrijdag (20 mei 2022) bij Nieuwspoort op de wekelijkse persconferentie. De dag tevoren was er in de Tweede Kamer een lang debat over het weggooien van sms’jes op een oude Nokia geweest, de Voorjaarsnota was vastgesteld, de oorlog in Oekraïne woedde onverminderd door. Inderdaad nieuws en dus gespreksonderwerpen te over. En nog maar een keer, wat mooi … [Lees meer...] overDestilleren op IJsberg
Waarom krijgen wij de werkwoordspelling niet uitgelegd?
Dat we de spelling niet uitgelegd krijgen, komt vooral doordat leerlingen niet snappen wanneer welke regel van toepassing is. Je kunt leerlingen prima uitleggen dat een persoonsvorm soms een t krijgt en soms niet. Als je ze dan enkelvoudige zinnetjes voorlegt met gangbare werkwoorden en je zegt erbij dat het uitsluitend gaat om persoonsvormen in de tegenwoordige tijd, dan doen … [Lees meer...] overWaarom krijgen wij de werkwoordspelling niet uitgelegd?
Weg met de bachelor-masterstructuur
Tegen sommige dingen hoef je eigenlijk niet te ageren. Heel veel mensen, misschien wel de meeste, weten dat ze niet goed zijn. Maar de kans dat er iets aan gaat gebeuren is toch in wezen nihil. De enige reden om er iets over te zeggen is om aan die andere tegenstanders te laten weten: je bent niet alleen. En om aan de mensen in de toekomst te laten weten: de waanzin werd toen … [Lees meer...] overWeg met de bachelor-masterstructuur
muur / wand
Verwarwoordenboek vervolg (270) muur / wand De woorden overlappen in betekenis, maar er zijn verschillen. muur verticale afscheiding van een ruimte, van steen (vooral: grens ‘binnen-buiten’) Heb je dit schilderij met één spijkertje aan de muur hangen!Geen zin in koken. Zullen we … [Lees meer...] overmuur / wand
Onderwijsdebat op de ABC-eilanden slaat de plank mis
De Tweede Kamer heeft op 10 mei jl. de stemming over een Papiamentstalig mbo op Bonaire uitgesteld. De Kamer wil eerst weer met de Minister in debat, want de Minister liet daags voor de stemming weten dat een Papiamentstalig mbo-diploma wél toegang geeft tot vervolgopleidingen in Europees Nederland. Wat de Kamer moet beseffen is dat Papiamentstalig onderwijs niet dezelfde … [Lees meer...] overOnderwijsdebat op de ABC-eilanden slaat de plank mis
Waar woon je ergens?
Intrigerende vraag, gisterenavond, van een collega-blogger hier op Neerlandistiek: Ik kan zo snel niet vinden dat iemand hierover geschreven heeft. Het lijkt me geen 'dialect' in de zin dat ik niet geloof dat het regionaal gebonden is. Het is wel informeel en spreektalig, maar ik denk dat heel veel mensen het zeggen. Google geeft een rijke variatie aan bronnen. Er zit … [Lees meer...] overWaar woon je ergens?
De ‘Spiegel der duecht’ : [111] Dialoog tussen de Ridder en zijn vrouw, epiloog van de vertaler.
Den spiegel der duecht ende der eerbaerheyt, vol schoone historien ende exempelen,zoals gedrukt door Thomaes vander Nootte Brussel in 1515 Kritische editie met facsimile van het unieke exemplaar:Washington, Library of Congress, Rosenwald Collection 1131,bezorgd door Willem Kuiper en Inge van Outryve. [111] Dialoog tussen de Ridder en zijn vrouw, epiloog van de vertaler … [Lees meer...] overDe ‘Spiegel der duecht’ : [111] Dialoog tussen de Ridder en zijn vrouw, epiloog van de vertaler.
Een literaire zoektocht naar verliefdheid
Tekenen van het universum (2022) van Emy Koopman is een boek dat ik heel graag had gelezen toen ik op de middelbare school zat. Hoewel permanent verliefd, gebeurde er toen nooit iets wat ook maar in de buurt kwam van een zekere toenadering tot het liefdesobject. Ik vond het destijds heel frustrerend dat ik nooit verhalen las met daarin onbereikbare liefdes. Waarom vond ik nooit … [Lees meer...] overEen literaire zoektocht naar verliefdheid
Voorkennis en leesvaardigheid: één op één?
De nadruk op persoonlijke leertrajecten en vaardigheden druist in tegen alles wat we weten over leesvaardigheid: die is één op één verbonden met voorkennis, zoals Reid Smith en andere onderzoekers aantoonden in een grootschalig wetenschappelijk onderzoek uit 2021. Dit schrijven Yra van Dijk en Marie-José Klaver in hun artikel De Leescrisis in de Groene Amsterdammer van 19 … [Lees meer...] overVoorkennis en leesvaardigheid: één op één?
Al!
Al kun je op heel veel manieren gebruiken: 'al mijn brood is op', 'ik zie hem al staan', 'al ziet men de lui, men kent ze daarom niet', 'dat is al de derde keer', 'zo ik al weet waar je het over hebt', 'al te goed is buurmans gek', en dat zijn er nog maar een paar. Ik weet niet of er ooit een overkoepelende studie is verschenen over al (haha) die vormen van al, maar als die … [Lees meer...] overAl!
Deze boom houdt heksen weg
Met een geweld aan geurige bloemen tiert ieder voorjaar vroeg de gewone vogelkers, een verdrijver van toverkollen volgens oud volksgeloof. Het is een eigenschap die wellicht besloten ligt in de Oostenrijkse benaming Alexen, die bovendien te vereenzelvigen zij met onze kruidnaam alsem. Niet om het hout bekend De gewone vogelkers is inheems in het noorden des … [Lees meer...] overDeze boom houdt heksen weg
Ik heb geen profiel bij mijn weten
Over Marc Kregtings Encyclopedieën van de val De encyclopedieën van de val van Marc Kregting bevat onder veel meer een verborgen ode aan de postbode. Een paar keer komt die functionaris aan de orde, en vooral de manier waarop deze in het verleden de post op de mat liet vallen. De fysieke sensaties van het verzenden en het ontvangen van post, waar bevinden die zich nu in … [Lees meer...] overIk heb geen profiel bij mijn weten
De ‘Spiegel der duecht’ : exempel [110]
Den spiegel der duecht ende der eerbaerheyt, vol schoone historien ende exempelen,zoals gedrukt door Thomaes vander Nootte Brussel in 1515 Kritische editie met facsimile van het unieke exemplaar:Washington, Library of Congress, Rosenwald Collection 1131,bezorgd door Willem Kuiper en Inge van Outryve. exempel [110] … [Lees meer...] overDe ‘Spiegel der duecht’ : exempel [110]
Over de doden
Het was een feestelijke middag met een welbeschouwd wat macabere en ernstige aanleiding. Gisteren werd op begraafplaats Rustoord het fraaie boek Wie ligt hier? gepresenteerd. Hierin schrijven Peter Altena en Peter de Beukelaer de biografieën van zo’n vijftig bekende én onbekende Nijmegenaren die hier begraven liggen (de jongste twee maanden oud geworden). Het is een mooi … [Lees meer...] overOver de doden
De Gedichtenwedstrijd heeft een probleem
Recensiedokter Evi Aarens diagnosticeert de literaire kritiek. Vandaag de prijswinnende formulepoëzie van De Gedichtenwedstrijd. Wat vind jij van De Gedichtenwedstijd? Deze vraag werd mij onlangs per e-mail gesteld. Het bericht in mijn inbox was afkomstig van Prijs de Poëzie, de club achter jaarlijkse poëzieprijzen als De Gedichtenwedstrijd, de Johnny en de Grote … [Lees meer...] overDe Gedichtenwedstrijd heeft een probleem
