Een nieuwe historie van Fortunatus borse ende van sijnen wunschhoet, seer playsant om lesen ende leerende hoe een jonck geselle hem heusschelijck houden sal met woorden ende met wercken, by hooghe, by leeghe, onder vrienden ende onder vremde, binnen slants ende buyten slants, met reysen, met coopmanschappen doen, inden houwelijck ende in meer ander accidenten die den mensche … [Lees meer...] overDie historie van Fortunatus borse : capittel [44]
Artikel
Met deze regels vermijd je de tragedie van de werkwoordvormen
Dat mijn voorstel om de d/t-regels af te schaffen veel stof zou doen opwaaien wist ik. Taal, emotie en identiteit zijn verstrengeld. Niet toevallig spreken we over onze moeder-taal. Dat stof bewijst tevens hoe moeilijk emotioneel beladen thema’s een rationeel debat toelaten. Cognitieve dissonantie is een menselijk verschijnsel. We negeren objectieve en rationele tegenargumenten … [Lees meer...] overMet deze regels vermijd je de tragedie van de werkwoordvormen
Zelfreflexiviteit bij Tonke Dragt en Paul Biegel
Een pleidooi voor het lezen van hele boeken in de klas De Zevensprong (1966) van Tonke Dragt, Anderland (1990) van Paul Biegel en Hele verhalen voor een halve soldaat (2020) van Benny Lindelauf gaan alle drie over (de kracht van) het vertellen van verhalen, zelftwijfel van de verteller en het manipulatieve karakter van verhalen. Alle drie zijn ze heel geschikt om met een … [Lees meer...] overZelfreflexiviteit bij Tonke Dragt en Paul Biegel
Het dubieuze bestaan van klinkers en medeklinkers
Ter nagedachtenis van Remmert Kraak (1928-2005) Wat zijn de kleinste bouwstenen van taal? Iemand die er niet heel goed over na heeft gedacht, zal zeggen: letters, en als je die persoon er dan op wijst dat er heel veel talen zijn die niet met een alfabetisch schrift worden geschreven (en dat de meeste talen ter wereld zelfs waarschijnlijk nooit geschreven worden, dan zegt zo … [Lees meer...] overHet dubieuze bestaan van klinkers en medeklinkers
Is heten een koppelwerkwoord?
Inmiddels weten we dus dat minstens even interessant als wat er allemaal veranderd is in de nieuwe editie van de Algmene Nederlandse Spraakkunst is: wat er allemaal niet veranderd is. Zoals de paragraaf over koppelwerkwoorden. Keurig wordt daarin het rijtje opgesomd waarvan ook ik op school heb geleerd dat ze deze klasse uitmaken: zijn, worden, blijven, blijken, lijken, … [Lees meer...] overIs heten een koppelwerkwoord?
Door mekaar, Voor mekaar (1978)
Top 20 van Nederlandstalige Protestalbums: 6. Door mekaar, Door mekaar (1978) Wie kent Door mekaar nog? Deze groep is, anders dan de andere bands die ik in deze Top 20 van Nederlandstalige Protestalbums bespreek, nauwelijks geworteld geraakt in de Nederlandse popgeschiedenis. En dat terwijl deze groep met Voor mekaar een pioniersplaat maakte en aan de basis stond van de … [Lees meer...] overDoor mekaar, Voor mekaar (1978)
Die historie van Fortunatus borse : capittel [43]
Een nieuwe historie van Fortunatus borse ende van sijnen wunschhoet, seer playsant om lesen ende leerende hoe een jonck geselle hem heusschelijck houden sal met woorden ende met wercken, by hooghe, by leeghe, onder vrienden ende onder vremde, binnen slants ende buyten slants, met reysen, met coopmanschappen doen, inden houwelijck ende in meer ander accidenten die den mensche … [Lees meer...] overDie historie van Fortunatus borse : capittel [43]
Je mag groter als zeggen, wen er maar aan
Taal is voor veel mensen een onderwerp om zich af en toe enorm druk over te maken, en dan weer over te gaan tot de dagelijkse beslommeringen. Zou iemand echt denken dat een van de journalisten die de afgelopen dagen een stukje heeft getikt waarin moord en brand werd geschreeuwd over het feit dat je "voortaan" 'groter als' zou "mogen zeggen" (hier, hier, hier, hier, hier, hier … [Lees meer...] overJe mag groter als zeggen, wen er maar aan
Mozes en Sam (1914)
Jeugdverhalen over joden (139) Auteur: Kees Hoekendijk (1873-1948)Oorspronkelijk Nederlands Herkomst en drukgeschiedenis Christiaan Johannes (‘Kees’) Hoekendijk was aanvankelijk een vrij-evangelische zendeling op Java en later dominee in Rotterdam en Bussum. Hij noemde zichzelf ‘vrolijk orthodox’. Op Java werkte hij voornamelijk onder Chinezen – hij wist er … [Lees meer...] overMozes en Sam (1914)
De motie van afkeuring tegen Rutte: een tekstanalyse
De kern van de motie van afkeuring tegen Rutte (te vinden op de website van de Tweede Kamer) wordt gevormd door de uitspraak van de Tweede Kamer dat Rutte 'de waarheid niet sprak in de media dat hij bij de oud-verkenners niet heeft gesproken over de positie van de heerOmtzigt'.In de eerste plaats zou ik de woorden 'in de media' voor de overzichtelijkheid van de zin elders … [Lees meer...] overDe motie van afkeuring tegen Rutte: een tekstanalyse
Die historie van Fortunatus borse : capittel [42]
Een nieuwe historie van Fortunatus borse ende van sijnen wunschhoet, seer playsant om lesen ende leerende hoe een jonck geselle hem heusschelijck houden sal met woorden ende met wercken, by hooghe, by leeghe, onder vrienden ende onder vremde, binnen slants ende buyten slants, met reysen, met coopmanschappen doen, inden houwelijck ende in meer ander accidenten die den mensche … [Lees meer...] overDie historie van Fortunatus borse : capittel [42]
Top 40 van de Gouden Eeuw – 5
Door Margot Kalse en Olga van Marion Om opnames en uitgave van de Top 40 mogelijk te maken, zijn wij een crowdfundingsactie gestart: steunleiden.nl/project/top-40-van-de-gouden-eeuw .Doneer nu en ontvang de cd en/of het liedboek als beloning! Psalm 68 Het loflied ‘Van de schoone Victorie van Leyden’ kon in deze bundel, gemaakt door ware liefhebbers van de sleutelstad, … [Lees meer...] overTop 40 van de Gouden Eeuw – 5
Pan / pollepel / schuif
Gids voor verborgen spraakverwarringen tussen Belgen en Nederlanders (7) De landsgrens NL-BE trekt een duidelijke scheidingslijn doorheen het Nederlandse taalgebied voor wat betreft de huidige betekenis(sen) van een handvol woorden en uitdrukkingen; in deze gevallen gebruiken Nederlanders en Belgen dus dezelfde termen maar bedoelen ze er iets anders mee.Het spreekt voor … [Lees meer...] overPan / pollepel / schuif
Behoud het Nederlands als academische taal
Stelt u zich eens voor dat de beroemde historicus Johan Huizinga zijn magnum opus Herfsttij der Middeleeuwen (1919) in het Engels had geschreven, bijvoorbeeld omdat hij moest meedingen naar een grote subsidie bij een Nederlandse onderzoeksorganisatie. De wereld was dan bij het optrekken van de kruitdampen ongetwijfeld een mooi boek rijker geweest, maar wij hadden deze … [Lees meer...] overBehoud het Nederlands als academische taal
Tegeltjeswijsheden uit de 15e en 16e eeuw
Wat is wijsheid? In 1603 sprokkelde Croche een verzameling bijeen van wijsheden op rijm die gangbaar waren in zijn tijd. Deze rijmspreuken bieden een inkijk in het vroegmoderne wereldbeeld. Veel spreuken kenden al een lange traditie, en ook nadien zijn ze terug te vinden in allerlei geschriften. Daarnaast werden ze gebruikt ter decoratie van allerhande zaken, van serviesgoed … [Lees meer...] overTegeltjeswijsheden uit de 15e en 16e eeuw
Een brug tussen begrijpend lezen en literatuuronderwijs
Enige tijd geleden kondigde ik aan dat we in LitLab, een digitaal onderwijsplatform voor literatuuronderwijs, nadenken over een manier om twee nogal strikt gescheiden vormen van leesonderwijs in Nederland samen te brengen. Het gaat om onderwijs in: begrijpend lezenliteratuuronderwijs gericht op het ontwikkelen van literaire competenties. Dat die twee vormen zo … [Lees meer...] overEen brug tussen begrijpend lezen en literatuuronderwijs
“Versoepelde” grammaticaregels? Stop taal in te zetten als een wapen om verdeeldheid te zaaien
“Zelden zoveel taalkundigen op één plek samen gezien!”, schreef iemand afgelopen dinsdag op Twitter, na de voorstelling van de nieuwe e-ANS, de Algemene Nederlandse Spraakkunst die dus sinds deze week in een gloednieuw jasje zit. De lancering van zo’n vernieuwde grammatica van het Nederlands, dat is voor een neerlandicus een beetje als de nieuwe PlayStation 5 voor een … [Lees meer...] over“Versoepelde” grammaticaregels? Stop taal in te zetten als een wapen om verdeeldheid te zaaien
Voetbal is alleen vanavond
Taalbeschouwing voor groep 4 's Avonds voor ik ga slapen, kijken we altijd met zijn vieren tv. Mijn broertje Tim, die pas vier jaar is, mijn mama en mijn papa. 'Voetballen!' roept mama, als ze de tv aanzet. 'Ja!" roept Tim. Ik kijk naar papa. Voetbal, daar vinden wij niks aan. 'Ik wil liever een tekenfilm kijken', zeg ik. 'Ja,' zegt papa. 'Ik … [Lees meer...] overVoetbal is alleen vanavond
“Een toonbeeld van willekeurigheid en pseudo-wetenschappelijkheid”
Parthonopeus: editiewerk in uitvoering - deel 14 In de Bouwstoffen van het Middelnederlandsch Woordenboek zegt Lieftinck over Bormans’ uitgave van de Parthonopeus-fragmenten: “De uitgave is een toonbeeld van willekeurigheid en pseudo-wetenschappelijkheid.” Eerder had De Vreese in diezelfde Bouwstoffen al over de editie Bormans gezegd: “de uitgave is vrijwel … [Lees meer...] over“Een toonbeeld van willekeurigheid en pseudo-wetenschappelijkheid”
Die historie van Fortunatus borse : capittel [41]
Een nieuwe historie van Fortunatus borse ende van sijnen wunschhoet, seer playsant om lesen ende leerende hoe een jonck geselle hem heusschelijck houden sal met woorden ende met wercken, by hooghe, by leeghe, onder vrienden ende onder vremde, binnen slants ende buyten slants, met reysen, met coopmanschappen doen, inden houwelijck ende in meer ander accidenten die den mensche … [Lees meer...] overDie historie van Fortunatus borse : capittel [41]
Taaldiscriminatie bij Britse universiteiten
Er zijn Engelse universiteiten die nieuwe richtlijnen hebben ontworpen voor hoe docenten moeten omgaan met het taalgebruik van hun studenten. Volgens The Telegraph mogen docenten niet op taalfouten letten en ze mogen er hun beoordeling van de toetsen niet van laten afhangen, want dat is elitair en daarmee sluiten ze bepaalde studenten uit. Als wat er staat begrijpelijk is, dan … [Lees meer...] overTaaldiscriminatie bij Britse universiteiten
Natuurlijk meertalig
Als er één reden is om de neerlandistiek ooit af te schaffen, is het dat ze gebaseerd is op een illusie. 'De Nederlandse literatuur' en vooral 'de Nederlandse taal', het zijn termen die suggereren dat er in de wereld van taal en literatuur iets valt af te bakenen, dat je kunt zeggen: dit hoort er wel bij, en dat niet, maar dat zijn zeventiende-eeuwse fantasieën of … [Lees meer...] overNatuurlijk meertalig
flikkeren / knipperen
Verwarwoordenboek vervolg (215) flikkeren / knipperen Deze woorden voor ‘lichtbeweging’ verschillen in betekenis. flikkeren van licht: snel en onregelmatig in sterkte variëren Nog steeds kunnen ledlampjes gaan flikkeren als er een ander apparaat … [Lees meer...] overflikkeren / knipperen
Het eerste Nederlandse vrouwendichtgenootschap
Het achttiende-eeuwse Nederlandse literaire genootschapsleven is lange tijd beschouwd als een bolwerk voor geletterde heren. Dames met schrijftalent konden hoogstens een honorair lidmaatschap aangeboden krijgen. Zij werden geacht hun teksten op te sturen naar de dichtgenootschappen waarbij ze betrokken waren, maar zeker niet te verschijnen op de wekelijkse bijeenkomsten. Zo … [Lees meer...] overHet eerste Nederlandse vrouwendichtgenootschap
Wat betekent hopen?
Ik ben toch al taalkundige van vóór de tijd dat de meeste mensen geboren waren, maar ik ben nog steeds verkocht als ik een artikel lees met de mededeling "we zullen nu niet te diep duiken in de analyse van wanhoop". Die mededeling wordt gedaan in een nieuw artikel over hoop van de Australische geleerden Kyle Blumberg en John Hawthorne. Wat betekent het precies als iemand … [Lees meer...] overWat betekent hopen?
