Gids voor verborgen spraakverwarringen tussen Belgen en Nederlanders (12) De landsgrens NL-BE trekt een duidelijke scheidingslijn doorheen het Nederlandse taalgebied voor wat betreft de huidige betekenis(sen) van een handvol woorden en uitdrukkingen; in deze gevallen gebruiken Nederlanders en Belgen dus dezelfde termen maar bedoelen ze er iets anders mee.Het spreekt voor … [Lees meer...] overQuasi / weerhouden
Artikel
Achterstandsdenken
Graag reageren wij op de column De kwezelarij van de lage verwachtingen van hoofdredacteur Wido Smeets in het laatste nummer van Zuiderlucht, een uniek blad met een eigenzinnige visie. De column laat zien hoe negatief sommigen in Limburg nog steeds denken over dialectsprekende kinderen. Wij schrijven deze brief omdat wij weten dat het onterecht is om dialect – en breder, … [Lees meer...] overAchterstandsdenken
Minneliederen van Henric van Veldeke
Geschiedenis van het Nederlands in 100 literaire werken (6) De eerste Nederlandstalige dichter die we bij naam kennen is Heinric van Veldeke, ergens rond het midden van de twaalfde eeuw geboren in Hasselt in Belgisch-Limburg of eigenlijk een gehucht in de buurt van Hasselt dat (dus) Veldeke heette. Het is eigenlijk een beetje zonderling om hem Nederlandstalig te noemen. Je … [Lees meer...] overMinneliederen van Henric van Veldeke
Ze zag volgens zichzelf niemand naast zich
Het fascinerendst van de wetenschap zijn toch eigenlijk de puzzels. Zelfs betrekkelijk eenvoudige zaken worden niet begrepen. Waarom zeg je in de volgende zinnen in het Nederlands niet zichzelf maar zich? Ze keek voor zich.Ze zag een slang naast zich.Ze hoorde iemand achter zich. Hans Broekhuis bespreekt de zinnen in een uitgebreid nieuw artikel dat hij wijdde aan het … [Lees meer...] overZe zag volgens zichzelf niemand naast zich
kan / kruik
Verwarwoordenboek vervolg (220) kan / kruik De woorden verschillen in betekenis. ‘In kannen en kruiken’ is geen tautologie. kan vloeistofhouder, om te schenken Ach, zet jij deze kan met water nog … [Lees meer...] overkan / kruik
Meertaligheid: hoe dichten we de kloof tussen praktijk en theorie?
Meertaligheid. Het is een concept waar we dagelijks mee te maken hebben. Mede door de globalisering bevatten de taalrepertoires van de meeste Nederlanders tegenwoordig twee of meer talen en/of dialecten. Bovendien groeien steeds meer Nederlandse kinderen op met meer dan één moedertaal. Zodoende is er een grote kans dat u zelf ook meerdere talen of dialecten spreekt. … [Lees meer...] overMeertaligheid: hoe dichten we de kloof tussen praktijk en theorie?
De zachtekrachtenleesknokploeg
Volgens de statistieken wordt er in Nederland steeds minder gelezen. Foutloos schrijven onder kansarme jongeren is een zeldzaamheid. Is dat erg? Laten we er eens met een economische blik naar kijken. Want zodra het over geld gaat, zitten onze politieke besluitnemers rechtop. In november 2019 ontving Bol.com een rekening van ruim € 750.000. Per e-mail verzonden door … [Lees meer...] overDe zachtekrachtenleesknokploeg
we hebben al genoeg van jullie
Pronomina in de Nederlandse lyriek (17) In de debuutbundel doe het toch maar van spoken-wordartieste Babs Gons staat een gedicht dat gaat over jullie. Het is een beetje lang om helemaal te citeren, het gedicht beslaat twee pagina's, maar hier zijn vier representatieve strofes van 'zou je woensdag zwart willen zijn?' hallowij willen je uitnodigenop ons podium als … [Lees meer...] overwe hebben al genoeg van jullie
Waarom is het ‘zij zong’ en niet ‘zij zingde’? (2)
In het eerste deel van dit tweeluik hebben we gezien dat sterke werkwoorden, zoals zingen – zong en lopen – liep, vaste klinkeralternanties in de wortel hebben die uiteindelijk teruggaan op een alternantie tussen -e-, -o- en geen klinker in de verre voorouder van het Nederlands, namelijk het Proto-Indo-Europees (een taal die al zo’n 5 à 6 duizend jaar geleden gesproken werd!). … [Lees meer...] overWaarom is het ‘zij zong’ en niet ‘zij zingde’? (2)
Hooked
Een bezoek en een boek van Rita Felski, dat zijn gebeurtenissen om naar uit te kijken. Het werk van deze Brits-Amerikaanse, regelmatig in Odense residerende en soms het nabijgelegen Groningen bezoekende literatuurwetenschapper volg ik ongeveer sinds 2008, toen haar boek Uses of Literature verscheen. Terwijl ik nog nagloeide van theorieën als die van Pierre Bourdieu (maar er … [Lees meer...] overHooked
37, Canal du Laurier
In een interessante lezing vertelde Philippe Noble onlangs waarom hij Max Havelaar voor de tweede keer in zijn eigen leven, en voor de zoveelste keer in de geschiedenis van het Frans had vertaald, en wat voor keuzes hij daarbij had gemaakt. Waarom hij er bijvoorbeeld de eerste keer voor had gekozen om te spreken over Droogstoppel, Last & Co en Sjaalman, maar het in zijn … [Lees meer...] over37, Canal du Laurier
Andere vragen over Maarten van Rossem
Een alternatief vwo-eindexamen Nederlands 2021 - Teksten bij het examen- Vragen bij het oorspronkelijke examen- Correctievoorschrift bij het oorspronkelijke examen- Onze alternatieve vragen en antwoorden Het centraal eindexamen Nederlands vwo wordt de komende jaren herzien omdat het in zijn huidige vorm al geruime tijd kritiek oogst. Die kritiek betreft onder andere de … [Lees meer...] overAndere vragen over Maarten van Rossem
Waarom is het ‘zij zong’ en niet ‘zij zingde’?
Lang (lang (lang)) geleden heb je als jonge, onbezonnen spreker van het Nederlands opgepikt dat de onvoltooid verleden tijd van werkwoorden gevormd wordt door er de uitgang -te(n) of -de(n) achter te plakken. Of dit met een t of een d moet, hangt af van de kwaliteit van de stammedeklinker die ervoor staat, iets wat men samenvat in de … [Lees meer...] overWaarom is het ‘zij zong’ en niet ‘zij zingde’?
Twee of drie regelmatige werkwoordklassen in het Fries?
Een reactie op Anne Merkuur Als de lezers van Neerlandistiek het nog toestaan, wil ik op deze plaats graag de interessante discussie over het aantal regelmatige werkwoordklassen in het Fries voortzetten door te reageren op het stuk van Anne Merkuur van afgelopen zaterdag. Waar gaat het over? Kort samengevat: de kanonieke kijk op het Friese werkwoordsysteem is dat het twee … [Lees meer...] overTwee of drie regelmatige werkwoordklassen in het Fries?
Etymologica: Maak je borst maar nat
“Utereg me Kluppie gaat Europa in / Barcelona maak je borst maar nat.” Zo begint een supporterslied, geschreven door volkszanger/cabaretier Herman Berkien. Hij wil zeggen dat FC Barcelona een zware wedstrijd te wachten staat. “Rutte kan zijn borst natmaken voor nieuwe krachtproef”, zo kopte het Algemeen Dagblad op 17 maart van dit jaar, voorspellend dat het voor de … [Lees meer...] overEtymologica: Maak je borst maar nat
Samespraak. Onderzoekportaal voor vergelijkende literatuurstudie Afrikaans en Nederlands
Over cultuur- en teksttransmissie tussen Afrikaans en Nederlands is vanuit historisch en hedendaags oogpunt veel te zeggen. Niet alleen een vergelijkbare dynamiek van “kleinere letterkundes” vergt onderzoek, Afrikaans (in Zuid-Afrika) respectievelijk Nederlands in internationaal verband. Krijtlijnen hiervoor zijn uitgezet door Louise Viljoen (Universiteit Stellenbosch) in de … [Lees meer...] overSamespraak. Onderzoekportaal voor vergelijkende literatuurstudie Afrikaans en Nederlands
Komen ook aan bod
We spreken en schrijven allemaal Nederlands hier, maar we spreken niet allemaal hetzelfde Nederlands. In een bijdrage van 19 mei aan Neerlandistiek over de nieuwste aflevering van het vooral Vlaamse tijdschrift de lage landen kwam ik de volgende sequentie van zinnen tegen: Daarnaast lees je over de dekolonisering van de taal, wat onze woordkeuze zegt over onze ethische … [Lees meer...] overKomen ook aan bod
Rachel, het Joodse meisje (1950)
Jeugdverhalen over joden (143) In deze reeks publiceert Ewoud Sanders het ruwe materiaal voor een in 2022 te verschijnen boek met een analyse van deze bronnen. Auteur: A. van der Spelt, onder het pseudoniem Annie VreelandOorspronkelijk Nederlands Herkomst en drukgeschiedenis ‘Rachel, het Joodse meisje’ is geschreven door Annie Vreeland. Dit is een pseudoniem van … [Lees meer...] overRachel, het Joodse meisje (1950)
Nee, het Fries heeft niet 3 klassen regelmatige werkwoorden
Begin deze week concludeerde Henk Wolf op deze plaats dat we in de frisistiek al jaren ziende blind zijn, en dat het Fries vermoedelijk niet twee regelmatige werkwoordsklassen heeft, maar drie. Die derde klasse zou een soort mix zijn van klasse I en II, en alleen werkwoorden met een onbeklemtoonde klinker aan het eind van de stam betreffen, zoals bijvoorbeeld tekenje of … [Lees meer...] overNee, het Fries heeft niet 3 klassen regelmatige werkwoorden
De parallellie tussen de ontwikkeling van leesvaardigheid en schrijfvaardigheid
Een breder kader voor het probleem van niet-automatiseerbare spellingsregels Op basis van de commentaren op mijn vorige stukken, persoonlijke gesprekken en mijn eigen onderzoek naar lees- en schrijfprocessen ben ik me steeds meer gaan realiseren dat er een grote parallellie bestaat tussen de manier waarop leesvaardigheid en schrijfvaardigheid tot stand komen. Mijn pleidooi … [Lees meer...] overDe parallellie tussen de ontwikkeling van leesvaardigheid en schrijfvaardigheid
Top 40 van de Gouden Eeuw – 2a: Wilhelmus
Om opnames en uitgave van de Top 40 mogelijk te maken, zijn wij een crowdfundingsactie gestart: steunleiden.nl/project/top-40-van-de-gouden-eeuw .Doneer nu en ontvang de cd en/of het liedboek als beloning! Wilhelmus Oorspronkelijk is het Wilhelmus gedicht op een vlot lopende melodie, waar meer pit in zit dan we van het Nederlandse volkslied gewend zijn. In het … [Lees meer...] overTop 40 van de Gouden Eeuw – 2a: Wilhelmus
Zogezegd
Gids voor verborgen spraakverwarringen tussen Belgen en Nederlanders (11) De landsgrens NL-BE trekt een duidelijke scheidingslijn doorheen het Nederlandse taalgebied voor wat betreft de huidige betekenis(sen) van een handvol woorden en uitdrukkingen; in deze gevallen gebruiken Nederlanders en Belgen dus dezelfde termen maar bedoelen ze er iets anders mee.Het spreekt voor … [Lees meer...] overZogezegd
“Met de Y van Ysco”
In ‘joodse namen in ons telefoonalfabet’ geeft Ewoud Sanders een mooi overzicht van verschillende telefoonalfabetten die in de loop der jaren in Nederland gebruikt zijn. Opmerkelijk vindt hij het dat in een spelalfabet uit 1948 bij de Y het woord Ysco gekozen is. Er zullen dus – zo schrijft Sanders – mensen zijn geweest die “met de Y van Ysco” hebben gezegd. … [Lees meer...] over“Met de Y van Ysco”
Taalkunde in het wiskunde-examen
Vanmiddag vindt het centraal examen Nederlands voor vwo plaats, en we weten allemaal wat de kans is dat daarin een taalkundig artikel aan bod komt: 1 – 0.9999... Gelukkig was er eerder deze week al het eindexamen Wiskunde A, want daarin ging het wél over taal. Althans, één van de vragen verwees naar een onderzoek uit 2013 over het gebruik van ronde getallen door links- en … [Lees meer...] overTaalkunde in het wiskunde-examen
Een fraai examen
Wat is het centrale havo-examen Nederlands 2021 toch een heerlijk examen! Aan de hand van eigentijdse, voor het alledaagse leven betekenisvolle teksten worden de examenkandidaten uitgenodigd nauwgezet en intensief naar taal te kijken. Zij moeten daarbij intensief lezen, moeten scherp oog hebben voor detail. Hun vermogen om structuur te zien en te doorzien wordt beproefd, zij … [Lees meer...] overEen fraai examen
