Totaalvoetbal vormt in historisch perspectief de belangrijkste Nederlandse bijdrage aan de ontwikkeling van het internationale topvoetbal op het vlak van speelstijl, tactiek en spelsystemen. In mijn onlangs verschenen boek over De Hollandse School van het totaalvoetbal - Historie en analyse: een literatuurstudie komt ook een uitgebreid hoofdstuk voor over de betekenis, … [Lees meer...] overOver de oorsprong van het begrip ’totaalvoetbal’
Artikel
Vooral hooge bergen kunnen mij er zoo stom uitzien
Nescio. Leven en werk van J.H.F. Grönloh van Liene Frerichs is een ideale schrijversbiografie. Niet alleen draait het grotendeels om Nescio als schrijver in plaats van om Grönloh de mens, maar vooral komt de auteur zelf heel veel aan het woord. 655 pagina's telt het boek, dat is zeker meer dan het verzamelde werk, en ik schat dat zo'n 100 pagina's tekst van Grönloh zelf … [Lees meer...] overVooral hooge bergen kunnen mij er zoo stom uitzien
Een alledaags voorbeeld van miscommunicatie
Onbegrip begrepen - 40 taalfilosofische gesprekken over communicatie (deel 7) – Laatst moest ik tanken. Ik ging afrekenen, en toen gebeurde er iets heel geks. Voor ik met een volle tank verder reed, heb ik alles direct zo duidelijk mogelijk proberen te noteren. A, dat ben ik. En B is de vrouw achter de kassa. A Goedemiddag, even afrekenen graag.B Dat is eh pomp 5. … [Lees meer...] overEen alledaags voorbeeld van miscommunicatie
Etymologica: baas
Het zal u wellicht verbazen dat de oorsprong van het alledaagse Nederlandse woord baas lang niet eenvoudig is. Aanvankelijk dachten wetenschappers dat het woord deel uitmaakt van de geërfde prehistorische woordenschat van het Nederlands. Een probleem is dan wel dat er nauwelijks etymologische aanknopingspunten zijn die verklaren met welke Germaanse wortel of stam ons woord baas … [Lees meer...] overEtymologica: baas
Het geweldloos schrijverschap van Cornelis Verhoeven
Vrijdag was het twintig jaar geleden dat de schrijver en denker Cornelis Verhoeven (1928-2001), veel te jong, overleed. Hij liet een groot oeuvre na waarvan lange tijd weinig in de handel is geweest. Gelukkig brengt de Eindhovense uitgeverij Damon nu weer het een en ander uit. Ik hoop dat daar ook De mythe van het schrijverschap bij zal horen, het boekje dat Verhoeven liet … [Lees meer...] overHet geweldloos schrijverschap van Cornelis Verhoeven
Bijvoeglijk naamwoorden verbuigen in het Hellendoorns
Verbuiging van bijvoeglijke naamwoorden en grammaticaal gestuurde sjwadeletie In zijn inaugurele rede Dynamiek in taal en de explosie van de neerlandistiek (2003) gaat Fred Weerman in op het verbuigingssysteem van bijvoeglijke naamwoorden in het Standaardnederlands (in het vervolg: Nederlands). Daarbij bespreekt hij drie observaties uit eigen onderzoek. In de eerste plaats … [Lees meer...] overBijvoeglijk naamwoorden verbuigen in het Hellendoorns
Lakki, een jodenjongen (1965)
Jeugdverhalen over joden (146) In deze reeks publiceert Ewoud Sanders het ruwe materiaal voor een in 2022 te verschijnen boek met een analyse van deze bronnen. Auteur: A. Vogelaar-van AmersfoortOorspronkelijk Nederlands Herkomst en drukgeschiedenis Lakki, een jodenjongen is het debuut van Alie van Amersfoort (geboren in 1943). Zij schreef dit boek toen zij zestien … [Lees meer...] overLakki, een jodenjongen (1965)
Babel digitaal
Onbegrip begrepen40 taalfilosofische gesprekken over communicatie (deel 6) – Hier is mijn poging voor een hedendaagse Toren van Babel. Je bracht me zelf op het idee, toen je in een eerder gesprek over onbegrip over bubbels begon. De Toren van i-BubbelOoit werd op de hele aarde één enkele taal gesproken. Toen de mensen steeds meer wilden communiceren, ontwikkelden ze een … [Lees meer...] overBabel digitaal
De teringhond in de Nederlandse letteren
Speelt de teringhond een grote rol in de Nederlandse letteren? Dat valt nogal tegen. Bij mijn weten is deze viervoeter voor het eerst te vinden in een anonieme bijdrage, getiteld “De Vijand”, in de Nieuwe Vlaardingsche Courant van 1890. Daar lezen we: Een strop voor de pokkendieren hebben we, Goddank, gevonden. We draaien die met succes den nek om, en dan kunnen ze niet meer … [Lees meer...] overDe teringhond in de Nederlandse letteren
Vogelen
Gids voor verborgen spraakverwarringen tussen Belgen en Nederlanders (14) De landsgrens NL-BE trekt een duidelijke scheidingslijn doorheen het Nederlandse taalgebied voor wat betreft de huidige betekenis(sen) van een handvol woorden en uitdrukkingen; in deze gevallen gebruiken Nederlanders en Belgen dus dezelfde termen maar bedoelen ze er iets anders mee.Het spreekt voor … [Lees meer...] overVogelen
De betekenis van emoji 😍
Ik ben zo'n oud mannetje, toen ik begon met bloggen bestonden emoji nog niet, en inmiddels is er al een kleine industrie van taalkundig onderzoek naar wat die dingen eigenlijk betekenen. Vorige week verscheen een heel inzichtrijk nieuw artikel op internet dat vooral gaat over de populairste van alle emoji: die met gezichtjes. Wat betekenen die dingen? Ze geven commentaar op … [Lees meer...] overDe betekenis van emoji 😍
Wat is toch taalverwarring?
Onbegrip begrepen40 taalfilosofische gesprekken over communicatie (deel 5) – Ik probeer nog steeds je mythologische benadering te volgen. De vraag is: waarom bestaan er zoveel verschillende talen? Het ‘mythische’ antwoord is: de mensheid ging niet de aarde bewonen, maar wilde in een stad met een toren tot in de hemel reiken. En dan zorgt een godheid ervoor dat ze elkaar … [Lees meer...] overWat is toch taalverwarring?
Geroffelsnagele
Parthonopeus: editiewerk in uitvoering - deel 16 In de vorige aflevering heb ik laten zien hoe de spelling van de editie Bormans afsteekt tegen de werkelijke spelling van het dertiende-eeuwse H81 en het laat veertiende-eeuwse H82. In de huidge aflevering staat de spelling van het veertiende-eeuwse handschrift H83 centraal, wederom in contrast met de weergave van de tekst … [Lees meer...] overGeroffelsnagele
‘Een sympathieken man’
Het is raadselachtig waarom iemand die je al heel lang kent en die je al vele malen over van alles hebt gesproken, pas na vele jaren - als bij toeval - vertelt dat hij in zijn jeugd ‘naast Nescio’ heeft gewoond. De persoon in kwestie was jarenlang mijn achterbuurman in het dorp H.: Arjan (Adriaan) Timmermans, bioloog en zoon van dokter J.M. Timmermans, de huisarts van … [Lees meer...] over‘Een sympathieken man’
Honderd doorkijkjes naar de dichtkunst
We hebben nog maar één vijftigste van het huidige millennium achter de rug en reeds heeft het Gentse PoëzieCentrum drie bundels gewijd aan de poëzie van dit glorieuze tijdperk: na Dichters van het nieuwe millennium (2016) en Bundels van het nieuwe millennium (2018) (die besprak ik hier en hier) is er nu Gedichten van het nieuwe millennium, onder redactie van Jeroen Dera en Carl … [Lees meer...] overHonderd doorkijkjes naar de dichtkunst
militair / soldaat
Verwarwoordenboek vervolg (222) militair / soldaat De woorden verschillen in betekenis. militair iemand die werkzaam is in een … [Lees meer...] overmilitair / soldaat
De tjoerie en het Schengengebied van de taal
Iedereen die wel eens tijd door heeft gebracht in het bijzijn van Surinaamse moeders zal het kennen: de tjoerie, een afkeurend geluid dat in dezelfde categorie valt als een dodelijke blik en een wegwerpgebaar. Journaliste Karin Sitalsing beschreef het als één van die dingen die je, als je ze eenmaal gehoord hebt, niet meer kunt ont-horen. Hier is hoe de dichter … [Lees meer...] overDe tjoerie en het Schengengebied van de taal
De laatste sigaret
Met hoofdpersonages in romans van Harry Mulisch loopt het meestal niet goed af: archibald strohalm zakt in Mulisch’ debuut de onderwereld in. De diamant in De diamant brandt op in een vuur. Maurits Akelei in Het zwarte licht is getuige van het einde der tijden, Laura Tinhuizen in Twee vrouwen pleegt zelfmoord, Uli Bouwmeester in Hoogste tijd sterft als gevolg van een beroerte, … [Lees meer...] overDe laatste sigaret
Wat is waarheid in een wereld in woorden?
Op school hadden we vroeger een lesmethode voor het literatuuronderwijs die Een wereld in woorden heette – een schrijver bouwde een wereld op door woorden te gebruiken. Maar wat is dat voor wereld? Wat is er precies waar in een wereld die iemand maakt door erover te vertellen en wat niet? Kan dat eigenlijk wel, een 'wereld' maken in woorden? Je zou om te beginnen kunnen … [Lees meer...] overWat is waarheid in een wereld in woorden?
Remco Campert
Schrijversportretten … [Lees meer...] overRemco Campert
Eindexamen: terug naar 1947?
Eergisteren postte een docent in de Facebookgroep Leraar Nederlands een scan van een eindexamen Nederlands voor MMS (Middelbare Meisjesschool) uit 1947. Ze voorzag dit van het bijschrift: ”Lijkt me veel leuker om na te kijken.” Het bewuste examen start met: “Maak een opstel over één der negen volgende onderwerpen of voldoe aan de opdracht onder nr. 10.” De negen onderwerpen … [Lees meer...] overEindexamen: terug naar 1947?
Klinkers klinken en medeklinkers klinken mee
Taalbeschouwing voor groep 4 Praten doe je door je mond open te doen en dan weer dicht. Als je mond open is, zeg je een klinker. Als je mond dicht is of bijna dicht zeg je een medeklinker. Aa is bijvoorbeeld een klinker. Je mond staat wijd open. Probeer maar. Maar ook als je bijvoorbeeld een oe zegt of een ee is je mond open. Hij is iets minder wijd open … [Lees meer...] overKlinkers klinken en medeklinkers klinken mee
Taalverwarring als straf voor …?
Onbegrip begrepen40 taalfilosofische gesprekken over communicatie (deel 4) – Laten we dit vasthouden. Jij vraagt je af waarom mensen elkaar vaak niet begrijpen. En er is een mythe die dit probeert te verklaren.– Ik begrijp van de vorige keer dat die taalverwarring eigenlijk geen straf is voor die toren maar, zoals jij zegt, voor de hoogmoed van het ‘tot in de hemel … [Lees meer...] overTaalverwarring als straf voor …?
Het beste Nederlandstalige protestalbum: Boudewijn de Groot (1966)
Top 20 van de Nederlandstalige Protestalbums: 1. Boudewijn de Groot, Boudewijn de Groot (1966) Vraag willekeurig wie om een Nederlandstalig protestnummer te noemen, en je kunt vrijwel gegarandeerd één antwoord verwachten: ‘Welterusten, mijnheer de president’ van Boudewijn de Groot. Dit anti-Vietnamnummer was in 1966 de eerste oorspronkelijke protesthit van Nederlandse bodem, … [Lees meer...] overHet beste Nederlandstalige protestalbum: Boudewijn de Groot (1966)
Etymologica: Hongaren zijn geen tovenaren
Over de herkomst van Vroegnieuwnederlands unger, unjer ‘tovenaar’, ungersei ‘duivelszwam’ en Noord-Hollands unjer ‘heermoes’ Hongaar Van ‘Hongaar’ en ‘Hongaars’ komen in de geschiedenis van het Nederlands twee varianten voor. De oudere variant luidt Honger, hongersch, met de klemtoon op de eerste lettergreep. Die benaming is waarschijnlijk via het Duits ons taalgebied … [Lees meer...] overEtymologica: Hongaren zijn geen tovenaren
