Praag, Tsjechiё (deadline: 6 januari 2016)De Karelsuniversiteit in Praag, Faculteit der Letteren, heeft een vacature op de afdeling Neerlandistiek (Instituut van Germaanse studies).Het gaat om een docent Nederlandse linguïstiek voor 20 uur per week.Vereist zijn een voltooide masterstudie, een voltooid promotieonderzoek in de taalkundige richting (eventueel een de … [Lees meer...] overVacature docent Nederlandse taalkunde, Praag
taalkunde
Etymologie: struweel
Door Michiel de Vaanstruweel zn. o. ‘struikgewas’Mnl. struweel (ca. 1440, Glossarium Harlemense) ‘boomstronk’; struvellen, struyvellen (1477, Teuthonista), struuellen (15e e.), strauelen (Des Coninx Summe, 1410–1430), strevelen, strevellen (Bartholomeus Engelsman, 1485) ‘struiken, struikgewas’. … [Lees meer...] overEtymologie: struweel
Klank van het jaar 2015: de w
Door Marc van OostendorpOei oei oei, wat was het spannend! Sommige deelnemers aan de Dag van de Fonetiek 2015 in Utrecht hielden het als het ware niet meer. Maar uiteindelijk kwam er wel degelijk een heuse winnaar uit de bus: de w wordt de klank van het jaar 2015!Dat is te danken aan de Amsterdamse hoogleraar Paul Boersma, die zijn key note aan de klank gewijd had en … [Lees meer...] overKlank van het jaar 2015: de w
Taal is taal (3)
Door Jan RenkemaDeze serie gaat over een verzameling uitdrukkingen als: Op is op. Het is zo omdat het zo is. Wat geweest is, is geweest. Deze zijn te herleiden tot de formule X = X. Schijnbaar nietszeggend, maar toch wordt er iets gecommuniceerd. In de vorige afleveringen is een categorisering voorgesteld, en zijn suggesties gegeven voor mede-verzamelaars. Nu verder over de … [Lees meer...] overTaal is taal (3)
Een kind leert taal, maar ik weet niet wie
Door Marc van OostendorpDe volgende zin kunnen jullie best begrijpen, tenminste als jullie ouder zijn dan vier:Iemand tekent een bloem, maar ik zie niet wie.Toch zit die zin nog behoorlijk ingewikkeld in elkaar. In de tweede zin is namelijk duidelijk iets weggelaten: zonder context kun je niet zeggen 'Ik zie niet wie'. In deze context kan het wel omdat je als het ware in je … [Lees meer...] overEen kind leert taal, maar ik weet niet wie
We moeten ons best doen om tot allebei de culturen van C.P. Snow te behoren
Door Marc van OostendorpRoman JakobsonJohn R. ('Haj') Ross is misschien wel een van de origineelste taalkundigen die er zijn. Hij schreef in 1967 een proefschrift bij zijn beroemde voorganger Chomsky, maar ontwikkelde zich daarna in allerlei grillige eigen richtingen die al snel weinig meer met Chomsky te maken hadden. Een eigen school heeft hij geloof ik niet, maar wel wordt … [Lees meer...] overWe moeten ons best doen om tot allebei de culturen van C.P. Snow te behoren
Sleutel
Door Marc van OostendorpIn mijn zondagochtendminicollege van vandaag bespreek ik de uitspraak van 'sleutel' in Nederlandse dialecten. Waarom zegt men zowel in het noordoosten als het zuidwesten 'sleudel'? En waarom zegt men in sommige gebieden 'slotel' en in andere 'sletel'? … [Lees meer...] overSleutel
Afrikaanse woord van die jaar 2015
Door Jana LutherNá 21 jaar van demokrasie word die Reënboognasie se vrygeborenes vanjaar mondig. In 1994 het ouers gedroom van ’n rooskleurige toekoms vir hierdie kinders, maar vandag lyk die prentjie dalk anders. Wat ons opgeval het, is dat baie van vanjaar se kandidate vir LitNet se Afrikaanse woord van die jaar van die een of ander misnoeë getuig. Gelukkig is daar darem ook … [Lees meer...] overAfrikaanse woord van die jaar 2015
Lachen is de norm
Door Lucas SeurenEnkele weken terug kondigde Tempo Team aan dat uit eigen onderzoek was gebleken dat ongeveer een derde van de werknemers lacht om grappen van de baas, ook wanneer die baas niet grappig is. Nou is die bevinding op zichzelf niet heel interessant wat mij betreft, maar wat er onder het oppervlak speelt wel. De mensen die Tempo Team had ondervraagd, waren zich dus … [Lees meer...] overLachen is de norm
Etymologie: ondeugend
Door Michiel de Vaanondeugend bn. ‘ongehoorzaam’Middelnederlands ondoghende [spreek uit als ondeugende] heren ‘deugdeloze heren’ (ca. 1400, Willem van Hildegaersberch), Vroegnieuwnederlands ondeugend ‘ondeugdelijk’: overmids dat zij tvolc van dien lande ooc ondueghende ende ombequame vonden ter oorloghen ‘aangezien ze de bewoners van dat land ook ondeugdelijk en onbekwaam … [Lees meer...] overEtymologie: ondeugend
Taal is taal (2)
Door Jan RenkemaElke(?) taal kent uitingen van het type X=X: Genoeg is genoeg. Op is op. In aflevering 1 is een indeling voorgesteld met vijf hoofdcategorieën en enkele onderverdelingen:1 X = X … [Lees meer...] overTaal is taal (2)
Irritantste woord van het jaar?
Door Robert ChamalaunEergisteren maakte het Instituut voor Nederlandse Lexicologie (INL) bekend dat de verkiezing voor het irritantste woord van het jaar gewonnen is door het foutief gebruik van het woord me. 30 procent van de 25.000 stemmen ging naar meen daarmee is het woord de overtuigende verliezer van dit jaar. Dit nieuws is opgepikt door diverse media en in vrijwel alle … [Lees meer...] overIrritantste woord van het jaar?
De biefstukken zijn voor de helft voor driekwart gaar
Door Marc van OostendorpStel dat iemand je vertelt dat 'de biefstukken voor de helft gaar' zijn, dan weet je nog steeds niet veel. Althans, de zin kan minstens twee dingen betekenen: we hebben laten we zeggen 10 biefstukken, en daarvan is de helft gaar. Of alle tien biefstukken hebben de helft van de tijd in de pan gezeten die nodig zou zijn om echt gaar te zijn.Toegegeven, het … [Lees meer...] overDe biefstukken zijn voor de helft voor driekwart gaar
Nederlandse woordenschat
Door Leonie CornipsLopen basisschoolleerlingen die in Limburg van huis uit dialect spreken achter in hun kennis van de Nederlandse woordenschat vergeleken met hun eentalig Nederlands sprekende leeftijdgenootjes? Dankzij verschillende subsidies en samenwerking met Elma Blom van de Universiteit Utrecht proberen we (met Kirsten van den Heuij en Ryanne Francot) deze vraag te … [Lees meer...] overNederlandse woordenschat
Zouden we een perfecte taal kunnen bedenken?
Door Marc van OostendorpIn mijn vijfde en laatste college voor de Universiteit van Nederland behandel ik talen die bestaan uit muzieknoten of uit bedachte woorden – en laat zien hoe ook zulke talen van alles over onszelf vertellen. Ook speel ik op mijn viool en zing ik. Alles voor het internet! … [Lees meer...] overZouden we een perfecte taal kunnen bedenken?
Postscriptum: is de gebruiksgebaseerde taalkunde een kaas met (parasitaire) gaten?
Door Freek Van de VeldeRiny Huijbregts (RH) heeft een reactie geschreven op een eerdere post op Neder-L van mijn hand. Dat stuk bevat een (wellicht ironische) beschuldiging van blasfemie in de titel, en heeft als ondertitel ‘Een Naschrift’, zodat het lijkt alsof hiermee de discussie gesloten is. ‘Roma locuta, causa finita’. Ik wil toch graag nog op een paar punten reageren. Ik … [Lees meer...] overPostscriptum: is de gebruiksgebaseerde taalkunde een kaas met (parasitaire) gaten?
Ga je anders praten als je veel tv kijkt?
Door Marc van OostendorpIn mijn vierde college voor de Universiteit van Nederland laat ik een telefoon uit de jaren zeventig zien, vertel waarom Van Kooten en De Bie nauwelijks iets hebben bijgedragen aan de taal en filosofeer ik over de Britse soap Eastenders. … [Lees meer...] overGa je anders praten als je veel tv kijkt?
Download de Sprekend Nederlands-app
Een oproep. … [Lees meer...] overDownload de Sprekend Nederlands-app
Uitleenwoordenbank geeft inzicht in ons verleden
Het Nederlands heeft allerlei woorden uit andere talen overgenomen, maar andersom heeft het Nederlands ook woorden uitgeleend. De Uitleenwoordenbank van het Meertens Instituut bevat meer dan 18.000 ‘uitleenwoorden’. Met deze nieuwe applicatie kun je als bezoeker zelf woorden en woordvelden in kaart brengen, waardoor je op een snelle manier inzicht krijgt in de … [Lees meer...] overUitleenwoordenbank geeft inzicht in ons verleden
Sociaal persoon die…
Door Maartje LindhoutDe Weg-met-dat-woord!-verkiezing van het INL is eigenlijk niks voor mij. Ik erger me aan geen één woord. Wat is er mis met het genomineerde ‘chillen’? Is het woord ‘mensenmens’ echt overbodig omdat iedereen het is? En hoe kun je het woordpaar ‘zeg maar’ nou bannen? Als er íets vaak wordt gezegd. Nee, woorden en uitdrukkingen die mensen zat zijn, horen … [Lees meer...] overSociaal persoon die…
Etymologie: wijme
Door Michiel de Vaanwijme zn. ‘wilg, wilgeteen’Misschien al Oudnederlands *wīma(n)- in Wimeuelt(1067) ‘Ghyvelde’ (Frans-Vlaanderen; daarnaast ook Gimeuelt 1067, Ghyvelda 1067, met Romaanse g- uit Germaanse *w-), Wimes (1105 kopie 12e eeuw) ‘Wismes’ (Frans-Vlaanderen). Middelnederlands wimen (mv.) ‘wilgentwijgen, rijshout’ (14e eeuw, Ruusbroec, Vanden gheesteliken tabernakel), … [Lees meer...] overEtymologie: wijme
Godslasterlijk. Een Naschrift
Door Riny HuijbregtsIn zijn bijdrage “Parasitaire gaten als godsbewijs” deelt Freek van de Velde (FvdV) met ons zijn kijk op God. Niet zijn kijk op parasitaire gaten. Die gaat hij zorgvuldig uit de weg. Maar met de keuze van zijn titel stelt hij Poverty of Stimulus gelijk aan God. Die vergelijking laat ik geheel voor zijn rekening. Ook heb ik het vermoeden dat Freek niet van … [Lees meer...] overGodslasterlijk. Een Naschrift
Waarom is het raar om met een Gooise r te praten?
Door Marc van OostendorpMijn derde college voor de Universiteit van Nederland ging over een aantal eigenaardige aspecten van taalverandering. … [Lees meer...] overWaarom is het raar om met een Gooise r te praten?
Taal is taal (1)
Door Jan Renkema In het jaar dat ik aan mijn studie begon, 1967, verscheen er een boek dat al vrij snel populair werd onder studenten. Enkele jaren later kwam het ook in het Nederlands uit, De pragmatische aspecten van de menselijke communicatie van Paul Watzlawick, e.a. (Deventer: Van Loghum Slaterus, 1973). Eén zin uit dit boek is mij altijd bijgebleven: “Je kunt niet … [Lees meer...] overTaal is taal (1)
Omroep NTR maakt blauwdruk van het gesproken Nederlands
1 december 2015De NTR lanceert woensdag 2 december een Groot Nationaal Onderzoek naar alle Nederlandse accenten, tongvallen en dialecten, genaamd ‘Sprekend Nederland’. Met Sprekend Nederland willen de NTR, NWO (De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek), en een grote groep wetenschappers voor het eerst in de Nederlandse geschiedenis een ware blauwdruk maken van … [Lees meer...] overOmroep NTR maakt blauwdruk van het gesproken Nederlands