Het weer is met stip het meest besproken fenomeen in de Lage Landen. Maar wie meent dat de meteorologische woordenschat dan wel uitputtend in onze woordenboeken zal zijn beschreven, komt van een koude kermis thuis. Hoewel het in weerberichten wemelt van recordveel neerslag, een recordzonnige zomer, recordweinig noordpoolijs, recordlage temperatuur en recordhoge luchtdruk, komt … [Lees meer...] overEtymologica: Recordveel
Uitgelicht
Waarom het Engels: De boomer en de millennial
De verenglishing van het Nederlands in Vlaanderen 2.1 In deze reeks vertellen onderzoeker Eline Zenner en taalliefhebber Jan Hautekiet het verhaal van de ‘verenglishing’ van het Nederlands in Vlaanderen. Een overzicht van de afleveringen in de aangroeiende reeks vind je hier. In dit stukje gebruiken ze hun eigen ervaringen met het Engels doorheen hun leven, Jan als boomer … [Lees meer...] overWaarom het Engels: De boomer en de millennial
Een andere naam voor een oude bekende
Sinds de laatste ijstijd is hij op eigen kracht wel nooit zo ver noordelijk als Nederland gekomen, getuige ook de zuidelijke oorsprong van zijn naam kastanje. Toch verdient deze boom ook een of twee namen vanuit de wortels van onze eigen taal. We hebben het hier over de tamme kastanje, die zich vooral kenmerkt door zijn glanzend bruine, eetbare noten in groene … [Lees meer...] overEen andere naam voor een oude bekende
Avontuurlijk lezen
De proloog van Van den vos Reynaerde herbeschouwd Als Frits van Oostrom de uitdrukking ‘met alle respect’ of ‘respectabel’ gebruikt, wordt hij kritisch. Op pagina 480 van zijn nieuwe boek De Reynaert. Leven met een middeleeuws meesterwerk, is deze uitdrukking te lezen in de verantwoording van de nieuwe editie van het middeleeuwse verhaal, die hij samen met Ingrid Biesheuvel … [Lees meer...] overAvontuurlijk lezen
Gesprekken onder de microscoop
Iedere dag opnieuw zijn we verwikkeld in iets alledaags en tegelijkertijd ingewikkelds: gesprekken voeren. Het is alledaags omdat er vrijwel geen dag voorbijgaat waarin we geen gesprek voeren. Het is het eerste wat je doet met je partner als je wakker wordt, als je met collega’s spreekt, als je je vriendin belt, als je een instantie belt zoals een helpdesk, op school tussen … [Lees meer...] overGesprekken onder de microscoop
Stage lopen bij de master Neerlandistiek | Issuemakers
Masterstudent Robyn Beekman vertelt over haar stage bij Issuemakers, een corporate communicatieadviesbureau. Meer over de master Neerlandistiek in Utrecht … [Lees meer...] overStage lopen bij de master Neerlandistiek | Issuemakers
Ai, daar komt AI: Over ChatGPT en onderwijs
Ook mijn faculteit (de Faculteit Letteren van de KU Leuven) heeft een visie ontwikkeld over het gebruik van generatieve AI in het onderwijs. In essentie is generatieve (of creatieve) AI een computermodel dat getraind is op bijzonder grote datasets die op het web te vinden zijn, en teksten, beelden of geluiden creëert die door mensen gemaakt lijken te zijn. Net zoals vele andere … [Lees meer...] overAi, daar komt AI: Over ChatGPT en onderwijs
Het ‘Mimosa’-experiment
‘Ik ga niet mijn excuses aanbieden voor een kunstwerk dat ik heb gemaakt.’ Het had een uitspraak kunnen zijn van Rushdie toen de fatwa over hem werd uitgesproken. Maar dat is niet het geval. Het werd gezegd door Mette Maria van Dijk, tijdens een radio-interview over haar recent verschenen debuutroman Mimosa. Een week later kopt onder andere het NRC met ‘Auteur Mette Maria van … [Lees meer...] overHet ‘Mimosa’-experiment
De verenglishing van het Nederlands in Vlaanderen
Inleiding In deze reeks vertellen onderzoeker Eline Zenner en taalliefhebber Jan Hautekiet het verhaal van de ‘verenglishing’ van het Nederlands in Vlaanderen. Een overzicht van de afleveringen in de reeks vind je hier. Hieronder een inleiding op de reeks en een blik op de bedoeling erachter. Eind 2019 volgden wij mekaar op als sprekers op een studiedag over de toestand … [Lees meer...] overDe verenglishing van het Nederlands in Vlaanderen
“Penseur sauvage in nomadenland”
Deel 1: Tweespraak met H.C. ten Berge De voorbije weken verdiepte ik mij weer in Prima materia. Gedichten 1963-1993 (1994), de eerste uitgebreide verzamelaar die de Nederlandse schrijver H.C. ten Berge samenstelde uit tien afzonderlijk verschenen bundels. De auteurseditie, zo stelde ik destijds in Restant (1995), kan worden beschouwd als een … [Lees meer...] over“Penseur sauvage in nomadenland”
Wolkom!
Fan hjoed ôf is dit platfoarm fan en foar frisisten ‘live’. In plak dêr’t wy lêze en skriuwe kinne oer ús wurk yn de frisistyk. It sil hjir net allinnich gean oer Fryske taalkunde, letterkunde en skiednis yn Nederlân en Dútslân, mar ek oer Frysk yn it ûnderwiis en Frysk taalbelied. Binnen en bûten Fryslân wurdt der safolle ûndersyk dien nei it Frysk. Dat moatte we foaral net … [Lees meer...] overWolkom!
Vacancy: Dutch teacher, Saba
A dynamic, interpersonal, and inspiring professional, with a passion for helping people grow. Saba reach Foundation With the aim to facilitate sustainable employment within the labor market, Saba Reach Foundation (SRF) seeks to create and provide social and educational opportunities meant to enhance the personal and professional development of adult residents of Saba … [Lees meer...] overVacancy: Dutch teacher, Saba
Hij hield van het uitstekende bot onder haar linkerknieschijf
40 jaar tandeloos (50) Er is een tweetal thema's dat pas vanaf deel 5 aan bod komt in De tandeloze tijd: liefde, en jaloezie. In de delen 1 tot en met 4 lijken Albert Egberts en Ernst Quispel nauwelijks echt geïnteresseerd in hun partners. Te weinig om grote liefde te voelen, te weinig om jaloers te zijn. Als Zwanet met Ernst trouwt in plaats van met Albert blijkt uit … [Lees meer...] overHij hield van het uitstekende bot onder haar linkerknieschijf
Het beste van Boekwinkeltjes: Huissens van Bordewijk
Helge Bonset schrijft iedere maand over Nederlandse boeken die je zou moeten (her)lezen De agent stond tenger aan de kant van het water. Het was ver na middernacht. De buurt was een dodenstad. Maar er bewoog zich iets vreemds. Een reuzige vogel van rouw was neergestreken aan de overkant en kraste klaaglijk. (…..) Het was een grote donkere manmens aan de overzij. Kra, kra, … [Lees meer...] overHet beste van Boekwinkeltjes: Huissens van Bordewijk
Etymologica: statiegeld
De nieuwe regelgeving rond statiegeld op blikjes en flesjes bracht een lezer tot de vraag waar het woord statiegeld eigenlijk vandaan komt. Een interessante vraag waarop het antwoord ingewikkelder blijkt dan verwacht. De Bataafse Republiek Het oudste citaat van statiegeld in het Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT) dateert van 1919. Maar uit de historische kranten … [Lees meer...] overEtymologica: statiegeld
Iemand, niemand, iedereen
De betekenis van woorden (3) Zoals we al vaker hebben gezien ligt er veel wiskunde of logica aan de taal ten grondslag. Het duidelijkste zie je dat misschien nog wel bij woorden als iemand, niemand of iedereen. Op het eerste gezicht lijken die een heel duidelijke verwijzing te hebben. Iemand verwijst naar een enkele persoon, niemand naar geen persoon, en iedereen naar alle … [Lees meer...] overIemand, niemand, iedereen
Is er in België meer kans op blinderiken?
Vorige week schreef Marc van Oostendorp hoe zijn dochtertje hem uitschold met de nieuwgevormde term blinderik. Dat vond hij bijzonder, want nieuwvormingen op -erik zijn volgens het Taalportaal zeldzaam, en zouden vaak ook wat artificieel klinken. Nu schrijft het Taalportaal ook dat “[t]he suffix -erik is more popular in Belgian Dutch than in the North.” Ook in de tweede editie … [Lees meer...] overIs er in België meer kans op blinderiken?
Familienamen, hoe spreek je ze uit: Omtzigt
Bij de voorbeelden van familienamen waarbij sprake is van frictie tussen schrijfwijze en uitspraak hoort ook de familienaam Omtzigt. Dat bij die familienaam frictie voorkomt, is gemakkelijk af te leiden uit de vele keren dat de naam verkeerd gespeld wordt, namelijk als Omzigt. Kijk maar eens bij Google. De naam Omtzigt zorgt blijkbaar voor onzekerheid, niet zozeer vanwege een … [Lees meer...] overFamilienamen, hoe spreek je ze uit: Omtzigt
Superdeskundigheid voor neerlandistiek
Mijn deskundigheid wordt minder gewaardeerd in het digitale tijdperk en dat doet zeer. Ik ben lang geleden opgeleid als neerlandicus. Het eerste college werd gegeven door de jonge Bert Paasman en hij sprak over het Apparaat. Niemand van ons wist wat daar mee bedoeld werd en de eerste flauwe grappen werden gemaakt. Maar het bleek een handleiding te zijn waar en hoe de vakman … [Lees meer...] overSuperdeskundigheid voor neerlandistiek
De wel heel treurige geschiedenis van de Struwwelpeter in Nederlandse vertalingen
Experiment. Ik heb hier een paar vertalingen van Der Struwwelpeter voor me, het tiental onvergetelijk wrede kindergedichten van de Frankfurter verloskundige-patholoog anatoom en latere krankzinnigenarts Heinrich Hoffmann uit 1845 waarvan de door hem gemaakte illustraties van zeker de duimzuiger en van de brandende Paulientje en van de rare borstelkop op de cover naar … [Lees meer...] overDe wel heel treurige geschiedenis van de Struwwelpeter in Nederlandse vertalingen
Teetlummer tetralogie
H.G. Cannegieter (1880-1966) is volgens mij een van de meest vergeten schrijvers uit de Nederlandse literatuur. Niet dat dit een wedstrijd is, of dat deze mededeling getoetst kan worden – maar daar gaat het nu niet om. Waar het mij nu wel om gaat, is om vier van Cannegieters romans uit de vergetelheid te halen: De volontair (1949), Vier schoten voor een vrouw (1959), Mijn … [Lees meer...] overTeetlummer tetralogie
Etymologica: braam
Van de braam (Rubus fruticosus) geloof je onmiddellijk dat ie altijd al in ’t wild voorkwam. Nog in mijn jeugd was er maar één manier om aan bramen te komen: zelf plukken, langs de spoordijk, gewapend met een stok met een spijker als haak om de doornige takken opzij te trekken. In mijn tuin op Nut & Genoegen heb ik de braamstruiken op één hoek bij elkaar gezet, maar … [Lees meer...] overEtymologica: braam
Emile Verhaeren: Koortsen
In zijn gedicht 'Les fièvres' (Koortsen’) beschrijft Emile Verhaeren hoe dodelijke ziektes op het naargeestige winterse platteland langzaam maar genadeloos de boerenstulpen binnendringen en de bewoners weerloos aantreffen. Ik lees het gedicht in de vertaling van Stefaan van den Bremt. Het schilderij 'Begrafenis' is van de hand van de sociaal-realistische schilder Charles de … [Lees meer...] overEmile Verhaeren: Koortsen
Hoera! Een redacteur
Robbert-Jan Henkes volg ik al heel lang met zeer grote interesse en bewondering. Aanvankelijk zijn polemieken (samen met Erik Bindervoet), waaronder de klassieker ‘Waarom de gedichten van Anna Enquist zulke shitgedichten zijn’, verzameld in de ronduit fraaie en nog steeds erg vitale bundel Waar wij voor zijn en tegen (1996), een onterecht wat vergeten klassieker uit de … [Lees meer...] overHoera! Een redacteur
3 oktober 2023: Literatuur in de klas
Datum di 3 okt, 10:00 - 17:00Locatie Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond, Nes 45, AmsterdamKoop tickets via https://deburen.eu/programma/literatuur-in-de-klas-2023 Dit najaar organiseren deBuren en De Reactor voor de zevende keer een nascholingsdag voor middelbareschooldocenten Nederlands. De Dag van de Literatuurkritiek vervelt tot Literatuur in de … [Lees meer...] over3 oktober 2023: Literatuur in de klas
