Reflecties van een taalonderzoeker op taaladviesboeken en prescriptivisme Laat ik even beginnen met een full disclosure: ik zat in de manuscriptcommissie van het proefschrift van Marten van der Meulen, en ik heb ook weleens samen met hem een oproepje gedaan in Neerlandistiek, over fragmenten uit de Nederlandse literatuur die over taalnormen en taalconventies gaan. Ook … [Lees meer...] over“Wat een heerlijk rommeltje!”
taaladvies
Handleiding voor de taalbrokkenpiloot
Het boek EHBT. Eerste hulp bij taalkwesties van Miet Ooms staat voor alles waar ik tegen ben. Het omslag belooft 'handige stappenplannen', en die worden binnenin het boek vooral gegeven in de vorm van stroomdiagrammen zoals dit: Het idee dat je problemen bij taalgebruik, of in dit geval spelling, zou kunnen oplossen door gedachteloos een schema in te vullen, lijkt mij om … [Lees meer...] overHandleiding voor de taalbrokkenpiloot
Een taaladviseur is als een muziekleraar
Ze kwam binnen voor een bespreking over haar scriptie in wording. Het was in de tijd dat ik uit nieuwsgierigheid de gewoonte had ontwikkeld om bij letterenstudenten te noteren hoe vaak ze het woordje ‘hun’ gebruiken als onderwerp. Zo interessant, en dan vooral die negatieve oordelen. Wat zou daar achter zitten? En ja, deze studente gebruikte ook een paar keer deze constructie. … [Lees meer...] overEen taaladviseur is als een muziekleraar
Prescriptieve toevalligheden
Ik was ooit op een feestje bij mijn vriend W. Ook aanwezig was onze gemeenschappelijke vriend J. Die laatste gaf W. een kado (het was immers diens verjaardag). Het bleek om een boek te gaan, dat W. gretig begon door te bladeren. Daardoor viel er een ansichtkaart uit het boek op de grond. W. raapte hem op, las de achterkant, en keek hij toen stomverbaasd en eerlijk gezegd een … [Lees meer...] overPrescriptieve toevalligheden
Zich beseffen, hoe fout is dat?
Een klassieke kwestie: ‘beseffen’ of ‘zich beseffen’? Hoewel ‘zich’ fout wordt genoemd, is het prima verklaarbaar (en niet erg). Het is nog altijd een van de bekendste taalfouten waar je ‘schoolmeesters’ mee op de kast kunt krijgen: zich beseffen in plaats van beseffen. De meerderheid vindt het verkeerd, en nóg meer mensen vinden het ook echt niet … [Lees meer...] overZich beseffen, hoe fout is dat?
Website Taaladvies.net vernieuwd
Persbericht Nederlandse Taalunie Taaladvies.net, de website met antwoorden op veelgestelde vragen over de Nederlandse taal en spelling, is in een fris en gebruiksvriendelijk nieuw jasje gestoken. Zo zijn de zoekfunctie en de manier van navigeren beter en gemakkelijker gemaakt. De samenwerkende organisaties achter de site, de Nederlandse Taalunie, het Genootschap Onze Taal, … [Lees meer...] overWebsite Taaladvies.net vernieuwd
Woorden combineren met Woordcombinaties
Je weet wat je wil zeggen, maar kunt niet op de juiste woorden komen. Of je twijfelt eraan of je eraan in deze zin kunt weglaten. Twijfel je aan of over je taalvaardigheid in het Nederlands? De kurk waarop iets of iemand drijft, is dat een zaak of een persoon, of allebei? Valt er eigenlijk iets te checken als iemand zegt kun je nagaan! Hoe kun je werkwoorden als formuleren of … [Lees meer...] overWoorden combineren met Woordcombinaties
Wat is er mis met dat als?
Docenten zouden volgens Ben Salemans het eindexamen Nederlands niet langer moeten controleren op grammaticale fouten. Zijn belangrijkste argument daarvoor is dat helemaal niet duidelijk is wat grammaticale fouten zijn; verschijnselen die volgens veel gebruikte lesmethodes op middelbare scholen als fout gelden, worden bijvoorbeeld door de ANS en de Taaladviesdienst met veel meer … [Lees meer...] overWat is er mis met dat als?
Numeri fixi, numerus fixussen of numerus fixi? Dat is geen groeneboekjeskwestie
Door Henk Wolf Mensen in het Nederlandse taalgebied kennen ten onrechte allerlei vormen van autoriteit aan het Groene Boekje toe. Marc van Oostendorp deed dat recent ook, toen hij de vraag kreeg wat het meervoud was van numerus fixus. Om die vraag te beantwoorden raadpleegde Marc het Groene Boekje. Tijdschrift Ad Valvas citeert hem als volgt: "Ik kan weinig anders doen. … [Lees meer...] overNumeri fixi, numerus fixussen of numerus fixi? Dat is geen groeneboekjeskwestie
Een aantal mensen is of zijn?
Door Marten van der Meulen Een van de casus die ik onderzoek in het kader van mijn proefschrift is de kwestie ‘een aantal mensen is/zijn’. De laatste dagen heb ik flink wat data doorgespit, en dat heeft mij in ieder geval wat nieuwe inzichten gegeven. Meervoud of enkelvoud, dat gaat namelijk helemaal niet alleen maar over het werkwoord, maar ook over iets anders. En juist … [Lees meer...] overEen aantal mensen is of zijn?
Een toneelstuk over taaladvies?
Door Marten van der Meulen Uitspraken over goede en foute taal vinden hun weg naar allerlei cultuurproducten. Een mooi voorbeeld is een scene uit de Amerikaanse versie van The Office, waarin uitgebreid wordt gediscussieerd over de bekende kwestie who/whom. Op mijn zusterblog Milfje zijn blogs over liedjes te vinden die metalinguistische uitspraken (uitspraken over taal) … [Lees meer...] overEen toneelstuk over taaladvies?
Is ‘hele goede’ een taalfout?
Door Marten van der Meulen De huidige campagne van het CDA zal nog enige tijd herinnerd worden. Niet vanwege de inhoud, wel vanwege de leus ‘Een Hele Goede Morgen’. Eerst was er al een tweet van filosoof en schrijver Ger Groot, die zich héél flauw (en onterecht) afvroeg of je “iemand ook een halve morgen [kan] wensen”. Nu werd ik gewezen op een ingezonden brief in NRC, waarin … [Lees meer...] overIs ‘hele goede’ een taalfout?
De data geeft de pedant ongelijk
Door Marc van Oostendorp Als taalkundige kun je verjaardagsfeestjes waar intellectuelen zijn altijd enorm verlevendigen, bijvoorbeeld door te vertellen dat er niets mis is met"de data is onduidelijk". Toch is dat wat Geoff Nunberg precies laat zien in een recent artikeltje; in ieder geval in het Engels, maar ik vermoed dat de redenering inmiddels ook geldt voor het … [Lees meer...] overDe data geeft de pedant ongelijk
Nederland of Holland?
Door Marten van der Meulen Ik ben de komende tijd af en toe in het buitenland. Gevraagd waar ik vandaan kom antwoord ik in het Engels steevast ‘Holland’. Dat vind ik nou eenmaal makkelijker uit te spreken. Bovendien is het geografisch correct: ik ben Hagenees en kom dus ook uit dat deel van Nederland dat traditioneel ‘Holland’ wordt genoemd. Maar is het in algemene zin ook … [Lees meer...] overNederland of Holland?
Standaardnederlands op school
Door Jan Uyttendaele In mijn bespreking van Nederlands voor Taalhelden heb ik de wens geuit dat de Taalunie ooit eens een publicatie voor het onderwijs zou laten verschijnen, waarin duidelijkheid wordt gegeven over het standaardtalige gebruik van een aantal courante schooltermen. Wat is het nu eigenlijk: kopies of kopieën, klassenleraar of klastitularis, nota’s of notities, … [Lees meer...] overStandaardnederlands op school
Een kloek Groen Boek
Door Maartje Lindhout“Een kloek boek! Handzaam en in een mooi formaat” was het verse oordeel van de eerste bezitster van het nieuwe Groene Boekje, minister Jet Bussemaker (zonder tussen-n). Nadat afgelopen dinsdag de nieuwe Dikke Van Dale was verschenen, was het nu de beurt aan het Groene Boekje, heel toepasselijk in de Week van het Nederlands. De aanwezigen in het Spaansche … [Lees meer...] overEen kloek Groen Boek
De Taaltelefoon: niet privatiseren, wel innoveren.
Door Johan De Schryver Marc van Oostendorp prees dinsdag de Vlamingen (en in het bijzonder Vlaams parlementslid Bart Caron), omdat ze zich in de Interparlementaire Commissie zo kranig hebben opgesteld. Hij dacht daarbij aan de discussie over de Taalunie, maar Caron had nog een andere vraag ingediend, die hij ook zeer goed gedocumenteerd had en die ging over de Taaltelefoon. … [Lees meer...] overDe Taaltelefoon: niet privatiseren, wel innoveren.
De relevantie van de Taaltelefoon
Door Miet Ooms Vorig jaar nog vierde de Taaltelefoon nog haar vijftiende verjaardag, nu is het voortbestaan van de dienst heel onzeker. De dienst dreigt het slachtoffer te worden van een besparingsrondebij het Departement Kanselarij en Bestuur van de Vlaamse overheid. In 1998 beslist de Vlaamse overheid bij decreet dat er een Dienst voor Taaladvies moest komen voor de … [Lees meer...] overDe relevantie van de Taaltelefoon
Leg de Taaltelefoon niet van de haak
Door Ludo PermentierDe Vlaamse overheid is van plan de Taaltelefoon af te schaffen. Officieel heet het: te privatiseren. Maar of een onderneming de adviesdienst zou willen en kunnen overnemen, daar moeten we grote vraagtekens bij plaatsen. Dit wordt een ramp voor het Nederlands in Vlaanderen. Sinds de start van de dienstverlening eind 1999 heeft de Taaltelefoon meer dan 150.000 … [Lees meer...] overLeg de Taaltelefoon niet van de haak
Klik hier om verder te gaan
Door Marc van Oostendorp Vanochtend werd ik wakker en dacht: ja, het woord klikken zal nog lang blijven bestaan! En niet alleen in de betekenis 'je klasgenootje verraden bij een volwassene' , maar ook in die van de betekenis van 'een hyperlink openen'. Ik heb ooit geschreven over klik hier. Ik ben een groot bewonderaar van die constructie. Ik vind de hyperlink toch al de … [Lees meer...] overKlik hier om verder te gaan
Pas verschenen: Over Taal (jrg. 52, nr. 4)
In het nieuwe nummer van Over taal, tijdschrift over taal, tekst en communicatie, onder meer een artikel van Els Heindrickx over ‘de invloed van lexicale taaladviezen op Belgisch-Nederlandse krantentaal’: ‘Kunnen taalnormen de taalrealiteit beïnvloeden? Met andere woorden: slagen taaladviseurs erin om bepaalde taalvormen uit het taalgebruik te weren en andere te promoten?’ Op … [Lees meer...] overPas verschenen: Over Taal (jrg. 52, nr. 4)
Wie is de baas over de taal?
Door Wannie CarstensWannie Carstens is hoogleraar Afrikaanse taalkunde en lid van de Afrikaanse Taalraad. Hij zal vanaf nu regelmatig in zijn moedertaal bijdragen aan Neder-L.Op 15 Junie vanjaar was daar in Leiden ‘n publieke simposium wat georganiseer is deur die Leiden University Centre for Linguistics (LUCL) van die Universiteit Leiden. Hierdie simposium is aangebied in die … [Lees meer...] overWie is de baas over de taal?
Kommarust, komma, en rust
Door Marc van Oostendorp Milfje Meulskens vertegenwoordigt de jeugd in de Nederlandse taalblogrepubliek. Zij is een creatie van twee jonge aanstormende taalkundigen en schrijft op haar blog over taal en af en toe over seks. Zo ging het deze week over de komma. Milfje haalde een interessante kwestie aan: het verschil tussen de volgende twee zinnen. Hier sta ik op de … [Lees meer...] overKommarust, komma, en rust
‘Het is naar ons zin’. Ons?
Door Marc van Oostendorp Ik heb een vriendin die taaladviseur is in hart en nieren. Terwijl we thee drinken, zit ze nog e-mails te beantwoorden van mensen die worstelen met allerlei vragen over of je dit wel kan zeggen, of dat. Gisterenavond was ze bezig met iemand die zich afvroeg of je moet zeggen 'het is naar ons zin' of 'het is naar onze zin'. Tja, wat is daar nu weer het … [Lees meer...] over‘Het is naar ons zin’. Ons?
Nooit geen taaladvies
Vraag me niet waarom, maar gisteren verkeerde ik ineens op de website taaladvies.net. Wat een vreemde wereld is dat toch, de wereld van het taaladvies! Er is voortdurend iemand aan het woord die autoriteit wil bekleden, maar daar zelf niet echt in gelooft. De website wordt onderhouden door de Nederlandse Taalunie, de Vlaams-Nederlandse overheidsorganisatie voor het taalbeleid. … [Lees meer...] overNooit geen taaladvies
