Lezing uitgesproken op 12 november 2025, ter verluistering van de presentatie van Wêr bliuwe de froulju door Janneke Spoelstra. Waar blijven de vrouwen, zo luidt in Nederlandse vertaling het boek dat hier vandaag zo feestelijk gepresenteerd wordt. Op die titel sla ik direct aan, want dat is precies wat ik ook altijd zeg: waar blijven ze? Waarom worden vrouwelijke economen … [Lees meer...] overHier blijven de vrouwen
Frisistyk Artikel
Op syn nijer Frysk
Nei oanlieding fan de publikaasje fan Dekker, S., Stefan, N, Van Seijen, F., Dijkstra, J., La Roï, C., Heeringa, W., & Kircher, R. (2025). Taal yn Fryslân: In nije koers. Fryske Akademy. Ynlieding Yn 1956 is de earste grutskalige taaltel-enkête ferskynd oer de taalferhâldingen yn Fryslân: Boelens en Van der Veen, De taal van het schoolkind in Friesland. Cijfers en … [Lees meer...] overOp syn nijer Frysk
De earste Fryske taalkundige hiet fan Jan de Vries
Okkerlêsten kaam yn Gent in trettjinde-iuwsk hânskriftfragmint fan in kommentaar op de Institutiones grammaticae (‘Ynlieding ta de taalkunde’) fan Priscianus oan it ljocht. Oan ’e ein fan de Latynske tekst wurdt as auteur ien “Johannes de Frisia” neamd. Dy Jan de Vries koe dêrmei wolris de âldstbekende Fryske taalkundige wêze. Fragminten fan hânskriften binne foar … [Lees meer...] overDe earste Fryske taalkundige hiet fan Jan de Vries
Humor yn de Fryske literatuer: Rink van der Velde
Yn de Fryske literatuer falt in soad te laitsjen. Fan mylde iroany oant tragikomyske foarfallen en fan selsspot oant absurdisme. Douwe Kootstra, Doeke Sijens, Bouke Oldenhof en Babs Gezelle Meerburg ferdjippen har yn de humor yn it wurk fan Hylkje Goïnga, Trinus Riemersma, Rink van der Velde en Sipke de Schiffart, en hâlden dêr it ôfrûne foarjier in lêzing oer yn Kafee De … [Lees meer...] overHumor yn de Fryske literatuer: Rink van der Velde
Humor yn de Fryske literatuer: Trinus Riemersma
Yn de Fryske literatuer falt in soad te laitsjen. Fan mylde iroany oant tragikomyske foarfallen en fan selsspot oant absurdisme. Douwe Kootstra, Doeke Sijens, Bouke Oldenhof en Babs Gezelle Meerburg ferdjippen har yn de humor yn it wurk fan Hylkje Goïnga, Trinus Riemersma, Rink van der Velde en Sipke de Schiffart hâlden dêr it ôfrûne foarjier in lêzing oer yn Kafee De Gouden … [Lees meer...] overHumor yn de Fryske literatuer: Trinus Riemersma
Humor yn Fryske literatuer: Hylkje Goïnga
Yn de Fryske literatuer falt in soad te laitsjen. Fan mylde iroany oant tragikomyske foarfallen en fan selsspot oant absurdisme. Douwe Kootstra, Doeke Sijens, Bouke Oldenhof en Babs Gezelle Meerburg ferdjippen har yn de humor yn it wurk fan Hylkje Goïnga, Trinus Riemersma, Rink van der Velde en Sipke de Schiffart hâlden dêr it ôfrûne foarjier in lêzing oer yn Kafee De Gouden … [Lees meer...] overHumor yn Fryske literatuer: Hylkje Goïnga
Op syn Flaamsk ‘Nederdútsk’
Hawwe Arjen Versloot en ik yn febrewaris ll. Het Friese ‘Nederduits’ útbrocht (sjoch Op z’n Fries ‘Nederduits’ - in skiednis fan it Nederlânsk út Frysk perspekyf wei –, Miet Ooms hat no mei Van vogala tot noncha. Het historische verhaal van de Nederlandse taal in skiednis fan it Nederlânsk út de Flaamske taalsituaasje wei publisearre. Eins hie se doe’t se der troch de útjouwer … [Lees meer...] overOp syn Flaamsk ‘Nederdútsk’
Boek ferskynd mei Middelnederlânske oarkonden út Fryslân
Al wer aardich mear as in heale iuw lyn, yn 1969, waard yn Utert in stúdzjekonferinsje hâlden oer de bestudearring fan de Fryske taal en letterkunde oan de Nederlânske universiteiten. De ynlieder oer de stúdzje fan it Aldfrysk wie drs. (letter prof. dr.) H.D. Meijering. Ik wol hjirre graach ien fan de stellingen by syn ynlieding oanhelje: Beschrijving en bestudering van het … [Lees meer...] overBoek ferskynd mei Middelnederlânske oarkonden út Fryslân
OWL+: in plus foar Europeeske minderheidstalen en ûnderwizers
OWL+ (Ownership and Leadership) is in projekt wêrby’t sprekkers fan it Frysk yn Nederlân, it Súd-Samysk yn Noarwegen, it Latgalysk yn Letlân en it Mirandeesk yn Portugal in platfoarm krigen om mei-inoar yn kontakt te kommen. Ek binne meardere tools (middels) ûntwikkele, sadat ûnderwizers yn de regio’s dêr’t dy talen praat wurde beskikking krigen oer mear ûnderwiismateriaal om … [Lees meer...] overOWL+: in plus foar Europeeske minderheidstalen en ûnderwizers
Santjin nije Midfryske teksten
Wat is eins it ‘Midfrysk’? En watfoar teksten waarden der yn dy taal skreaun? In krekt ferskynde lytse samling ‘nij ûntdutsen’ Midfryske teksten jout dêr in moaie yndruk fan. Ut en troch komme der noch ûnbekende teksten oan it ljocht yn it Frysk fan trije- of fjouwerhûndert jier lyn. Yn it nijste nûmer fan it wittenskiplik tydskrift Us Wurk stiet in bydrage fan … [Lees meer...] overSantjin nije Midfryske teksten
Yn ’e hûs of yn it hûs?
Lidwurdlogika yn it Frysk Betsjutte de twa sinnen yn (1) itselde? (1) a. Der siet skimmel yn it hûs. b. Der siet skimmel yn ’e hûs. Om op dy fraach in antwurd jaan te kinnen, moatte wy earst mear witte oer it Fryske lidwurdsysteem. It Frysk hat twa grammatikale geslachten: manlik/froulik en ûnsidich. Manlike/froulike haadwurden kombinearje … [Lees meer...] overYn ’e hûs of yn it hûs?
Taal by de hûsdokter
Yn Fryslân meie minsken Frysk prate, ek by de húsdokter. Dochs dogge in soad minsken dat net, ek al wolle se dat wol graach. As ik yn myn hûsdokterspraktyk kom, dan stean ik foar in kar: praat ik as ûnfertochte Friezinne út de Legeaën Frysk of Nederlânsk. Foar dy kar steane al of net bewust hiel wat Friezen en Friezinnen. Dy kar wurdt maklik as de fiertaal yn de praktyk Frysk … [Lees meer...] overTaal by de hûsdokter
Skaden fan it ferline
It Aldfrysk hat it faak dreech om in plakje te finen middenmank de Aldgermaanske talen. Faak wurdt der op wiisd dat de taal let oerlevere is en dat de taal faak minder aldfrinzich bylket as bygelyk Aldingelsk of Aldheechdútsk. Dy lettere oerlevering is oars in selektyf argumint, want it measte dat bewarre is fan it Aldnoarsk is ek pas skreaun nei de 12e iuw, like betiid as de … [Lees meer...] overSkaden fan it ferline
Santich jier letter: Pyt Kramer op ‘e fyts (II)
Diel II (slot) oer it wurk fan Pyt Kramer (89 jier), pionier fan de Sealter stúdzjes. earder ferskynde diel I. In netwurk om it Sealterlân hinne Der wie yn 1955 amper in skriuwtradysje yn it Sealterlân en hielendal gjin ûnderwiis yn it Sealtersk. De Sealters koene wol wat help fan har bruorren yn it noarden en westen brûke. Om dy reden fierde Pyt Kramer yn 1956 in … [Lees meer...] overSantich jier letter: Pyt Kramer op ‘e fyts (II)
Op syn Feensters 2
It twadde diel fan Op syn Feensters, skreaun troch Reitze Jonkman (fan Nijskoat) nei oanlieding fan Willem Winters, Ut Feensters; hoe staat het ervoor. Leeuwarden 2006. Yn de earste ôflevering oer it Feensters haw ik al wiisd op in alderaardichst boekwurkje oer it Hearrenfeanster dialekt: Ut Feensters. De skriuwer Willem Winters hat as net-taalkundige op in sjoernalistike … [Lees meer...] overOp syn Feensters 2
Santich jier letter: Pyt Kramer op ‘e fyts (I)
Diel I oer it wurk fan Pyt Kramer (89 jier), pionier fan de Sealter stúdzjes. Dizze simmer is it santich jier lyn dat Pyt Kramer syn earste fytstocht nei it Sealterlân makke. Dat útstapke yn 1955 hat fan grutte gefolgen west. Foar himsels yn it foarste plak, omdat er hieltyd wer dy kant op gien is en in mannichte frije tiid oan it Sealterfrysk wijd hat. Mar net minder foar … [Lees meer...] overSantich jier letter: Pyt Kramer op ‘e fyts (I)
Iip de swart op Helgolân
Yn it wykein fan 23 oant 25 maaie wie der wer in ‘ynterfryske’ Friezemoeting yn Helgolân. Dat saneamde Friesendroapen fynt sûnt 1962 alle trije jierren op dat eilân plak. Foar my wie it de earste kear en ik ha der perfoarst gjin spyt fan hân, om it sa te sizzen. In ferslach fan de moeting en it programma kinne jo fine op ‘e webstek fan de Fryske Rie. Mar dêr is it yn dit … [Lees meer...] overIip de swart op Helgolân
Op syn Feensters (1b)
It diel 1b fan Op syn Feensters1, skreaun troch Reitze Jonkman (fan Nijskoat) nei oanlieding fan Willem Winters, Ut Feensters; hoe staat het ervoor. Leeuwarden 2006. Hjir folget de twadde ôflevering fan myn koarte histoaryske skets oer it Hearrenfeanster dialekt: it Feensters. De earste ôflevering fan 6 maaie ll. gie oer de iermoderne tiid (1a). Dêryn kaam nei foaren dat de … [Lees meer...] overOp syn Feensters (1b)
‘Doen’ als voorwaardelijk hulpwerkwoord in het Saterfries
Het werkwoord 'doen' wordt in allerlei Germaanse talen en dialecten als hulpwerkwoord gebruikt, soms met een duidelijke functie, soms ook niet. Zegt een Engelsman "I didn't see her", dan is 'do' een noodzakelijk deel van de ontkenningsconstructie, maar zegt een Brabander "Doe even opruimen", dan is het al veel minder duidelijk welke functie 'doen' heeft.In het Fries in … [Lees meer...] over‘Doen’ als voorwaardelijk hulpwerkwoord in het Saterfries
Op syn Feensters (1a)
It earste diel fan Op syn Feensters 1, skreaun troch Reitze Jonkman (fan Nijskoat) nei oanlieding fan Willem Winters, Ut Feensters; hoe staat het ervoor. Leeuwarden 2006. In alderaardichst boekwurkje (13 by 13 sm., 26 s.) fûn ik op myn sneuptocht nei boarnen foar dizze kollum oer it Hearrenfeanster dialekt: Ut Feensters fan de mearsidige Willem Winters. It is in lytse … [Lees meer...] overOp syn Feensters (1a)
Oud-Germaanse avonturen met negatie
Taalverandering Betrapt! Deel 12 (slot) Eric Hoekstra bespreekt zinnetjes met negatie overgeleverd uit verschillende periodes van het Oudnoors en het Oudnederlands. Vandaag deel 12, de laatste van deze serie: Oudnederlandse negatie. Niet zal ik vrezen Tot besluit van deze serie over negatie in het Oudgermaans nog iets over het Oudnoors en het Oudnederlands. Het … [Lees meer...] overOud-Germaanse avonturen met negatie
Op har Limburchsk
Besprek fan it publyksboek Hoe Limburgers over vrouwen praten, S.pl. 2025. ISBN: 978-94-6506-998-2, NUR 616 fan Joske Piepers,* basearre op har proefskrift People, pronouns, and unpredictable things: A usage-based approach to sociopragmatic gender in Limburgian Op 14 maart ll. is Joske Piepers promovearre op People, pronouns, and unpredictable things: A usage-based approach … [Lees meer...] overOp har Limburchsk
Oudsaksische Heliand
Taalverandering Betrapt! Deel 11 Eric Hoekstra bespreekt zinnetjes met negatie overgeleverd uit verschillende periodes van het Oudsaksisch en het Oudfries. Vandaag deel 11: Oudsaksische Heliand Het goede evangelie dat nergens zijn gelijke heeft We staan even stil bij drie belangrijke teksten uit Oudgermaanse talen hier bekeken: Hier ontbreekt nog de … [Lees meer...] overOudsaksische Heliand
Hoe het Nederduits naar Friesland kwam
Toevallig heb ik kort achter elkaar twee boeken over de geschiedenis van Friesland gelezen. Het eerste daarvan, Sandra Langereis’ recente biografie Machineman. De tijden van Eise Eisinga (2024) staat hier niet ter recensie maar riep wel een taalvraag bij mij op die in het tweede boek centraal staat. Eisinga (1744-1828) groeide op in Dronrijp en woonde daarna in Franeker, de … [Lees meer...] overHoe het Nederduits naar Friesland kwam
Vragen over het Oudfries
Taalverandering betrapt! 10 Eric Hoekstra bespreekt kwesties die het het Oudfries betreffen. Vandaag deel 10: Vragen over het Oudfries Soe scel him di oera fregia, haet hi seka welle. Toen ik me met het Oudfries ging bezighouden, stelde ik mezelf voortdurend vragen. En nog steeds natuurlijk. Zoals: waarom zijn er wel Oudengelse teksten uit het eerste millennium … [Lees meer...] overVragen over het Oudfries
