• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Logo

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Artikelen
  • Media
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Je weet nooit hoe een koe een haas vangt

24 april 2023 door Yfke de Jong 3 Reacties

Je weet maar nooit hoe je iets voor elkaar krijgt.

Illustratie: Yfke de Jong

Ik heb het al eerder eens gehad over spreekwoorden die enorm tot de verbeelding spreken en ook dit spreekwoord valt voor mij wel flink in die klasse. Ik vraag me gelijk af hoe een koe dat nou zou doen. Misschien door de haas in het nauw te drijven, of juist met een fabelachtige list en een slinkse valkuil…? Genoeg over te speculeren natuurlijk, maar laat ik de koe maar bij de horens vatten en kijken waar dit spreekwoord vandaan komt. 

Het spreekwoord betekent dat je niet weet hoe iets uit kan pakken en hoe iets onwaarschijnlijks toch zomaar kan gebeuren. Het wordt vaak gebruikt om jezelf of anderen aan te moedigen om dingen gewoon te proberen, ook al ben je niet zeker of het een succes wordt (Van Dale). 

Het spreekwoord komt al een hele tijd voor in de Nederlandse taal. In de 16e eeuw werd het al genoteerd als Mislick waer een Koe een Haese vangt (Van Dale, dbnl). Er zijn ook flink wat varianten van het spreekwoord. Zo schreef dichter P.C. Hooft wel geschiedt dat een koe een haes ving en schreef dichter Jacob Westerbaen Oock is ‘t mee al waer bevonden, dat een haes voor snelle honden afgeloopen vrij en los, is gevangen van een os. F.A. Stoett schreef het spreekwoord in 1923 als: Men kan niet weten hoe eene koe een haas vangt (dbnl). De vorm met niet in plaats van nooit komt tegenwoordig ook nog veel voor, de woorden liggen natuurlijk dicht bij elkaar.


Het spreekwoord was overigens al bekend bij de oude Grieken, die het hadden over Hij jaagt hazen met een os (dbnl). Met zijn algemene les om dingen gewoon uit te proberen en te kijken of er wat van komt, zou je denken dat dit leuke spreekwoord ook voorkomt in andere talen. Voor het Engels wordt soms gezegd dat er gebruik wordt gemaakt van a cow may catch a hare of you never know how a cow catches a hare. Dit is echter een geval waarbij Engelstaligen het spreekwoord overnemen uit het Nederlands, aangezien het internet het mogelijk maakt om al deze leuke spreekwoorden tentoon te stellen en met elkaar te delen. Maar wie weet kan dit er wel voor zorgen dat het uiteindelijk een veelgebruikte uitspraak in het Engels wordt! Daarnaast lijkt voor het Frans de uitspraak une vache prend bien un lièvre verouderd te zijn. Dus vooralsnog, of voor zover ik momenteel kan uitpluizen, hebben we hier toch te maken met een vrij Hollands spreekwoord! Ook wel toepasselijk natuurlijk, met het typische beeld van de Nederlandse melkkoe in de wei. 

Het spreekwoord leert ons in ieder geval om onszelf niet tekort te doen en gewoon te kijken of het ons toch lukt om succesvol te zijn. En mocht het nou lukken, dan moet ik je helaas toch mededelen dat je niet de allereerste koe zou zijn die een haas vangt. Op 6 oktober 1898 rapporteerde Het Nieuws van den Dag namelijk dat een boerenknecht uit Tjerkweerd had gezien hoe een koe een schop gaf aan een haas, om hem vervolgens op de horens te nemen (dbnl). Dus mocht je er toch niet uitkomen en je écht afvragen hoe een koe een haas vangt,  vooralsnog lijkt dat te gaan met een schop en een stoot. Maar of dat nou het beste advies is, laat ik over aan gezond verstand. 😉

Yfke de Jong is masterstudente Communicatiewetenschap aan de Radboud Universiteit.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Jong, Zin van de week Tags: spreekwoord, uitdrukking

Lees Interacties

Reacties

  1. Pek van Andel zegt

    24 april 2023 om 09:35

    Hoe een koe een haas vangt? Met een beetje melk!

    Beantwoorden
    • Gianni di Panni zegt

      19 februari 2024 om 19:51

      Maar hazen zijn toch vegetariër?

      Beantwoorden
  2. jan zegt

    30 december 2023 om 16:24

    dan gaat de koe achter een boom zitten en doet hij een spruitje na…

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Dialect van de week

Nar den buuet goan

“Nar den buuet goan” (naar de boot gaan) betekent in het Wichels “bevallen”. In Wichelen, het dorp waar de inzender van deze zin opgroeide, werd aan kinderen verteld dat baby’s werden afgehaald (ook “kuuepen” (kopen) genoemd) bij een van de vrachtschepen op de Schelde. Het Wichels is een overgangsdialect met opvallend veel dubbelvormen en diftongen. […]

➔ Lees meer
  • Facebook
  • YouTube

Thema's

#taalkunde
Maar goed, een blog over maar goed
Noe he’j ’t schoap an’t driet’n
Dao heb ich mien naas te hoêg vur sjtaôn
Er hangt een schoer in de lucht
Call: Ritme en rijm in Nederlandstalige gedichten en liederen 
#letterkunde
Call: Ritme en rijm in Nederlandstalige gedichten en liederen 
In Het paradijs van slapen kleurt Joost Oomen de dood hoopvol
Podcast: Leve(n) lezen met Jeroen Dera
Podcast: Leve(n) lezen met Ingmar Heytze
Kunnen rapteksten ook literatuur zijn?
#recensie
In Het paradijs van slapen kleurt Joost Oomen de dood hoopvol
Yara’s Wedding: een voorstelling die je bijblijft.
Verlies, liefde en leegte: De mitsukoshi troostbaby company
Zee nu: Een dystopische roman over zeespiegelstijging
De zestiende eeuw plus vierhonderd jaar in het ijs: een atypische ecoroman
#taalbeheersing
Maar goed, een blog over maar goed
Hoe werkt een hondenfluitje?
Geert Milders?
‘Poepelwoefie’
Schrijfwedstrijd ‘Neologisme’
#toekomstinterview
‘Ik geloof er toch echt in, dat je iets moet kiezen waar je blij van wordt.’
‘Geniet van wat het vak je brengt. De neerlandistiek kan je naar zoveel plaatsen brengen, zowel letterlijk als figuurlijk.’
‘Mensen sturen berichten over kinderporno alsof ze flippo’s verzamelen’
‘Vertalen is de meest intensieve manier om met taal bezig te zijn’
‘Bedroevend weinig tijd voor het plezier in lezen’
#wijzijnneerlandici
Kwaliteit boven kwantiteit?
Literatuur, natuur, insecticiden en het internet
Jong Neerlandistiek in gesprek: studenten over de grens
#wijzijnneerlandici: Jacques Klöters
“Aan het begin van de studie sprak ik nog geen Nederlands. Na drie jaar schreef ik een scriptie in het Nederlands.”
#voordeklas
24 paar ogen, een glimlach en een gereedschapskist
De vlucht naar Engelse literatuur, waardevol of schadelijk?
Later word ik dokter! Of juf! Of allebei!
Literatuur voor alle leeftijden
De ezelsbruggetjes in ons grammaticaonderwijs; kunnen we zonder?

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d