Romankunst in de 21e eeuw Dit jaar heb ik vijftig Nederlandstalige romans gelezen die verschenen zijn in het eerste kwart van de 21e eeuw. Nu het einde van het jaar nadert, is het een goed moment om terug te blikken: wat valt er te zeggen over de staat van de hedendaagse romankunst? Vijftig boeken lezen maakt me natuurlijk niet meteen tot een deskundige. Bovendien heb … [Lees meer...] overMinder schrijvers, meer verhalen
Verweer je tegen de stilte
Iedereen die kan lezen, weet dat Ellen Warmond een belangrijke, en interessante dichter was – een die werkte in de tijd van de Vijftigers, die – alleen al omdat ze een vrouw was – in de schaduw van die Vijftigers kwam te staan, maar die na haar dood langzaam uit die schaduw treedt: een interessante stem die in veel opzichten misschien wel interessanter was dan de mannen van … [Lees meer...] overVerweer je tegen de stilte
Wat onze taal óók ooit vermocht
In het nawoord bij zijn hertaling van Julia meldt Arjen van Meijgaard een schokkend feit: recente literatuurgeschiedenissen voor de middelbare school noemen het boek nauwelijks of niet. In de hedendaagse methodes die hij noemt, wordt Julia alleen 'aangestipt' – in de paragraaf 'Lees meer' van het deel over de periode 1700-1800. Dat terwijl het een … [Lees meer...] overWat onze taal óók ooit vermocht
Bie laai
Hoera, het Jeugdjournaal was op zoek naar het Kinderwoord van het Jaar! Kijk, zo vis je als taalkundige op leeftijd nog eens op wat er leeft onder Generatie Alfa. En al helemaal doordat ik het bekeek met Nene, de vertegenwoordiger van die generatie in ons huishouden. In het item dat het programma eind november uitzond om de wedstrijd te introduceren bij de kijkertjes waren … [Lees meer...] overBie laai
Neerlandistiek in tijden van radicaal rechts
Er is nauwelijks georganiseerd neerlandistisch protest tegen de regering-Wilders. Zo weet ik van landelijke appgroepen van romanisten en germanisten die zich rond de demonstraties in november hebben verenigd, maar van neerlandici als collectief hoor je bitter weinig. En dat terwijl wij bij uitstek geëquipeerd zijn om niet alleen in opstand te komen, maar de opstand … [Lees meer...] overNeerlandistiek in tijden van radicaal rechts
Tien redenen waarom Maarten ’t Hart de P.C. Hooftprijs verdient
1. Maarten 't Hart spat van iedere alinea die hij ooit geschreven heeft af. Hij kan niet eens schrijven als iemand anders dan Maarten 't Hart. Zijn boekenweekgeschenk, De ortolaan, begint zo: Tot diep in april hieven de bomen hun kale takken ten hemel. In de huiskamers schemerde het van 's morgens vroeg tot achter in de middag. Vaak brandden de hele dag gloeilampen. Langs … [Lees meer...] overTien redenen waarom Maarten ’t Hart de P.C. Hooftprijs verdient
In memoriam William Labov (1927-2024)
Gisterenmorgen is op 97-jarige leeftijd de Amerikaanse taalkundige William Labov overleden. Labov was een veelzijdig geleerde die een enorme bijdrage heeft geleverd aan de taalwetenschap. Hij wordt wel de 'vader van de sociolinguïstiek' genoemd, de subdiscipline die de taal bestudeert zoals hij in de samenleving functioneert. Ieder mens praat anders dan ieder ander mens, en … [Lees meer...] overIn memoriam William Labov (1927-2024)
Het eerste kwart: Yael van der Wouden, The Safekeep
Hoort The Safekeep van Yael van der Wouden bij de Nederlandse literatuur? Van der Wouden is de eerste Nederlandse literaire schrijver die succesvol in het Engels schrijft. Eerder is er bijvoorbeeld Robert van Gulik geweest, maar die had geen literaire ambities, en uiteenlopende schrijvers als Herman Koch en Lucas Rijneveld deden het goed in het buitenland, maar dat een … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Yael van der Wouden, The Safekeep
Constructief het onderwijs slopen
De sloopkogel is door de kerk. De ‘constructieve’ oppositie van de christelijke partijen CDA, CU en SGP heeft gisteren besloten dat het beter is om het Nederlandse onderwijs te laten verloederen dan om ook maar iets tegen Geert Wilders in te brengen. De komende jaren wordt er 1,3 miljard euro bezuinigd op het onderwijs – de grootste bezuinigingen sinds de jaren tachtig. En dat … [Lees meer...] overConstructief het onderwijs slopen
Weer de straat op!
Wilders en zijn kornuiten in de regering is iets gelukt wat weinig anderen is gelukt: een groep die nooit zo actiebereid was, gaat morgen voor de derde keer in een maand tijd de straat op. Universitaire medewerkers maken zich duidelijk grote zorgen. Op 14 november vond, ondanks belemmeringen door de burgemeester van Utrecht, een demonstratie plaats waar enkele duizenden mensen … [Lees meer...] overWeer de straat op!
Het eerste kwart: Carolina Trujillo, De instructies
"Mensen die dierenleed zo vaak van dichtbij hebben gezien", zegt de verteller van Carolina Trujillo's roman De instructies "worden depressief of ze krijgen wat Nora had, en Doris en Abby en Chip en al die activisten. Dat bloedirritante fanatisme, dat nooit kunnen loslaten van het onderwerp, dat altijd bezig zijn met die vermaledijde strijd om mensen bewust te maken … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Carolina Trujillo, De instructies
Bezuinig niet, maar investeer in het hoger onderwijs
Door de ingrijpende bezuinigingen van het kabinet-Schoof lijkt het alsof we ons alleen nog kunnen richten op het behouden van de status quo in het hoger onderwijs. Volgens de regeringspartijen en hun bondgenoten de trollen op sociale media zijn er de afgelopen jaren immers al miljarden geïnvesteerd in het hoger onderwijs. En zou dat niet tot verbetering hebben geleid. Op de … [Lees meer...] overBezuinig niet, maar investeer in het hoger onderwijs
Wat aliens ons leren over taal
De xenolinguïstiek is een wetenschap die niet bestaat: de wetenschap van buitenaardse taal, volgens de ondertitel van het boek dat eraan gewijd is. Maar er is geen enkele buitenaardse taal bekend, en aldus heeft dit vakgebied geen enkele empirische grondslag. Niets van wat de geolinguïsten beweren kunnen we op de een of andere wijze toetsen. De xenolinguïsten … [Lees meer...] overWat aliens ons leren over taal
Het eerste kwart: Maud Vanhauwaert, Tosca
Maud Vanhauwaert is een materiële schrijver: ze maakt boeken niet alleen door tekst op een toetsenbord te typen en die op te sturen naar de uitgever, ze denkt ook na over de vorm van haar boeken. Zo is haar roman Tosca in één editie – ik denk: de echte, de rest bestaat alleen omdat het boek ook mensen moest bereiken die niet zo materieel zijn ingesteld – letterlijk … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Maud Vanhauwaert, Tosca
Ik kan niets ruiken stinken
Een van de mooie dingen aan de mens is dat hij zich ineens vragen kan stellen over taal. Waarom klinkt de ene zin natuurlijk, terwijl een andere, die ogenschijnlijk hetzelfde is opgebouwd, dat niet doet? Zo stelde de taalliefhebber Carola Janssen me onlangs een vraag namens haar zoon: Hoe zit dat precies? Alle werkwoorden die een zintuiglijke waarneming uitdrukken, kunnen … [Lees meer...] overIk kan niets ruiken stinken
Naar een open Neerlandistiek
Het is wonderlijk dat er een apart woord voor bestaat: wetenschap die volkomen transparant wil zijn voor iedereen. Wetenschap die ervoor wil zorgen dat iedereen kennis kan nemen van de resultaten, maar ook van de gevolgde methoden. Die iedere belangstellende de middelen wil geven om zelf desgewenst onderzoek te kunnen doen. Open wetenschap wordt dat genoemd, open science, alsof … [Lees meer...] overNaar een open Neerlandistiek
Taal zonder waarheid
Hugo Brandt Corstius kondigde jarenlang aan om een biografie van de door hem bewonderde Multatuli te schrijven. Het kwam er nooit van, en toen uiteindelijk iemand anders het deed, beweerde hij dat dit maar goed was ook. Eerst moest iemand anders de feiten maar eens op een rijtje zetten, dan kon hij zich wijden aan een boek dat zijn voorkeur had – een waarin niet meer al die … [Lees meer...] overTaal zonder waarheid
Minister van Nu Eenmaal
Gisteren vond de grootste demonstratie plaats voor het hoger onderwijs in de 21e eeuw: van heinde en ver kwamen 20.000 mensen naar het Malieveld in Den Haag om te demonstreren tegen de draconische bezuinigingen: medewerkers van de universiteiten én studenten. Heel velen van hen demonstreerden voor het eerst van hun leven. Sommigen van hen waren tevoren bang, want je hoort … [Lees meer...] overMinister van Nu Eenmaal
Kom demonstreren
Het is vandaag 25 november 2024. Morgen besluit de Tweede Kamer over bezuinigingen die rampzalig zouden zijn voor het hoger onderwijs. Kom demonstreren in Den Haag. … [Lees meer...] overKom demonstreren
Het eerste kwart: Cobi van Baars, De onbedoelden
Als het leven een verhaal is, is adoptie een wel heel grote plotwending. Het begin is heel anders dan het vervolg, en bovendien is dat begin vaak onzichtbaar voor alle lezers van het levensverhaal, om te beginnen de hoofdpersoon zelf. Ik vermoed dat dit een van de trauma's van adoptie is: wij mensen willen allemaal een mooi, rechtlijnig levensverhaal, maar bij adoptie is dat … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Cobi van Baars, De onbedoelden
In tranen
Het is even schrikken om te lezen dat Marita Mathijsen met Een vrije geest een 'emobiografie' heeft willen schrijven, een boek over Betje Wolff dat de grote achttiende-eeuwse schrijfster volgt in haar emotionele ontwikkeling. Wolff, zou je denken, is een schrijfster geweest die in aanraking kwam met tal van belangrijke ideeën uit haar tijd. Zou ze niet juist vanwege … [Lees meer...] overIn tranen
Het eerste kwart: Ellen Ombre, Last
De Jodensavanne, een gebied ten zuiden van Paramaribo waar Sefardische Joden van de zeventiende tot de negentiende eeuw plantages hadden, werd door het Nederlandse koloniale bestuur gebruikt als kamp voor Duitsers en voor bijvoorbeeld NSB'ers uit Nederlands Indië. De kampcommandant had gehoord dat de Sefarden zich hadden laten begraven met juwelen en andere kostbaarheden en hij … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Ellen Ombre, Last
Kom op voor de beschaving
Ja, volgende week maandag (25 november, 13 uur, Malieveld in Den Haag) protesteren we tegen de bezuinigingen op het hoger onderwijs. Af en toe moet je daarvoor even slikken, want de regering die eigenhandig de wetenschap en het onderwijs in Nederland aan het slopen is, blijkt ook op andere vlakken tot weerzinwekkende dingen in staat. Toen er bij het Forum voor Democratie … [Lees meer...] overKom op voor de beschaving
We mogen niet eens demonstreren
Laat niemand ooit beweren dat de jaren twintig van de eenentwintigste eeuw saai waren. We leven in een tijd waarin niet alleen een regering de wetenschap en het hoger onderwijs kan kortwieken, maar waarin ook demonstraties in de hoofdstad van Nederland een week lang verboden kunnen worden. En een grote vreedzame demonstratie tegen die bezuinigingen in Utrecht is zelfs op het … [Lees meer...] overWe mogen niet eens demonstreren
Tegen wie ik morgen demonstreer
Als je de wetenschap liefhebt, kun je morgen eigenlijk niet anders dan demonstreren. Je moet wel heel zwaarwegende persoonlijke redenen hebben om niet te komen. Professionele redenen kunnen er, in ieder geval voor wie aan een universiteit werkt, niet zijn. Als je er morgen niet staat, en de plannen gaan gewoon door, verliezen duizenden mensen hun baan en wordt voor minstens een … [Lees meer...] overTegen wie ik morgen demonstreer
