Door Arina Banga, Esther Hanssen en Anneke Neijt Spellingrebel Trouw heeft per 1 januari na vijftien jaar ‘witte’ spelling toch de officiële ‘groene’ spelling geaccepteerd. Dat betekent een andere spelling voor woorden als pannenkoek. Tijd om de balans op te maken: wat weten we inmiddels over tussenklanken in samenstellingen? Waarover is nog steeds geen duidelijkheid? Dat … [Lees meer...] overFabels en feiten over de tussen-en in samenstellingen (3): de sjwa als tussenklank is geen meervoud
Artikel
De reizigers worden verplaatst, of niet
Door Marc van Biezen Onder taalkundigen zijn de zinnen 1 en 2 klassiekers. Sommige vinden alleen 1 grammaticaal, sommige alleen 2. Weer anderen vinden beide zinnen grammaticaal. Tot die groep behoort schrijver dezes. Niet alleen taalkundigen verschillen van oordeel, ook … [Lees meer...] overDe reizigers worden verplaatst, of niet
Praten over historischeletterkundefragmenten
Door Roland de Bonth Tijdens de HSN-conferentie 31 die enkele jaren geleden plaatsvond in Zwolle was ik - in HSN-terminologie - ‘kolomleider’ van de kolom literatuuronderwijs. Ik mocht de sprekers introduceren, de spreektijd in de gaten houden en het vragen stellen in goede banen leiden. In de map die ik voor het uitvoeren van die taak kreeg, bevond zich ook een A4’tje met … [Lees meer...] overPraten over historischeletterkundefragmenten
Het raadsel van wij in het Cité-Duits
Door Marc van Oostendorp Het is een ijzeren wet: waar mensen bij elkaar komen, vermengen hun talen zich. Als dat langere tijd voortduurt, kan er uit dat voortdurend mengen een nieuwe taal ontstaan. Zoiets is gebeurd in (Belgisch) Limburg in de jaren dertig van de vorige eeuw, toen mannen van heinde en ver (denk: Italië of Tsjechië) kwamen om in de mijnen te werken. Met … [Lees meer...] overHet raadsel van wij in het Cité-Duits
Laurens Ham leest Sonja Prins
Het verblijf (dag 138) Laurens Ham is dichter, muzikant, essayist en universitair docent Moderne Nederlandse Letterkunde aan de Universiteit Utrecht. Sonja Prins (1912-2009) was dichteres, burgerkind, revolutionair, en kluizenaar. De laatste tijd beleeft haar werk een revival. Presentatie, format, productie, vogels en muziek: Michiel van de Weerthof. Het … [Lees meer...] overLaurens Ham leest Sonja Prins
Gedicht: Folgóre da San Gimignano • Februari
Uit de maandencyclus van Folgóre da San Gimignano, vertaald door Frans van Dooren. Februari Ik laat je in februari beren jagenin een bevroren bergkloof grauw en grijs,met lekke laarzen over dooiend ijsten prooi aan sneeuwjachten en regenvlagen. Wat de een leuk vindt, zal de ander niet behagen:knechten die koppig zijn en eigenwijs,waarden die uit zijn op een … [Lees meer...] overGedicht: Folgóre da San Gimignano • Februari
Masterclass: De verleiding van lezen en Mariken van Nieumeghen
Door Theo Witte & Joke Brasser … [Lees meer...] overMasterclass: De verleiding van lezen en Mariken van Nieumeghen
Die historie van Fortunatus borse : capittel [8]
Een nieuwe historie van Fortunatus borse ende van sijnen wunschhoet, seer playsant om lesen ende leerende hoe een jonck geselle hem heusschelijck houden sal met woorden ende met wercken, by hooghe, by leeghe, onder vrienden ende onder vremde, binnen slants ende buyten slants, met reysen, met coopmanschappen doen, inden houwelijck ende in meer ander accidenten die den mensche … [Lees meer...] overDie historie van Fortunatus borse : capittel [8]
Top 20 van Nederlandstalige Protestalbums: 12. De Kift, Krankenhaus (1993)
door Laurens Ham In maart 2020, kort na het uitbreken van de coronacrisis in Nederland en de start van de eerste lockdown, brachten vijf muzikanten een ode bij Verpleegtehuis Rosariumhorst in Krommenie (gemeente Zaanstad). Staande op de oprit van het verpleegtehuis, strategisch in een driehoek op geruime afstand van elkaar, zongen ze oud-trompettist en tehuisbewoner Jan … [Lees meer...] overTop 20 van Nederlandstalige Protestalbums: 12. De Kift, Krankenhaus (1993)
Waarom het (niet) raar is dat het Nederlands (g)een [g] heeft
Door Klaas Seinhorst “[K]leine peuters […] schreeuwen om het hardst kool”, schreef de Groene Amsterdammer in 1903. De kinderen hadden geen behoefte aan een voedzame maaltijd; ze waren aan het voetballen, en riepen het Engelse woord goal. Probleem: dat woord begint met een [g], en die heeft het Nederlands niet. Oplossing: je vervangt die klank door zijn stemloze tegenhanger, … [Lees meer...] overWaarom het (niet) raar is dat het Nederlands (g)een [g] heeft
Rolf den Otter leest Anne Roemers Visscher
Het verblijf (dag 137) Rolf den Otter is geluidsontwerper en docent aan de Hogeschool Rotterdam. Anna Roemers Visscher (1583-1651) was onder meer lid van de Muiderkring, dichteres en graveerster van glas. Presentatie, format, productie, vogels en muziek: Michiel van de Weerthof. Het verblijf wordt mede mogelijk gemaakt door de Nederlandse … [Lees meer...] overRolf den Otter leest Anne Roemers Visscher
Vasalis, Het ezeltje
Door Frank Willaert Vasalis’ eerste bundel Parken en woestijnen verscheen in 1940. Maar het gedicht ‘Het ezeltje’ is drie jaar ouder en ontstond tijdens een lang verblijf in Zuid-Afrika. Zoals wel vaker bij Vasalis wekt een anekdote een bijna mystiek verlangen op naar een paradijselijke toestand van volstrekte onschuld. … [Lees meer...] overVasalis, Het ezeltje
‘De Jodin’ (ca. 1863)
Jeugdverhalen over joden (129) Door Ewoud Sanders Auteur: Oom Diederik Herkomst en drukgeschiedenis Wie er schuilgaat achter het pseudoniem ‘Oom Diederik’ is niet bekend. Tussen 1862 en circa 1875 schreef hij diverse jeugdboeken met onder meer vertellingen, versjes, rekenspelletjes en raadsels. Ze verschenen bij uitgeverij H.A.M. Roelants in Schiedam (en vanaf 1883 … [Lees meer...] over‘De Jodin’ (ca. 1863)
Joachim Boas leest Wannes Cappelle
Het verblijf (dag 136) Joachim Boas is zanger, muzikant en leraar Nederlands aan het Jordan Montessori Lyceum Utrecht. Wannes Cappelle (1979) is een Vlaams zanger, muzikant en acteur. Presentatie, format, productie, vogels en muziek: Michiel van de Weerthof. Het verblijf wordt mede mogelijk gemaakt door de Nederlandse Taalunie. Wanneer bovenstaande … [Lees meer...] overJoachim Boas leest Wannes Cappelle
Ode aan Alex Brenninkmeijer
Door Carel Jansen In 2007 verscheen bij uitgeverij Politieke Pers een aardig boek, met de titel Zullen we zwaluwstaarten? Het staat vol met voorbeelden van ambtelijke taal die ook nu nog voor veel bestuurders en ambtenaren herkenbaar zullen zijn. Denk aan eufemismen als “Hierbij staat budgettaire neutraliteit voorop”, in plaats van “Dit mag geen extra geld kosten”. Denk ook … [Lees meer...] overOde aan Alex Brenninkmeijer
Die historie van Fortunatus borse : capittel [7]
Een nieuwe historie van Fortunatus borse ende van sijnen wunschhoet, seer playsant om lesen ende leerende hoe een jonck geselle hem heusschelijck houden sal met woorden ende met wercken, by hooghe, by leeghe, onder vrienden ende onder vremde, binnen slants ende buyten slants, met reysen, met coopmanschappen doen, inden houwelijck ende in meer ander accidenten die den mensche … [Lees meer...] overDie historie van Fortunatus borse : capittel [7]
Top 40 van de Gouden Eeuw – 12a
Door Margot Kalse en Olga van Marion De lustelijke mei is nu in de tijd Een nieu liedeken … [Lees meer...] overTop 40 van de Gouden Eeuw – 12a
Het vak Nederlands
Als we de media moeten geloven gaat het niet goed met het Nederlands. Taalverloedering, ontlezing, niet te maken eindexamens en gebrekkige animo voor de studie. Ondertussen blijft de interesse voor massastudies als media & cultuur maar groeien. In deze aflevering verwonderen de Mediadoctoren zich over het vak Nederlands in relatie tot de media. Dat doen we met Marc van … [Lees meer...] overHet vak Nederlands
Yentl van Stokkum leest Yentl van Stokkum
Het verblijf (dag 135) Yentl van Stokkum (1991) is redacteur bij Hard//hoofd en dichteres. Op 17 maart 2021 verschijnt haar bundel Ik zeg Emily. Presentatie, format, productie, vogels en muziek: Michiel van de Weerthof. Het verblijf wordt mede mogelijk gemaakt door de Nederlandse Taalunie. Wanneer bovenstaande Spotify-versie niet werkt kunt u Het … [Lees meer...] overYentl van Stokkum leest Yentl van Stokkum
Sleetjes
Er ligt sneeuw, en dus zijn er nieuwsberichten over sneeuw. Logischerwijs bevatten die bepaalde woorden, die bij dit specifieke onderwerp horen. Sneeuw, ijsvrij, schaatsen, bevroren wissels, ijsclub, it giet oan, en ga zo maar door. door Marten van der Meulen Maar één woord in het bijzonder viel mij op. Zo kopte NRC op 7 februari: "Winterdag in … [Lees meer...] overSleetjes
Gezellig! The Legacy of Dutch Around the Globe
Waar staat de wieg van het Nederlands? Waarom klinkt de taal vertrouwd in alle werelddelen? Wat is het verschil tussen het Nederlands dat in België en in Nederland wordt gesproken? En waarom zijn knuffelcontact en anderhalvemetersamenleving uitgeroepen tot de woorden van 2020?In deze Engelstalige podcast van the low countries gaan enkele Australische historici uit Amsterdam op … [Lees meer...] overGezellig! The Legacy of Dutch Around the Globe
De verkiezingsprogramma’s over taal 2021: Christenunie
Door Marc van Oostendorp In haar verkiezingsprogramma 2021 maakt de ChristenUnie zich tot een kampioen van de Nederlandse gebarentaal, De erkenning van die taal was voor een belangrijk deel ook het werk van deze partij. Een van de punten die in het 144 pagina's tellende programma worden genoemd lijkt eigenlijk niet alleen maar bedoeld om dat te vieren. Als ik het goed zie, … [Lees meer...] overDe verkiezingsprogramma’s over taal 2021: Christenunie
Machteld Koopmans leest Katharina Boudewyns
Het verblijf (dag 134) Machteld Koopmans studeert Nederlandse Taal en Letterkunde in Leiden. Katharina Boudewijns (±1520-±1603) was een dichteres van vooral religieus werk in Brussel. Presentatie, format, productie, vogels en muziek: Michiel van de Weerthof. Het verblijf wordt mede mogelijk gemaakt door de Nederlandse Taalunie. Wanneer bovenstaande … [Lees meer...] overMachteld Koopmans leest Katharina Boudewyns
Weer een stukje van ondergetekende
Door Henk Wolf Blijkbaar houden we er niet zo van om heel vaak ik te zeggen. Hoe is anders te verklaren dat veel Nederlandstaligen af en toe naar zichzelf verwijzen als ondergetekende - en dan bedoel ik niet in een formele brief, maar bijvoorbeeld in een praatje over de haag. Deze jongen kan ook, net als mijn persoontje. … [Lees meer...] overWeer een stukje van ondergetekende
“Serieus”: verschuivend van bijvoeglijk naar bijwoordelijk en de betekenis is ook intrigerend
Door Siemon Reker In het Algemeen Dagblad van gisteren het verhaal van Tasien gelezen? De eerste zin is direct de korte samenvatting: “Een volstrekt unieke prestatie – dat heeft Tasien Joeman (22) geleverd door in vier jaar tijd vijf diploma’s te halen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. “Studeren op dit niveau is soms eenzaam, maar stoppen was nooit een optie.”” Zijn … [Lees meer...] over“Serieus”: verschuivend van bijvoeglijk naar bijwoordelijk en de betekenis is ook intrigerend