• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

grammaticaonderwijs

Redekundig ontleden, maar dan anders

25 augustus 2024 door Arnoud Kuijpers Reageer

Is het belangrijk om in de onderbouw van vmbo-tl, havo en vwo redekundig ontleden te onderwijzen? En zo ja: hoe doe je dat? Op die eerste vraag zullen veel docenten bevestigend antwoorden. Kennis van (een aantal) grammaticale begrippen wordt immers voorgeschreven in het Referentiekader taal en rekenen. Daarnaast zullen veel docenten het belangrijk vinden dat leerlingen … [Lees meer...] overRedekundig ontleden, maar dan anders

Brakke bronnen in de grammaticales

2 augustus 2023 door Astrid Wijnands Reageer

Hoe reageren leerlingen wanneer zij linguïstische bronnen raadplegen? Het is inmiddels tien jaar geleden dat Coppen (2013) signaleerde dat de Algemene Nederlandse Spraakkunst (ANS) sinds zijn verschijning in 1982 nog steeds zijn weg in het onderwijs niet gevonden had. Dit was volgens hem een gemiste kans, sterker nog, hij omschreef het als een ‘leed dat zich voltrok’. … [Lees meer...] overBrakke bronnen in de grammaticales

De ezelsbruggetjes in ons grammaticaonderwijs; kunnen we zonder?

3 mei 2023 door Sandra van Heemskerk 8 Reacties

Enkele weken geleden besprak ik een aantal formuleringskwesties met mijn leerlingen in havo 4. Zo ook incongruentie. Ik legde uit wat het begrip betekende en dat persoonsvorm altijd bij het onderwerp moet passen. Onderwerp enkelvoud? Dan de persoonsvorm ook enkelvoud. Tot zover zag ik knikkende gezichten: Ja, dit snapten ze ook wel, duh. Ik vervolgde mijn verhaal dat het … [Lees meer...] overDe ezelsbruggetjes in ons grammaticaonderwijs; kunnen we zonder?

Schoolbord en vakdidactiek

14 april 2023 door Jan Nijen Twilhaar 1 Reactie

Toen in september vorig jaar de Sallandse vertaling van de Heliand was verschenen, heb ik enkele malen in den lande een lezing mogen geven over dit beroemde Oudsaksische werk uit de negende eeuw. Telkens had ik de beschikking over geavanceerde apparatuur, die van tevoren was opgesteld en waarmee ik mijn PowerPoint-presentatie kon geven, die ik dan van tevoren mocht opsturen. Zo … [Lees meer...] overSchoolbord en vakdidactiek

Zij, hen en hun

26 januari 2023 door Arnoud Kuijpers Reageer

In deze korte video leg ik je uit wanneer je zij, hen of hun gebruikt. Zie hier oefening 1: https://maken.wikiwijs.nl/p/questionn... Zie hier oefening 2: https://www.cambiumned.nl/oefeningen/... … [Lees meer...] overZij, hen en hun

Waarom dt-fouten maken logisch is!

11 januari 2023 door Arnoud Kuijpers 4 Reacties

Iedereen maakt wel eens dt-fouten, en dat is volkomen logisch, blijkt uit onderzoek van Dominiek Sandra. Zie hier de link naar zijn onderzoek: https://www.researchgate.net/publicat... Zie hier mijn afspeellijst werkwoordspelling:    • Werkwoordspelling   En hier de afspeellijst waar je kan oefenen: … [Lees meer...] overWaarom dt-fouten maken logisch is!

We moeten vragen blijven stellen

9 juni 2022 door Robert Chamalaun Reageer

Toen ik aan het nadenken sloeg over de vraag welk inzicht uit de neerlandistiek mijn wereld heeft veranderd, kwamen talloze herinneringen boven. Veel van die herinneringen bleken weggestopt in de donkerte van mijn geheugen en waren in afwachting van het moment waarop ze van nut zouden mogen zijn. Of het nu gaat over de colleges literatuurgeschiedenis die ik volgde bij Ton … [Lees meer...] overWe moeten vragen blijven stellen

Waarom krijgen wij de werkwoordspelling niet uitgelegd?

26 mei 2022 door Bart de Coo 2 Reacties

Dat we de spelling niet uitgelegd krijgen, komt vooral doordat leerlingen niet snappen wanneer welke regel van toepassing is. Je kunt leerlingen prima uitleggen dat een persoonsvorm soms een t krijgt en soms niet. Als je ze dan enkelvoudige zinnetjes voorlegt met gangbare werkwoorden en je zegt erbij dat het uitsluitend gaat om persoonsvormen in de tegenwoordige tijd, dan doen … [Lees meer...] overWaarom krijgen wij de werkwoordspelling niet uitgelegd?

27 juni 2022: ‘Taalkunde en taalbeschouwing in de klas’ (Vakdidactisch Netwerk Nederlands Utrecht)

12 mei 2022 door Redactie Neerlandistiek Reageer

Op maandag 27 juni a.s. is er een bijeenkomst op locatie van het Utrechtse vakdidactische netwerk. Het thema is ‘Taalkunde en taalbeschouwing in de klas’. Er wordt flink aan de weg getimmerd door Peter-Arno Coppen en zijn promovendi om taalkunde een volwaardige plaats te geven binnen het schoolvak Nederlands. Een van hen is Astrid Wijnands, docente aan de Hogeschool Utrecht. … [Lees meer...] over27 juni 2022: ‘Taalkunde en taalbeschouwing in de klas’ (Vakdidactisch Netwerk Nederlands Utrecht)

Zinsontleding ontmanteld?

27 januari 2022 door Kris Van den Branden 2 Reacties

Over de toekomst van het grammaticaonderwijs Taalkundigen opperen al geruime tijd dat het grammaticaonderwijs behoefte heeft aan een moderne insteek. Daarmee bedoelen ze dat zowel inzichten uit de moderne taalkunde als uit het recente onderzoek naar effectief taalonderwijs beter geïntegreerd zouden moeten geraken in het grammaticaonderwijs. Dat levert alvast concrete … [Lees meer...] overZinsontleding ontmanteld?

De Dwaling van Sahlins

16 januari 2022 door Freek Van de Velde Reageer

Wie een beetje rondleest in de ethologie (gedragsbiologie) is wellicht bekend met de “Dwaling van Sahlins” (Sahlins’s Fallacy). Sahlins had de sociobiologie menen te kunnen ondergraven door erop te wijzen dat veel culturen geen woord hadden voor wiskundige breuken, en dat de mensen in zulke culturen daardoor niet bij machte waren te rekenen met verhoudingen die nodig waren om … [Lees meer...] overDe Dwaling van Sahlins

19 januari 2022: KERN-college Nederlands: Niet corrigeren maar redeneren

8 januari 2022 door Redactie Neerlandistiek Reageer

Peter-Arno Coppen – Radboud Universiteit Ontleedlessen zijn voor veel docenten en leerlingen frustrerend: je zit vaak met onzekerheid over de juiste ontleding, en als de trucjes niet werken kun je weinig anders dan het goede antwoord in het boek opzoeken, en het foute antwoord corrigeren. Door in te zetten op redenering kun je daar iets aan doen. Maar hoe zit zo’n redenering … [Lees meer...] over19 januari 2022: KERN-college Nederlands: Niet corrigeren maar redeneren

Verschenen: Doe wat met grammatica!

21 oktober 2021 door Redactie Neerlandistiek Reageer

Wie een nieuwe taal leert, kan niet zonder grammatica. Veel studenten en docenten Nederlands hebben dan ook behoefte aan een gesystematiseerd en praktijkgericht overzicht van de taalregels. Doe wat met grammatica! wil in die behoefte voorzien. Deze gids is geschikt voor beginners, halfgevorderden en gevorderden, vanaf niveau A2 van het … [Lees meer...] overVerschenen: Doe wat met grammatica!

Betekenisvoller ontleden

9 september 2021 door Arnoud Kuijpers Reageer

Heb je echt iets aan het traditionele grammaticaonderwijs (ontleden van zinnetjes) als je leerlingen taalbewuster wilt maken? Taalkundige Jimmy van Rijt deed hier onderzoek naar en kwam tot een betekenisvollere manier om te ontleden. Hoe en wat? Bekijk dan het filmpje. Een oefening speciaal voor docenten om in de klas te gebruiken Mijn afspeellijst vol interessante filmpjes … [Lees meer...] overBetekenisvoller ontleden

Peter-Arno Coppen over grammatica

31 augustus 2021 door Redactie Neerlandistiek 5 Reacties

Aflevering 4: grammatica Over taal gesproken is dé podcast over het Nederlands, die Onze Taal en het Instituut voor de Nederlandse taal samen verzorgen. Elke maand spreken we met een deskundige over de Nederlandse taal. Bijvoorbeeld over het ontstaan van nieuwe woorden, de functie van vaktaal of dialecten. Ook onderwerpen als vergeten woorden, duidelijke … [Lees meer...] overPeter-Arno Coppen over grammatica

Masterclass Grammatica: niet corrigeren maar redeneren

15 juni 2021 door Peter-Arno Coppen 1 Reactie

Op 8 februari 2021 verzorgde ik op verzoek van Boom uitgevers een masterclass over grammaticaonderwijs, onder de titel 'Niet corrigeren maar redeneren'. Ik bespreek de frustratie die veel docenten ervaren bij de ontleedlessen: Veel onzekerheid, weinig uitleg, veel oefenen, weinig inzicht. Snelle oplossingen, weinig redenering. Met een meer redenerende aanpak kun je hier iets … [Lees meer...] overMasterclass Grammatica: niet corrigeren maar redeneren

Met betrekking tot de E-ANS

15 mei 2021 door Roland de Bonth Reageer

Tijdens mijn studie Nederlands kocht ik de eerste druk van de Algemene Nederlandse Spraakkunst uit 1984 (ANS1). Later vonden ook de twee delen van de tweede druk uit 1997 (ANS2) hun weg naar mijn boekenkast. De recent verschenen derde druk (ANS3) draag ik zelfs altijd bij me en sleep ik echt overal mee naartoe. Niet zo moeilijk, want deze volledig digitale versie heb … [Lees meer...] overMet betrekking tot de E-ANS

Wie bepaalt wat ongrammaticaal is bij het centraal examen?

29 april 2021 door Ben Salemans 6 Reacties

Gisteren betoogde ik dat grammaticale correctheid niet moet meetellen bij de beoordeling van het centraal examen Nederlands voor vwo en havo, onder andere omdat dit examen geacht wordt vooral leesvaardigheid te toetsen. Ook zagen we dat de correctievoorschriften en examenprogramma's bij de examens Nederlands van havo en vwo slordig en onduidelijk omschrijven waar bij … [Lees meer...] overWie bepaalt wat ongrammaticaal is bij het centraal examen?

Geen puntenaftrek meer voor grammatica bij het centraal examen!

28 april 2021 door Ben Salemans 8 Reacties

De schoolexamens (= SE’s) Nederlands van havo en vwo zijn nu, eind april 2021, afgerond. De centrale examens (= CE’s) Nederlands van havo en vwo zitten er aan te komen. Daarin worden de leesvaardigheid en enkele argumentatieve vaardigheden van eindexamenkandidaten getoetst. Ik zie als examinator/docent van havo-5 en vwo-6 een beetje op tegen twee tijdverslindende onderdelen van … [Lees meer...] overGeen puntenaftrek meer voor grammatica bij het centraal examen!

Meer dan gedachteloos ontleden

9 februari 2021 door Marc van Oostendorp 2 Reacties

Door Marc van Oostendorp Grammatica is een van de stiefkindjes van het onderwijs. Als je een enquête zou houden onder docenten of scholieren naar het meest gehate onderdeel van het lesprogramma Nederlands, is het waarschijnlijk dit. Wat ingewikkeld! En wat heb je er eigenlijk aan? … [Lees meer...] overMeer dan gedachteloos ontleden

Helemaal terug naar de basis van het ontleden

1 juni 2020 door Henk Wolf 8 Reacties

Door Henk Wolf Mijn stukje van vorige week over de ontleding van 'De paus is in Nederland' heeft heel wat oude discussies opgerakeld en nieuwe doen ontbranden, met de nodige emoties hier en daar. Zoals dat gaat op internet. Omdat ik vermoed dat niet iedereen alles precies zo heeft begrepen als ik het bedoeld had, wil ik hier nog eens de basaalste basis van het ontleden … [Lees meer...] overHelemaal terug naar de basis van het ontleden

Oproep: Hoe kunnen we het taalbewustzijn van leerlingen vergroten?

7 maart 2019 door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

Door Gijs Leenders In een onderzoek onder taalkundigen inventariseerden Van Rijt en Coppen (2017) welke linguïstische concepten taalkundigen het belangrijkst vinden voor de taalkunde zelf en voor het onderwijs op middelbare scholen. In mijn promotieonderzoek stel ik als eerste stap vast hoe docenten Nederlands hier zelf over denken en of ze daarin verschillen van docenten … [Lees meer...] overOproep: Hoe kunnen we het taalbewustzijn van leerlingen vergroten?

Grammaticaonderwijs leidt tot taalfouten door hypercorrectie

7 februari 2019 door Redactie Neerlandistiek 2 Reacties

(Persbericht Radboud Universiteit) Het aanleren van regels voor bepaalde grammaticaconstructies kan leiden tot het maken van fouten in andere grammaticaconstructies. Dit blijkt uit onderzoek onder ruim driehonderd middelbare scholieren door taalwetenschappers van de Radboud Universiteit dat op 6 februari verscheen in Applied Linguistics. De onderzoekers pleiten voor een andere … [Lees meer...] overGrammaticaonderwijs leidt tot taalfouten door hypercorrectie

Nederlands onderzoek naar grammaticaonderwijs: hoe staat dat ervoor?

21 december 2017 door Redactie Neerlandistiek 9 Reacties

Een korte positiebepaling en wat eerste resultaten Door Jimmy van Rijt Sinds de zogenoemde ‘communicatieve wending’ in het moedertaalonderwijs vanaf eind jaren 60 van de vorige eeuw zijn grammaticaonderwijs en literatuur – toch zeker in de ideologische zin - wat meer naar de achtergrond van het onderwijs Nederlands verdwenen, ten gunste van algemeen communicatieve … [Lees meer...] overNederlands onderzoek naar grammaticaonderwijs: hoe staat dat ervoor?

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

D. Hillenius • Wij hebben nog vergeten

men laat Hongaren de zee zien
hijst Hollanders op bergen
beren op fietsen
opoe Moses maakt schilderijen

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

Van zomers die wij niet kennen
ritselen de blaren,
in winters die wij niet kennen
sneeuw onhoorbaar valt.

Bron: Uit de hoge boom geschreven, 1967

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

7 oktober 2025: een cadeautje voor secties Nederlands

7 oktober 2025: een cadeautje voor secties Nederlands

18 juli 2025

➔ Lees meer
19 september 2025: Afscheidscollege Fred Weerman

19 september 2025: Afscheidscollege Fred Weerman

15 juli 2025

➔ Lees meer
1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

11 juli 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1933 Aad Nuis
sterfdag
1994 Jacob Drewes
➔ Neerlandicikalender

Media

Inclusive Dutch: Between Norm and Variation

Inclusive Dutch: Between Norm and Variation

15 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek 3 Reacties

➔ Lees meer
Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

14 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Marc van Oostendorp over prijs voor Neerlandistiek

Marc van Oostendorp over prijs voor Neerlandistiek

13 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek 2 Reacties

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact